College 1
Onderhoud;
Het repareren of vervangen van beschadigde of versleten onderdelen om het gebouw te laten
functioneren binnen de oorspronkelijk functie en op het oorspronkelijke technische prestatie
niveau.
Renovatie;
Het verhogen van de eisen die gesteld kunnen worden aan de oorspronkelijk functie en op het
oorspronkelijke technische prestatie niveau.
Restauratie;
Het met zorg onderhouden en/of renoveren van gebouwen waarin waarden worden onderkent die
de moeite waard zijn om aan volgende generaties door te geven.
-het geheel terug brengen in de staat van het oorspronkelijke gebouw.
-het behouden in de toestand waarin het gebouw wordt aangetroffen met respect voor
alle wijzigingen die sinds de bouw zijn aangebracht.
Hergebruik;
Het gebouw bruikbaar maken voor andere doeleinden dan de functie waarvoor het oorspronkelijke
gebouw werd gerealiseerd.
Problemen die we tegenkomen bij transformatie/hergebruik van gebouwen
• Transformatie technisch meer complex dan nieuwbouw (ruimtelijk, technisch,
bouwfysisch…)
• Plattegronden moeten worden aangepast aan de mogelijkheden van het gebouw
(constructie, dieptemaat , gevelindeling…)
• Verdiepingshoogte vaak niet passend op het nieuwe functionele gebruik. (te hoog, te
laag….)
• Oriëntatie en bezonning kan problemen geven voor het nieuwe functionele gebruik.
• Extra bouwfysische en brandweertechnische eisen voor het nieuwe functionele gebruik.
• Aanbrengen nieuwe installaties in een bestaand gebouwcasco is over het algemeen meer
complex en dus duurder.
• Eventuele beperkingen buitenruimte voor het nieuwe functionele gebruik.
Wanneer is een gebouw geschikt voor herbestemming/ transformatie?
• De Markt; hoe groot is de leegstand? Bezien vanuit stad, regio en marktsegment.
• Functioneel; Voor welke bestemmingen is het gebouw geschikt?
• Technisch; Technische mogelijkheden van het gebouw? Fundering, draagstructuur,
gevels, dak, installaties…
• Cultureel; heeft het gebouwkenmerken die uit architectonische of cultuurhistorische
overwegingen behouden dienen te blijven.
• Financieel; kosten en baten van herbestemming/transformatie.
• Juridisch; toepasselijke wetgeving? Bestemmingsplannen, Bouwbesluit
• Organisatorisch: Stakeholders, projectorganisatie
,Woningbouw -onderverdeling in vier tijdvakken
• 19e eeuwse woningbouw
• 30er jaren woningbouw
• 50er jaren woningbouw
• 60er- 70er en 80er jaren woningbouw
19e eeuwse woningbouw
Algemeen: uitbreidingen van de steden 19e eeuwse schil trek naar de stad revolutie bouw
Met de woningwet van 1901 werd een begin gemaakt met de doelbewuste overheidszorg
voor het wonen. Deze wet verplichtte gemeenten bouwvoorschriften op te stellen die de
kwaliteit van de woningbouw in positieve zin moesten beïnvloeden, betere en grotere
woningen en uitbreidingsplannen die van overheidswege werden gecontroleerd.
De Pijp, Indische buurt,
Staatsliedenbuurt in
Amsterdam . Begin Haarlem Noord, Leidse buurt .
Grondgebonden woningbouw - tuindorpen
Gestapelde woningbouw - 19e eeuwse ring om stedelijke centra - gesloten
bouwblokken
• Fundering en draagstructuur:
- Funderingen op staal
- Funderingen houten palen
• Draagstructuur:
- Steenachtige gemetselde draagstructuur soms met binnen klampmuur (Een klampmuur is
een muur die vóór een andere muur wordt geplaatst en waarbij de stenen op hun smalle kant worden
gemetseld.)
- Houten draagstructuur.
- Overwegend gemetselde bouwmuren
en gevels, houten balklagen en
kapconstructie
• Ontsluiting en indeling:
- Houten trappen
- Houten binnenmuren
- Halve woningen rug aan rug woningen
alkoven.
- portiekontsluitingen
, • Waterdichtheid, warmte- en geluidsisolatie
van dak en gevels:
- Ongeïsoleerde ramen en kozijnen
- Ongeïsoleerde gemetselde gevels
- Ongeïsoleerde daken
• Toekomstwaarde:
Veelal gelegen in of nabij stadscentra.
Daardoor redelijk hoge waarde
Problematiek voor herbestemming en renovatie
Fundering en draagstructuur:
- paal- en funderingverzakking
-verzakking gevels en bouwmuren
-doorzakking en verzakking, verrotting houten balklagen
-verzakking en verrotting kapconstructie
Ontsluiting en indeling.
-te kleine woningen
-smalle trappenhuizen
Waterdichtheid, warmte- en geluidsisolatie van dak en
gevels:
-lekkages kap
-ongeïsoleerde gevels ,dak- en gevelkozijnen/ramen
m.b.t. warmte-isolatie
-ongeïsoleerde bouwmuren, vloeren ,dak- en
gevelkozijnen/ramen m.b.t. geluidsisolatie en warmte-
isolatie
Toekomstwaarde:
-Goede ligging t.o.v. stadscentra
-casco's redelijk aanpasbaar
, 30er jaren (20e eeuw) woningbouw
• Grondgebonden woningbouw
• Gestapelde woningbouw
Fundering en draagstructuur:
• Funderingen op staal
• Funderingen houten palen (soms met
betonopzetter)
• Funderingen op grondverbetering
Draagstructuur:
• Steenachtige gemetselde draagstructuur soms
met binnen klampmuur (Een klampmuur is een muur
die vóór een andere muur wordt geplaatst en waarbij de
stenen op hun smalle kant worden gemetseld.)
• Overwegend gemetselde bouwmuren en gevels,
houten balklagen en platdak- en kapconstructie
Ontsluiting en indeling:
• Houten trappen, gemetselde of betontrappen (portiektrappen)
• Houten binnenmuren, tufsteen binnenmuren
• Portiekontsluitingen
Waterdichtheid, warmte- en geluidsisolatie van dak en gevels:
• Ongeïsoleerde ramen en kozijnen
• Ongeïsoleerde gemetselde gevels
• Ongeïsoleerde daken
Toekomstwaarde:
• Veelal gelegen in of nabij stadscentra. Daardoor redelijk hoge waarde
Onderhoud;
Het repareren of vervangen van beschadigde of versleten onderdelen om het gebouw te laten
functioneren binnen de oorspronkelijk functie en op het oorspronkelijke technische prestatie
niveau.
Renovatie;
Het verhogen van de eisen die gesteld kunnen worden aan de oorspronkelijk functie en op het
oorspronkelijke technische prestatie niveau.
Restauratie;
Het met zorg onderhouden en/of renoveren van gebouwen waarin waarden worden onderkent die
de moeite waard zijn om aan volgende generaties door te geven.
-het geheel terug brengen in de staat van het oorspronkelijke gebouw.
-het behouden in de toestand waarin het gebouw wordt aangetroffen met respect voor
alle wijzigingen die sinds de bouw zijn aangebracht.
Hergebruik;
Het gebouw bruikbaar maken voor andere doeleinden dan de functie waarvoor het oorspronkelijke
gebouw werd gerealiseerd.
Problemen die we tegenkomen bij transformatie/hergebruik van gebouwen
• Transformatie technisch meer complex dan nieuwbouw (ruimtelijk, technisch,
bouwfysisch…)
• Plattegronden moeten worden aangepast aan de mogelijkheden van het gebouw
(constructie, dieptemaat , gevelindeling…)
• Verdiepingshoogte vaak niet passend op het nieuwe functionele gebruik. (te hoog, te
laag….)
• Oriëntatie en bezonning kan problemen geven voor het nieuwe functionele gebruik.
• Extra bouwfysische en brandweertechnische eisen voor het nieuwe functionele gebruik.
• Aanbrengen nieuwe installaties in een bestaand gebouwcasco is over het algemeen meer
complex en dus duurder.
• Eventuele beperkingen buitenruimte voor het nieuwe functionele gebruik.
Wanneer is een gebouw geschikt voor herbestemming/ transformatie?
• De Markt; hoe groot is de leegstand? Bezien vanuit stad, regio en marktsegment.
• Functioneel; Voor welke bestemmingen is het gebouw geschikt?
• Technisch; Technische mogelijkheden van het gebouw? Fundering, draagstructuur,
gevels, dak, installaties…
• Cultureel; heeft het gebouwkenmerken die uit architectonische of cultuurhistorische
overwegingen behouden dienen te blijven.
• Financieel; kosten en baten van herbestemming/transformatie.
• Juridisch; toepasselijke wetgeving? Bestemmingsplannen, Bouwbesluit
• Organisatorisch: Stakeholders, projectorganisatie
,Woningbouw -onderverdeling in vier tijdvakken
• 19e eeuwse woningbouw
• 30er jaren woningbouw
• 50er jaren woningbouw
• 60er- 70er en 80er jaren woningbouw
19e eeuwse woningbouw
Algemeen: uitbreidingen van de steden 19e eeuwse schil trek naar de stad revolutie bouw
Met de woningwet van 1901 werd een begin gemaakt met de doelbewuste overheidszorg
voor het wonen. Deze wet verplichtte gemeenten bouwvoorschriften op te stellen die de
kwaliteit van de woningbouw in positieve zin moesten beïnvloeden, betere en grotere
woningen en uitbreidingsplannen die van overheidswege werden gecontroleerd.
De Pijp, Indische buurt,
Staatsliedenbuurt in
Amsterdam . Begin Haarlem Noord, Leidse buurt .
Grondgebonden woningbouw - tuindorpen
Gestapelde woningbouw - 19e eeuwse ring om stedelijke centra - gesloten
bouwblokken
• Fundering en draagstructuur:
- Funderingen op staal
- Funderingen houten palen
• Draagstructuur:
- Steenachtige gemetselde draagstructuur soms met binnen klampmuur (Een klampmuur is
een muur die vóór een andere muur wordt geplaatst en waarbij de stenen op hun smalle kant worden
gemetseld.)
- Houten draagstructuur.
- Overwegend gemetselde bouwmuren
en gevels, houten balklagen en
kapconstructie
• Ontsluiting en indeling:
- Houten trappen
- Houten binnenmuren
- Halve woningen rug aan rug woningen
alkoven.
- portiekontsluitingen
, • Waterdichtheid, warmte- en geluidsisolatie
van dak en gevels:
- Ongeïsoleerde ramen en kozijnen
- Ongeïsoleerde gemetselde gevels
- Ongeïsoleerde daken
• Toekomstwaarde:
Veelal gelegen in of nabij stadscentra.
Daardoor redelijk hoge waarde
Problematiek voor herbestemming en renovatie
Fundering en draagstructuur:
- paal- en funderingverzakking
-verzakking gevels en bouwmuren
-doorzakking en verzakking, verrotting houten balklagen
-verzakking en verrotting kapconstructie
Ontsluiting en indeling.
-te kleine woningen
-smalle trappenhuizen
Waterdichtheid, warmte- en geluidsisolatie van dak en
gevels:
-lekkages kap
-ongeïsoleerde gevels ,dak- en gevelkozijnen/ramen
m.b.t. warmte-isolatie
-ongeïsoleerde bouwmuren, vloeren ,dak- en
gevelkozijnen/ramen m.b.t. geluidsisolatie en warmte-
isolatie
Toekomstwaarde:
-Goede ligging t.o.v. stadscentra
-casco's redelijk aanpasbaar
, 30er jaren (20e eeuw) woningbouw
• Grondgebonden woningbouw
• Gestapelde woningbouw
Fundering en draagstructuur:
• Funderingen op staal
• Funderingen houten palen (soms met
betonopzetter)
• Funderingen op grondverbetering
Draagstructuur:
• Steenachtige gemetselde draagstructuur soms
met binnen klampmuur (Een klampmuur is een muur
die vóór een andere muur wordt geplaatst en waarbij de
stenen op hun smalle kant worden gemetseld.)
• Overwegend gemetselde bouwmuren en gevels,
houten balklagen en platdak- en kapconstructie
Ontsluiting en indeling:
• Houten trappen, gemetselde of betontrappen (portiektrappen)
• Houten binnenmuren, tufsteen binnenmuren
• Portiekontsluitingen
Waterdichtheid, warmte- en geluidsisolatie van dak en gevels:
• Ongeïsoleerde ramen en kozijnen
• Ongeïsoleerde gemetselde gevels
• Ongeïsoleerde daken
Toekomstwaarde:
• Veelal gelegen in of nabij stadscentra. Daardoor redelijk hoge waarde
