imer
F
FINANCIEEL RECHT
2021-2022
,ALGEMENE INFORMATIE
Cursusmateriaal:
- Wetboek (Wetboek Financieel Recht van Larcier)
- Syllabus + documentatie (rechtspraak + rechtsleer) (via Ufora)
- Slides (voorafgaand ter beschikking gesteld via Ufora)
- Lesnota’s (lessen worden gestreamd en opgenomen) !
Syllabus is minder belangrijk. Leer wat er in de les gezegd wordt, syllabus is ter samenvatting. De lesnota’s zijn het
belangrijkste. Voor sommige vakken is er documentatie (RS en RL) en geen syllabusdeel. Er gaat niets gevraagd
worden dat wel in de syllabus staat maar niet in de les gezegd is.
Examen:
- Schriftelijk examen met open vragen
o Casussen (50%)
o Theorievragen (40%)
o Juist-onjuist (met korte motivering)(10%)
- Gebruik wetboek toegelaten Cfr. Wetboekenreglement !
Basisprincipes moet je kunnen beheersen en toepassen. Belangrijk dat je veel structuur in uw antwoord opneemt. Er
komen tijdens het semester voorbeeldcasussen om thuis op te lossen en samen te bespreken.
Het is niet omdat er een ’theorie’vraag is dat het letterlijk theorie is (bv. Wat zijn de voorwaarden voor … ? Geen
woorden, cijfers maar wel aanduiden in wetboek met kleur en onderlijnen.
Er komen ½ extra lessen over sustainable finance. Gaan op een ander moment gegeven worden. Kan zijn dat er
overlap is, maar deze worden opgenomen. Er komen ook werkcolleges.
Overzicht cursus: drie grote delen
Deel 1: Privaat bankrecht = relatie tussen kredietinstelling en cliënt (particulieren of professionele ondernemingen) à
welke regels gelden hier? Dit bekijken we voor zowel voor het aspect rekeningen en betalingen als het aspect
kredieten.
- Rekeningen en betalingen
- Kredieten
o Commerciële kredieten
o Consumentenkrediet
o Hypothecair krediet
Deel 2 : Statuut financiële instellingen = hoe wordt het banksysteem op zich gereguleerd?
Deel 3: Kapitaalmarktrecht = op welke wijze gaan ondernemingen zich financieren? (via kredieten of via beleggers in
private sfeer / op de kapitaalmarkt). Op welke wijze worden deze beleggers beschermd?
- Regulering en werking van de primaire en secundaire kapitaalmarkten
- Beleggersbescherming (privaat bankrecht + kapitaalmarktrecht)
Extra college: Sustainable Finance
1
,DEEL 1.1 GELDREKENINGEN EN
BETALINGSVERRICHTINGEN
1. ALGEMEEN
Rekeningen en betalingsverrichtingen zijn essentiële zaken in het economisch verkeer. Deze betaalinstrumenten zijn
noodzakelijk in het economisch leven. Betaalinstrumenten zijn gekoppeld aan een rekening bij een bank. Entiteiten
(NP en RP) gaan niet enkel rekeningen aanhouden om te betalen, maar ook om de gelden te bewaren of ze een
rendement te kunnen laten opbrengen.
PRINCIPE: Geldverrichtingen vinden plaats via een rekening
De basis van een relatie is vaak een zichtrekening waaraan een algemeen reglement is gekoppeld dat moet worden
aanvaard door de cliënt.
= Contractuele verhouding à verbintenissenrecht toepassen?
- Als algehele contractvrijheid zou gelden …
bv. Bank kan vrij beslissen met wie ze contracteert en onder welke voorwaarden.
- … PROBLEEM: de financiële instelling is hier steeds de sterkere partij
- DAAROM: de wetgever heeft de contractuele vrijheid van deze instellingen beperkt. De regels hebben tot
doel om de zwakkere partij te beschermen t.a.v. kredietinstelling.
Slechts nog uitzonderlijk is er een ‘over the counter’-transactie: zonder dat er een rekeningsovereenkomst wordt
geopend.
Bv. Wanneer een Amerikaanse toerist naar Gent komt en een bank binnenstapt om USD om te wisselen in EUR. Dit
mag zonder dat deze verrichting in een rekening moet worden ingeschreven. Hiervoor moet geen overeenkomst
gesloten worden.
De rekening registreert namelijk welke gelden worden gestort en welke worden afgehaald of gebruikt om te betalen.
Bv. Vroeger gingen mensen soms wanneer ze bijna gingen sterven hun cashgeld gebruiken om bij de bank kasbons aan
toonders aan te kopen. Je kon deze bons doorgeven aan je erfgenamen. Dit werd niet genoteerd in de rekening
waardoor dit bedrag niet zichtbaar was voor de fiscus. Vandaag is dit niet toegelaten. Er zal geregistreerd worden +
cashgeld en nadien – cashgeld.
2. SOORTEN GELDREKENINGEN
2.1 ALGEMEEN
Naast geldrekeningen bestaan ook effectenrekeningen waarop financiele instrumenten worden ingeschreven
(aandelen, obligaties enz.) Hierover gaan we het heel weinig hebben.
Geldrekeningen bestaan uit drie categorieën:
1. Zicht- of betaalrekening
Zichtrekening is eerder een populaire term, betaalrekening wordt gebruikt in de wet.
Doel: geld dat je niet in cash wil houden maar wel nodig hebt om te betalen.
2
, 2. Spaarrekening
Doel: bewaren en rendement te beogen. Je bent zeker dat je dit geld terugkrijgt i.t.t. beleggen waarbij je
hiervan niet zeker bent. Vandaag is het rendement echter heel laag.
3. Termijnrekening
Wordt gesloten voor een welbepaalde termijn. Je mag deze gelden ook niet zomaar afhalen, hiervoor zal je
een vergoeding moeten betalen.
Belang van het onderscheid:
à Het doel bij deze rekeningen is anders en daardoor is de toepasselijke regelgeving ook anders.
Bv. Bescherming boek 7 voor rekeninghouders geldt enkel wanneer het gaat over zichtrekeningen, niet voor
spaar- of termijnrekeningen.
à Fiscale behandeling
Voor spaarrekeningen bestaan er soms KB’s (men spreekt dan van gereglementeerde spaarrekeningen). De
fiscale behandeling tussen gereglementeerde en niet-gereglementeerde spaarrekeningen is anders. Bij de
gereglementeerde is de eerste 980 EUR vrij van roerende voorheffing. Wanneer er dus een rendement wordt
aangegeven bij een niet-gereglementeerde spaarrekening, dan is dit een bruto rendement waarop nog RV
verschuldigd is.
2.2 ZICHT- OF BETAALREKENING
Kenmerken:
1. Contract van onbepaalde duur
à Belangrijk voor eenzijdige wijzigingsmogelijkheden, opgzegbaarheid enz.
2. Tegoeden opvraagbaar op zicht
à Je hebt altijd de mogelijkheid om al het tegoed van je rekening cash af te halen. Dit betekent natuurlijk
niet dat je zomaar binnen kan wandelen om het af te halen als er heel veel geld op staat. Er kan hieraan een
termijn verbonden zijn in de contractsvoorwaarden.
Een betaalrekening geeft de mogelijkheid tot verrichten van betalingstransacties
à GEVOLG = toepassing regelen inzake betalingsdiensten uit boek VII WER (art. VII.4 e.v. WER))
Bv. Informatiedocument betreffende de vergoedingen (art. VII.4/1 WER)
Aanbieders van zichtrekeningen wordt dus vanalles verplicht vanuit het WER t.a.v. consumenten.
Waarom wordt bv. voorzien in een informatiedocument? Waarom wordt dit gestandaardiseerd? Dit moet
voorafgaand aan de rekening worden meegedeeld en bevat de kosten verbonden aan het afsluiten van de rekening of
aan de transacties. Precontractuele informatieverplichting ter bescherming van de consument met twee functies:
1. Consument moet geïnformeerd een beslissing kunnen nemen.
2. Consument kan gaan vergelijken want de documenten zijn allemaal op dezelfde manier opgesteld.
à Dit is uiteraard ook goed voor de concurrentie tussen instellingen
Deze regeling is een omzetting van een EU-richtlijn. Doelstelling bestaat dus ook vanuit de EU, maar heeft bijkomende
doelstelling van gelijkheid en non-discriminatie van de EU-burger die recht heeft op vrij verkeer
3
F
FINANCIEEL RECHT
2021-2022
,ALGEMENE INFORMATIE
Cursusmateriaal:
- Wetboek (Wetboek Financieel Recht van Larcier)
- Syllabus + documentatie (rechtspraak + rechtsleer) (via Ufora)
- Slides (voorafgaand ter beschikking gesteld via Ufora)
- Lesnota’s (lessen worden gestreamd en opgenomen) !
Syllabus is minder belangrijk. Leer wat er in de les gezegd wordt, syllabus is ter samenvatting. De lesnota’s zijn het
belangrijkste. Voor sommige vakken is er documentatie (RS en RL) en geen syllabusdeel. Er gaat niets gevraagd
worden dat wel in de syllabus staat maar niet in de les gezegd is.
Examen:
- Schriftelijk examen met open vragen
o Casussen (50%)
o Theorievragen (40%)
o Juist-onjuist (met korte motivering)(10%)
- Gebruik wetboek toegelaten Cfr. Wetboekenreglement !
Basisprincipes moet je kunnen beheersen en toepassen. Belangrijk dat je veel structuur in uw antwoord opneemt. Er
komen tijdens het semester voorbeeldcasussen om thuis op te lossen en samen te bespreken.
Het is niet omdat er een ’theorie’vraag is dat het letterlijk theorie is (bv. Wat zijn de voorwaarden voor … ? Geen
woorden, cijfers maar wel aanduiden in wetboek met kleur en onderlijnen.
Er komen ½ extra lessen over sustainable finance. Gaan op een ander moment gegeven worden. Kan zijn dat er
overlap is, maar deze worden opgenomen. Er komen ook werkcolleges.
Overzicht cursus: drie grote delen
Deel 1: Privaat bankrecht = relatie tussen kredietinstelling en cliënt (particulieren of professionele ondernemingen) à
welke regels gelden hier? Dit bekijken we voor zowel voor het aspect rekeningen en betalingen als het aspect
kredieten.
- Rekeningen en betalingen
- Kredieten
o Commerciële kredieten
o Consumentenkrediet
o Hypothecair krediet
Deel 2 : Statuut financiële instellingen = hoe wordt het banksysteem op zich gereguleerd?
Deel 3: Kapitaalmarktrecht = op welke wijze gaan ondernemingen zich financieren? (via kredieten of via beleggers in
private sfeer / op de kapitaalmarkt). Op welke wijze worden deze beleggers beschermd?
- Regulering en werking van de primaire en secundaire kapitaalmarkten
- Beleggersbescherming (privaat bankrecht + kapitaalmarktrecht)
Extra college: Sustainable Finance
1
,DEEL 1.1 GELDREKENINGEN EN
BETALINGSVERRICHTINGEN
1. ALGEMEEN
Rekeningen en betalingsverrichtingen zijn essentiële zaken in het economisch verkeer. Deze betaalinstrumenten zijn
noodzakelijk in het economisch leven. Betaalinstrumenten zijn gekoppeld aan een rekening bij een bank. Entiteiten
(NP en RP) gaan niet enkel rekeningen aanhouden om te betalen, maar ook om de gelden te bewaren of ze een
rendement te kunnen laten opbrengen.
PRINCIPE: Geldverrichtingen vinden plaats via een rekening
De basis van een relatie is vaak een zichtrekening waaraan een algemeen reglement is gekoppeld dat moet worden
aanvaard door de cliënt.
= Contractuele verhouding à verbintenissenrecht toepassen?
- Als algehele contractvrijheid zou gelden …
bv. Bank kan vrij beslissen met wie ze contracteert en onder welke voorwaarden.
- … PROBLEEM: de financiële instelling is hier steeds de sterkere partij
- DAAROM: de wetgever heeft de contractuele vrijheid van deze instellingen beperkt. De regels hebben tot
doel om de zwakkere partij te beschermen t.a.v. kredietinstelling.
Slechts nog uitzonderlijk is er een ‘over the counter’-transactie: zonder dat er een rekeningsovereenkomst wordt
geopend.
Bv. Wanneer een Amerikaanse toerist naar Gent komt en een bank binnenstapt om USD om te wisselen in EUR. Dit
mag zonder dat deze verrichting in een rekening moet worden ingeschreven. Hiervoor moet geen overeenkomst
gesloten worden.
De rekening registreert namelijk welke gelden worden gestort en welke worden afgehaald of gebruikt om te betalen.
Bv. Vroeger gingen mensen soms wanneer ze bijna gingen sterven hun cashgeld gebruiken om bij de bank kasbons aan
toonders aan te kopen. Je kon deze bons doorgeven aan je erfgenamen. Dit werd niet genoteerd in de rekening
waardoor dit bedrag niet zichtbaar was voor de fiscus. Vandaag is dit niet toegelaten. Er zal geregistreerd worden +
cashgeld en nadien – cashgeld.
2. SOORTEN GELDREKENINGEN
2.1 ALGEMEEN
Naast geldrekeningen bestaan ook effectenrekeningen waarop financiele instrumenten worden ingeschreven
(aandelen, obligaties enz.) Hierover gaan we het heel weinig hebben.
Geldrekeningen bestaan uit drie categorieën:
1. Zicht- of betaalrekening
Zichtrekening is eerder een populaire term, betaalrekening wordt gebruikt in de wet.
Doel: geld dat je niet in cash wil houden maar wel nodig hebt om te betalen.
2
, 2. Spaarrekening
Doel: bewaren en rendement te beogen. Je bent zeker dat je dit geld terugkrijgt i.t.t. beleggen waarbij je
hiervan niet zeker bent. Vandaag is het rendement echter heel laag.
3. Termijnrekening
Wordt gesloten voor een welbepaalde termijn. Je mag deze gelden ook niet zomaar afhalen, hiervoor zal je
een vergoeding moeten betalen.
Belang van het onderscheid:
à Het doel bij deze rekeningen is anders en daardoor is de toepasselijke regelgeving ook anders.
Bv. Bescherming boek 7 voor rekeninghouders geldt enkel wanneer het gaat over zichtrekeningen, niet voor
spaar- of termijnrekeningen.
à Fiscale behandeling
Voor spaarrekeningen bestaan er soms KB’s (men spreekt dan van gereglementeerde spaarrekeningen). De
fiscale behandeling tussen gereglementeerde en niet-gereglementeerde spaarrekeningen is anders. Bij de
gereglementeerde is de eerste 980 EUR vrij van roerende voorheffing. Wanneer er dus een rendement wordt
aangegeven bij een niet-gereglementeerde spaarrekening, dan is dit een bruto rendement waarop nog RV
verschuldigd is.
2.2 ZICHT- OF BETAALREKENING
Kenmerken:
1. Contract van onbepaalde duur
à Belangrijk voor eenzijdige wijzigingsmogelijkheden, opgzegbaarheid enz.
2. Tegoeden opvraagbaar op zicht
à Je hebt altijd de mogelijkheid om al het tegoed van je rekening cash af te halen. Dit betekent natuurlijk
niet dat je zomaar binnen kan wandelen om het af te halen als er heel veel geld op staat. Er kan hieraan een
termijn verbonden zijn in de contractsvoorwaarden.
Een betaalrekening geeft de mogelijkheid tot verrichten van betalingstransacties
à GEVOLG = toepassing regelen inzake betalingsdiensten uit boek VII WER (art. VII.4 e.v. WER))
Bv. Informatiedocument betreffende de vergoedingen (art. VII.4/1 WER)
Aanbieders van zichtrekeningen wordt dus vanalles verplicht vanuit het WER t.a.v. consumenten.
Waarom wordt bv. voorzien in een informatiedocument? Waarom wordt dit gestandaardiseerd? Dit moet
voorafgaand aan de rekening worden meegedeeld en bevat de kosten verbonden aan het afsluiten van de rekening of
aan de transacties. Precontractuele informatieverplichting ter bescherming van de consument met twee functies:
1. Consument moet geïnformeerd een beslissing kunnen nemen.
2. Consument kan gaan vergelijken want de documenten zijn allemaal op dezelfde manier opgesteld.
à Dit is uiteraard ook goed voor de concurrentie tussen instellingen
Deze regeling is een omzetting van een EU-richtlijn. Doelstelling bestaat dus ook vanuit de EU, maar heeft bijkomende
doelstelling van gelijkheid en non-discriminatie van de EU-burger die recht heeft op vrij verkeer
3
