SAMENVATTING INBREUK OP
EIGENDOM
Boeken:
- Hoofdzaken Verzekeringsrecht, 11e druk – Prof. mr. P.L
Wely
- Executierecht, 6e druk – Prof. mr. A.W. Jongbloed
Eindcijfer: 9
Merle van Roest
Tweedejaarsstudent HBO-rechten
,Inbreuk op eigendom
Week 1 t/m 3: Verzekeringsrecht
Week 1 – literatuur Hoofdzaken Verzekeringsrecht
1.1 Geschiedenis
De verzekering: hierbij verplicht de ene partij (verzekeraar) zich om, tegen betaling van een
premie, eventuele schade aan de andere partij (verzekerde) te vergoeden.
1.3 Burgerrechtelijke grondslag
De verzekeringsovereenkomst is een kansovereenkomst: de werking van de verbintenis van
een partij is door partijen afhankelijk gesteld van een toekomstige, onzekere gebeurtenis
(onzeker voorval) of feitelijke gesteldheid = voorwaardelijke verbintenis.
De onzekerheid kan op de volgende punten bestaan:
- óf de verzekeraar ooit een uitkering verschuldigd zal worden;
- wanneer dat dan het geval zal zijn;
- hoeveel de eventuele uitkering zal bedragen; en
- wat de duur van de door de verzekeringnemer verschuldigde premiebetaling zal zijn.
Een andere kansovereenkomst is spel en weddenschap. Hieruit ontstaat slechts een
natuurlijke (niet afdwingbare) verbintenis.
- Voor verzekering is essentieel dat de verzekerde een buiten de overeenkomst gelegen
belang bij de onzekere gebeurtenis heeft: het uitblijven van de gebeurtenis omdat hij er
schade door zou kunnen lijden.
- Bij spel en weddenschap ontstaat het belang bij de onzekere gebeurtenis door het sluiten
van de overeenkomst zelf.
1.4 Definitie en karakter
Een verzekeringsovereenkomst is een schadeverzekering of een sommenverzekering.
Een schadeverzekering strekt tot vergoeding van eventuele schade (schadevergoedings- of
indemniteitscontract). Een sommenverzekering (bijv. levensverzekering) strekt tot uitkering
van een geldbedrag onafhankelijk van geleden schade.
Kenmerken verzekeringsovereenkomst:
1. Onzekerheid;
2. Wederkerige overeenkomst (over en weer rechten en verplichtingen);
3. Betalen van premie;
4. Consensuele overeenkomst (mondelinge overeenstemming is voldoende);
5. Vertrouwenskarakter (verzekerde moet erop vertrouwen dat de verzekeraar zich naar
behoren gedraagt en anderzijds moet de verzekeraar afgaan op de mededelingen
van de verzekerde).
a. arrest ‘afgehakte duim’.
Vormen van verzekeringsbedrog zijn er veel. Verzekerde kan onjuiste inlichtingen geven
over de kans dat het onzeker voorval zich zal voordoen, hij kan het onzekere voorval een
handje helpen en hij kan bedriegen omtrent aard en omvang van de schade.
Het bewijs van onzorgvuldigheid of bedrog rust op de verzekeraar en is moeilijk te leveren.
,1.5 Onderscheidingen
Schadeverzekering en sommenverzekering
Bij een schadeverzekering wil de verzekeringnemer een vermogensbelang
veiligstellen.
Bij een sommenverzekering krijgt de begunstigde uitkering ook al lijdt deze geen
schade.
o vb. levensverzekering en regenverzekering;
o vb. gemengd (hebben vrijwel altijd de strekking schade te vergoeden al is
deze van tevoren gefixeerd): ziekte-, ongevallen- en
invaliditeitsverzekeringen.
o de ziektekostenverzekering is meestal een zuivere schadeverzekering.
Gewone of premieverzekering en onderlinge verzekering
Het verschil zit tussen de wijze waarop het verzekeringsbedrijf wordt uitgeoefend.
- Bij de onderlinge verzekering is de verzekeraar een onderlinge waarborgmaatschappij. Het
doel van de onderlinge verzekering is onderlinge risicoverdeling. De leden verzekeren als het
ware elkaar door periodieke bijdragen.
- Bij de gewone verzekering wordt een kapitaal door de leden (aandeelhouders)
bijeengebracht, maar dit staat naast de door verzekerden bijeengebrachte premies. Het doel
is winst maken.
1.7 Aanvullend en dwingend recht; verplichte verzekering
Er is veel dwingend recht. Drie varianten: 1) in het geheel niet afwijken, 2) afwijken mag,
maar alleen ten voordele van de verzekeringnemer en 3) afwijken mag, maar alleen ten
voordele van de consument-verzekeringnemer.
In enkele bijzondere wetten wordt aan bepaalde personen de verplichting opgelegd om als
verzekerde een verzekering af te sluiten (meestal aansprakelijkheidsverzekering).
1.9 Mededelingsplicht bij het sluiten van de verzekeringsovereenkomst
De verzekeraar kan in twee gevallen de overeenkomst opzeggen:
1. Indien de verzekeringnemer heeft gehandeld met het opzet hem te misleiden, en
2. Indien de verzekeraar bij kennis van de ware stand van zaken in het geheel géén
overeenkomst zou hebben gesloten.
Wat gebeurt er met het recht op uitkering als de verzekeraar bij kennis van de ware stand
van zaken een hogere premie zou hebben bedongen of een lagere verzekerde som zou zijn
overeengekomen? Dan wordt de uitkering verminderd naar evenredigheid van hetgeen de
premie meer of de verzekerde som minder zou hebben bedragen (proportionaliteit).
Als de premie bijv. tweemaal zo hoog zou zijn geweest, wordt de uitkering gehalveerd.
De mededelingsplicht vloeit voort uit de redelijkheid en billijkheid.
- Het contractuele risico is het risico dat de verzekeraar loopt volgens het contract zelf: het
risico dat zich een door de verzekering gedekte schade zal voordoen en verzekeraar
daardoor verplicht zal worden die schade te vergoeden.
- Het morele risico is het risico gelegen in de verzekerde (mogelijke onbetrouwbaarheid,
slordigheid en gebrek aan zorgzaamheid).
Strafrechtelijk verleden Gielen-arrest, arrest Hotel Wilhelmina
Kennisvereiste: van de verzekeringnemer kan alleen worden gevergd dat hij aan zijn
mededelingsplicht voldoet als het gaat om feiten en gebeurtenissen die hij kent of behoort te
kennen.
, Kenbaarheidsvereiste: voor de verzekeringnemer moet kenbaar zijn wat voor de verzekeraar
relevant is. Dit zal met name blijken uit de vragen die hij stelt. Dat kan door middel van een
vragenlijst maar ook op een andere manier. Arrest Aegon/BMA.
Er mogen geen vragen worden gesteld over bepaalde feiten verband houdende met de Wet
op de medische keuringen (art. 7:928 lid 4 BW). De verzekeringnemer mag niet de dupe
worden van een door de verzekeraar opgestelde onvolledige vragenlijst.
Verschoonbaarheidsvereiste: beroep op schending van de mededelingsplicht betreffende
bepaalde feiten kan niet slagen als de verzekeraar die feiten bij het sluiten van de ovk kende
of behoorde te kennen (feiten van algemene bekendheid of feiten die aan elke verzekeraar in
een bepaalde branche bekend behoren te zijn, maar ook feiten die verzekeraar door eigen
onderzoek had kunnen en behoren te kennen (Baris/Riezenkamp-arrest)).
Wanneer vragen niet of onvoldoende zijn beantwoord of wanneer aan de juistheid van het
antwoord getwijfeld moet worden, alsmede wanneer spontaan gedane mededelingen vragen
horen op te roepen, moet de verzekeraar nader informeren of een onderzoek instellen. Heeft
hij een onderzoek ingesteld, dan kan hij niet aanvoeren dat feiten niet zijn medegedeeld die
hij gemakkelijk had kunnen waarnemen.
De verzekeringnemer kan zich nooit beroepen op het feit dat de dwaling van de verzekeraar
onverschoonbaar is als verzekeringnemer het opzet had de verzekeraar te misleiden.
1.10 Bewijsaspecten
- De polis, art. 7:932 BW
Een polis is een onderhandse akte (art. 156 lid 1 Rv). Ook de verzekeraar kan bewijs
ontlenen aan de polis via de constructie dat de polis zonder protest van de verzekeringnemer
is aanvaard. De polis is een bewijsmiddel, geen vereiste voor de geldigheid van een
verzekeringsovereenkomst.
De verzekeraar moet z.s.m. na het sluiten van de overeenkomst een polis afgeven waarin de
overeenkomst is vastgelegd. Hiermee wordt de verzekeringnemer beschermd, want er wordt
vaak ook verwezen naar de eventueel toepasselijke algemene voorwaarden.
Of er een kernbeding is, is pas duidelijk na weging van alle omstandigheden van het geval.
Zowel verzekeraar als verzekeringnemer zijn vrij in het bewijs, ze hoeven hier niet alleen de
polis voor te gebruiken.
Van art. 7:932 BW mag niet worden afgeweken (art. 7:943 BW). Toezending van de inhoud
van de polis is via e-mail niet voldoende. Afgifte van een elektronische polis mag wel.
Gaat een afgegeven bewijsstuk verloren, dan moet de verzekeraar tegen vergoeding van de
kosten een verzoek om een nieuw bewijsstuk inwilligen.
Ook een derde mag kennisnemen van een tussen anderen gesloten
verzekeringsovereenkomst (de verzekeraar moet gerechtvaardigde belagen van een derde
bij kennisneming van de polis respecteren).
- Mededelingen van de verzekeraar: schriftelijk, art. 7:933 BW
Alle mededelingen waartoe de bepalingen van titel 17 of de overeenkomst de verzekeraar
aanleiding geven, moeten schriftelijk (art. 7:933 BW). Dit is ter bescherming van de
verzekeringnemer en de uitkeringsgerechtigde. Voorbeelden mededelingen:
aanmaning dat de vervolgpremie niet is betaald;
opzegging overeenkomst.
De afzender (verzekeraar) moet bewijzen dat deze mededeling de geadresseerde wel (tijdig)
heeft bereikt, ook indien de mededeling aangetekend wordt verzonden. De bewijslast van
afzender wordt verlicht omdat aangetekende brieven worden geregistreerd bij PostNL.
EIGENDOM
Boeken:
- Hoofdzaken Verzekeringsrecht, 11e druk – Prof. mr. P.L
Wely
- Executierecht, 6e druk – Prof. mr. A.W. Jongbloed
Eindcijfer: 9
Merle van Roest
Tweedejaarsstudent HBO-rechten
,Inbreuk op eigendom
Week 1 t/m 3: Verzekeringsrecht
Week 1 – literatuur Hoofdzaken Verzekeringsrecht
1.1 Geschiedenis
De verzekering: hierbij verplicht de ene partij (verzekeraar) zich om, tegen betaling van een
premie, eventuele schade aan de andere partij (verzekerde) te vergoeden.
1.3 Burgerrechtelijke grondslag
De verzekeringsovereenkomst is een kansovereenkomst: de werking van de verbintenis van
een partij is door partijen afhankelijk gesteld van een toekomstige, onzekere gebeurtenis
(onzeker voorval) of feitelijke gesteldheid = voorwaardelijke verbintenis.
De onzekerheid kan op de volgende punten bestaan:
- óf de verzekeraar ooit een uitkering verschuldigd zal worden;
- wanneer dat dan het geval zal zijn;
- hoeveel de eventuele uitkering zal bedragen; en
- wat de duur van de door de verzekeringnemer verschuldigde premiebetaling zal zijn.
Een andere kansovereenkomst is spel en weddenschap. Hieruit ontstaat slechts een
natuurlijke (niet afdwingbare) verbintenis.
- Voor verzekering is essentieel dat de verzekerde een buiten de overeenkomst gelegen
belang bij de onzekere gebeurtenis heeft: het uitblijven van de gebeurtenis omdat hij er
schade door zou kunnen lijden.
- Bij spel en weddenschap ontstaat het belang bij de onzekere gebeurtenis door het sluiten
van de overeenkomst zelf.
1.4 Definitie en karakter
Een verzekeringsovereenkomst is een schadeverzekering of een sommenverzekering.
Een schadeverzekering strekt tot vergoeding van eventuele schade (schadevergoedings- of
indemniteitscontract). Een sommenverzekering (bijv. levensverzekering) strekt tot uitkering
van een geldbedrag onafhankelijk van geleden schade.
Kenmerken verzekeringsovereenkomst:
1. Onzekerheid;
2. Wederkerige overeenkomst (over en weer rechten en verplichtingen);
3. Betalen van premie;
4. Consensuele overeenkomst (mondelinge overeenstemming is voldoende);
5. Vertrouwenskarakter (verzekerde moet erop vertrouwen dat de verzekeraar zich naar
behoren gedraagt en anderzijds moet de verzekeraar afgaan op de mededelingen
van de verzekerde).
a. arrest ‘afgehakte duim’.
Vormen van verzekeringsbedrog zijn er veel. Verzekerde kan onjuiste inlichtingen geven
over de kans dat het onzeker voorval zich zal voordoen, hij kan het onzekere voorval een
handje helpen en hij kan bedriegen omtrent aard en omvang van de schade.
Het bewijs van onzorgvuldigheid of bedrog rust op de verzekeraar en is moeilijk te leveren.
,1.5 Onderscheidingen
Schadeverzekering en sommenverzekering
Bij een schadeverzekering wil de verzekeringnemer een vermogensbelang
veiligstellen.
Bij een sommenverzekering krijgt de begunstigde uitkering ook al lijdt deze geen
schade.
o vb. levensverzekering en regenverzekering;
o vb. gemengd (hebben vrijwel altijd de strekking schade te vergoeden al is
deze van tevoren gefixeerd): ziekte-, ongevallen- en
invaliditeitsverzekeringen.
o de ziektekostenverzekering is meestal een zuivere schadeverzekering.
Gewone of premieverzekering en onderlinge verzekering
Het verschil zit tussen de wijze waarop het verzekeringsbedrijf wordt uitgeoefend.
- Bij de onderlinge verzekering is de verzekeraar een onderlinge waarborgmaatschappij. Het
doel van de onderlinge verzekering is onderlinge risicoverdeling. De leden verzekeren als het
ware elkaar door periodieke bijdragen.
- Bij de gewone verzekering wordt een kapitaal door de leden (aandeelhouders)
bijeengebracht, maar dit staat naast de door verzekerden bijeengebrachte premies. Het doel
is winst maken.
1.7 Aanvullend en dwingend recht; verplichte verzekering
Er is veel dwingend recht. Drie varianten: 1) in het geheel niet afwijken, 2) afwijken mag,
maar alleen ten voordele van de verzekeringnemer en 3) afwijken mag, maar alleen ten
voordele van de consument-verzekeringnemer.
In enkele bijzondere wetten wordt aan bepaalde personen de verplichting opgelegd om als
verzekerde een verzekering af te sluiten (meestal aansprakelijkheidsverzekering).
1.9 Mededelingsplicht bij het sluiten van de verzekeringsovereenkomst
De verzekeraar kan in twee gevallen de overeenkomst opzeggen:
1. Indien de verzekeringnemer heeft gehandeld met het opzet hem te misleiden, en
2. Indien de verzekeraar bij kennis van de ware stand van zaken in het geheel géén
overeenkomst zou hebben gesloten.
Wat gebeurt er met het recht op uitkering als de verzekeraar bij kennis van de ware stand
van zaken een hogere premie zou hebben bedongen of een lagere verzekerde som zou zijn
overeengekomen? Dan wordt de uitkering verminderd naar evenredigheid van hetgeen de
premie meer of de verzekerde som minder zou hebben bedragen (proportionaliteit).
Als de premie bijv. tweemaal zo hoog zou zijn geweest, wordt de uitkering gehalveerd.
De mededelingsplicht vloeit voort uit de redelijkheid en billijkheid.
- Het contractuele risico is het risico dat de verzekeraar loopt volgens het contract zelf: het
risico dat zich een door de verzekering gedekte schade zal voordoen en verzekeraar
daardoor verplicht zal worden die schade te vergoeden.
- Het morele risico is het risico gelegen in de verzekerde (mogelijke onbetrouwbaarheid,
slordigheid en gebrek aan zorgzaamheid).
Strafrechtelijk verleden Gielen-arrest, arrest Hotel Wilhelmina
Kennisvereiste: van de verzekeringnemer kan alleen worden gevergd dat hij aan zijn
mededelingsplicht voldoet als het gaat om feiten en gebeurtenissen die hij kent of behoort te
kennen.
, Kenbaarheidsvereiste: voor de verzekeringnemer moet kenbaar zijn wat voor de verzekeraar
relevant is. Dit zal met name blijken uit de vragen die hij stelt. Dat kan door middel van een
vragenlijst maar ook op een andere manier. Arrest Aegon/BMA.
Er mogen geen vragen worden gesteld over bepaalde feiten verband houdende met de Wet
op de medische keuringen (art. 7:928 lid 4 BW). De verzekeringnemer mag niet de dupe
worden van een door de verzekeraar opgestelde onvolledige vragenlijst.
Verschoonbaarheidsvereiste: beroep op schending van de mededelingsplicht betreffende
bepaalde feiten kan niet slagen als de verzekeraar die feiten bij het sluiten van de ovk kende
of behoorde te kennen (feiten van algemene bekendheid of feiten die aan elke verzekeraar in
een bepaalde branche bekend behoren te zijn, maar ook feiten die verzekeraar door eigen
onderzoek had kunnen en behoren te kennen (Baris/Riezenkamp-arrest)).
Wanneer vragen niet of onvoldoende zijn beantwoord of wanneer aan de juistheid van het
antwoord getwijfeld moet worden, alsmede wanneer spontaan gedane mededelingen vragen
horen op te roepen, moet de verzekeraar nader informeren of een onderzoek instellen. Heeft
hij een onderzoek ingesteld, dan kan hij niet aanvoeren dat feiten niet zijn medegedeeld die
hij gemakkelijk had kunnen waarnemen.
De verzekeringnemer kan zich nooit beroepen op het feit dat de dwaling van de verzekeraar
onverschoonbaar is als verzekeringnemer het opzet had de verzekeraar te misleiden.
1.10 Bewijsaspecten
- De polis, art. 7:932 BW
Een polis is een onderhandse akte (art. 156 lid 1 Rv). Ook de verzekeraar kan bewijs
ontlenen aan de polis via de constructie dat de polis zonder protest van de verzekeringnemer
is aanvaard. De polis is een bewijsmiddel, geen vereiste voor de geldigheid van een
verzekeringsovereenkomst.
De verzekeraar moet z.s.m. na het sluiten van de overeenkomst een polis afgeven waarin de
overeenkomst is vastgelegd. Hiermee wordt de verzekeringnemer beschermd, want er wordt
vaak ook verwezen naar de eventueel toepasselijke algemene voorwaarden.
Of er een kernbeding is, is pas duidelijk na weging van alle omstandigheden van het geval.
Zowel verzekeraar als verzekeringnemer zijn vrij in het bewijs, ze hoeven hier niet alleen de
polis voor te gebruiken.
Van art. 7:932 BW mag niet worden afgeweken (art. 7:943 BW). Toezending van de inhoud
van de polis is via e-mail niet voldoende. Afgifte van een elektronische polis mag wel.
Gaat een afgegeven bewijsstuk verloren, dan moet de verzekeraar tegen vergoeding van de
kosten een verzoek om een nieuw bewijsstuk inwilligen.
Ook een derde mag kennisnemen van een tussen anderen gesloten
verzekeringsovereenkomst (de verzekeraar moet gerechtvaardigde belagen van een derde
bij kennisneming van de polis respecteren).
- Mededelingen van de verzekeraar: schriftelijk, art. 7:933 BW
Alle mededelingen waartoe de bepalingen van titel 17 of de overeenkomst de verzekeraar
aanleiding geven, moeten schriftelijk (art. 7:933 BW). Dit is ter bescherming van de
verzekeringnemer en de uitkeringsgerechtigde. Voorbeelden mededelingen:
aanmaning dat de vervolgpremie niet is betaald;
opzegging overeenkomst.
De afzender (verzekeraar) moet bewijzen dat deze mededeling de geadresseerde wel (tijdig)
heeft bereikt, ook indien de mededeling aangetekend wordt verzonden. De bewijslast van
afzender wordt verlicht omdat aangetekende brieven worden geregistreerd bij PostNL.
