Burgerlijk procesrecht
Week 1
- Boek hoofdstukken 1, 2 (nr. 62 t/m 92 en 98), 3, 4 (nr. 126 en 129), 9 (nr. 295 t/m
298) en 11 (nr. 343 t/m 349 en 353 t/m 355)
1. EHRM Airey/Ierland
2. EHRM Capuano/Italië
3. HR Regiopolitie Gelderland Zuid/Hovax
4. HR Heesakkers/Voets
5. HR Ebecek/Stichting Trudi
6. HR A/B
Hoorcollege 1
Waarom bestaat het burgerlijk procesrecht?
Diverse functies worden onderscheiden. Waaronder:
- Verwezenlijken aanspraken o.b.v. materiële recht (VB art. 111 lid 2 sub d Rv: je hoeft
niet alleen te voldoen aan de formaliteiten, nee ook belangrijk is dat je vertelt
waarom je geld wilt. Je moet dat uitleggen)
- Voorkomen van eigenrichting
Belang voor de praktijk: groot. Voorbeelden:
- Leggen van beslag
- Beginnen van een procedure
- Procesverloop
- Executeren van een vonnis
- Instellen van hoger beroep, cassatie
- Inschatten van kansen (rol van art. 237 Rv: over proceskosten. )
Dagvaardingsprocedures en verzoekschriftprocedures
1. Dagvaardprocedures
Gaat over klassieke vermogensrechtelijke geschillen over overmacht,, schade,
zaakvorming, vernietiging etc.
. VB wanprestatie (6:74 BW)
. VB onrechtmatige daad (6:162 BW)
a. Rechtsingang: je begint een procedure met een dagvaarding. Opgesteld door de
advocaat van de eiser en deurwaarder laat hem tekenen door de gedaagde.
b. Bevoegde rechter: in beginsel rechter van de woonplaats van de gedaagde
c. Procesverloop:
d. Uitspraak: vonnis in eerste aanleg of arrest
2. Verzoekschriftprocedures
Situaties waarin aan bepaalde personen en toezichthoudende taak is opgedragen.
, VB:
. benoeming voogd (1:295 BW)
. echtscheiding (1:150 BW)
. adoptie (1:227 lid 2)
a. Rechtsingang: je begint een procedure met een verzoekschrift die je naar de
griffie stuurt
b. Bevoegde rechter: in beginsel rechter van de woonplaats van de verzoeker
c. Procesverloop
d. Uitspraak: eindigen met een beschikking
Dagvaardingsprocedure of verzoekschriftprocedure?
- Artikel 261 Rv:
. Verzoekschriftprocedure: voor zover uit de wet niet anders voortvloeit, alle zaken
waarbij een verzoek wordt ingediend
. Artikel 261 lid 2 Rv: ‘uit de wet voortvloeit’
- Artikel 78 Rv
Als in de wet staat “bij verzoekschrift” of “op verzoek van” betekent dat dat er sprake
is van een verzoekschriftprocedure volgens de wet. Als dat er niet staat is er een
dagvaardprocedure. De wet moet uitdrukkelijk aangeven dat het om
verzoekschriftprocedure gaat = gesloten systeem
- Verkeerde rechtsingang: artikel 69 Rv (vgl. art. 70 Rv) = wisselbepaling: je krijgt de
kans om nog te wisselen. Dit moet je wel zelf doen.
Bevoegdheid burgerlijke rechter
- Rechter, bestuur of wetgever?
- Internationale bevoegdheid?
- Burgerlijke rechter, bestuursrechter of strafrechter?
- Absolute en relatieve bevoegdheid?
- Arbitrage?
Internationale bevoegdheid
- Artikel 1 Rv:
- Verdragen, EG-verordening en wet
Stel zaak gaat om koper in Nederland en verkoper in het buitenland. Welk recht beheerst
dan het contract? Welke rechter is bevoegd?
EEX-Vo (Herschikking)
- Belangrijke bron
- Toepassingsgebied: artikel 1 EEX-Vo
. Wanneer is Nederlandse rechter bevoegd? EEX-Vo ziet op burgerlijke en
handelszaken
. lid 2: uitzonderingen: personen- en familierecht
,Hoofdregel rechtsmacht Lex forum rei (artikel 4 EEX-Vo) = Het land van de woonplaats
van de gedaagde. Dus in beginsel kan je alleen worden gedagvaard door de rechter van het
land waarin je woont. Niet de rechter van je eigen nationaliteit.
Alternatieve gronden rechtsmacht:
- VB Verbintenissen uit overeenkomst (art. 7 aanhef en lid 1 EEX-Vo)
- VB Verbintenissen uit onrechtmatige daad (art. 7 aanhef en lid 2 EEX-Vo) Recht van
het land waar de OD zich heeft voorgedaan. Soms makkelijk te bepalen, maar soms
ook niet.
- Andere uitzonderingen op lex forum rei
Rechtsmacht Boek 1, titel 1, afdeling 1 Rv
Stel, de Nederlandse rechter is bevoegd, bij welke rechter moet je dan zijn?
Kijk naar:
1. Absolute competentie (Wet RO)
- Hiërarchisch: Rechtbank, Hof of Hoge Raad?
- In beginsel wel van openbare orde: als je naar de absolute onbevoegde rechter stapt,
dan moet deze rechter zichzelf uit eigen beweging ambtshalve onbevoegd verklaren,
ook als daar geen verweer op wordt gevoerd. Dit omdat het gaat om regels van soort
dwingend recht. Per ongeluk eerst bij de Hoge Raad procederen kan dus niet.
- Eerste aanleg = in beginsel rechtbank (art 42 RO)
- Kantonrechter of rechtbank? Sector civiel of sector kanton?
79 lid 1 en 2: advocaat nodig of zelf doen?
Sectorcompetentie (kanton of civiel) (art 93 e.v. Rv): je moet naar kanton bij sub
a,b en c:
. sub a: bij waardevorderingen max 25.000, tenzij …. Betekent als een eiser meer dan
25.000 vordert moet je sws naar civiel. Als hij minder vordert kan de rechtstitel wel
nog meer zijn dan 25.000. Dat is het geval wanneer je op grond van het contract
recht hebt op bijv. 30.000, maar je 20.000 vordert.
. sub c: je kijkt naar het type zaak. Arbeidszaken altijd bij de kantonrechter ongeacht
de hoogte van de claims. Huurzaken en consumentenkoop komen ook altijd bij de
kantonrechter.
- Zit je bij kanton i.p.v. civiel of andersom dan artikel 71 Rv en kan je nog wisselen
- Artikel 94 jo 93 jo 71 lid 4
2. Relatieve competentie (Wet Rv)
- Provinciaal: Welke plaats in Nederland?
- In beginsel niet van openbare orde: rechter verklaart zich pas onbevoegd als daar een
beroep op wordt gedaan
. uitzondering 1: in hoger beroep wel
. uitzondering 2: lees paragraaf 87 van het boek
- Rechtbanken: art. 99 – 110 Rv
- Uitgangspunt art 99 Rv: woonplaats van de gedaagde
, - Artikel 1 tm 15 boek 1 BW
- Artikel 100 tot 106 Rv geven gronden om af te wijken van algemene
bevoegdheidsgrond relatieve competentie
Structuur boek 1 Rv
Titel 1 -> algemene bepalingen
- afdeling 1: rechtsmacht Nederlandse rechter
o Titel 2 -> dagvaardingsprocedure in eerste aanleg
(art. 78 e.v. Rv)
o Titel 3 -> verzoekschriftprocedure in eerste aanleg
(art. 261 e.v. Rv)
Heeft de Nederlandse rechter rechtsmacht?
De vraag naar de rechtsmacht/internationale bevoegdheid van de Nederlandse rechter
Speelt bij casus met internationale aspecten
Art. 1 Rv -> art. 1 Brussel I-bis -> art. 4 lid 1 Brussel I-bis (hoofdregel is van toepassing) -> art.
5 lid 1 Brussel I-bis geeft aan dat er uitzonderingen zijn, namelijk die in afd. 2 t/m 7 (daarin
staan alternatieve fora)
- Art. 1 Rv (wegwijsartikel)-> kijk eerst omhoog, kom je daar niet uit, dan ga je naar
beneden (art. 2 e.v. Rv)
- Art. 1 lid 1 Brussel I-bis -> materiële toepasselijkheid: burgerlijke en handelszaken.
- Art 1 lid 2 Brussel I-bis -> uitzonderingen burgerlijke en handelszaken
- Art. 4 lid 1 Brussel I-bis -> hoofdregel formele toepasselijkheid: heb je woonplaats in een
lidstaat, dan wordt je alleen opgeroepen voor een gerecht in die lidstaat.
-> een Nederlandse rechter
- Art. 5 Brussel I-bis -> uitzonderingen op de hoofdregel: afdeling 2 t/m 7 (art. 7 t/m 26)
- Art. 7 aanhef en lid 2 Brussel I-bis -> onrechtmatige daad ook het gerecht van de plaats
waar het schadebrengende feit zich heeft voorgedaan.
-> niet het land, maar specifiek de plek (dus niet: Belgische rechter, maar Antwerpse rechter
1. Absolute bevoegdheid (dagvaarding)
-> Rb, Hof, HR
Art. 42 RO -> rechtbank is absoluut bevoegd bij burgerlijke zaken, behoudens bij wet
bepaalde uitzonderingen, dus vereisten:
- burgerlijke zaak
- eerste aanleg (nog geen eerdere rechtbank naar gekeken)
Rechtbank: sector civiel of kanton.
Dagvaarding of verzoekschrift
3 stappen: art. 78, art. 261 en een materiële bepaling
Week 1
- Boek hoofdstukken 1, 2 (nr. 62 t/m 92 en 98), 3, 4 (nr. 126 en 129), 9 (nr. 295 t/m
298) en 11 (nr. 343 t/m 349 en 353 t/m 355)
1. EHRM Airey/Ierland
2. EHRM Capuano/Italië
3. HR Regiopolitie Gelderland Zuid/Hovax
4. HR Heesakkers/Voets
5. HR Ebecek/Stichting Trudi
6. HR A/B
Hoorcollege 1
Waarom bestaat het burgerlijk procesrecht?
Diverse functies worden onderscheiden. Waaronder:
- Verwezenlijken aanspraken o.b.v. materiële recht (VB art. 111 lid 2 sub d Rv: je hoeft
niet alleen te voldoen aan de formaliteiten, nee ook belangrijk is dat je vertelt
waarom je geld wilt. Je moet dat uitleggen)
- Voorkomen van eigenrichting
Belang voor de praktijk: groot. Voorbeelden:
- Leggen van beslag
- Beginnen van een procedure
- Procesverloop
- Executeren van een vonnis
- Instellen van hoger beroep, cassatie
- Inschatten van kansen (rol van art. 237 Rv: over proceskosten. )
Dagvaardingsprocedures en verzoekschriftprocedures
1. Dagvaardprocedures
Gaat over klassieke vermogensrechtelijke geschillen over overmacht,, schade,
zaakvorming, vernietiging etc.
. VB wanprestatie (6:74 BW)
. VB onrechtmatige daad (6:162 BW)
a. Rechtsingang: je begint een procedure met een dagvaarding. Opgesteld door de
advocaat van de eiser en deurwaarder laat hem tekenen door de gedaagde.
b. Bevoegde rechter: in beginsel rechter van de woonplaats van de gedaagde
c. Procesverloop:
d. Uitspraak: vonnis in eerste aanleg of arrest
2. Verzoekschriftprocedures
Situaties waarin aan bepaalde personen en toezichthoudende taak is opgedragen.
, VB:
. benoeming voogd (1:295 BW)
. echtscheiding (1:150 BW)
. adoptie (1:227 lid 2)
a. Rechtsingang: je begint een procedure met een verzoekschrift die je naar de
griffie stuurt
b. Bevoegde rechter: in beginsel rechter van de woonplaats van de verzoeker
c. Procesverloop
d. Uitspraak: eindigen met een beschikking
Dagvaardingsprocedure of verzoekschriftprocedure?
- Artikel 261 Rv:
. Verzoekschriftprocedure: voor zover uit de wet niet anders voortvloeit, alle zaken
waarbij een verzoek wordt ingediend
. Artikel 261 lid 2 Rv: ‘uit de wet voortvloeit’
- Artikel 78 Rv
Als in de wet staat “bij verzoekschrift” of “op verzoek van” betekent dat dat er sprake
is van een verzoekschriftprocedure volgens de wet. Als dat er niet staat is er een
dagvaardprocedure. De wet moet uitdrukkelijk aangeven dat het om
verzoekschriftprocedure gaat = gesloten systeem
- Verkeerde rechtsingang: artikel 69 Rv (vgl. art. 70 Rv) = wisselbepaling: je krijgt de
kans om nog te wisselen. Dit moet je wel zelf doen.
Bevoegdheid burgerlijke rechter
- Rechter, bestuur of wetgever?
- Internationale bevoegdheid?
- Burgerlijke rechter, bestuursrechter of strafrechter?
- Absolute en relatieve bevoegdheid?
- Arbitrage?
Internationale bevoegdheid
- Artikel 1 Rv:
- Verdragen, EG-verordening en wet
Stel zaak gaat om koper in Nederland en verkoper in het buitenland. Welk recht beheerst
dan het contract? Welke rechter is bevoegd?
EEX-Vo (Herschikking)
- Belangrijke bron
- Toepassingsgebied: artikel 1 EEX-Vo
. Wanneer is Nederlandse rechter bevoegd? EEX-Vo ziet op burgerlijke en
handelszaken
. lid 2: uitzonderingen: personen- en familierecht
,Hoofdregel rechtsmacht Lex forum rei (artikel 4 EEX-Vo) = Het land van de woonplaats
van de gedaagde. Dus in beginsel kan je alleen worden gedagvaard door de rechter van het
land waarin je woont. Niet de rechter van je eigen nationaliteit.
Alternatieve gronden rechtsmacht:
- VB Verbintenissen uit overeenkomst (art. 7 aanhef en lid 1 EEX-Vo)
- VB Verbintenissen uit onrechtmatige daad (art. 7 aanhef en lid 2 EEX-Vo) Recht van
het land waar de OD zich heeft voorgedaan. Soms makkelijk te bepalen, maar soms
ook niet.
- Andere uitzonderingen op lex forum rei
Rechtsmacht Boek 1, titel 1, afdeling 1 Rv
Stel, de Nederlandse rechter is bevoegd, bij welke rechter moet je dan zijn?
Kijk naar:
1. Absolute competentie (Wet RO)
- Hiërarchisch: Rechtbank, Hof of Hoge Raad?
- In beginsel wel van openbare orde: als je naar de absolute onbevoegde rechter stapt,
dan moet deze rechter zichzelf uit eigen beweging ambtshalve onbevoegd verklaren,
ook als daar geen verweer op wordt gevoerd. Dit omdat het gaat om regels van soort
dwingend recht. Per ongeluk eerst bij de Hoge Raad procederen kan dus niet.
- Eerste aanleg = in beginsel rechtbank (art 42 RO)
- Kantonrechter of rechtbank? Sector civiel of sector kanton?
79 lid 1 en 2: advocaat nodig of zelf doen?
Sectorcompetentie (kanton of civiel) (art 93 e.v. Rv): je moet naar kanton bij sub
a,b en c:
. sub a: bij waardevorderingen max 25.000, tenzij …. Betekent als een eiser meer dan
25.000 vordert moet je sws naar civiel. Als hij minder vordert kan de rechtstitel wel
nog meer zijn dan 25.000. Dat is het geval wanneer je op grond van het contract
recht hebt op bijv. 30.000, maar je 20.000 vordert.
. sub c: je kijkt naar het type zaak. Arbeidszaken altijd bij de kantonrechter ongeacht
de hoogte van de claims. Huurzaken en consumentenkoop komen ook altijd bij de
kantonrechter.
- Zit je bij kanton i.p.v. civiel of andersom dan artikel 71 Rv en kan je nog wisselen
- Artikel 94 jo 93 jo 71 lid 4
2. Relatieve competentie (Wet Rv)
- Provinciaal: Welke plaats in Nederland?
- In beginsel niet van openbare orde: rechter verklaart zich pas onbevoegd als daar een
beroep op wordt gedaan
. uitzondering 1: in hoger beroep wel
. uitzondering 2: lees paragraaf 87 van het boek
- Rechtbanken: art. 99 – 110 Rv
- Uitgangspunt art 99 Rv: woonplaats van de gedaagde
, - Artikel 1 tm 15 boek 1 BW
- Artikel 100 tot 106 Rv geven gronden om af te wijken van algemene
bevoegdheidsgrond relatieve competentie
Structuur boek 1 Rv
Titel 1 -> algemene bepalingen
- afdeling 1: rechtsmacht Nederlandse rechter
o Titel 2 -> dagvaardingsprocedure in eerste aanleg
(art. 78 e.v. Rv)
o Titel 3 -> verzoekschriftprocedure in eerste aanleg
(art. 261 e.v. Rv)
Heeft de Nederlandse rechter rechtsmacht?
De vraag naar de rechtsmacht/internationale bevoegdheid van de Nederlandse rechter
Speelt bij casus met internationale aspecten
Art. 1 Rv -> art. 1 Brussel I-bis -> art. 4 lid 1 Brussel I-bis (hoofdregel is van toepassing) -> art.
5 lid 1 Brussel I-bis geeft aan dat er uitzonderingen zijn, namelijk die in afd. 2 t/m 7 (daarin
staan alternatieve fora)
- Art. 1 Rv (wegwijsartikel)-> kijk eerst omhoog, kom je daar niet uit, dan ga je naar
beneden (art. 2 e.v. Rv)
- Art. 1 lid 1 Brussel I-bis -> materiële toepasselijkheid: burgerlijke en handelszaken.
- Art 1 lid 2 Brussel I-bis -> uitzonderingen burgerlijke en handelszaken
- Art. 4 lid 1 Brussel I-bis -> hoofdregel formele toepasselijkheid: heb je woonplaats in een
lidstaat, dan wordt je alleen opgeroepen voor een gerecht in die lidstaat.
-> een Nederlandse rechter
- Art. 5 Brussel I-bis -> uitzonderingen op de hoofdregel: afdeling 2 t/m 7 (art. 7 t/m 26)
- Art. 7 aanhef en lid 2 Brussel I-bis -> onrechtmatige daad ook het gerecht van de plaats
waar het schadebrengende feit zich heeft voorgedaan.
-> niet het land, maar specifiek de plek (dus niet: Belgische rechter, maar Antwerpse rechter
1. Absolute bevoegdheid (dagvaarding)
-> Rb, Hof, HR
Art. 42 RO -> rechtbank is absoluut bevoegd bij burgerlijke zaken, behoudens bij wet
bepaalde uitzonderingen, dus vereisten:
- burgerlijke zaak
- eerste aanleg (nog geen eerdere rechtbank naar gekeken)
Rechtbank: sector civiel of kanton.
Dagvaarding of verzoekschrift
3 stappen: art. 78, art. 261 en een materiële bepaling
