THEMA 1; GYNAECOLOGIE & VERLOSKUNDE. 30% van de toets
GYNAECOLOGIE
MANNELIJK GESLACHTSORGAAN
Bestaat uit de ureter (buis die van die nieren naar de blaas loopt), blaas, urethra (plasbuis),
preputium (voorhuid), scrotum (balzak), testis (teelbal), epididimus (bijbal), ductus deferens
(zaadleider), glandula seminalis (zaadblaasjes) en de prostaat.
Spermatogenese betekent sperma maken, in de zaadkanaaltjes wordt sperma gevormd.
Sperma wordt gevormd in de zaadkanaaltjes, gaat vervolgens van de rete testis naar de
efferente ductulli, van de epididimus (bijbal) naar de ductus deferens (zaadleider).
Prostaat en zaadblaasjes voegen klierproducten toe aan het zaadvocht.
Sertolicellen zijn cellen in de teelbal die de rijping van zaadcellen begeleiden, deze cellen
worden gestimuleerd door testosteron. Wanneer de sertolicellen worden gestimuleerd door
FSH, geven ze het hormoon inhibine af. Dit hormoon remt de afgifte van FSH door de
hypofysevoorkwab.
MITOSE EN MEIOSE
TESTES
Bij de man vormen de interstitiële endocriene cellen van de testes steroidhormonen die
androgenen worden genoemd; testosteron is het belangrijkste androgeen.
Spelen een belangrijke rol bij functionele rijping van spermacellen, eiwitsynthese in
skeletspieren, mannelijke secundaire geslachtskenmerken en bijbehorend gedrag.
ERECTIE
Stikstofoxide zorgt voor verwijding van de arteriën naar de penis en daarmee vulling van het
zwellichaam waardoor een erectie ontstaat.
Wordt gestimuleerd door de parasympatische stimulatie.
VROUWELIJK GESLACHTSORGAAN
Bestaat uit de ureter, blaas, urethra (plasbuis), vagina, uterus (baarmoeder), cervix
(baarmoederhals), ovaria (eierstokken) en tuba uterina (eileider), labia majora (grote
schaamlippen), labia minora (kleine schaamlippen) en het vestibulum (ingang vagina)
Baarmoeder bestaat uit 3 lagen; perimetrium (uitwendige bindweefsel), myometrium
(binnenste spierweefsel) en endometrium (binnenste laag van epitheel).
De vestibulum kliertjes scheiden slijm af om de vulva vochtig te houden.
PH van de vagina is altijd tussen de 3,5 en 4,9 zijn.
OVARIA
In de ovaria ontstaan vrouwelijke geslachtscellen (oocyten) in structuren die ovariumfollikels
worden genoemd, daartoe aangezet door FSH. Het maken van eicellen noem je oogenese.
Een oocyt is een onrijpe eicel. Na de bevruchting rijpt de oocyt tot een eicel. Follikelcellen
rond de oocyt produceren oestrogenen, steroidhormonen die de rijping van eicellen en de
groei van de bekleding van de baarmoeder bevorderen.
,HORMONEN
Progesteron versnelt de verplaatsing van bevruchte eicellen door de eileiders en bereidt de
baarmoeder voor op de komst van een embryo in ontwikkeling.
De vorming van androgenen, oestrogenen en progestativa staat onder invloed van
regulerende hormonen die door de hypofysevoorkwab wordt afgegeven. Tijdens de
zwangerschap functioneert de placenta ook als hormoonklier en werkt samen met de ovaria
(eierstokken) en de hypofyse, zodat de foetus zich normaal ontwikkeld en de bevalling
normaal verloopt.
INVLOED VEROUDERING
Volgens de definitie is de menopauze bij de vrouw het tijdstip dat ovulatie en menstruatie
stoppen. De menopauze gaat gepaard met een sterke en blijvende stijging van de productie
van GnRH, FSH en LH, terwijl de concentratie van oestrogeen en progesteron in het bloed
afneemt. De afname van de oestrogeenconcentratie leidt tot een verkleining van de uterus
en de borsten, ook worden de wanden van de vagina en uterus dunner. Naast uiteenlopende
effecten op het zenuw- en bloedvatstelsels, wordt een afname van oestrogeenconcentratie
in verband gebracht met het ontstaan van osteoporose (botontkalking), waarschijnlijk
doordat de afzetting van beenweefsel wordt vertraagd.
Tijdens het climacterium bij de man begint de testosteronconcentratie in het bloed tussen
het 50e en 60e levensjaar af te nemen, dit gaat gepaard met toename van de concentratie
FSH en LH. Hoewel vorming van spermacellen doorgaat, neemt de seksuele activiteit bij
oudere mannen geleidelijk af.
DE MEEST VOORKOMENDE GYNAECOLOGISCHE PROBLEMEN;
- Bekkenbodem en verzakkingsproblemen
- Menstruatie problemen
- Gynaecologische kanker
- Ontstekingen
- Cystes
- Overgang
- Onvruchtbaarheid en ongewenste kinderloosheid
BEKKENBODEM EN PROLAPS PROBLEMEN
Een verzakking kan een verzakkingsgevoel, pijnklachten of problemen met mictie en/of
defecatie geven. Een verzakking kan komen door een slappe bekkenbodem, bijvoorbeeld
door leeftijd, na de bevalling of gebrek aan oefeningen van de bekkenbodemspieren.
Prolaps; staat voor verzakking van baarmoeder of vaginatop. Behandeling begint vaak met
bekkenfysiotherapie, pessarium (vaginale ring) of er wordt gekozen voor een operatie.
TRICHOMONAS
Is een soa, wat je krijgt door seks.
Symptomen; bij vrouwen; vagina is rood, gezwollen of doet pijn, jeuk, groengeel vocht in
vagina, pijn bij het plassen. Bij mannen; ontstoken eikel, rode en geïrriteerde huid, pijn bij
het plassen. Klachten gaan meestal vanzelf over.
, GENITALE WRATTEN
Wratten op je penis, vagina en anus wat je kunt krijgen door seks, het is een soa. Deze
wratten komen door het virus HPV.
Klachten; jeuk, pijn, branderig gevoel of vocht uit je vagina of penis.
Je kunt wachten tot ze vanzelf weggaan, maar er is wel iets aan te doen bijv. smeren met
crème.
VAGINALE CANDIDA INFECTIE
Een ontsteking in de vagina door schimmel. Je kunt dit oplopen als je bijvoorbeeld te veel
zeep of lactacyd (vaginale douche) gebruikt of als je je tampon te lang inhoudt.
In de vagina komen van nature verschillende soorten bacteriën en gisten voor, tussen de
verschillende soorten bacteriën en gisten bestaat een evenwicht, dit kan verstoord raken,
waardoor bijv. candida heel veel gaat groeien. Klachten zijn vaginale afscheiding, roodheid
en jeuk.
Behandeling tegen schimmels en gisten zijn crèmes, tabletten en capsules.
Alternatieve behandeling; goede voeding en zure producten.
CERVIX CARCINOOM (BAARMOEDERHALS KANKER)
Wordt veroorzaakt door het humaan papillomavirus (HPV, een soa)
Soms kan het lichaam het virus niet opruimen, en kan na 10 tot 15 jaar cervix carcinoom
ontstaan.
Vaccinatie; In 2010 is de hpv-vaccinatie voor 12-jarige meisjes ontstaan, dit is geen
vaccinatie tegen baarmoederhalskanker maar tegen hpv, een SOA.
OVARIUM CARCINOOM (EIERSTOKKANKER)
Zijn vaak dodelijk vanwege het vaak vergevorderde stadium ten tijde van de diagnose.
Symptomen; zijn vaak afwezig in de vroege fase en aspecifiek (geen duidelijk aantoonbaar)
bij verder gevorderde ziekte.
PCOS
MENSTRUATIE
De hormonale verandering die gepaard gaat met de menstruatiecyclus.
Het gele lichaam sterft af en een afname van de concentratie progesteron en oestrogeen
leidt tot de afbraak van het endometrium en de menstruatie. Vervolgens zetten stijgende
concentraties van FSH, oestrogeen en LH de uterus aan tot herstel en de regeneratie van de
functionele laag van het endometrium. Tijdens de postovulatoire fase groeien de klieren in
het endometrium uit en gaan ze meer klierproduchten afgeven, doordat ze worden
gestimuleerd door een combinatie van oestrogeen en progesteron.
MENSTRUATIE STOORNISSEN
Amenorroe; geen menstruatie.
Primaire amenorroe; menstruatie is er nooit geweest.
Secundaire amenorroe; menstruatie is er wel geweest maar nu niet meer.
Veel voorkomende oorzaken zijn; stress, gewichtsverlies en intensief sporten. Een gezonde
leefstijl kan sommige secundaire amenorroe voorkomen.
Hypomenorroe; Weinig bloedverlies tijdens de menstruatie
GYNAECOLOGIE
MANNELIJK GESLACHTSORGAAN
Bestaat uit de ureter (buis die van die nieren naar de blaas loopt), blaas, urethra (plasbuis),
preputium (voorhuid), scrotum (balzak), testis (teelbal), epididimus (bijbal), ductus deferens
(zaadleider), glandula seminalis (zaadblaasjes) en de prostaat.
Spermatogenese betekent sperma maken, in de zaadkanaaltjes wordt sperma gevormd.
Sperma wordt gevormd in de zaadkanaaltjes, gaat vervolgens van de rete testis naar de
efferente ductulli, van de epididimus (bijbal) naar de ductus deferens (zaadleider).
Prostaat en zaadblaasjes voegen klierproducten toe aan het zaadvocht.
Sertolicellen zijn cellen in de teelbal die de rijping van zaadcellen begeleiden, deze cellen
worden gestimuleerd door testosteron. Wanneer de sertolicellen worden gestimuleerd door
FSH, geven ze het hormoon inhibine af. Dit hormoon remt de afgifte van FSH door de
hypofysevoorkwab.
MITOSE EN MEIOSE
TESTES
Bij de man vormen de interstitiële endocriene cellen van de testes steroidhormonen die
androgenen worden genoemd; testosteron is het belangrijkste androgeen.
Spelen een belangrijke rol bij functionele rijping van spermacellen, eiwitsynthese in
skeletspieren, mannelijke secundaire geslachtskenmerken en bijbehorend gedrag.
ERECTIE
Stikstofoxide zorgt voor verwijding van de arteriën naar de penis en daarmee vulling van het
zwellichaam waardoor een erectie ontstaat.
Wordt gestimuleerd door de parasympatische stimulatie.
VROUWELIJK GESLACHTSORGAAN
Bestaat uit de ureter, blaas, urethra (plasbuis), vagina, uterus (baarmoeder), cervix
(baarmoederhals), ovaria (eierstokken) en tuba uterina (eileider), labia majora (grote
schaamlippen), labia minora (kleine schaamlippen) en het vestibulum (ingang vagina)
Baarmoeder bestaat uit 3 lagen; perimetrium (uitwendige bindweefsel), myometrium
(binnenste spierweefsel) en endometrium (binnenste laag van epitheel).
De vestibulum kliertjes scheiden slijm af om de vulva vochtig te houden.
PH van de vagina is altijd tussen de 3,5 en 4,9 zijn.
OVARIA
In de ovaria ontstaan vrouwelijke geslachtscellen (oocyten) in structuren die ovariumfollikels
worden genoemd, daartoe aangezet door FSH. Het maken van eicellen noem je oogenese.
Een oocyt is een onrijpe eicel. Na de bevruchting rijpt de oocyt tot een eicel. Follikelcellen
rond de oocyt produceren oestrogenen, steroidhormonen die de rijping van eicellen en de
groei van de bekleding van de baarmoeder bevorderen.
,HORMONEN
Progesteron versnelt de verplaatsing van bevruchte eicellen door de eileiders en bereidt de
baarmoeder voor op de komst van een embryo in ontwikkeling.
De vorming van androgenen, oestrogenen en progestativa staat onder invloed van
regulerende hormonen die door de hypofysevoorkwab wordt afgegeven. Tijdens de
zwangerschap functioneert de placenta ook als hormoonklier en werkt samen met de ovaria
(eierstokken) en de hypofyse, zodat de foetus zich normaal ontwikkeld en de bevalling
normaal verloopt.
INVLOED VEROUDERING
Volgens de definitie is de menopauze bij de vrouw het tijdstip dat ovulatie en menstruatie
stoppen. De menopauze gaat gepaard met een sterke en blijvende stijging van de productie
van GnRH, FSH en LH, terwijl de concentratie van oestrogeen en progesteron in het bloed
afneemt. De afname van de oestrogeenconcentratie leidt tot een verkleining van de uterus
en de borsten, ook worden de wanden van de vagina en uterus dunner. Naast uiteenlopende
effecten op het zenuw- en bloedvatstelsels, wordt een afname van oestrogeenconcentratie
in verband gebracht met het ontstaan van osteoporose (botontkalking), waarschijnlijk
doordat de afzetting van beenweefsel wordt vertraagd.
Tijdens het climacterium bij de man begint de testosteronconcentratie in het bloed tussen
het 50e en 60e levensjaar af te nemen, dit gaat gepaard met toename van de concentratie
FSH en LH. Hoewel vorming van spermacellen doorgaat, neemt de seksuele activiteit bij
oudere mannen geleidelijk af.
DE MEEST VOORKOMENDE GYNAECOLOGISCHE PROBLEMEN;
- Bekkenbodem en verzakkingsproblemen
- Menstruatie problemen
- Gynaecologische kanker
- Ontstekingen
- Cystes
- Overgang
- Onvruchtbaarheid en ongewenste kinderloosheid
BEKKENBODEM EN PROLAPS PROBLEMEN
Een verzakking kan een verzakkingsgevoel, pijnklachten of problemen met mictie en/of
defecatie geven. Een verzakking kan komen door een slappe bekkenbodem, bijvoorbeeld
door leeftijd, na de bevalling of gebrek aan oefeningen van de bekkenbodemspieren.
Prolaps; staat voor verzakking van baarmoeder of vaginatop. Behandeling begint vaak met
bekkenfysiotherapie, pessarium (vaginale ring) of er wordt gekozen voor een operatie.
TRICHOMONAS
Is een soa, wat je krijgt door seks.
Symptomen; bij vrouwen; vagina is rood, gezwollen of doet pijn, jeuk, groengeel vocht in
vagina, pijn bij het plassen. Bij mannen; ontstoken eikel, rode en geïrriteerde huid, pijn bij
het plassen. Klachten gaan meestal vanzelf over.
, GENITALE WRATTEN
Wratten op je penis, vagina en anus wat je kunt krijgen door seks, het is een soa. Deze
wratten komen door het virus HPV.
Klachten; jeuk, pijn, branderig gevoel of vocht uit je vagina of penis.
Je kunt wachten tot ze vanzelf weggaan, maar er is wel iets aan te doen bijv. smeren met
crème.
VAGINALE CANDIDA INFECTIE
Een ontsteking in de vagina door schimmel. Je kunt dit oplopen als je bijvoorbeeld te veel
zeep of lactacyd (vaginale douche) gebruikt of als je je tampon te lang inhoudt.
In de vagina komen van nature verschillende soorten bacteriën en gisten voor, tussen de
verschillende soorten bacteriën en gisten bestaat een evenwicht, dit kan verstoord raken,
waardoor bijv. candida heel veel gaat groeien. Klachten zijn vaginale afscheiding, roodheid
en jeuk.
Behandeling tegen schimmels en gisten zijn crèmes, tabletten en capsules.
Alternatieve behandeling; goede voeding en zure producten.
CERVIX CARCINOOM (BAARMOEDERHALS KANKER)
Wordt veroorzaakt door het humaan papillomavirus (HPV, een soa)
Soms kan het lichaam het virus niet opruimen, en kan na 10 tot 15 jaar cervix carcinoom
ontstaan.
Vaccinatie; In 2010 is de hpv-vaccinatie voor 12-jarige meisjes ontstaan, dit is geen
vaccinatie tegen baarmoederhalskanker maar tegen hpv, een SOA.
OVARIUM CARCINOOM (EIERSTOKKANKER)
Zijn vaak dodelijk vanwege het vaak vergevorderde stadium ten tijde van de diagnose.
Symptomen; zijn vaak afwezig in de vroege fase en aspecifiek (geen duidelijk aantoonbaar)
bij verder gevorderde ziekte.
PCOS
MENSTRUATIE
De hormonale verandering die gepaard gaat met de menstruatiecyclus.
Het gele lichaam sterft af en een afname van de concentratie progesteron en oestrogeen
leidt tot de afbraak van het endometrium en de menstruatie. Vervolgens zetten stijgende
concentraties van FSH, oestrogeen en LH de uterus aan tot herstel en de regeneratie van de
functionele laag van het endometrium. Tijdens de postovulatoire fase groeien de klieren in
het endometrium uit en gaan ze meer klierproduchten afgeven, doordat ze worden
gestimuleerd door een combinatie van oestrogeen en progesteron.
MENSTRUATIE STOORNISSEN
Amenorroe; geen menstruatie.
Primaire amenorroe; menstruatie is er nooit geweest.
Secundaire amenorroe; menstruatie is er wel geweest maar nu niet meer.
Veel voorkomende oorzaken zijn; stress, gewichtsverlies en intensief sporten. Een gezonde
leefstijl kan sommige secundaire amenorroe voorkomen.
Hypomenorroe; Weinig bloedverlies tijdens de menstruatie
