DEEL 3: DOMEIN MAATSCHAPPIJ
CONTENTS
Table of Contents
Democratie en Rechtstaat.........................................................................................................................................4
Macht....................................................................................................................................................................4
Latente macht...................................................................................................................................................5
Democratie............................................................................................................................................................5
Criteria..............................................................................................................................................................5
Scheiding der machten.........................................................................................................................................6
Verkiezingen..........................................................................................................................................................6
Belgisch kiesstelsel...........................................................................................................................................7
Evolutie van de verkiezingen............................................................................................................................7
Voor de verkiezingen........................................................................................................................................8
Dag van de verkiezingen...................................................................................................................................8
Na de verkiezingen...........................................................................................................................................8
Mensen- en kinderrechten........................................................................................................................................8
Mensenrechten.....................................................................................................................................................9
Kinderrechten.......................................................................................................................................................9
Vlaamse kinderrechtencommissariaat:..........................................................................................................10
Burgerschap en (kinder)rechten.....................................................................................................................11
Opvoeden tot burgerschap als waardenopvoeding.......................................................................................11
Instellingen..............................................................................................................................................................11
Gemeentelijk niveau...........................................................................................................................................11
Bevoegdheden................................................................................................................................................11
Gemeenteraad................................................................................................................................................12
Het college van burgemeester en schepenen................................................................................................12
De financiën van de gemeente.......................................................................................................................12
Instellingen van de gemeente........................................................................................................................13
, Provinciaal niveau...............................................................................................................................................13
Bevoegdheden................................................................................................................................................14
De provincieraad............................................................................................................................................14
De deputatie en de provinciegouverneur......................................................................................................14
Financiën van de provincie.............................................................................................................................15
Gemeenschappelijk/gewestelijk niveau.............................................................................................................15
Bevoegdheden................................................................................................................................................15
Vlaams parlement..........................................................................................................................................16
Vlaamse regering............................................................................................................................................16
Financiën Vlaamse overheid...........................................................................................................................17
Federaal niveau...................................................................................................................................................17
Federaal parlement........................................................................................................................................17
Federale regering............................................................................................................................................17
De koning........................................................................................................................................................18
Europees niveau..................................................................................................................................................19
Bevoegdheden................................................................................................................................................19
De Europese Raad...........................................................................................................................................20
De raad van ministers.....................................................................................................................................20
Het Europees Parlement................................................................................................................................20
De europese commissie.................................................................................................................................20
Van voorstel tot wet in Europa......................................................................................................................21
De Raad van Europa.......................................................................................................................................21
ideologieën en politieke partijen............................................................................................................................21
Breuklijnen..........................................................................................................................................................21
Levensbeschouwelijk......................................................................................................................................22
Sociaal – economisch......................................................................................................................................22
Communautair................................................................................................................................................22
Sociaal – culturele...........................................................................................................................................22
Ideologie.............................................................................................................................................................23
, Christendemocraten.......................................................................................................................................23
Conservatisme................................................................................................................................................23
Ecologisme......................................................................................................................................................24
Liberalisme......................................................................................................................................................24
Nationalisme...................................................................................................................................................24
Socialisme.......................................................................................................................................................25
links en rechtse partijen......................................................................................................................................25
Politieke partijen.................................................................................................................................................26
België..............................................................................................................................................................26
Vlaanderen.....................................................................................................................................................27
Wallonië..........................................................................................................................................................30
Belangrijke maatschappelijke actoren....................................................................................................................30
Rechterlijke macht..............................................................................................................................................30
Rechterlijke macht in België...........................................................................................................................30
Rechtbanken...................................................................................................................................................30
Middenveld.........................................................................................................................................................32
Werkgevers.....................................................................................................................................................32
Werknemers...................................................................................................................................................32
Ziekenfondsen................................................................................................................................................33
Kijken naar (andere) culturen.............................................................................................................................33
Wat is cultuur?...............................................................................................................................................33
Cultuur volgens Luycks en François................................................................................................................34
Doorgeven van cultuur...................................................................................................................................34
Kijken naar andere groepen...........................................................................................................................34
Stereotypering en vooroordelen als basis voor beeldvorming..........................................................................36
Vooroordelen.................................................................................................................................................36
Voorbeelden van stereotypen en vooroordelen............................................................................................36
Wat als negatieve beelden cumuleren...............................................................................................................36
Intolerantie.....................................................................................................................................................37
, Discriminatie...................................................................................................................................................37
Ons beeld wordt gevorm DOOR.........................................................................................................................38
… onze opvoeding...........................................................................................................................................38
… de media.....................................................................................................................................................38
… onze ervaringen..........................................................................................................................................38
… de informatie waarover we beschikken.....................................................................................................38
Invloed van beeldvorming op het maatschappelijk debat en op het beleid......................................................38
Vakdidactiek: het gebruik van actualiteit in de klas................................................................................................39
Actualiteit/nieuws...............................................................................................................................................39
Valkuilen..............................................................................................................................................................39
Oppervlakkigheid............................................................................................................................................39
Waardeoverdracht.........................................................................................................................................39
Groeilijn nieuws- en informatiegeletterdheid....................................................................................................39
Eerste graad....................................................................................................................................................39
Tweede graad.................................................................................................................................................40
Derde graad....................................................................................................................................................40
Hard nieuws........................................................................................................................................................40
DEMOCRATIE EN RECHTSTAAT
MACHT
= invloed die je als actor kan uitvoeren op andere actoren
- Intentioneel (doelbewust)
- Effectief (leidt effectief tot resultaten, zo niet – goede wil)
- Daad van vermogen (niet enkel de effectieve daad, maar ook het vermogen om de daad uit te lokken
en te realiseren)
- Asymmetrisch (machthebbende heeft meer overheersing dan het machtssubject)
Hoe kan je macht afdwingen?
Machtsmiddelen
POSITIEVE MM NEGATIEVE MM POS/NEG MM
CONTENTS
Table of Contents
Democratie en Rechtstaat.........................................................................................................................................4
Macht....................................................................................................................................................................4
Latente macht...................................................................................................................................................5
Democratie............................................................................................................................................................5
Criteria..............................................................................................................................................................5
Scheiding der machten.........................................................................................................................................6
Verkiezingen..........................................................................................................................................................6
Belgisch kiesstelsel...........................................................................................................................................7
Evolutie van de verkiezingen............................................................................................................................7
Voor de verkiezingen........................................................................................................................................8
Dag van de verkiezingen...................................................................................................................................8
Na de verkiezingen...........................................................................................................................................8
Mensen- en kinderrechten........................................................................................................................................8
Mensenrechten.....................................................................................................................................................9
Kinderrechten.......................................................................................................................................................9
Vlaamse kinderrechtencommissariaat:..........................................................................................................10
Burgerschap en (kinder)rechten.....................................................................................................................11
Opvoeden tot burgerschap als waardenopvoeding.......................................................................................11
Instellingen..............................................................................................................................................................11
Gemeentelijk niveau...........................................................................................................................................11
Bevoegdheden................................................................................................................................................11
Gemeenteraad................................................................................................................................................12
Het college van burgemeester en schepenen................................................................................................12
De financiën van de gemeente.......................................................................................................................12
Instellingen van de gemeente........................................................................................................................13
, Provinciaal niveau...............................................................................................................................................13
Bevoegdheden................................................................................................................................................14
De provincieraad............................................................................................................................................14
De deputatie en de provinciegouverneur......................................................................................................14
Financiën van de provincie.............................................................................................................................15
Gemeenschappelijk/gewestelijk niveau.............................................................................................................15
Bevoegdheden................................................................................................................................................15
Vlaams parlement..........................................................................................................................................16
Vlaamse regering............................................................................................................................................16
Financiën Vlaamse overheid...........................................................................................................................17
Federaal niveau...................................................................................................................................................17
Federaal parlement........................................................................................................................................17
Federale regering............................................................................................................................................17
De koning........................................................................................................................................................18
Europees niveau..................................................................................................................................................19
Bevoegdheden................................................................................................................................................19
De Europese Raad...........................................................................................................................................20
De raad van ministers.....................................................................................................................................20
Het Europees Parlement................................................................................................................................20
De europese commissie.................................................................................................................................20
Van voorstel tot wet in Europa......................................................................................................................21
De Raad van Europa.......................................................................................................................................21
ideologieën en politieke partijen............................................................................................................................21
Breuklijnen..........................................................................................................................................................21
Levensbeschouwelijk......................................................................................................................................22
Sociaal – economisch......................................................................................................................................22
Communautair................................................................................................................................................22
Sociaal – culturele...........................................................................................................................................22
Ideologie.............................................................................................................................................................23
, Christendemocraten.......................................................................................................................................23
Conservatisme................................................................................................................................................23
Ecologisme......................................................................................................................................................24
Liberalisme......................................................................................................................................................24
Nationalisme...................................................................................................................................................24
Socialisme.......................................................................................................................................................25
links en rechtse partijen......................................................................................................................................25
Politieke partijen.................................................................................................................................................26
België..............................................................................................................................................................26
Vlaanderen.....................................................................................................................................................27
Wallonië..........................................................................................................................................................30
Belangrijke maatschappelijke actoren....................................................................................................................30
Rechterlijke macht..............................................................................................................................................30
Rechterlijke macht in België...........................................................................................................................30
Rechtbanken...................................................................................................................................................30
Middenveld.........................................................................................................................................................32
Werkgevers.....................................................................................................................................................32
Werknemers...................................................................................................................................................32
Ziekenfondsen................................................................................................................................................33
Kijken naar (andere) culturen.............................................................................................................................33
Wat is cultuur?...............................................................................................................................................33
Cultuur volgens Luycks en François................................................................................................................34
Doorgeven van cultuur...................................................................................................................................34
Kijken naar andere groepen...........................................................................................................................34
Stereotypering en vooroordelen als basis voor beeldvorming..........................................................................36
Vooroordelen.................................................................................................................................................36
Voorbeelden van stereotypen en vooroordelen............................................................................................36
Wat als negatieve beelden cumuleren...............................................................................................................36
Intolerantie.....................................................................................................................................................37
, Discriminatie...................................................................................................................................................37
Ons beeld wordt gevorm DOOR.........................................................................................................................38
… onze opvoeding...........................................................................................................................................38
… de media.....................................................................................................................................................38
… onze ervaringen..........................................................................................................................................38
… de informatie waarover we beschikken.....................................................................................................38
Invloed van beeldvorming op het maatschappelijk debat en op het beleid......................................................38
Vakdidactiek: het gebruik van actualiteit in de klas................................................................................................39
Actualiteit/nieuws...............................................................................................................................................39
Valkuilen..............................................................................................................................................................39
Oppervlakkigheid............................................................................................................................................39
Waardeoverdracht.........................................................................................................................................39
Groeilijn nieuws- en informatiegeletterdheid....................................................................................................39
Eerste graad....................................................................................................................................................39
Tweede graad.................................................................................................................................................40
Derde graad....................................................................................................................................................40
Hard nieuws........................................................................................................................................................40
DEMOCRATIE EN RECHTSTAAT
MACHT
= invloed die je als actor kan uitvoeren op andere actoren
- Intentioneel (doelbewust)
- Effectief (leidt effectief tot resultaten, zo niet – goede wil)
- Daad van vermogen (niet enkel de effectieve daad, maar ook het vermogen om de daad uit te lokken
en te realiseren)
- Asymmetrisch (machthebbende heeft meer overheersing dan het machtssubject)
Hoe kan je macht afdwingen?
Machtsmiddelen
POSITIEVE MM NEGATIEVE MM POS/NEG MM