Didactiek
Hoofdstuk 1: De ontwikkeling van jonge kinderen
1.1 Ontwikkeling en leren
Het is belangrijk om te weten hoe de ontwikkeling van een kleuter
verloopt. Waarom? Als je kunt achterhalen in welke kleuterfase
het kind zich bevindt, weet je ook welke fasen er na die fase komen en
kan je het kind gaan uitdagen om de ontwikkeling (een stapje) verder
te zetten/brengen. Dat is in het onderwijs natuurlijk heel belangrijk.
Als eerste bekijken we dus wat ‘ontwikkeling’ nu eigenlijk precies
allemaal inhoudt. Wat is het, welke fasen omvat de ontwikkeling van een
kleuter … We bekijken het binnenkort allemaal. Naast het bekijken van de
term ‘ontwikkeling’ in al haar facetten, bekijken we ook wat ‘leren’ nu
precies is en inhoudt, want er is wel degelijk een verschil tussen beiden
(al hangen ze ook wel samen).
Ontwikkeli o Er verandert op een fundamentele, onomkeerbare
ng/ wijze iets in de manier waarop we naar de wereld
Ontwikkeli kijken en/of hoe we met de wereld omgaan.
ngs-
processen o Gebeurt niet op 1,2,3. Het is een lang proces die we
doormaken waarbij we heel wat ervaringen (kennis,
betekenisvol en toepasbaar) opdoen waardoor we
dus ontwikkelen.
Voorbeeld:
Kleuter die eerst constant morst (niet goed kunnen
hanteren van bestek) en moeite heeft met mooi knippen
en zijn zelfredzaamheid (jas aandoen) kan het na een
bepaalde tijd wel allemaal veel vlotter. Dit komt omdat het
kind hier een lange tijd op blijft oefenen en de kleine
motoriek verfijnt en ontwikkeld.
Focus van kleuteronderwijs
Leerkracht stimulator,
begeleider, kansen bieden.
, Kinderen leveren voornamelijk zelf inspanningen.
Leren/ o Middel om tot ontwikkeling/ontwikkelingsprocessen
Leerinhou te komen (ervaring bieden d.m.v. activiteiten).
den/
Leerproce o Omvat een kort termijn
ssen
Terugkoppeling voorbeeld:
Door het aanbieden van veel activiteiten waarin je moet
knippen of door kinderen de kans te bieden om te spelen
met poppen en hun poppenkleertjes te laten aantrekken,
ga je de kinderen veel oefenkansen bieden om tot
ontwikkeling van hun fijne motoriek te komen.
Focus bij oudere kinderen
Leerkracht heeft intensere rol, sturendere
rol
(Doelen formuleren, lessen voorbereiden,
uitvoeren en evalueren).
Je kan iemand iets leren, maar je kan de ander niet ontwikkelen.
,1.2 Ontwikkelingsprocessen als fundament voor leerprocessen
Zoals eerder gezegd en uitgelegd is er een verschil tussen ontwikkeling
en leren, toch zagen we al dat er ook een verband is tussen beide. In dit
rubriekje zullen we bekijken hoe naast leerprocessen die de
ontwikkeling beïnvloeden (1) , ook leerprocessen worden
beïnvloedt door ontwikkeling (2). Er zijn heel wat visies op deze
verhoudingen. We bekijken de visie van 2 belangrijke psychologen.
Piaget o Stelt dat de ontwikkeling eerst ver genoeg moet
gevorderd zijn voor we passende leertaken kunnen
aanbieden.
Voorbeeld:
Pas als het kind voldoende tijdsbesef heeft, is het zinvol
vaardigheden zoals kloklezen aan te leren (2).
Vygotski o Stelt dat leerprocessen de ontwikkeling ook kunnen
bevorderen.
Voorbeeld:
Tijdsbesef zou verder ontwikkeld kunnen worden als de
leerkracht het kind manieren aanleert om tijd te meten (1).
Beide stellen ze dat ontwikkelingsprocessen het fundament zijn waarop
leerprocessen zijn gebouwd.
Leerprocessen kunnen niet altijd de precieze ontwikkelingseffecten
voorspellen.
Ontwikkelingsprocessen zijn niet goed programmeerbaar.
, 1.3 Invloed van het onderwijs op de ontwikkeling van het kind
(3 verschillende benaderingen)
Eerder bekeken zagen we wat ontwikkelingsprocessen/leerprocessen zijn
en wat hun verhouding tegenover elkaar is. We zagen dat kinderen vooral
hun eigen ontwikkelingsprocessen kunnen sturen, maar dat wij hun met
bepaalde activiteiten (kennis …) wel kunnen aanzetten tot het doorstaan
van die ontwikkelingsprocessen. In dit blokje bekijken we de relatie
tussen onderwijs en ontwikkelingsprocessen en of we eigenlijk al dan
niet (en hoe) de ontwikkelingsprocessen binnen ons onderwijs
kunnen beïnvloeden. Want wat klopt er nu?
Hierbij zijn er 3 benaderingen waar mensen in geloven die we van
dichtbij gaan bekijken.
Kinderen ontwikkelen zichzelf o = Natuurlijk leren
o Onderwijs hoeft niet in te grijpen op
de ontwikkeling, het heeft geen
impact.
o Onderwijs biedt een veilige,
stimulerende omgeving.
o Kinderen ontwikkelen zichzelf
(natuurlijke, nieuwsgierige drang) op
een eigen tempo zonder inmenging
van een volwassene.
o Veel weerklank bij jonge kinderen
vanuit mensen die les geven aan
hen.
Voorbeeld:
Heel jonge kinderen/baby’s/peuters zijn er
vanuit zichzelf op gericht om dingen te
leren. Als een baby’tje een veilige en
stimulerende omgeving heeft, bv. een
speelmat met stimulerende speeltjes, dan
wil het baby’tje uit zichzelf op onderzoek
gaan, speeltjes vastnemen, ze verkennen.
Het doet moeite om een speeltje wat
verderop te pakken en zo leert het zichzelf
Hoofdstuk 1: De ontwikkeling van jonge kinderen
1.1 Ontwikkeling en leren
Het is belangrijk om te weten hoe de ontwikkeling van een kleuter
verloopt. Waarom? Als je kunt achterhalen in welke kleuterfase
het kind zich bevindt, weet je ook welke fasen er na die fase komen en
kan je het kind gaan uitdagen om de ontwikkeling (een stapje) verder
te zetten/brengen. Dat is in het onderwijs natuurlijk heel belangrijk.
Als eerste bekijken we dus wat ‘ontwikkeling’ nu eigenlijk precies
allemaal inhoudt. Wat is het, welke fasen omvat de ontwikkeling van een
kleuter … We bekijken het binnenkort allemaal. Naast het bekijken van de
term ‘ontwikkeling’ in al haar facetten, bekijken we ook wat ‘leren’ nu
precies is en inhoudt, want er is wel degelijk een verschil tussen beiden
(al hangen ze ook wel samen).
Ontwikkeli o Er verandert op een fundamentele, onomkeerbare
ng/ wijze iets in de manier waarop we naar de wereld
Ontwikkeli kijken en/of hoe we met de wereld omgaan.
ngs-
processen o Gebeurt niet op 1,2,3. Het is een lang proces die we
doormaken waarbij we heel wat ervaringen (kennis,
betekenisvol en toepasbaar) opdoen waardoor we
dus ontwikkelen.
Voorbeeld:
Kleuter die eerst constant morst (niet goed kunnen
hanteren van bestek) en moeite heeft met mooi knippen
en zijn zelfredzaamheid (jas aandoen) kan het na een
bepaalde tijd wel allemaal veel vlotter. Dit komt omdat het
kind hier een lange tijd op blijft oefenen en de kleine
motoriek verfijnt en ontwikkeld.
Focus van kleuteronderwijs
Leerkracht stimulator,
begeleider, kansen bieden.
, Kinderen leveren voornamelijk zelf inspanningen.
Leren/ o Middel om tot ontwikkeling/ontwikkelingsprocessen
Leerinhou te komen (ervaring bieden d.m.v. activiteiten).
den/
Leerproce o Omvat een kort termijn
ssen
Terugkoppeling voorbeeld:
Door het aanbieden van veel activiteiten waarin je moet
knippen of door kinderen de kans te bieden om te spelen
met poppen en hun poppenkleertjes te laten aantrekken,
ga je de kinderen veel oefenkansen bieden om tot
ontwikkeling van hun fijne motoriek te komen.
Focus bij oudere kinderen
Leerkracht heeft intensere rol, sturendere
rol
(Doelen formuleren, lessen voorbereiden,
uitvoeren en evalueren).
Je kan iemand iets leren, maar je kan de ander niet ontwikkelen.
,1.2 Ontwikkelingsprocessen als fundament voor leerprocessen
Zoals eerder gezegd en uitgelegd is er een verschil tussen ontwikkeling
en leren, toch zagen we al dat er ook een verband is tussen beide. In dit
rubriekje zullen we bekijken hoe naast leerprocessen die de
ontwikkeling beïnvloeden (1) , ook leerprocessen worden
beïnvloedt door ontwikkeling (2). Er zijn heel wat visies op deze
verhoudingen. We bekijken de visie van 2 belangrijke psychologen.
Piaget o Stelt dat de ontwikkeling eerst ver genoeg moet
gevorderd zijn voor we passende leertaken kunnen
aanbieden.
Voorbeeld:
Pas als het kind voldoende tijdsbesef heeft, is het zinvol
vaardigheden zoals kloklezen aan te leren (2).
Vygotski o Stelt dat leerprocessen de ontwikkeling ook kunnen
bevorderen.
Voorbeeld:
Tijdsbesef zou verder ontwikkeld kunnen worden als de
leerkracht het kind manieren aanleert om tijd te meten (1).
Beide stellen ze dat ontwikkelingsprocessen het fundament zijn waarop
leerprocessen zijn gebouwd.
Leerprocessen kunnen niet altijd de precieze ontwikkelingseffecten
voorspellen.
Ontwikkelingsprocessen zijn niet goed programmeerbaar.
, 1.3 Invloed van het onderwijs op de ontwikkeling van het kind
(3 verschillende benaderingen)
Eerder bekeken zagen we wat ontwikkelingsprocessen/leerprocessen zijn
en wat hun verhouding tegenover elkaar is. We zagen dat kinderen vooral
hun eigen ontwikkelingsprocessen kunnen sturen, maar dat wij hun met
bepaalde activiteiten (kennis …) wel kunnen aanzetten tot het doorstaan
van die ontwikkelingsprocessen. In dit blokje bekijken we de relatie
tussen onderwijs en ontwikkelingsprocessen en of we eigenlijk al dan
niet (en hoe) de ontwikkelingsprocessen binnen ons onderwijs
kunnen beïnvloeden. Want wat klopt er nu?
Hierbij zijn er 3 benaderingen waar mensen in geloven die we van
dichtbij gaan bekijken.
Kinderen ontwikkelen zichzelf o = Natuurlijk leren
o Onderwijs hoeft niet in te grijpen op
de ontwikkeling, het heeft geen
impact.
o Onderwijs biedt een veilige,
stimulerende omgeving.
o Kinderen ontwikkelen zichzelf
(natuurlijke, nieuwsgierige drang) op
een eigen tempo zonder inmenging
van een volwassene.
o Veel weerklank bij jonge kinderen
vanuit mensen die les geven aan
hen.
Voorbeeld:
Heel jonge kinderen/baby’s/peuters zijn er
vanuit zichzelf op gericht om dingen te
leren. Als een baby’tje een veilige en
stimulerende omgeving heeft, bv. een
speelmat met stimulerende speeltjes, dan
wil het baby’tje uit zichzelf op onderzoek
gaan, speeltjes vastnemen, ze verkennen.
Het doet moeite om een speeltje wat
verderop te pakken en zo leert het zichzelf
