Economische topics 2022-2023
Hoofdstuk 0 - Inleiding
0.1 Doel van economische wetenschap
Het nut van economische analyse is het gevolg van de spanning die ontstaat tussen enerzijds de
individuele en collectieve behoeften van een samenleving enerzijds en anderzijds de schaarse
beschikbare middelen
Behoefte (worden niet onderzocht op hun morele waarde= het aanvoelen van een tekort en het
streven om dit tekort te bevredigen)
Schaarse middelen (beperktheid van ons inkomen)
Er wordt niet geoordeeld over behoefte, schaarse middelen zijn gelinkt aan beperktheid van ons inkomen.
Schaars= aanbod kleiner dan vraag indien gratis.
Economie is keuzeprobleem
Link naar handboek
Een schaars goed is een goed waarvan de
gevraagde hoeveelheid groter is dan de
beschikbare hoeveelheid als het gratis ter
beschikking staat.
Een economisch principe: Een individu handelt
volgens het economische principe wanneer hij
met zijn beschikbare middelen een maximale
behoeftebevrediging bereikt.
0.2 Welvaart en welzijn
Welvaart = mate waarin mensen met de beschikbare schaarse middelen in hun behoeften kunnen
voorzien. Welzijn = ruimer (welbevinden)
0.3 Soorten goederen
Vrije goederen (niet-schaarse goederen)
Economische goederen (individuen, bedrijven, overheid)
• Zuiver individuele goederen
• Fiets, auto,
• RIVALITEIT & UITSLUITBAAR
• Zuiver collectieve goederen
• Brandweer
• NIET RIVALISEREND & NIET UITSLUITBAAR
• Quasi collectieve goederen
• Overheid doet de organisatie
• RIVALITEIT & UITSLUITBAAR
• Onderwijs
• Consumptie en Investeringsgoederen
• Gebruik & Verbruiksgoederen wc en wc-papier
,0.4 Consumptie en productie
Consumptie, productie en productiefactoren
Arbeid, kapitaal, natuur en ondernemingsschap
0.6. Ceteris Paribus
• Al het overige blijft gelijk
• Alle andere variabelen blijven constant
0.7. Micro, meso en macro-economie
• MICRO: Gedrag van een individueel persoon, gezin, bedrijf,…
• MACRO: Alle gezinnen, alle bedrijven,…
• MESO: bepaalde groep gezinnen, sector, regio,..
Hoofdstuk 1 - Consumenten
1.1. De keuze van de optimale goederencombinatie
De keuze van de consument wordt bepaald door:
a) Niet-economische factoren = voorkeuren of preferenties * Sociologische en
psychologische prijs zal koopgedrag beïnvloeden. Kaviaar is te duur maar vind het wel
lekker, dus ik koop het niet door de prijs.
a. Sociologische factoren (alle invloeden die te maken hebben met het feit dat mensen
tot een bepaalde bevolkingsgroep behoren)
i. Gezinssituatie – enorme verandering in koopgedrag. Kinderen uit huis,
minder kopen.
ii. Sociale klasse/ inkomensklasse dicht tegen armoedegrens, kopen meer
basisproducten, omgekeerd koopt men meer luxeproducten.
iii. Religie Kopen bv geen varken
iv. Woonplaats in een stad koop je minder vaak een auto, platteland dus wel.
b. Psychologische factoren
i. Persoonlijkheid/overtuiging vegetariër koopt geen vlees, leeftijd
jongere mensen gaan sneller naar festivals
ii. Levensstijl (bandwagoneffect en het snobeffect) BWE= koopgedrag
doordat iedereen dit koopt. Ik koop Apple omdat iedereen dat doet.
Marketing gaat dit effect proberen versterken SE= “ik wil mij als adel
gedragen” bepaalde gdrn kopen omdat anderen dit niet kopen. Rolls
Royce kopen zodat andere sukkelaars dit niet kunnen kopen. Zich
onderscheiden en neerkijken op..
iii. Attitude
, b) Economische factoren
Prijzen
Inkomen
Uitgangspunt
De consument streeft naar nutsmaximalisatie, maximale behoeftebevrediging.
De eerste wet van Gossen = Wet van dalend grensnut
Naarmate men meer beschikt over een aantal eenheden van een bepaald goed, daalt voor de consument
het nut van de laatst toegevoegde eenheid. Examenvraag.
1.1.2 Budget en prijzen
Budgetlijn = P1 . Q1 + P2 . Q2 = budget
Link handboek
Door middel van de budgetrestrictie vinden we de
punten op de X-as en de Y-as.
In ons geval staat de hoeveelheid pintjes op de Y-as
(waarbij je de hoeveelheid broodjes op 0 zet; X=0) en de
hoeveelheid broodjes op de X-as (waarbij je de
hoeveelheid pintjes op 0 zet, Y =0).
Dan kan je die twee punten verbinden om de budgetlijn
te vormen.
Verlaging van het inkomen
Nominaal inkomen = inkomen in geldeenheden
Reële inkomen = inkomen gecorrigeerd voor de
hoeveelheid goederen en diensten die we voor een
bepaald inkomen kunnen kopen.
Onderscheid is belangrijk om de koopkracht te bepalen
De koopkracht wordt gevormd door het reële inkomen
Daling van de prijs
Als de prijs van één van de goederen (hier broodjes)
daalt en de prijs van het andere goed (pintjes) blijft
constant, dan kan de consument met hetzelfde budget
meer eenheden van het kopen ene goed kopen (hier
broodjes). Dit betekent een toename van het reële
inkomen terwijl het nominale inkomen constant is
gebleven.
De reële inkomenswijziging zorgt voor een verandering
in de helling/kanteling van de budgetlijn.
, Aard van het goed
Inferieur goed Gevraagde hoeveelheid daalt ondanks toegenomen inkomen vb. minderwaardig
varkensvlees kopen ipv steak
1.2 De prijsvraagcurve
1.2.1 De afleiding van de individuele
vraagcurve
Relatie tussen hoeveelheid en de prijs van 1 goed
Alle andere factoren constant (is ceteris paribus)
Welke stadia?
Prijs van ‘pintje’ daalt van 2,5 naar 2 euro
De preferentie van de consument is
constant, 25 broodjes. Uitgaven voor
broodjes bedragen dan 100 EUR (25 maal 4)
Met het resterende budget koop ik het
andere goed.
= indifferentiecurve C1= voorkeur in combinatie gegeven budget P=2,5/pintje C2= Voorkeur in
combinatie gegeven budget P=2/pintje prijs broodjes wijzigt niet
De individuele vraagcurve geeft weer welke hoeveelheden van een bepaald goed de consument bereid
is te kopen tegen een reeks verschillende prijzen. =EXAMENVRAAG
1.2.2 Een beweging langs de vraagcurve
=prijswijziging
Hoofdstuk 0 - Inleiding
0.1 Doel van economische wetenschap
Het nut van economische analyse is het gevolg van de spanning die ontstaat tussen enerzijds de
individuele en collectieve behoeften van een samenleving enerzijds en anderzijds de schaarse
beschikbare middelen
Behoefte (worden niet onderzocht op hun morele waarde= het aanvoelen van een tekort en het
streven om dit tekort te bevredigen)
Schaarse middelen (beperktheid van ons inkomen)
Er wordt niet geoordeeld over behoefte, schaarse middelen zijn gelinkt aan beperktheid van ons inkomen.
Schaars= aanbod kleiner dan vraag indien gratis.
Economie is keuzeprobleem
Link naar handboek
Een schaars goed is een goed waarvan de
gevraagde hoeveelheid groter is dan de
beschikbare hoeveelheid als het gratis ter
beschikking staat.
Een economisch principe: Een individu handelt
volgens het economische principe wanneer hij
met zijn beschikbare middelen een maximale
behoeftebevrediging bereikt.
0.2 Welvaart en welzijn
Welvaart = mate waarin mensen met de beschikbare schaarse middelen in hun behoeften kunnen
voorzien. Welzijn = ruimer (welbevinden)
0.3 Soorten goederen
Vrije goederen (niet-schaarse goederen)
Economische goederen (individuen, bedrijven, overheid)
• Zuiver individuele goederen
• Fiets, auto,
• RIVALITEIT & UITSLUITBAAR
• Zuiver collectieve goederen
• Brandweer
• NIET RIVALISEREND & NIET UITSLUITBAAR
• Quasi collectieve goederen
• Overheid doet de organisatie
• RIVALITEIT & UITSLUITBAAR
• Onderwijs
• Consumptie en Investeringsgoederen
• Gebruik & Verbruiksgoederen wc en wc-papier
,0.4 Consumptie en productie
Consumptie, productie en productiefactoren
Arbeid, kapitaal, natuur en ondernemingsschap
0.6. Ceteris Paribus
• Al het overige blijft gelijk
• Alle andere variabelen blijven constant
0.7. Micro, meso en macro-economie
• MICRO: Gedrag van een individueel persoon, gezin, bedrijf,…
• MACRO: Alle gezinnen, alle bedrijven,…
• MESO: bepaalde groep gezinnen, sector, regio,..
Hoofdstuk 1 - Consumenten
1.1. De keuze van de optimale goederencombinatie
De keuze van de consument wordt bepaald door:
a) Niet-economische factoren = voorkeuren of preferenties * Sociologische en
psychologische prijs zal koopgedrag beïnvloeden. Kaviaar is te duur maar vind het wel
lekker, dus ik koop het niet door de prijs.
a. Sociologische factoren (alle invloeden die te maken hebben met het feit dat mensen
tot een bepaalde bevolkingsgroep behoren)
i. Gezinssituatie – enorme verandering in koopgedrag. Kinderen uit huis,
minder kopen.
ii. Sociale klasse/ inkomensklasse dicht tegen armoedegrens, kopen meer
basisproducten, omgekeerd koopt men meer luxeproducten.
iii. Religie Kopen bv geen varken
iv. Woonplaats in een stad koop je minder vaak een auto, platteland dus wel.
b. Psychologische factoren
i. Persoonlijkheid/overtuiging vegetariër koopt geen vlees, leeftijd
jongere mensen gaan sneller naar festivals
ii. Levensstijl (bandwagoneffect en het snobeffect) BWE= koopgedrag
doordat iedereen dit koopt. Ik koop Apple omdat iedereen dat doet.
Marketing gaat dit effect proberen versterken SE= “ik wil mij als adel
gedragen” bepaalde gdrn kopen omdat anderen dit niet kopen. Rolls
Royce kopen zodat andere sukkelaars dit niet kunnen kopen. Zich
onderscheiden en neerkijken op..
iii. Attitude
, b) Economische factoren
Prijzen
Inkomen
Uitgangspunt
De consument streeft naar nutsmaximalisatie, maximale behoeftebevrediging.
De eerste wet van Gossen = Wet van dalend grensnut
Naarmate men meer beschikt over een aantal eenheden van een bepaald goed, daalt voor de consument
het nut van de laatst toegevoegde eenheid. Examenvraag.
1.1.2 Budget en prijzen
Budgetlijn = P1 . Q1 + P2 . Q2 = budget
Link handboek
Door middel van de budgetrestrictie vinden we de
punten op de X-as en de Y-as.
In ons geval staat de hoeveelheid pintjes op de Y-as
(waarbij je de hoeveelheid broodjes op 0 zet; X=0) en de
hoeveelheid broodjes op de X-as (waarbij je de
hoeveelheid pintjes op 0 zet, Y =0).
Dan kan je die twee punten verbinden om de budgetlijn
te vormen.
Verlaging van het inkomen
Nominaal inkomen = inkomen in geldeenheden
Reële inkomen = inkomen gecorrigeerd voor de
hoeveelheid goederen en diensten die we voor een
bepaald inkomen kunnen kopen.
Onderscheid is belangrijk om de koopkracht te bepalen
De koopkracht wordt gevormd door het reële inkomen
Daling van de prijs
Als de prijs van één van de goederen (hier broodjes)
daalt en de prijs van het andere goed (pintjes) blijft
constant, dan kan de consument met hetzelfde budget
meer eenheden van het kopen ene goed kopen (hier
broodjes). Dit betekent een toename van het reële
inkomen terwijl het nominale inkomen constant is
gebleven.
De reële inkomenswijziging zorgt voor een verandering
in de helling/kanteling van de budgetlijn.
, Aard van het goed
Inferieur goed Gevraagde hoeveelheid daalt ondanks toegenomen inkomen vb. minderwaardig
varkensvlees kopen ipv steak
1.2 De prijsvraagcurve
1.2.1 De afleiding van de individuele
vraagcurve
Relatie tussen hoeveelheid en de prijs van 1 goed
Alle andere factoren constant (is ceteris paribus)
Welke stadia?
Prijs van ‘pintje’ daalt van 2,5 naar 2 euro
De preferentie van de consument is
constant, 25 broodjes. Uitgaven voor
broodjes bedragen dan 100 EUR (25 maal 4)
Met het resterende budget koop ik het
andere goed.
= indifferentiecurve C1= voorkeur in combinatie gegeven budget P=2,5/pintje C2= Voorkeur in
combinatie gegeven budget P=2/pintje prijs broodjes wijzigt niet
De individuele vraagcurve geeft weer welke hoeveelheden van een bepaald goed de consument bereid
is te kopen tegen een reeks verschillende prijzen. =EXAMENVRAAG
1.2.2 Een beweging langs de vraagcurve
=prijswijziging
