Samenvatting Pedagogisch-didactische basis

Samenvatting: Pedagogisch- didactische basis
Hoofdstuk 1: Het onderwijslandschap
Deel 1: Basiscompetenties
Basiscompetenties = een set van vaardigheden, kenniselementen en attitudes waarover een
beginnende leraar moet beschikken om in het beroep te stappen en om door te groeien in
zijn professionele ontwikkeling.
 < Vlaams Parlement
 Doel: leraar laten groeien naar beroepsprofiel
 Opleidingen vertalen dit naar een OLR met eigen accenten
o OLR = Opleidingsspecifieke LeerResultatenkader
 Worden tijdens opleiding nagestreefd en gerealiseerd.
o Komen aan bod in:
 Verschillende opleidingsonderdelen: zie ECTS
 Stage: EVALUATIEFORMULIER
10 rollen OLR - de leerkracht als…
1. Begeleider
2. Opvoeder
3. Inhoudelijk expert
4. Organisator
5. Innovator
6. Partner van ouders en verzorgers
7. Lid van het schoolteam
8. Partner van externen
9. Lid van de onderwijsgemeenschap
10. Cultuurparticipant
11. De ondernemingsgezinde leraar

,Deel 2: Structuur van het onderwijs
1. Overzicht van het Vlaamse onderwijssysteem
1.1. Het juridische kader van het Vlaamse onderwijssysteem
 1830: Oprichting België – met eigen grondwet sinds 1831
 1970: herziening grondwet en stilaan  naar een federale staat
 3 beleidsniveaus (1989) uitvoerend én wetgevend:
1. Federale staat
2. Gemeenschappen
3. Gewesten
1.1.1. Federale staat
De federale staat:
1. Federaal parlement
2. Federale regering
Bevoegdheden:
 Sociale zekerheid
 Justitie
 Defensie
 Openbare veiligheid
 Ordehandhaving
Drie gewesten:
1. Het Vlaamse Gewest
2. Het Waalse gewest
3. Het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest
Bevoegdheden:
 Economische aangelegenheden:
o Leefmilieu
o Infrastructuur
o Werkgelegenheid
o Landbouw

Drie gemeenschappen:
1. De Vlaamse Gemeenschap
2. De Franse Gemeenschap
3. De Duitstalige Gemeenschap
Bevoegdheden:
 Culturele, taal- en persoonsgebonden aangelegenheden

,Vier taalgebieden:
1. Het Nederlandstalig gebied
2. Het Franstalig gebied
3. Het Duitstalig gebied
4. Het tweetalig gebied = Het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest
Twee bestuursniveaus die belangrijk zijn voor onderwijs:
1. De provincies
2. De gemeenten
Tien provincies:
 Elke provincie bestaat uit een aantal lokale autoriteiten
o Relatief grote autonomie

1.1.2. Bevoegdheden van Vlaamse Gemeenschap betreffende onderwijs
 Sinds 1988 bevoegdheden voor onderwijs: Gemeenschappen!
o Vlaamse, Franse en Duitstalige Gemeenschap hebben eigen educatief
systeem
 Uitzonderingen  Deze zijn voor federale overheid:
o Begin en einde leerplicht
o Minimumvoorwaarden voor toekennen van diploma’s
o Beheer pensioenstelsel onderwijzend personeel

Alle overige onderwijsmateries
Bevoegdheid van:
 Vlaams parlement
o Wetgevende functie (d.m.v. decreten), vorming van regeringen en
controlefunctie
 Vlaamse regering
o Uitvoerende functie (9 ministers)
 Vlaamse minister van Onderwijs en Vorming
o Hoofd van departement Onderwijs van het ministerie van de Vlaamse
Gemeenschap
o Verantwoordelijk voor alles van onderwijsbeleid

, 1.1.3. Algemene principes van Vlaamse onderwijs
1. Leerplicht voor alle kinderen van vijf tot achttien jaar
 De Belgische grondwet bepaalt dat elk kind recht heeft op onderwijs
 Leerplicht ≠ schoolplicht
 1914: leerplicht vanaf 6 – 12 jaar
 1953: verlenging tot 15 jaar
 1970: verlenging tot 16 jaar
 1983: verlenging tot 18 jaar
o voltijds tot 16 jaar
o deeltijds tot 18 jaar
 2020-2021: vervroeging leerplicht: 5 jaar!
2. Vrijheid van onderwijs
A. Vrijheid van organisatie van onderwijs
 = pedagogische vrijheid
 Iedereen mag onderwijs organiseren
 Naleven van wettelijke en reglementaire bepalingen indien
o Scholen erkende diploma’s willen uitdelen en/of subsidies willen krijgen
( = bewaken van kwaliteit)
o Vrijheid van pedagogische methoden, evaluatiemiddelen, lesroosters en
leerplannen
B. Vrije keuze van onderwijs door de ouders

3. Onderwijsnetten
 Groepering van verschillende inrichtende machten van verschillende scholen
o Diegene die verantwoordelijkheid opneemt voor onderwijsinrichting
 Synoniem = schoolbestuur
o Verantwoordelijk voor de gang van zaken/organisatie in de school
 Inrichtende machten kunnen zijn:
o Gemeenschappen (Vlaamse Overheid)
o Provincies, steden en gemeenten
o Verenigingen en privépersonen

4. Onderwijskoepels
 Binnen elk onderwijsnet  1 of meer onderwijskoepels
 Doel:
o Ondersteunen en vertegenwoordigen van schoolbesturen
o Vertegenwoordigen van schoolbestuur in onderhandelingen met overheid
 Elke koepel heeft een pedagogische begeleidingsdienst