Totstandkoming van de overeenkomst
Het verbintenissenrecht is het objectieve recht dat ziet op het ontstaan, de werking
en het tenietgaan van verbintenissen. Omdat zowel uit een overeenkomst als uit het
aansprakelijkheidsrecht verbintenissen kunnen voortvloeien (verbintenissen uit
overeenkomst respectievelijk verbintenissen uit de wet), vormen de regels van het
aansprakelijkheidsrecht en het overeenkomstenrecht een onderdeel van het
verbintenissenrecht
Wilsvertrouwensleer
Art. 3:33 BW: Als wil en verklaring niet uiteenlopen en de handelen persoon
juist dat heeft verklaard wat hij beoogde, komt er een rechtshandeling tot
stand
Er kan echt bepaalde discrepantie ontstaan tussen wil en verklaring
Art. 3:35 BW: De uiterlijke schijn van de verklaring gaat boven de interne wil
van de handelen persoon voor zover er sprake is van gerechtvaardigd
vertrouwen
In het geval er sprake is van een verklaring die onder invloed van een geestelijke
stoornis is afgelegd, is er sprake van uiteengelopen wil en verklaring (art. 3:34 BW)
- Ten tijde van het verrichten van de rechtshandeling moet een geestelijke
stoornis aanwezig zijn geweest
- De verklaring is onder invloed van de geestelijke stoornis gedaan
- Vermoeden: Op het tijdstip van de rechtshandeling was de verklaring nadelig
voor de persoon met geestelijke stoornis (art. 3:34 lid1 BW)
Vernietigbaar: meerzijdige en gerichte eenzijdige rechtshandeling
Nietigheid: niet-gerichte eenzijdige rechtshandeling
Voor bescherming van het bij de wederpartij gewekte vertrouwen is het volgende
vereist (art. 3:35 BW):
1. Een verklaring/gedraging van de persoon aan wie de wederpartij het
vertrouwen tegenwerpt (‘toedoen’)
2. De verklaring is door de wederpartij opgevat als een tot haar gerichte
verklaring van een bepaalde strekking
3. De wederpartij mocht de verklaring onder de gegeven omstandigheden
redelijkerwijs zo opvatten
- De wederpartij moet te goeder trouw zijn geweest; onderzoeksplicht
(art. 3:11 BW)
- Wilsvertrouwensleer: hij kende het wilsdefect niet en behoefde het ook
niet te kennen
UITZONDERING: HR Westhoff/Spronsen
Redelijkheid en billijkheid (art. 6:248 BW) kunnen art. 3:35 BW terzijde
schuiven
(R.o. 3.6 vereisten: geen nadeel bij de wederpartij en is er voldaan aan de
onderzoeksplicht)
,In de precontractuele fase kan er een ‘rompovereenkomst’ bestaan, met betrekking
tot hetgeen reeds overeenstemming is bereikt:
1. Moet ten minste de essentialia van de overeenkomst omvatten
2. Het gaat erom wat de bedoeling van de partijen is
HR CBB/JPO (precontractuele fase)
Feiten
JPO was in onderhandelingen getreden met CBB. JPO was tegelijkertijd in
onderhandelingen met de gemeente. JPO heeft CBB aan het lijntje gehouden, door
te zeggen dat de onderhandelingen met de gemeente werden vertraagd
Rechtsvraag
Wat is de maatstaf voor schadevergoeding als een partij een onderhandeling heeft
afgebroken?
Rechtsregel
Partijen zijn vrij om onderhandelingen af te breken, tenzij dit op grond van het
gerechtvaardigd vertrouwen van de wederpartij in de totstandkoming van de
overeenkomst of in verband met alle andere omstandigheden van het geval
onaanvaardbaar zou zijn. Deze andere omstandigheden zijn in ieder geval:
- Bijdrage van de afbrekende partij aan het ontstaan van het vertrouwen
in de onderhandelingen en de gerechtvaardigde belangen van de
afbrekende partij
- Onvoorzienbare omstandigheden die zich in de loop van de
onderhandelingen hebben voorgedaan
- Hoe de onderhandelingen moeten worden beoordeeld tegen de
achtergrond van het gehele verloop van de onderhandelingen
(r.o. 3.6, 3.7 & 3.8)
Vertegenwoordiging en volmacht
Vertegenwoordiging is het verrichten van rechtshandelingen in naam van een ander
door iemand die daartoe rechtens de bevoegdheid heeft, met het gevolg dat de
rechtsgevolgen niet voor de handelende (vertegenwoordiger, tussenpersoon), maar
voor de ander (vertegenwoordigde, principaal) intreden
Volmacht (art. 3:60 lid 1 BW) is de bevoegdheid om namens een volmachtgever in
zijn naam rechtshandelingen te verrichten
- Het verlenen van volmacht is een rechtshandeling; gericht op het tot
stand brengen van een rechtsgevolg, namelijk de bevoegdheid tot
vertegenwoordiging
- Art. 3:40 BW ziet op nietigheid van volmachtverlening
HR Kribbebijter (art. 3:60 BW)
Feiten
Stolte verkocht een paard onder een garantie. Na de levering bleek dat het paard
niet aan de garantie voldeed. Stolte wordt in recht aangesproken tot ontbinding van
de koopovereenkomst en tot vergoeding van schade. De vordering wordt ingesteld
door Schiphoff die stelt het paard gekocht te hebben. Stolte voert de volgende
verweren: niet Schiphoff is de koper, doch Lorsch, een Duitse paardenhandelaar, in
wiens opdracht Schiphoff heeft gehandeld
, Rechtsvraag
Wie is gebonden bij de overeenkomst, de opdrachtgever of de tussenpersoon die
handelt in eigen naam?
Rechtsregel
Bij de vraag of de tussenpersoon of de opdrachtgever partij is bij de overeenkomst is
hetgeen de tussenpersoon en de wederpartij jegens elkander hebben verklaard
beslissend. Hierbij is het weten dat de tussenpersoon voor een ander handelt niet
doorslaggevend. Iemand die in eigen naam handelt, maar ten behoeve van een
opdrachtgever, kan in beginsel ook de uit de overeenkomst voortvloeiende rechten
geldig maken. Lorsch mocht dus ook vergoedingen vorderen van de bij Schiphoff
ontstane schade door wanprestatie van Stolte. Hierbij is art. 3:60 BW van belang
Art. 3:61 BW: Volmachtverlening is een vormvrije rechtshandeling en kan schriftelijk
of mondeling, uitdrukkelijk of stilzwijgend geschieden
Er kan ook sprake zijn van onbevoegde vertegenwoordiging
1. Vertegenwoordiger heeft nooit volmacht gekregen; er was nooit een
bevoegdheid
2. De grenzen van de bevoegdheid worden overschreden (art. 3:66 lid 1 BW)
Indien de volmacht niet toereikend was, kunnen derden die in zee gaan met een
gevolmachtigde worden beschermd middels art. 3:61 lid 2 BW
De wederpartij mocht er gerechtvaardigd op vertrouwen dat de
gevolmachtigde bevoegd was (art. 3:11 jo 6:2 BW)
De achterman (volmachtgever) moet een rol hebben gespeeld om dat
vertrouwen op te wekken (HR ING/Bera)
Art. 3:70 BW: Als de vertegenwoordiger buiten de grenzen van volmacht handelt,
bindt hij in beginsel zichzelf, tenzij de wederpartij weet of behoort te begrijpen dat
een toereikende volmacht ontbreekt of de gevolmachtigde de inhoud van de
volmacht volledig aan de wederpartij heeft medegedeeld.
1. Blote volmacht
Het verlenen van een volmacht is een eenzijdige rechtshandeling. Er is geen
verplichting tot gebruik, maar bij gebruik wel een plicht tot behoorlijk gebruik
2. Volmacht ingebed in contractuele verhouding
Indien er sprake is van een contractuele verhouding, dan blijkt uit de
overeenkomst of de gevolmachtigde tekort is geschoten
HR ING/Bera
Feiten
Bera Holding is opgericht door A en B. A is als enige bevoegd om Bera Holding te
vertegenwoordigen en hij houdt tevens alle aandelen in Bera Holding. A opent in
2003 bij een ING een bankrekening, waar een depositorekening aan gekoppeld
werd. Enkel A was bevoegd om over deze rekening te beschikken. De
bankafschriften werden echter naar B verzonden. In opdracht van B heeft ING een
aantal bedragen, met een totaal van 210.000 Euro, aan vennootschappen van B
overgemaakt. A heeft naar aanleiding van deze overboekingen naar ING gebeld om
aan te geven dat er iets mis moet zijn gegaan. Een medewerkster van ING gaf te
kennen dat zij B als vertegenwoordiger van Bera Holding zag
Het verbintenissenrecht is het objectieve recht dat ziet op het ontstaan, de werking
en het tenietgaan van verbintenissen. Omdat zowel uit een overeenkomst als uit het
aansprakelijkheidsrecht verbintenissen kunnen voortvloeien (verbintenissen uit
overeenkomst respectievelijk verbintenissen uit de wet), vormen de regels van het
aansprakelijkheidsrecht en het overeenkomstenrecht een onderdeel van het
verbintenissenrecht
Wilsvertrouwensleer
Art. 3:33 BW: Als wil en verklaring niet uiteenlopen en de handelen persoon
juist dat heeft verklaard wat hij beoogde, komt er een rechtshandeling tot
stand
Er kan echt bepaalde discrepantie ontstaan tussen wil en verklaring
Art. 3:35 BW: De uiterlijke schijn van de verklaring gaat boven de interne wil
van de handelen persoon voor zover er sprake is van gerechtvaardigd
vertrouwen
In het geval er sprake is van een verklaring die onder invloed van een geestelijke
stoornis is afgelegd, is er sprake van uiteengelopen wil en verklaring (art. 3:34 BW)
- Ten tijde van het verrichten van de rechtshandeling moet een geestelijke
stoornis aanwezig zijn geweest
- De verklaring is onder invloed van de geestelijke stoornis gedaan
- Vermoeden: Op het tijdstip van de rechtshandeling was de verklaring nadelig
voor de persoon met geestelijke stoornis (art. 3:34 lid1 BW)
Vernietigbaar: meerzijdige en gerichte eenzijdige rechtshandeling
Nietigheid: niet-gerichte eenzijdige rechtshandeling
Voor bescherming van het bij de wederpartij gewekte vertrouwen is het volgende
vereist (art. 3:35 BW):
1. Een verklaring/gedraging van de persoon aan wie de wederpartij het
vertrouwen tegenwerpt (‘toedoen’)
2. De verklaring is door de wederpartij opgevat als een tot haar gerichte
verklaring van een bepaalde strekking
3. De wederpartij mocht de verklaring onder de gegeven omstandigheden
redelijkerwijs zo opvatten
- De wederpartij moet te goeder trouw zijn geweest; onderzoeksplicht
(art. 3:11 BW)
- Wilsvertrouwensleer: hij kende het wilsdefect niet en behoefde het ook
niet te kennen
UITZONDERING: HR Westhoff/Spronsen
Redelijkheid en billijkheid (art. 6:248 BW) kunnen art. 3:35 BW terzijde
schuiven
(R.o. 3.6 vereisten: geen nadeel bij de wederpartij en is er voldaan aan de
onderzoeksplicht)
,In de precontractuele fase kan er een ‘rompovereenkomst’ bestaan, met betrekking
tot hetgeen reeds overeenstemming is bereikt:
1. Moet ten minste de essentialia van de overeenkomst omvatten
2. Het gaat erom wat de bedoeling van de partijen is
HR CBB/JPO (precontractuele fase)
Feiten
JPO was in onderhandelingen getreden met CBB. JPO was tegelijkertijd in
onderhandelingen met de gemeente. JPO heeft CBB aan het lijntje gehouden, door
te zeggen dat de onderhandelingen met de gemeente werden vertraagd
Rechtsvraag
Wat is de maatstaf voor schadevergoeding als een partij een onderhandeling heeft
afgebroken?
Rechtsregel
Partijen zijn vrij om onderhandelingen af te breken, tenzij dit op grond van het
gerechtvaardigd vertrouwen van de wederpartij in de totstandkoming van de
overeenkomst of in verband met alle andere omstandigheden van het geval
onaanvaardbaar zou zijn. Deze andere omstandigheden zijn in ieder geval:
- Bijdrage van de afbrekende partij aan het ontstaan van het vertrouwen
in de onderhandelingen en de gerechtvaardigde belangen van de
afbrekende partij
- Onvoorzienbare omstandigheden die zich in de loop van de
onderhandelingen hebben voorgedaan
- Hoe de onderhandelingen moeten worden beoordeeld tegen de
achtergrond van het gehele verloop van de onderhandelingen
(r.o. 3.6, 3.7 & 3.8)
Vertegenwoordiging en volmacht
Vertegenwoordiging is het verrichten van rechtshandelingen in naam van een ander
door iemand die daartoe rechtens de bevoegdheid heeft, met het gevolg dat de
rechtsgevolgen niet voor de handelende (vertegenwoordiger, tussenpersoon), maar
voor de ander (vertegenwoordigde, principaal) intreden
Volmacht (art. 3:60 lid 1 BW) is de bevoegdheid om namens een volmachtgever in
zijn naam rechtshandelingen te verrichten
- Het verlenen van volmacht is een rechtshandeling; gericht op het tot
stand brengen van een rechtsgevolg, namelijk de bevoegdheid tot
vertegenwoordiging
- Art. 3:40 BW ziet op nietigheid van volmachtverlening
HR Kribbebijter (art. 3:60 BW)
Feiten
Stolte verkocht een paard onder een garantie. Na de levering bleek dat het paard
niet aan de garantie voldeed. Stolte wordt in recht aangesproken tot ontbinding van
de koopovereenkomst en tot vergoeding van schade. De vordering wordt ingesteld
door Schiphoff die stelt het paard gekocht te hebben. Stolte voert de volgende
verweren: niet Schiphoff is de koper, doch Lorsch, een Duitse paardenhandelaar, in
wiens opdracht Schiphoff heeft gehandeld
, Rechtsvraag
Wie is gebonden bij de overeenkomst, de opdrachtgever of de tussenpersoon die
handelt in eigen naam?
Rechtsregel
Bij de vraag of de tussenpersoon of de opdrachtgever partij is bij de overeenkomst is
hetgeen de tussenpersoon en de wederpartij jegens elkander hebben verklaard
beslissend. Hierbij is het weten dat de tussenpersoon voor een ander handelt niet
doorslaggevend. Iemand die in eigen naam handelt, maar ten behoeve van een
opdrachtgever, kan in beginsel ook de uit de overeenkomst voortvloeiende rechten
geldig maken. Lorsch mocht dus ook vergoedingen vorderen van de bij Schiphoff
ontstane schade door wanprestatie van Stolte. Hierbij is art. 3:60 BW van belang
Art. 3:61 BW: Volmachtverlening is een vormvrije rechtshandeling en kan schriftelijk
of mondeling, uitdrukkelijk of stilzwijgend geschieden
Er kan ook sprake zijn van onbevoegde vertegenwoordiging
1. Vertegenwoordiger heeft nooit volmacht gekregen; er was nooit een
bevoegdheid
2. De grenzen van de bevoegdheid worden overschreden (art. 3:66 lid 1 BW)
Indien de volmacht niet toereikend was, kunnen derden die in zee gaan met een
gevolmachtigde worden beschermd middels art. 3:61 lid 2 BW
De wederpartij mocht er gerechtvaardigd op vertrouwen dat de
gevolmachtigde bevoegd was (art. 3:11 jo 6:2 BW)
De achterman (volmachtgever) moet een rol hebben gespeeld om dat
vertrouwen op te wekken (HR ING/Bera)
Art. 3:70 BW: Als de vertegenwoordiger buiten de grenzen van volmacht handelt,
bindt hij in beginsel zichzelf, tenzij de wederpartij weet of behoort te begrijpen dat
een toereikende volmacht ontbreekt of de gevolmachtigde de inhoud van de
volmacht volledig aan de wederpartij heeft medegedeeld.
1. Blote volmacht
Het verlenen van een volmacht is een eenzijdige rechtshandeling. Er is geen
verplichting tot gebruik, maar bij gebruik wel een plicht tot behoorlijk gebruik
2. Volmacht ingebed in contractuele verhouding
Indien er sprake is van een contractuele verhouding, dan blijkt uit de
overeenkomst of de gevolmachtigde tekort is geschoten
HR ING/Bera
Feiten
Bera Holding is opgericht door A en B. A is als enige bevoegd om Bera Holding te
vertegenwoordigen en hij houdt tevens alle aandelen in Bera Holding. A opent in
2003 bij een ING een bankrekening, waar een depositorekening aan gekoppeld
werd. Enkel A was bevoegd om over deze rekening te beschikken. De
bankafschriften werden echter naar B verzonden. In opdracht van B heeft ING een
aantal bedragen, met een totaal van 210.000 Euro, aan vennootschappen van B
overgemaakt. A heeft naar aanleiding van deze overboekingen naar ING gebeld om
aan te geven dat er iets mis moet zijn gegaan. Een medewerkster van ING gaf te
kennen dat zij B als vertegenwoordiger van Bera Holding zag
