Bestuursrecht opdrachten
Week 1.
1. Opdracht 1 (thuisopdracht)
Ons nationale bestuursrecht wordt steeds meer beïnvloed door het EU-recht. Het komt
echter weinig voor dat in Unierechtelijke regelingen alles wordt geregeld. Dit betekent dat
voor de uitvoering van het EU-recht nationaal recht noodzakelijk is.
a. In hoeverre kan bij de uitvoering van het EU-recht de Algemene wet bestuursrecht
worden toegepast?
Internationaal recht (EU-recht) heeft interne werking in de Nederlandse rechtsorde. De
EVRM-bepalingen gelden als rechtsnorm en schending daarvan kan leiden tot vernietiging
van het besluit. De Awb moet dus voldoen aan de vereisten van het EU- recht. Voor zover er
geen Europese procedures zijn, gebruiken de nationale autoriteiten de nationale procedure
regels en in Nederland staan die vaak in de Awb.
Het komt verder veel voor dat in Unierechtelijke verordeningen neergelegde bevoegdheden
(zoals het opleggen van een boete of het toepassen van een verrekening) zich richten tot de
lidstaten en dus niet tot een specifiek Nederlands bestuursorgaan.
b. Is het op grond van het Nederlandse legaliteitsbeginsel in die gevallen nodig om in het
Nederlandse recht voor een specifiek Nederlands bestuursorgaan een
bevoegdheidsgrondslag te creëren?
In EU recht wordt vaak niet gezegd wie vergunning verleent. In een nadere
wet in nl moet geregeld worden wie bevoegd is. Dit is de dubbele
bevoegdheidsgrondslag, geldt in beginsel. Geldt als attributie
Institutionele bevoegdheid
Soms kan je in nl direct regel ontlenen aan EU recht. Zie CBb 8 dec 2020
en artikel van den Brink
Leer van dubbele bevoegdheidsgrondslag – HR arrest
Materieel (halve legaliteit, slechts materieel)
Institutioneel (vertaalslag in nat. recht)
Institutionele autonomie = brengt mee dat de lidstaat in beginsel zelf mag bepalen
welk uitvoeringsorgaan zal worden aangewezen voor de uitvoering van Unierecht.
Echter, de keerzijde van de medaille is wel dat de lidstaat altijd aansprakelijk is voor
schendingen van Europees recht door nationale organen jegens de Unie.
In de jurisprudentie wordt inmiddels aangenomen dat Nederlandse bestuursorganen
bevoegdheden direct kunnen ontlenen aan verdragsbepalingen en Europese verordeningen
ook al worden de betreffende bestuursorganen niet met naam genoemd.
,Procedurele autonomie = houdt in dat, voor zover er in de Unieregelgeving geen
uitvoeringsregels zijn gegeven, de nationale autoriteiten daarbij hun nationale rechtsregels
moeten toepassen
maar is niet onbegrensd, principes van gelijkwaardigheid en doeltreffendheid (!)
BV: termijn om bezwaarschrift in te dienen (nationaal gelijk aan internationaal termijn)
Opdracht 2 (thuisopdracht)
Lees onderstaande artikelen
Art. 2 Wet openbare manifestaties (Wom):
‘De (..) aan overheidsorganen gegeven bevoegdheden tot beperking van godsdienst of
levensovertuiging en het recht tot vergadering en betoging, kunnen slechts worden aangewend ter
bescherming van de gezondheid, in het belang van het verkeer en ter bestrijding of voorkoming van
wanordelijkheden.’
Art. 5 Wom:
Lid 1. ‘De burgemeester kan naar aanleiding van een kennisgeving voorschriften en beperkingen
stellen of een verbod geven’.
Lid 2. ‘Een verbod kan slechts worden gegeven indien: (..) een van de in art. 2 genoemde belangen
dat vordert.’
Art. 39 van de Wet veiligheidsregio’s:
‘In geval van een ramp of crisis van meer dan plaatselijke betekenis (..), is de voorzitter van de
veiligheidsregio ten behoeve van de rampenbestrijding en crisisbeheersing in de betrokken
gemeenten bij uitsluiting bevoegd toepassing te geven aan: (..) de artikelen 5 tot en met 9 van de
Wom.
Op 5 dec. 2019 wordt in de gemeente Amstelveen, die deel uitmaakt van de Veiligheidsregio
Amsterdam en Amstelland, een demonstratie aangekondigd. Gevreesd wordt dat die demonstratie
tot een tegendemonstratie zal leiden, waarbij rellen te verwachten zijn. Op het stadhuis wordt
getwijfeld over de vraag of de demonstratie kan worden verboden, en als dat kan, wie dan daartoe
bevoegd is: de burgemeester of de voorzitter van de veiligheidsregio.
a. Kan deze demonstatie worden verboden? Waarom (niet)?
Ja, op grond van art. 2 Wom: ter bescherming van de gezondheid, in het belang van het verkeer en
ter bestrijding of voorkoming van wanordelijkheden. Er worden rellen (wanordelijkheden) verwacht
en daardoor kan het (preventief) verboden worden.
Normobject: wat houdt bevoegdheid in? Beperken / verbieden
Normaddressaat: aan wie komt bevoegdheid toe? Gekozen overheidsorganen (in casu: de
burgemeester)
Normconditie: onder welke omstandigheden (voorwaarden) kan bevoegdheid worden uitgeoefend?
Voorkomen wanordelijkheden
,Normoperator: moet de bevoegdheid worden uitgeoefend (wordt) of kan bevoegdheid worden
uitgevoerd? Kan is vrij (moet is gebonden)
2. Zo ja, wie is dan daartoe bevoegd?
Burgemeester, art. 5 Wom. In casu geen sprake van meer dan
plaatselijke betekenis
In art. 39 geclausuleerd aan voorzitter veiligheidsregio in geval van
een ramp of crisis van meer dan plaatselijke betekenis.
Als sprake is van meer dan plaatselijke betekenis, moet je denken
aan rellen in bijv. heel Noord-Holland. Hier alleen sprake van regio
Amstelveen, dus alleen burgemeester bevoegd
Protesten Farmers Defense Force = meer dan plaatselijke betekenis
2. En is deze bevoegdheid verkregen krachtens attributie, delegatie of mandaat?
Attributie. Er moet nieuwe bevoegdheid gecreëerd worden,
bevoegdheid bestond nog niet. Maar hoe kan je zien dat iets een
nieuwe bevoegdheid is? Burgemeester heeft bevoegdheid gekregen
van wetgever. Wetgever heeft bevoegdheid niet dus er wordt
nieuwe bevoegdheid gecreëerd. Wetgever in formele zin heeft
normaliter geen bestuurlijke bevoegdheid
Delegatie: bij of krachtens de wet, regels of vervoeging werkwoord regelen. Burgemeester kan geen
regelgeving vanuit de gemeente bewerkstelligen.
Opdracht 3 (thuisopdracht)
Art. 3.8 van de APV van Amsterdam luidt:
1. Het is verboden zonder vergunning van de burgemeester een horecabedrijf te exploiteren.
Art. 3.11 APV luidt:
1. (....)
2. De burgemeester kan de vergunning geheel of gedeeltelijk weigeren als naar zijn oordeel het
woon- en leefklimaat in de omgeving van het horecabedrijf, de openbare orde of de veiligheid
nadelig wordt beïnvloed door de aanwezigheid van het horecabedrijf.
3. Bij de toepassing van de in het vorige lid genoemde grond houdt de burgemeester rekening met:
1. het karakter van de straat en de wijk waarin het horecabedrijf waarin het horecabedrijf is
gelegen;
2. de aard van het horecabedrijf;
3. de spanning waaraan het woon- en leefklimaat ter plaatse reeds bloot staat;
4. de wijze van bedrijfsvoering door de exploitant of de leidinggevende, en
5. het levensgedrag van de exploitant of de leidinggevende.
6. a. Kan de burgemeester de bevoegdheid van artikel 3.8 mandateren aan het hoofd van de
Afdeling Vergunningen? Waarom (niet)?
, De burgemeester kan dit wel mandateren. Het wordt dan alsnog uit zijn naam gedaan en
onder zijn verantwoordelijkheid en hij is bevoegd dit te mandateren aan de afdeling
vergunningen. Geen wettelijke voorschriften die anders melden (10:3 Awb). En het verlenen
van de vergunning ligt in lijn van de normale werkzaamheden van de afdeling (10:3 lid 1
Awb).
Hoofdregel het kan gewoon, tenzij 10:3 lid 1 aard en lid 2,3,4
b. Kan de burgemeester de bevoegdheid van art. 3.8 mandateren aan de wethouder van
Economische Zaken? Waarom (niet)?
Nee, want uit de MvT volgt de eis dat de gemandateerde bevoegdheid moet liggen ‘in de
sfeer van de normale bevoegdheidsuitoefening van de gemandateerde. Het exploiteren van
een horecabedrijf valt niet in de sfeer van de normale bevoegdheidsuitoefening van de
wethouder van Economische zaken. De aard van de bevoegdheid verzet zich hier dus tegen
de mandatering.
Nee, de aard van de bevoegdheid verzet zich hiertegen, art. 10:3 lid 1
AWB. Je kan best aan wethouder mandateren, maar hangt er wel
van af welke bevoegdheid en welke wethouder.
Moet liggen in de sfeer van normale bevoegdheidsuitoefening, in casu niet
het geval. Wethouder van economische zaken zal denken aan eigen
belang, economisch belang.
Openbare orde is kerntaak van burgemeester.
Bevoegdheid om nadere regels te stellen kan je niet mandateren .
Delegatie: opdragen
Altijd besluit nodig + wettelijke grondslag vereist
Bevoegdheid tot uitvoeren kwijt; 10:13 jo 10:17
Kan niet worden gedelegeerd aan ondergeschikte; 10:14
Kan uitoefening beïnvloeden door: 1) beleidsregels te stellen; 10:16 jo 4:81 en 2) delegatie
ongedaan maken; 10:18
Mandatering: overdragen
Meestal een besluit nodig, maar geen wettelijke grondslag vereist
Bevoegdheid tot gebruiken blijft in stand; 10:1
Meestal aan een ondergeschikte
Kan uitoefening beïnvloeden door: 1) concrete aanwijzingen geven over het te nemen
besluit, 2) besluit zelf te nemen, 3) beleidsregels te stellen en 4) mandatering ongedaan
maken Een persoon of college wordt, als het dat al niet was, een bestuursorgaan als het een
bevoegdheid: gedelegeerd krijt of geattribueerd krijgt
Week 1.
1. Opdracht 1 (thuisopdracht)
Ons nationale bestuursrecht wordt steeds meer beïnvloed door het EU-recht. Het komt
echter weinig voor dat in Unierechtelijke regelingen alles wordt geregeld. Dit betekent dat
voor de uitvoering van het EU-recht nationaal recht noodzakelijk is.
a. In hoeverre kan bij de uitvoering van het EU-recht de Algemene wet bestuursrecht
worden toegepast?
Internationaal recht (EU-recht) heeft interne werking in de Nederlandse rechtsorde. De
EVRM-bepalingen gelden als rechtsnorm en schending daarvan kan leiden tot vernietiging
van het besluit. De Awb moet dus voldoen aan de vereisten van het EU- recht. Voor zover er
geen Europese procedures zijn, gebruiken de nationale autoriteiten de nationale procedure
regels en in Nederland staan die vaak in de Awb.
Het komt verder veel voor dat in Unierechtelijke verordeningen neergelegde bevoegdheden
(zoals het opleggen van een boete of het toepassen van een verrekening) zich richten tot de
lidstaten en dus niet tot een specifiek Nederlands bestuursorgaan.
b. Is het op grond van het Nederlandse legaliteitsbeginsel in die gevallen nodig om in het
Nederlandse recht voor een specifiek Nederlands bestuursorgaan een
bevoegdheidsgrondslag te creëren?
In EU recht wordt vaak niet gezegd wie vergunning verleent. In een nadere
wet in nl moet geregeld worden wie bevoegd is. Dit is de dubbele
bevoegdheidsgrondslag, geldt in beginsel. Geldt als attributie
Institutionele bevoegdheid
Soms kan je in nl direct regel ontlenen aan EU recht. Zie CBb 8 dec 2020
en artikel van den Brink
Leer van dubbele bevoegdheidsgrondslag – HR arrest
Materieel (halve legaliteit, slechts materieel)
Institutioneel (vertaalslag in nat. recht)
Institutionele autonomie = brengt mee dat de lidstaat in beginsel zelf mag bepalen
welk uitvoeringsorgaan zal worden aangewezen voor de uitvoering van Unierecht.
Echter, de keerzijde van de medaille is wel dat de lidstaat altijd aansprakelijk is voor
schendingen van Europees recht door nationale organen jegens de Unie.
In de jurisprudentie wordt inmiddels aangenomen dat Nederlandse bestuursorganen
bevoegdheden direct kunnen ontlenen aan verdragsbepalingen en Europese verordeningen
ook al worden de betreffende bestuursorganen niet met naam genoemd.
,Procedurele autonomie = houdt in dat, voor zover er in de Unieregelgeving geen
uitvoeringsregels zijn gegeven, de nationale autoriteiten daarbij hun nationale rechtsregels
moeten toepassen
maar is niet onbegrensd, principes van gelijkwaardigheid en doeltreffendheid (!)
BV: termijn om bezwaarschrift in te dienen (nationaal gelijk aan internationaal termijn)
Opdracht 2 (thuisopdracht)
Lees onderstaande artikelen
Art. 2 Wet openbare manifestaties (Wom):
‘De (..) aan overheidsorganen gegeven bevoegdheden tot beperking van godsdienst of
levensovertuiging en het recht tot vergadering en betoging, kunnen slechts worden aangewend ter
bescherming van de gezondheid, in het belang van het verkeer en ter bestrijding of voorkoming van
wanordelijkheden.’
Art. 5 Wom:
Lid 1. ‘De burgemeester kan naar aanleiding van een kennisgeving voorschriften en beperkingen
stellen of een verbod geven’.
Lid 2. ‘Een verbod kan slechts worden gegeven indien: (..) een van de in art. 2 genoemde belangen
dat vordert.’
Art. 39 van de Wet veiligheidsregio’s:
‘In geval van een ramp of crisis van meer dan plaatselijke betekenis (..), is de voorzitter van de
veiligheidsregio ten behoeve van de rampenbestrijding en crisisbeheersing in de betrokken
gemeenten bij uitsluiting bevoegd toepassing te geven aan: (..) de artikelen 5 tot en met 9 van de
Wom.
Op 5 dec. 2019 wordt in de gemeente Amstelveen, die deel uitmaakt van de Veiligheidsregio
Amsterdam en Amstelland, een demonstratie aangekondigd. Gevreesd wordt dat die demonstratie
tot een tegendemonstratie zal leiden, waarbij rellen te verwachten zijn. Op het stadhuis wordt
getwijfeld over de vraag of de demonstratie kan worden verboden, en als dat kan, wie dan daartoe
bevoegd is: de burgemeester of de voorzitter van de veiligheidsregio.
a. Kan deze demonstatie worden verboden? Waarom (niet)?
Ja, op grond van art. 2 Wom: ter bescherming van de gezondheid, in het belang van het verkeer en
ter bestrijding of voorkoming van wanordelijkheden. Er worden rellen (wanordelijkheden) verwacht
en daardoor kan het (preventief) verboden worden.
Normobject: wat houdt bevoegdheid in? Beperken / verbieden
Normaddressaat: aan wie komt bevoegdheid toe? Gekozen overheidsorganen (in casu: de
burgemeester)
Normconditie: onder welke omstandigheden (voorwaarden) kan bevoegdheid worden uitgeoefend?
Voorkomen wanordelijkheden
,Normoperator: moet de bevoegdheid worden uitgeoefend (wordt) of kan bevoegdheid worden
uitgevoerd? Kan is vrij (moet is gebonden)
2. Zo ja, wie is dan daartoe bevoegd?
Burgemeester, art. 5 Wom. In casu geen sprake van meer dan
plaatselijke betekenis
In art. 39 geclausuleerd aan voorzitter veiligheidsregio in geval van
een ramp of crisis van meer dan plaatselijke betekenis.
Als sprake is van meer dan plaatselijke betekenis, moet je denken
aan rellen in bijv. heel Noord-Holland. Hier alleen sprake van regio
Amstelveen, dus alleen burgemeester bevoegd
Protesten Farmers Defense Force = meer dan plaatselijke betekenis
2. En is deze bevoegdheid verkregen krachtens attributie, delegatie of mandaat?
Attributie. Er moet nieuwe bevoegdheid gecreëerd worden,
bevoegdheid bestond nog niet. Maar hoe kan je zien dat iets een
nieuwe bevoegdheid is? Burgemeester heeft bevoegdheid gekregen
van wetgever. Wetgever heeft bevoegdheid niet dus er wordt
nieuwe bevoegdheid gecreëerd. Wetgever in formele zin heeft
normaliter geen bestuurlijke bevoegdheid
Delegatie: bij of krachtens de wet, regels of vervoeging werkwoord regelen. Burgemeester kan geen
regelgeving vanuit de gemeente bewerkstelligen.
Opdracht 3 (thuisopdracht)
Art. 3.8 van de APV van Amsterdam luidt:
1. Het is verboden zonder vergunning van de burgemeester een horecabedrijf te exploiteren.
Art. 3.11 APV luidt:
1. (....)
2. De burgemeester kan de vergunning geheel of gedeeltelijk weigeren als naar zijn oordeel het
woon- en leefklimaat in de omgeving van het horecabedrijf, de openbare orde of de veiligheid
nadelig wordt beïnvloed door de aanwezigheid van het horecabedrijf.
3. Bij de toepassing van de in het vorige lid genoemde grond houdt de burgemeester rekening met:
1. het karakter van de straat en de wijk waarin het horecabedrijf waarin het horecabedrijf is
gelegen;
2. de aard van het horecabedrijf;
3. de spanning waaraan het woon- en leefklimaat ter plaatse reeds bloot staat;
4. de wijze van bedrijfsvoering door de exploitant of de leidinggevende, en
5. het levensgedrag van de exploitant of de leidinggevende.
6. a. Kan de burgemeester de bevoegdheid van artikel 3.8 mandateren aan het hoofd van de
Afdeling Vergunningen? Waarom (niet)?
, De burgemeester kan dit wel mandateren. Het wordt dan alsnog uit zijn naam gedaan en
onder zijn verantwoordelijkheid en hij is bevoegd dit te mandateren aan de afdeling
vergunningen. Geen wettelijke voorschriften die anders melden (10:3 Awb). En het verlenen
van de vergunning ligt in lijn van de normale werkzaamheden van de afdeling (10:3 lid 1
Awb).
Hoofdregel het kan gewoon, tenzij 10:3 lid 1 aard en lid 2,3,4
b. Kan de burgemeester de bevoegdheid van art. 3.8 mandateren aan de wethouder van
Economische Zaken? Waarom (niet)?
Nee, want uit de MvT volgt de eis dat de gemandateerde bevoegdheid moet liggen ‘in de
sfeer van de normale bevoegdheidsuitoefening van de gemandateerde. Het exploiteren van
een horecabedrijf valt niet in de sfeer van de normale bevoegdheidsuitoefening van de
wethouder van Economische zaken. De aard van de bevoegdheid verzet zich hier dus tegen
de mandatering.
Nee, de aard van de bevoegdheid verzet zich hiertegen, art. 10:3 lid 1
AWB. Je kan best aan wethouder mandateren, maar hangt er wel
van af welke bevoegdheid en welke wethouder.
Moet liggen in de sfeer van normale bevoegdheidsuitoefening, in casu niet
het geval. Wethouder van economische zaken zal denken aan eigen
belang, economisch belang.
Openbare orde is kerntaak van burgemeester.
Bevoegdheid om nadere regels te stellen kan je niet mandateren .
Delegatie: opdragen
Altijd besluit nodig + wettelijke grondslag vereist
Bevoegdheid tot uitvoeren kwijt; 10:13 jo 10:17
Kan niet worden gedelegeerd aan ondergeschikte; 10:14
Kan uitoefening beïnvloeden door: 1) beleidsregels te stellen; 10:16 jo 4:81 en 2) delegatie
ongedaan maken; 10:18
Mandatering: overdragen
Meestal een besluit nodig, maar geen wettelijke grondslag vereist
Bevoegdheid tot gebruiken blijft in stand; 10:1
Meestal aan een ondergeschikte
Kan uitoefening beïnvloeden door: 1) concrete aanwijzingen geven over het te nemen
besluit, 2) besluit zelf te nemen, 3) beleidsregels te stellen en 4) mandatering ongedaan
maken Een persoon of college wordt, als het dat al niet was, een bestuursorgaan als het een
bevoegdheid: gedelegeerd krijt of geattribueerd krijgt
