Samenvatting van het boek: ‘Public Policy. A new introduction (2nd
edition)’ van Christoph Knill & Jale Tosun
Beleidssociologie Radboud Universiteit Nijmegen – bachelor sociologie
Dit document bestaat uit een samenvatting van het boek ‘Public policy. A new introduction’
van Knill en Tosun. Het gaat om de tweede editie van dit boek, die als verplichte literatuur is
gesteld bij de tentamenstof van 2021-2022 bij de bachelor sociologie aan de radboud
universiteit in Nijmegen, eerstejaarsvak. Het bevat een samenvatting van hoofdstuk 1 t/m 8 en
hoofdstuk 11. Om de volledige stof onder de knie te krijgen van het vak, verkoop ik ook een
samenvatting van de hoorcolleges!
Inhoud van de samenvatting
Hoofdstuk 1: introductie.............................................................................................................2
Hoofdstuk 2: de aard van publiek beleid....................................................................................4
Hoofdstuk 3: de context van beleidsvorming. Centrale instituties en actoren..........................7
Hoofdstuk 4: theoretische benaderingen van beleidsvorming................................................12
Hoofdstuk 5: probleemdefinitie en agendasetting...................................................................16
Hoofdstuk 6: besluitvorming.....................................................................................................20
Hoofdstuk 7: implementatie.....................................................................................................22
Hoofdstuk 8: Beleidsevaluatie..................................................................................................26
Hoofdstuk 11: beleidsverandering en beleidsconvergentie.....................................................29
1
,Hoofdstuk 1: introductie
Dit boek biedt een introductie in de studie van publiek beleid: wie krijgt wat, wanneer en hoe?
Het doel van de studie van publiek beleid is het achterhalen van de totstandkoming en de
effecten van publiek beleid. Vragen kunnen verspreid zijn over sectoren, landen, of tijd.
De studie van publiek beleid richt zich op twee kernpunten: beleidsvariatie en
beleidsverandering.
Beleidsvariatie refereert naar de verklaringen voor de verschillen in beleidsvormen tussen
landen en sectoren.
Beleidsverandering legt e nadruk op de verklaring van stabiliteit of verandering over tijd en
tussen landen, bijvoorbeeld bij milieuwetgeving.
Wat is publiek beleid?
In politieke wetenschap bestaan grofweg drie onderzoeksvelden, die verdeeld zijn over
subdisciplines: staatsvorm, politiek en beleid. In dit boek staat beleid centraal. Staatsvorm en
politiek vormen echter verklaringsmodellen voor de totstandkoming van beleid. De
kenmerken van leden van het parlement beïnvloeden hoe zij stemmen over beleid. Een
grillige beleidsvoering kan daarnaast veel vertellen over de kenmerken van de politiek en de
staatsvorm. De causale route kan dus twee kanten op: politiek bepaalt beleid, en beleid
bepaalt politiek (zie model van Lowi, 1964).
De definitie van publiek beleid die Knil en Tosun (2020) geven luidt als volgt: publiek beleid
is een actie die door een overheid genomen wordt in relatie tot een bepaald probleem.
Knil en Tosun nemen verder een vrij brede definitie van een actie van de overheid: beleid is
gericht op het oplossen van een vernomen sociaal of politiek probleem en is daarnaast een
uiting van macht.
Publiek beleid heeft vier verschijningsvormen:
1. Sectorspecifiek beleid (energiebeleid).
2. Sub-sectorspecifiek beleid (groen energiebeleid).
3. Specifieke problemen in de sub-sectoren (feed-in tarieven).
4. Regelende instrumenten die aan de problemen zijn verbonden (niveau van feed-in
tarieven).
Analytische perspectieven op het beleidsvormingsproces
Knill en Tosun (2020) geven drie perspectieven op beleidsvorming:
1. Rationalistisch model: beleid is het gevolg van rationele probleemoplossing. Het doel
is een optimale oplossing voor een probleem. Dit model bevat eerder een normatieve
dan een positivistische lading, aangezien het rationalistische model een ideale situatie
weergeeft. Volgens Lasswell (1956) zou beleidsvorming verschillende stappen in
logische volgorde moeten volgen: intelligentie (verzameling en verwerking van
relevante kennis en informatie), promotie (identificatie van en steun aan geselecteerde
alternatieven), prescriptie (instelling van een beslissing), invocatie (handhaving),
terminatie (intrekken van beleid) en waardering (evaluatie van de effecten tegenover
de oorspronkelijke doelen en intenties). Kritiek op deze visie is de ambitieuze kijk op
rationele besluitvorming.
2. Incrementalisme. In plaats van een idealistische kijk, biedt incrementalisme een
realistische kijk op beleidsvorming. Beleid is volgens deze visie het politieke resultaat
2
, van interacties tussen verschillende actoren. Hierdoor moeten actoren constant
concessies doen, waardoor verandering van beleid steeds stapsgewijs gaat. Tot
radicale verandering komt het nooit. Incrementalisme verwerpt de rationele kijk omdat
actoren keuzes maken op beperkte informatie. Iedere actor heeft maar een beperkte
hoeveelheid informatie in bezit. Dit fenomeen heet bounded rationality.
3. Garbage can model. Deze kijk stelt dat bij een probleem actoren bestaande ideeën en
oplossing uit de ‘prullenmand’ vissen en toe passen op problemen. In plaats dat een
oplossing op een probleem volgt, hebben organisaties al oplossing voorhanden. De
causale relatie is dus omgedraaid.
Het beleidsproces wordt volgens Knill en Tosun (2020) in grofweg vier fasen ingedeeld:
1. Definitie en agendasetting
2. Beleidsvorming en adoptie
3. Implementatie
4. Evaluatie
In de realiteit kunnen verschillende fasen overlappen. Revaluatie van beleid kan bij stap 3 al
plaatsvinden. Knill en Tosun stellen dus dat de vier fasen niet als sequentieel, maar als
verschillende analytische ‘lenzen’ gezien moeten worden. Per fase kunnen onderdelen van
beleid onderzocht worden.
Kansen en uitdagingen voor beleidsvorming
Knill en Tosun (2020) richten zich op drie ontwikkelingen die een aantoonbaar effect op
beleidsvorming hebben gehad.
1. De budgettaire restricties die landen ondervinden en beleidsvorming beïnvloeden.
Bijvoorbeeld de kredietcrisis uit 2008.
2. Het proces van (economische) globalisatie. Hierdoor zijn overheden beperkt in wat zij
zelf kunnen betekenen om problemen op te lossen. De klimaatcrisis is een voorbeeld
van een supranationaal probleem dat individuele overheden en nationale wetgeving
overstijgt.
3. Digitalisering zorgt voor een verschuiving in de informatieverzameling van overheden
en personen. Hierdoor kan een gat ontstaan tussen topics die de burger belangrijk
vindt en topics die de overheid belangrijk vindt. Daar staat tegenover dat de acceptatie
en werking van beleid sneller en effectiever gemeten kan worden.
Knill en Tosun (2020) geven drie leidende vragen die door het gehele book heen terugkomen:
1. Hoe komt publiek beleid tot stand?
2. Wanneer verandert beleid?
3. Wat zijn de effecten van publiek beleid?
3
edition)’ van Christoph Knill & Jale Tosun
Beleidssociologie Radboud Universiteit Nijmegen – bachelor sociologie
Dit document bestaat uit een samenvatting van het boek ‘Public policy. A new introduction’
van Knill en Tosun. Het gaat om de tweede editie van dit boek, die als verplichte literatuur is
gesteld bij de tentamenstof van 2021-2022 bij de bachelor sociologie aan de radboud
universiteit in Nijmegen, eerstejaarsvak. Het bevat een samenvatting van hoofdstuk 1 t/m 8 en
hoofdstuk 11. Om de volledige stof onder de knie te krijgen van het vak, verkoop ik ook een
samenvatting van de hoorcolleges!
Inhoud van de samenvatting
Hoofdstuk 1: introductie.............................................................................................................2
Hoofdstuk 2: de aard van publiek beleid....................................................................................4
Hoofdstuk 3: de context van beleidsvorming. Centrale instituties en actoren..........................7
Hoofdstuk 4: theoretische benaderingen van beleidsvorming................................................12
Hoofdstuk 5: probleemdefinitie en agendasetting...................................................................16
Hoofdstuk 6: besluitvorming.....................................................................................................20
Hoofdstuk 7: implementatie.....................................................................................................22
Hoofdstuk 8: Beleidsevaluatie..................................................................................................26
Hoofdstuk 11: beleidsverandering en beleidsconvergentie.....................................................29
1
,Hoofdstuk 1: introductie
Dit boek biedt een introductie in de studie van publiek beleid: wie krijgt wat, wanneer en hoe?
Het doel van de studie van publiek beleid is het achterhalen van de totstandkoming en de
effecten van publiek beleid. Vragen kunnen verspreid zijn over sectoren, landen, of tijd.
De studie van publiek beleid richt zich op twee kernpunten: beleidsvariatie en
beleidsverandering.
Beleidsvariatie refereert naar de verklaringen voor de verschillen in beleidsvormen tussen
landen en sectoren.
Beleidsverandering legt e nadruk op de verklaring van stabiliteit of verandering over tijd en
tussen landen, bijvoorbeeld bij milieuwetgeving.
Wat is publiek beleid?
In politieke wetenschap bestaan grofweg drie onderzoeksvelden, die verdeeld zijn over
subdisciplines: staatsvorm, politiek en beleid. In dit boek staat beleid centraal. Staatsvorm en
politiek vormen echter verklaringsmodellen voor de totstandkoming van beleid. De
kenmerken van leden van het parlement beïnvloeden hoe zij stemmen over beleid. Een
grillige beleidsvoering kan daarnaast veel vertellen over de kenmerken van de politiek en de
staatsvorm. De causale route kan dus twee kanten op: politiek bepaalt beleid, en beleid
bepaalt politiek (zie model van Lowi, 1964).
De definitie van publiek beleid die Knil en Tosun (2020) geven luidt als volgt: publiek beleid
is een actie die door een overheid genomen wordt in relatie tot een bepaald probleem.
Knil en Tosun nemen verder een vrij brede definitie van een actie van de overheid: beleid is
gericht op het oplossen van een vernomen sociaal of politiek probleem en is daarnaast een
uiting van macht.
Publiek beleid heeft vier verschijningsvormen:
1. Sectorspecifiek beleid (energiebeleid).
2. Sub-sectorspecifiek beleid (groen energiebeleid).
3. Specifieke problemen in de sub-sectoren (feed-in tarieven).
4. Regelende instrumenten die aan de problemen zijn verbonden (niveau van feed-in
tarieven).
Analytische perspectieven op het beleidsvormingsproces
Knill en Tosun (2020) geven drie perspectieven op beleidsvorming:
1. Rationalistisch model: beleid is het gevolg van rationele probleemoplossing. Het doel
is een optimale oplossing voor een probleem. Dit model bevat eerder een normatieve
dan een positivistische lading, aangezien het rationalistische model een ideale situatie
weergeeft. Volgens Lasswell (1956) zou beleidsvorming verschillende stappen in
logische volgorde moeten volgen: intelligentie (verzameling en verwerking van
relevante kennis en informatie), promotie (identificatie van en steun aan geselecteerde
alternatieven), prescriptie (instelling van een beslissing), invocatie (handhaving),
terminatie (intrekken van beleid) en waardering (evaluatie van de effecten tegenover
de oorspronkelijke doelen en intenties). Kritiek op deze visie is de ambitieuze kijk op
rationele besluitvorming.
2. Incrementalisme. In plaats van een idealistische kijk, biedt incrementalisme een
realistische kijk op beleidsvorming. Beleid is volgens deze visie het politieke resultaat
2
, van interacties tussen verschillende actoren. Hierdoor moeten actoren constant
concessies doen, waardoor verandering van beleid steeds stapsgewijs gaat. Tot
radicale verandering komt het nooit. Incrementalisme verwerpt de rationele kijk omdat
actoren keuzes maken op beperkte informatie. Iedere actor heeft maar een beperkte
hoeveelheid informatie in bezit. Dit fenomeen heet bounded rationality.
3. Garbage can model. Deze kijk stelt dat bij een probleem actoren bestaande ideeën en
oplossing uit de ‘prullenmand’ vissen en toe passen op problemen. In plaats dat een
oplossing op een probleem volgt, hebben organisaties al oplossing voorhanden. De
causale relatie is dus omgedraaid.
Het beleidsproces wordt volgens Knill en Tosun (2020) in grofweg vier fasen ingedeeld:
1. Definitie en agendasetting
2. Beleidsvorming en adoptie
3. Implementatie
4. Evaluatie
In de realiteit kunnen verschillende fasen overlappen. Revaluatie van beleid kan bij stap 3 al
plaatsvinden. Knill en Tosun stellen dus dat de vier fasen niet als sequentieel, maar als
verschillende analytische ‘lenzen’ gezien moeten worden. Per fase kunnen onderdelen van
beleid onderzocht worden.
Kansen en uitdagingen voor beleidsvorming
Knill en Tosun (2020) richten zich op drie ontwikkelingen die een aantoonbaar effect op
beleidsvorming hebben gehad.
1. De budgettaire restricties die landen ondervinden en beleidsvorming beïnvloeden.
Bijvoorbeeld de kredietcrisis uit 2008.
2. Het proces van (economische) globalisatie. Hierdoor zijn overheden beperkt in wat zij
zelf kunnen betekenen om problemen op te lossen. De klimaatcrisis is een voorbeeld
van een supranationaal probleem dat individuele overheden en nationale wetgeving
overstijgt.
3. Digitalisering zorgt voor een verschuiving in de informatieverzameling van overheden
en personen. Hierdoor kan een gat ontstaan tussen topics die de burger belangrijk
vindt en topics die de overheid belangrijk vindt. Daar staat tegenover dat de acceptatie
en werking van beleid sneller en effectiever gemeten kan worden.
Knill en Tosun (2020) geven drie leidende vragen die door het gehele book heen terugkomen:
1. Hoe komt publiek beleid tot stand?
2. Wanneer verandert beleid?
3. Wat zijn de effecten van publiek beleid?
3
