BG
Thematoets 10
Menswetenschappen
Ontwikkelingspsychologie voor leerkrachten basisonderwijs
Hoofdstuk 1 Jouw autobiografie
- belangrijk dat leerkrachten zichzelf goed kennen, mensenkennis begint bij jezelf
- Met autobiogra sche re ectie breng je als het ware de beginsituatie in kaart
- Om kinderen te leren kennen en beweegredenen voor gedrag te weten moet je met ze praten
- Tijdens gesprek met kind mot je gelijk zijn, ga dus niet met ouder kind met baby stem praten…
- Als leerkracht gevoeligheid ontwikkelen voor culturele verschillen
- Houding van openheid, interesse en respect
- iemand die cultureel gevoelig is, ontwikkelt een goed oog voor de kwaliteiten van ieder kind in
zijn omgeving
Hoofdstuk 2 Ontwikkelingspsychologie
- narratieve: ervaringen die in verhalen en aansprekende beelden vorm worden gegeven)
- Om goed te kunnen handelen moet je je bewust worden van je eigen pedagogisch
invoelingsvermogen
- Autobiogra sch re ectie is meer inzicht krijgen in persoonlijke interpretaties warmte je naar de
beroepswerkelijkheid kijkt
Hoe leer je kinderen kennen
- Observatie
- Het doelgericht en systematisch waarnemen van gedragingen en uitingen van een of meer
personen van een gebeurtenis, met de bedoeling van wat je ziet samen te vatten
- Longitudinale observatie: 1 kind of groepje kinderen observeren over langere periode
- Cross-sectional observatie: observatie van verschillende kinderen in dezelfde periode
op hetzelfde aspect, er ontstaan een ontwikkelingslijn van gedrag in bepaalde
leeftijdsfasen
- Transversale observatie: verschillende kinderen van dezelfde leeftijd op hetzelfde
aspect observeren, om verschillen en overeenkomsten zichtbaar te maken
- Sociogram
- Vragenlijst laten invullen om meer te weten te komen over verhoudingen binnen een groep
- Gesprek
- Directe manier om met kinderen contact te maken
- Carl Rogers noemt een aantal voorwaarden
- congruentie: de leerkracht is echt in wat hij doet, voelt en zegt
- Empathie: leerkracht moet zich inleven in belevingswereld kind
- Positieve blik: je moet het kind aanvaarden zoals het is, dus openstaan voor de
gedachten en gevoeligs kind
- Toets en test
- Op scholen wordt op verschillende manieren diagnostisch getoetst: kijken naar hoe staat
den leerling ervoor:
- Schoolvordering toets: zicht krijgen op vorderingen leerling en eventuele problemen
signaleren
- Leesvoorwaarden toets: zicht krijgen op de voorwaarden die vervult moeten zijn voor
speci ek vak, hier dus lezen
- Functietoets: speci eke functies zoals motoriek, waarnemen enz. Worden getoetst
- Intelligentie- en persoonlijkheid toets
- Portfolio
- Map bijhouden met rapportage van wat een leerling heeft gedaan, welke stappen hij heeft
doorlopen en met welk resultaat
- Leerling houdt zelf portfolio bij
BG 1
fi fi fi flfi fl
, BG
Thematoets 10
Hoofdstuk 6 Reflectie op portfolio
- globaal gezien 2 stromingen over visie op leren
- Objectivisme: kennis is objectief, leren doe je door deze kennis over te dragen aan een
leerling, dan kan het beste gebeuren door volwassenen
- subjectivisme: kennis wordt door mensen zelf in stand gebracht en verschilt dus per
individu. Kennis is gebonden aan context en aan de situatie waarin leren plaatsvind
- visie op leren veranderd:
- Traditioneel ging het om kwantiteit leerprestatie: hoeveel goede antwoorden?
- Hierin eerst instructie dan oefening en dan evaluatie
- Nu meer over kwaliteit leerprestatie: hoe heeft leerling probleem e ectief opgelost
- Instructie, oefening en evaluatie overlappen elkaar
- re ectie is bewustwording van jezelf
- Kinderen krijgen inzicht op eigen manier leren en resultaten daarvan, ze stellen zichzelf vragen
over leerproces
- Je moet leerlingen leren re ecteren op zichzelf, je moet denkgewoontes ontwikkelen
- oorspronkelijk is portfolio map waarin kunstenaars hun werk bewaren
- In onderwijswereld kun je stellen dat portfolio een element van de kwaliteitsontwikkeling is
geworden. Werken met portfolio is een manier op de verantwoordelijkheid voor het leerproces
te leggen bij een leerling
- Portfolio is evaluatiemiddel maar ook middel om leerproces te sturen + motivatie bevorderen en
leren zelfverantwoordelijk te zijn
- Sluit aan op constructivistische leertheorie: leren is een proces waarin de leerling een
actieve rol speelt
- soorten portfolio’s
- Werkportfolio: bevatten werkstukken die af zijn
- Presentatie portfolio: bevatten belangrijkste werk van leerling
- Proces portfolio: ook wel assessmentportfolio: laat zien hoe een leerling heeft geleerd
Hoofdstuk 5 pedagogische uitgangspunten
- goed onderwijs betekent onderanderen dat je elk kind de mogelijkheid biedt om zich optimaal
te ontwikkelen
Programmagericht onderwijs
- systematisch onderwijs waarbij de leerdoelen en de aanbieding van de leerstof systematisch
geordend zijn
- Er wordt veel met methodes gewerkt
- Er wordt rekening gehouden met verschillen tussen leerlingen
- Resultaatgericht, er worden regelmatig toetsen afgenomen
Ervaringsgericht onderwijs
- wil de leerling meer Centraal stellen
- Ferre laevers analyseert drie aspecten:
- De aanpak
- Het resultaat in doelen
- Het proces = is ook het belangrijkste van de drie
- kinderen hebben veel eigen initiatief, hierin zijn 4 gradaties, van verplichte activiteiten tot
onbeperkte keuze
Ontwikkelingsgericht onderwijs
- betekenisvol en interactie staan centraal
- Betekenisvolle activiteiten bedenken doet leerkracht in samenspraak met leerlingen
- 4 soorten betekenissen, vaak in combinatie
- Activiteit zelf
- Aard van materiaal
- Persoonlijke inhoud
- Sociale contacten
BG 2
fl
fl ff
Thematoets 10
Menswetenschappen
Ontwikkelingspsychologie voor leerkrachten basisonderwijs
Hoofdstuk 1 Jouw autobiografie
- belangrijk dat leerkrachten zichzelf goed kennen, mensenkennis begint bij jezelf
- Met autobiogra sche re ectie breng je als het ware de beginsituatie in kaart
- Om kinderen te leren kennen en beweegredenen voor gedrag te weten moet je met ze praten
- Tijdens gesprek met kind mot je gelijk zijn, ga dus niet met ouder kind met baby stem praten…
- Als leerkracht gevoeligheid ontwikkelen voor culturele verschillen
- Houding van openheid, interesse en respect
- iemand die cultureel gevoelig is, ontwikkelt een goed oog voor de kwaliteiten van ieder kind in
zijn omgeving
Hoofdstuk 2 Ontwikkelingspsychologie
- narratieve: ervaringen die in verhalen en aansprekende beelden vorm worden gegeven)
- Om goed te kunnen handelen moet je je bewust worden van je eigen pedagogisch
invoelingsvermogen
- Autobiogra sch re ectie is meer inzicht krijgen in persoonlijke interpretaties warmte je naar de
beroepswerkelijkheid kijkt
Hoe leer je kinderen kennen
- Observatie
- Het doelgericht en systematisch waarnemen van gedragingen en uitingen van een of meer
personen van een gebeurtenis, met de bedoeling van wat je ziet samen te vatten
- Longitudinale observatie: 1 kind of groepje kinderen observeren over langere periode
- Cross-sectional observatie: observatie van verschillende kinderen in dezelfde periode
op hetzelfde aspect, er ontstaan een ontwikkelingslijn van gedrag in bepaalde
leeftijdsfasen
- Transversale observatie: verschillende kinderen van dezelfde leeftijd op hetzelfde
aspect observeren, om verschillen en overeenkomsten zichtbaar te maken
- Sociogram
- Vragenlijst laten invullen om meer te weten te komen over verhoudingen binnen een groep
- Gesprek
- Directe manier om met kinderen contact te maken
- Carl Rogers noemt een aantal voorwaarden
- congruentie: de leerkracht is echt in wat hij doet, voelt en zegt
- Empathie: leerkracht moet zich inleven in belevingswereld kind
- Positieve blik: je moet het kind aanvaarden zoals het is, dus openstaan voor de
gedachten en gevoeligs kind
- Toets en test
- Op scholen wordt op verschillende manieren diagnostisch getoetst: kijken naar hoe staat
den leerling ervoor:
- Schoolvordering toets: zicht krijgen op vorderingen leerling en eventuele problemen
signaleren
- Leesvoorwaarden toets: zicht krijgen op de voorwaarden die vervult moeten zijn voor
speci ek vak, hier dus lezen
- Functietoets: speci eke functies zoals motoriek, waarnemen enz. Worden getoetst
- Intelligentie- en persoonlijkheid toets
- Portfolio
- Map bijhouden met rapportage van wat een leerling heeft gedaan, welke stappen hij heeft
doorlopen en met welk resultaat
- Leerling houdt zelf portfolio bij
BG 1
fi fi fi flfi fl
, BG
Thematoets 10
Hoofdstuk 6 Reflectie op portfolio
- globaal gezien 2 stromingen over visie op leren
- Objectivisme: kennis is objectief, leren doe je door deze kennis over te dragen aan een
leerling, dan kan het beste gebeuren door volwassenen
- subjectivisme: kennis wordt door mensen zelf in stand gebracht en verschilt dus per
individu. Kennis is gebonden aan context en aan de situatie waarin leren plaatsvind
- visie op leren veranderd:
- Traditioneel ging het om kwantiteit leerprestatie: hoeveel goede antwoorden?
- Hierin eerst instructie dan oefening en dan evaluatie
- Nu meer over kwaliteit leerprestatie: hoe heeft leerling probleem e ectief opgelost
- Instructie, oefening en evaluatie overlappen elkaar
- re ectie is bewustwording van jezelf
- Kinderen krijgen inzicht op eigen manier leren en resultaten daarvan, ze stellen zichzelf vragen
over leerproces
- Je moet leerlingen leren re ecteren op zichzelf, je moet denkgewoontes ontwikkelen
- oorspronkelijk is portfolio map waarin kunstenaars hun werk bewaren
- In onderwijswereld kun je stellen dat portfolio een element van de kwaliteitsontwikkeling is
geworden. Werken met portfolio is een manier op de verantwoordelijkheid voor het leerproces
te leggen bij een leerling
- Portfolio is evaluatiemiddel maar ook middel om leerproces te sturen + motivatie bevorderen en
leren zelfverantwoordelijk te zijn
- Sluit aan op constructivistische leertheorie: leren is een proces waarin de leerling een
actieve rol speelt
- soorten portfolio’s
- Werkportfolio: bevatten werkstukken die af zijn
- Presentatie portfolio: bevatten belangrijkste werk van leerling
- Proces portfolio: ook wel assessmentportfolio: laat zien hoe een leerling heeft geleerd
Hoofdstuk 5 pedagogische uitgangspunten
- goed onderwijs betekent onderanderen dat je elk kind de mogelijkheid biedt om zich optimaal
te ontwikkelen
Programmagericht onderwijs
- systematisch onderwijs waarbij de leerdoelen en de aanbieding van de leerstof systematisch
geordend zijn
- Er wordt veel met methodes gewerkt
- Er wordt rekening gehouden met verschillen tussen leerlingen
- Resultaatgericht, er worden regelmatig toetsen afgenomen
Ervaringsgericht onderwijs
- wil de leerling meer Centraal stellen
- Ferre laevers analyseert drie aspecten:
- De aanpak
- Het resultaat in doelen
- Het proces = is ook het belangrijkste van de drie
- kinderen hebben veel eigen initiatief, hierin zijn 4 gradaties, van verplichte activiteiten tot
onbeperkte keuze
Ontwikkelingsgericht onderwijs
- betekenisvol en interactie staan centraal
- Betekenisvolle activiteiten bedenken doet leerkracht in samenspraak met leerlingen
- 4 soorten betekenissen, vaak in combinatie
- Activiteit zelf
- Aard van materiaal
- Persoonlijke inhoud
- Sociale contacten
BG 2
fl
fl ff
