Samenvatting recht (colleges + tutorgroepen)

Recht



1.2 WGBO patiëntenrechten

Patiëntenrechten
 Rechten van de patiënt in zijn relatie tot zijn hulpverlener; WGBO en op deelgebieden in meer specifieke
wetgeving (WOD, Embryowet, WMOM, WVGGZ, WZD)
 Rechten van de patiënt met betrekking tot de hulpverlening als geheel. Hier gaat het om gelijke en
ongehinderde toegang tot zorg en eventueel een vrije keuze een hulpverlener (WMO, WLZ, Zvw en Jeugdwet)

Patiëntenrechten WGBO;
Grondrechten in het geding
- Lichamelijke integriteit (art. 11 GW)
- Privacy (art. 10 GW)  patiënt vertelt arts zeer betrouwbare dingen en is hierdoor kwetsbaar
- Gelijke toegang tot zorg (art. 1 GW)
- Overheid moet zorgen voor goede, toegankelijke gezondheidszorg (art. 22 GW)

4 medisch-etische principes
- Beneficience; wel doen
- Non malificience; niet schaden
- Respect/ autonomie; van de patiënt accepteren van de eigen keuzes van de patiënt; autonomie van de
patiënt
- Rechtvaardigheid; De patiënt wordt zonder aanziens des persoon naar medisch inzicht behandeld

Paternalisme versus zelfbeschikking
- Paternalisme  bestwilprincipe; de arts weet vanwege zijn kennis wat het beste is voor de patiënt
- Zelfbeschikking  respect voor de patiënt. De patiënt maakt de ultieme keuze, ook al druist dit in
tegen de medische indicatie

Zelfbeschikkingsrecht
 Wie sta je als behandelaar toe om je te behandelen. Meer dieper de vraag of je daarin een echte keuze hebt
of deze wordt beïnvloed door de vergoeding van zorg
- Wat mag de behandelaar daadwerkelijk bij jou als patiënt behandelen

Principe = de mens als mens verdient respect
Dat betekent;
- De hulpverlener vertelt de gezondheidstoestand
- Hulpverlener stelt eventuele behandeling voor
- Patiënt begrijpt informatie

Patiënt beslist op basis van informatie in goed vertrouwen in zijn hulpverlener
- Informatieproces is wezenlijk voor het vertrouwen tussen hulpverlener en patiënt en daarmee voor de
kwaliteit van zorg

Grenzen zelfbeschikking
- Medische ethiek  De patiënt kan niet alles van zijn dokter verlangen. (dwang tot voorschrijven
medicatie
- Maatschappij  Je kan niet alles verlangen van de maatschappij. Discussie over de vergoeding van
bepaalde geneesmiddelen
- Omstreden; paternalisme  Dokter heeft altijd het beste voor met zijn patiënt. Paternalisme is voor
alles; bescherm de patiënt tegen onverantwoorde stappen. Norm in de wet; Goed hulpverlenerschap

Medisch (ethisch) omstreden
- Het embryo als medicijn bijvoorbeeld. Het gaat over zaken die van de wet niet mogen, maar wel
gunstig kunnen zijn

,Recht



Belang en karakter van de WGBO
- Dwingend recht  er mag niet ten nadele van de patiënt worden afgeweken
- WGBO weegt mee in het (medisch) tuchtrecht
- WGBO betreft diverse grondrechten
- Gericht op belang van patiënt
- Vaak zwaarwichtige belangen van de patiënt

Plichten hulpverlener WGBO
- Informatieverstrekking aan patiënt
- Toestemmingsvereiste
- Dossierplicht
- Beroepsgeheim
- Ingeval van onverwijlde spoed en wildonbekwaamheid van de patiënt; handelen volgens
hulpverlenersstandaard

Plichten patiënt WGBO
- Meewerken aan zijn eigen behandeling
- Betalen van vergoeding aan hupverlener

Bescherming patiënt
- Regeling centrale aansprakelijkheid
- Dwingend recht  geen uitsluiting of beperking civiele aansprakelijkheid of afwijking
patiëntenrechten

Waarover de patiënt moet worden ingelicht
- Voorgenomen onderzoek
- Voorgestelde geneeskundige behandeling
- De mogelijke behandelingsmethoden
- Gezondheidstoestand van de patiënt

Hoe de patiënt moet worden ingelicht
- Op het begripsniveau van de patiënt

Wanneer inlichtingen aan de patiënt mogen worden onthouden
- Als de patiënt in dat geval kennelijk ernstig nadeel dreigt op te lopen. De regering noemt als voorbeeld
zelfmoord

Achterhouden informatie?
- Alleen therapeutische exceptie, dat wil zeggen bij ernstig of dreigend nadeel patiënt (zoals gevaar voor
automutilatie of zelfmoord), niet enkel omdat het nieuws slecht is; in dat geval eerst college
raadplegen; info-plicht alsnog uitvoeren als patiënt het aan kan
- Als patiënt dat uitdrukkelijk verzoekt

Wilsonbekwaamheid
- Niet in staat tot redelijke waardering van zijn belangen. Oftewel als patiënt het gevolg van zijn
beslissing niet begrijpt. De hulpverlener stelt dit vast. Op dat moment treedt de
vertegenwoordigingsregeling in werking
- Gevolg  zelfbeschikking (deels) ontzegd; nu in handen van vertegenwoordiger

Vertegenwoordiging
- Proportionaliteit  rechtvaardigt het doel wel dat de wil van de patiënt wordt genegeerd?
- Rechtsbeschermingsbeginsel  zodanig besluiten dat dit in het belang van de patiënt is; niets
ondernemen als dit het belang van de patiënt niet schaadt, juist wel wat ondernemen als dit in het
belang van de patiënt is.

Een patiënt mag altijd de behandelingsovereenkomst beëindigen. Door hulpverlener slechts bij het wegvallen
van medische noodzaak van de behandeling en bij gewichtige redenen (art. 7;460 BW)

, Recht



3.1 sociaalzekerheidsrecht
Bestaansreden sociale zekerheid; verzorgingsstaat
- Beheersen sociale onrust door compensatie inkomensverlies wegens ziekte of gebrek
- Bestaanszekerheid om een rechtvaardige verdeling van bestaansmogelijkheden (zoals solidariteit met
zieken en gebrekkigen)
- Gelijkheidsbeginsel; ook mensen met een ziekte of gebrek hebben recht op een menswaardig bestaan

Doel sociale zekerheid;
- Compenseren financiële problemen wegens inkomensverlies (onderdeel
arbeidsongeschiktheid en werkloosheid; weduwschap, zorg voor kinderen).
- Deelname aan de maatschappij mogelijk maken ingeval ziekte, gebrek of
aandoening dit bemoeilijken (denk aan WMO 2015, Participatiewet).
- Zorg financieel bereikbaar houden (WLZ, Zorgverzekeringswet) ongeacht iemands
financiële vermogens.
- Zorg bieden als het echt niet meer anders kan (WLZ).
- Zorg voor ‘de oude dag’ AOW en verplicht werknemerspensioen.
o Nadeel; mensen maken hier snel misbruik van  objectief toetsen/ controleren

Soorten sociale zekerheid;
1. Ziektekostenverzekeringen (Zorgverzekeringswet en WLZ).
2. Arbeidsongeschiktheidsverzekeringen (WAO, WIA, ZW ziektewet).
3. Werkloosheidsregelingen (WW)  werkloos zonder dat het jou eigen schuld is, maar je moet wel al
een tijd gewerkt hebben en actief opzoek zijn naar werk
4. Ouderdom (AOW)
5. Ondersteuning deelname aan de maatschappij (WMO 2015, Participatiewet  laatste kans om
bijstand te krijgen. Er zijn dan geen andere uitkeringsmogelijkheden  Sociaal minimum krijg je).
6. Ondersteuning weduwen/weduwnaars (de Alg. nabestaandenwet)

Karakter sociale zekerheid;
- Dwingende regeling van staatswege
o Privaatrechtelijke verzekeringen van de vrije markt zijn dus geen deel van de sociale
zekerheid, zoals reisverzekering, aanvullende zorgverzekering

Sociale zekerheid; publiek en privaat
- Er moet reden zijn om gebruik te kunnen maken van sociale zekerheid
- Sociale zekerheid bestaat in publiekrechtelijke en privaatrechtelijke vorm

Privaatrechtelijk;
- De zorgverzekeringswet; basispakket
- Boek 7 BW; arbeidsrecht; loondoorbetaling 2 jaar door werkgever
 Geschilbeslechting door burgerlijke rechter

Bestuursrechtelijk;
- Wlz, WMO 2015, WAO, WIA, ZW
 Geschilbeslechting door bestuursrechter

Spanningsveld; druk op solidariteit
- Kosten sociale zekerheid lopen te hoog op  bezuiningsrondes
- Misbruik van toegang  behoefte aan controleerbaarheid
- Zelfverantwoordelijkheid  afstraffen roekeloosheid en bestrijden onwil/ gemakzucht om weer zelf je
inkomen te verdienen
- Stimuleren tot initiatief  als je werk A niet meer kan doen, doe dan hetgeen dat binnen je
mogelijkheid ligt (re-integratie, omscholing)
o Al met al behoefte aan objectivering van reden verlies om eigen inkomen te genereren,
controleerbaarheid (objectieve toets voor reden steun), doelgerichtheid (herstel inkomen/
gezondheid) en transparantie (wei heeft in welke omstandigheid waar recht op en wie
bepaalt dat)