Hoofdstuk 1 Markten en ondernemers
Voor een ondernemend klimaat is marktwerking onmisbaar, omdat het ondernemers scherp houdt op het
gebied van efficiëntie. We onderscheiden drie vormen:
allocatieve efficiëntie (doelgerichtheid): produceren wat de markt vraagt. In economische zin
is er niets geproduceerd als er meer kosten zijn gemaakt voor de inzet van arbeid, kapitaal en natuur
dan er is betaald door de afnemer(s).
statische efficiëntie (doelmatigheid): produceren met zo min mogelijk arbeid, kapitaal,
natuur.
dynamische efficiëntie: de toepassing en ontwikkeling van nieuwe producten en technieken.
Productie is waarde toevoegen of creëren. Toegevoegde waarde is de bron voor inkomensvorming.
Intermediaire producten zijn halffabricaten, grond-, hulp- en brandstoffen die worden gebruikt of verbruikt in
het productieproces. Nationale productie is de bron voor de beloning van de productiefactoren: arbeid,
natuur, kapitaal en ondernemerschip. Deze inkomens worden primaire inkomens genoemd. Nationale
productie = nationale inkomen.
Omzet – intermediaire leveringen = som van de toegevoegde waarden
Som van de toegevoegde waarden = waarde van het eindproduct (verkopen van de detaillist,
omdat in het eindproduct alle productie van betrokken bedrijven is samengebracht)
Som van de toegevoegde waarden = het nationale product = nationale inkomen
Nationale inkomen = som van de primaire inkomens
Toegevoegde waarde in Nederland
Opbrengst verkopen (omzet) 1.155
Inkopen (intermediair verbruik) 583 -
Bruto toegevoegde waarde marktprijzen 572
Afschrijvingen 89 -
Netto toegevoegde waarde marktprijzen 483
Kostprijsverhogende belastingen minus 60 -
kostprijsverlagende subsidies
Netto toegevoegde waarde factorkosten 423
Rente + winst + pacht 122
Loon 301 +
Netto toegevoegde waarde factorkosten 423
Bedrijfstak is de verzamelnaam voor een groep organisaties/bedrijven binnen één
bepaalde branche. De organisaties in een bedrijfstak vervullen een gelijksoortige functie in het
voortbrengingsproces van een bepaalde product of dienst.
1