KENNIS DEELTOETS 1
Er is sprake van drie realiteiten/rationaliteiten;
• Objectief; natuurwetten, dingen waar we niet omheen kunnen, de harde werkelijkheid
(meten, wetmatigheid) legt je dingen op, je kan niet om de zwaartekracht heen
• Subjectief; eigen perspectieven en meningen, variëren voor iedereen (mensen begrijpen,
interviews), de eigen belevingswereld
• Intersubjectief; werkelijkheid die we met elkaar creëeren (culturen). Zowel objectieve als
subjectieve werkelijkheid. Wanneer dingen samen afgesproken worden kunnen ze ook een
vorm van hardheid krijgen (waardoor ze objectief lijken). Maar ze zijn aan de ander kant heel
zacht, want het is slechts naar ideeën van mensen (kan ook veranderen). Werkelijkheid wordt
op verschillende manieren benaderd
Bij de eerste kennis deeltoets wordt er gekeken naar drie perspectieven op (zorg)organisaties.
Deze drie zo genoemde brillen of paradigma’s zijn alle drie van belang voor een goede
organisatie. En het is dus van belang om van tijd tot tijd een andere ‘bril’ op te zetten om het
grotere geheel van de organisatie te zien.
• Het rationele perspectief; er wordt vanuit gegaan dat het doel van elke organisatie van zo
hoog mogelijke e ciëntie moet zijn en dat iedereen binnen de organisatie dit doel wil
bereiken.
• Het politieke perspectief; belangen en machten van strijdende partijen, onderhandelingen
mensen die doelen willen bereiken ten kosten van anderen spelletjes spelen
• Interpretatieve perspectief; iedereen heeft eigen werkelijkheidsbenadering
Een organisatie is een verzameling van mensen die zich bewening in een formeel
samenwerkingsverband teneinde doelstellingen van individuen en groepen te realiseren. Bij
organisatiewetenschappen wordt er een verzameling gemaakt van inzichten, methoden, theorieën
en richtlijnen die met betrekking tot een organisatieverschijnsel bestaan.
Samenvattend, wat is een organisatie;
Een organisatie bestaat uit een aantal elementen:
• (social) Structuur:
- formeel: regels, procedures, hiërarchie
- informeel: relatie tussen mensen, interactie, samenwerking
• Mensen: attitude, ambitie, normen en waarden, leiderschap
• Doelen: doel van organisatie = doel van mensen, con ict
• Technologie: instrumenten, machines, apparatuur
• Omgeving: klanten, leveranciers, concurrenten, partners
—> Geen statisch begrip; het is continu aan het veranderen/ontwikkelen. Regels worden
geherinterpreteerd dus er veranderen constant dingen
Een organisatie kan ook gezien worden als;
ffi fl
, 1. HET RATIONELE PERSPECTIEF
Geschiedenis van het rationele perspectief;
Het rationele perspectief is geïnspireerd op de natuurwetenschappen, dus vaste maatstaven en
harde kennis. Een organisatie of mens wordt gezien als een machine/robot en moet dus zo
e ciënt mogelijk werken
• Fayol en Taylor: arbeidsverdeling en specialisatie:
- Verdeel het werk in eenvoudige, elementaire bewegingen
- Detecteer de nutteloze bewegingen en elimineer ze
- Selecteer de beste manier om deze eenvoudige bewegingen te doen
- Beschrijf, registreer en indexeer iedere elementaire beweging.
• Ford; procesmatig auto’s maken, geïnspireerd door Fasol en Taylor. Door lopende banden
te introduceren waardoor het proces zo e ciënt mogelijk is
Het rationele perspectief op structuren;
1. Organizations exist to achieve established goals and objectives and devise strategies to reach
those goals.
2. Organizations increase e ciency and enhance performance through specialization and
appropriate division of labor.
3. Suitable forms of coordination and control ensure that diverse e orts of individuals and units
mesh.
4. Organizations work best when rationality prevails over personal agendas and extraneous
pressures.
5. E ective structure ts an organization’s current circumstances (including its strategy,
technology, workforce, and environment).
6. When performance su ers from structural aws, the remedy is problem solving and
restructuring.
Logica staat bij het rationele perspectief centraal. Volgens Mintzberg staan er een aantal punten
centraal bij het rationele perspectief;
• Ontwerp van individuele posities
• Coördinatiemechanismen
• Impliciete versus expliciete kennis
• Groepering van eenheden
• Organogram
• Sturing en (de)centralisatie
Ontwerp van individuele posities;
• Horizontale taakspecialisatie/verruiming;
- Verruiming; je krijgt van hetzelfde type taken meer taken, bijvoorbeeld in het huishouden
deed je eerst alleen de afwas en boodschappen doen. Nu komt er een taakverruiming
dus moet je naast afwassen en de boodschappen doen ook stofzuigen.
- Specialisatie; hierbij ga je je specialiseren op 1 taak, om weer het voorbeeld van het
huishouden te nemen; eerst deed je de afwas en boodschappen, en nu ga je je helemaal
specialiseren op het doen van de afwas.
• Verticale taakspecialisatie/verruiming;
- Verruiming; je krijgt meer toezichthoudende taken, bijvoorbeeld werd er eest door iemand
anders bepaald welke huizen je moest schoonmaken en nu mag je dat zelf doen
- Specialisatie; er komt een manager/toezichthouder die bepaald welke huizen je wanneer
schoonmaakt terwijl je dat eerst zelf deed
—> Meer specialisatie leidt tot meer e ciëntie
—> Organisatie werknemers hebben taken en die taken kunnen veranderen (door verruiming of
specialisatie)
• Bureaucratie; zaken zijn vastgelegd in regels in procedure
• Organisch; veel vrijheden en dingen worden in overleg gedaan.
ffi
ff
fi ff ffi ffi ffifl ff
Er is sprake van drie realiteiten/rationaliteiten;
• Objectief; natuurwetten, dingen waar we niet omheen kunnen, de harde werkelijkheid
(meten, wetmatigheid) legt je dingen op, je kan niet om de zwaartekracht heen
• Subjectief; eigen perspectieven en meningen, variëren voor iedereen (mensen begrijpen,
interviews), de eigen belevingswereld
• Intersubjectief; werkelijkheid die we met elkaar creëeren (culturen). Zowel objectieve als
subjectieve werkelijkheid. Wanneer dingen samen afgesproken worden kunnen ze ook een
vorm van hardheid krijgen (waardoor ze objectief lijken). Maar ze zijn aan de ander kant heel
zacht, want het is slechts naar ideeën van mensen (kan ook veranderen). Werkelijkheid wordt
op verschillende manieren benaderd
Bij de eerste kennis deeltoets wordt er gekeken naar drie perspectieven op (zorg)organisaties.
Deze drie zo genoemde brillen of paradigma’s zijn alle drie van belang voor een goede
organisatie. En het is dus van belang om van tijd tot tijd een andere ‘bril’ op te zetten om het
grotere geheel van de organisatie te zien.
• Het rationele perspectief; er wordt vanuit gegaan dat het doel van elke organisatie van zo
hoog mogelijke e ciëntie moet zijn en dat iedereen binnen de organisatie dit doel wil
bereiken.
• Het politieke perspectief; belangen en machten van strijdende partijen, onderhandelingen
mensen die doelen willen bereiken ten kosten van anderen spelletjes spelen
• Interpretatieve perspectief; iedereen heeft eigen werkelijkheidsbenadering
Een organisatie is een verzameling van mensen die zich bewening in een formeel
samenwerkingsverband teneinde doelstellingen van individuen en groepen te realiseren. Bij
organisatiewetenschappen wordt er een verzameling gemaakt van inzichten, methoden, theorieën
en richtlijnen die met betrekking tot een organisatieverschijnsel bestaan.
Samenvattend, wat is een organisatie;
Een organisatie bestaat uit een aantal elementen:
• (social) Structuur:
- formeel: regels, procedures, hiërarchie
- informeel: relatie tussen mensen, interactie, samenwerking
• Mensen: attitude, ambitie, normen en waarden, leiderschap
• Doelen: doel van organisatie = doel van mensen, con ict
• Technologie: instrumenten, machines, apparatuur
• Omgeving: klanten, leveranciers, concurrenten, partners
—> Geen statisch begrip; het is continu aan het veranderen/ontwikkelen. Regels worden
geherinterpreteerd dus er veranderen constant dingen
Een organisatie kan ook gezien worden als;
ffi fl
, 1. HET RATIONELE PERSPECTIEF
Geschiedenis van het rationele perspectief;
Het rationele perspectief is geïnspireerd op de natuurwetenschappen, dus vaste maatstaven en
harde kennis. Een organisatie of mens wordt gezien als een machine/robot en moet dus zo
e ciënt mogelijk werken
• Fayol en Taylor: arbeidsverdeling en specialisatie:
- Verdeel het werk in eenvoudige, elementaire bewegingen
- Detecteer de nutteloze bewegingen en elimineer ze
- Selecteer de beste manier om deze eenvoudige bewegingen te doen
- Beschrijf, registreer en indexeer iedere elementaire beweging.
• Ford; procesmatig auto’s maken, geïnspireerd door Fasol en Taylor. Door lopende banden
te introduceren waardoor het proces zo e ciënt mogelijk is
Het rationele perspectief op structuren;
1. Organizations exist to achieve established goals and objectives and devise strategies to reach
those goals.
2. Organizations increase e ciency and enhance performance through specialization and
appropriate division of labor.
3. Suitable forms of coordination and control ensure that diverse e orts of individuals and units
mesh.
4. Organizations work best when rationality prevails over personal agendas and extraneous
pressures.
5. E ective structure ts an organization’s current circumstances (including its strategy,
technology, workforce, and environment).
6. When performance su ers from structural aws, the remedy is problem solving and
restructuring.
Logica staat bij het rationele perspectief centraal. Volgens Mintzberg staan er een aantal punten
centraal bij het rationele perspectief;
• Ontwerp van individuele posities
• Coördinatiemechanismen
• Impliciete versus expliciete kennis
• Groepering van eenheden
• Organogram
• Sturing en (de)centralisatie
Ontwerp van individuele posities;
• Horizontale taakspecialisatie/verruiming;
- Verruiming; je krijgt van hetzelfde type taken meer taken, bijvoorbeeld in het huishouden
deed je eerst alleen de afwas en boodschappen doen. Nu komt er een taakverruiming
dus moet je naast afwassen en de boodschappen doen ook stofzuigen.
- Specialisatie; hierbij ga je je specialiseren op 1 taak, om weer het voorbeeld van het
huishouden te nemen; eerst deed je de afwas en boodschappen, en nu ga je je helemaal
specialiseren op het doen van de afwas.
• Verticale taakspecialisatie/verruiming;
- Verruiming; je krijgt meer toezichthoudende taken, bijvoorbeeld werd er eest door iemand
anders bepaald welke huizen je moest schoonmaken en nu mag je dat zelf doen
- Specialisatie; er komt een manager/toezichthouder die bepaald welke huizen je wanneer
schoonmaakt terwijl je dat eerst zelf deed
—> Meer specialisatie leidt tot meer e ciëntie
—> Organisatie werknemers hebben taken en die taken kunnen veranderen (door verruiming of
specialisatie)
• Bureaucratie; zaken zijn vastgelegd in regels in procedure
• Organisch; veel vrijheden en dingen worden in overleg gedaan.
ffi
ff
fi ff ffi ffi ffifl ff
