Gezondheidspsychologie
Nina Dobbelaere
Toegepaste psychologie – Thomas More
,Inhoudstafel
H1: Wat is gezondheid? p. 3 – 7
1.1) Wat is gezondheid? Veranderende perspectieven p. 3 – 5
1.2) Individuele, culturele en leeftijd-gerelateerde perspectieven op gezondheid p. 5 – 7
1.3) Wat is gezondheidspsychologie? p. 7
H2: Sociale verschillen in gezondheid en ziekte p. 8 – 10
2.1) Gezondheidsverschillen p. 8 – 9
2.2) Minderheidsstatus en gezondheid p. 9
2.3) Geslacht en gezondheid p. 9 – 10
H3: Ongezond gedrag p. 11 – 20
3.1) Wat is gezondheidsbevorderend gedrag? p. 11
3.2) Roken, drinken en het gebruik van illegale drugs p. 12 – 17
3.3) Onbeschermd seksueel gedrag p. 17 – 18
3.4) Ongezond voedingspatroon p. 18 – 19
3.5) Overgewicht p. 19 – 20
H4: Gezond gedrag p. 21 – 24
4.1) Compliantiegedrag p. 21
4.2) Gezonde voeding p. 21 – 22
4.3) Lichaamsbeweging p. 22 – 23
4.4) Gezondheidsscreening p. 23 – 24
4.5) Vaccinatie p. 24
H5: Modellen voor het voorspellen van gezondheidsgedrag p. 25 – 29
5.1) Distale invloeden op gezondheidsgedrag p. 25 – 26
5.2) Modellen van gezondheidsgedrag p. 27
5.3) Sociale en cognitieve modellen van gedragsverandering p. 27 – 28
5.4) Modellen voor gefaseerde gedragsverandering p. 28 – 29
H6: Gedragsverandering – mechanismen en methoden p. 30 – 34
6.1) Het ontwikkelen van interventies voor de volksgezondheid p. 30
6.2) Strategieën om risicogedrag te veranderen p. 31 – 34
H7: De preventie van gezondheidsproblemen p. 35 – 36
7.1) Het gebruik van massamedia p. 35
7.2) Programma’s voor gezondheidsbevordering p. 35 – 36
H8: Pijn p. 37 – 44
8.1) De pijnbeleving p. 37 – 38
8.2) Biologische modellen voor pijn p. 38 – 39
8.3) Een psycho-biologische theorie over pijn: de poortcontroletheorie p. 39 – 40
8.4) Mensen leren omgaan met pijn p. 40 – 44
H9: Stress p. 45 – 50
9.1) Concepten van stress p. 45 – 47
9.2) Typen stress p. 47 – 48
9.3) Stress als fysiologische reactie p. 48 – 49
9.4) Het verband tussen stress en ziekte p. 49 – 50
H10: Slaap p. 51 – 57
10.1) Definitie p. 51
10.2) Slaaponderzoek p. 51
10.3) Slaapstadia p. 52 – 53
10.4) Slaapcyclus p. 53
10.5) Circadiane ritmen p. 53
1
,10.6) Leeftijd p. 53 – 54
10.7) Slaapstoornissen p. 54
10.8) Slaapmiddelen p. 55
10.9) Begeleiding p. 55 – 57
H11: CVS p. 58 – 62
11.1) Omschrijving p. 58
11.2) Symptomen p. 59
11.3) Etiologie p. 59 – 60
11.4) Diagnose p. 60 – 61
11.5) Behandeling p. 61 – 62
H12: E-health p. 63 – 67
12.1) Deel 1: E-health p. 63 – 64
12.2) Deel 2: wearables p. 65 – 67
2
, H1: Wat is gezondheid?
LEERDOELEN(!)
1.1) Wat is gezondheid? Veranderende perspectieven
➔ Beeld is hard veranderd over de jaren: covid heeft hier grote impact op gehad
➔ Jongeren 3 jaar geleden dachten er anders over dan jongeren nu
➔ Kan ook veranderen tussen bepaalde culturen
Geschiedenis
- Mensen hebben al lang een relatie gezien tussen
Geest
God(en)
Fysieke gesteldheid
1.1.1) Relatie tussen lichaam en geest
Hippocrates (oudheid)
- Ziekte = verstoord evenwicht tussen 4 circulerende lichaamsvloeistoffen
Gele gal
Slijm
Bloed
Zwarte gal
- Kan gebeuren door externe pathogenen (bv.
Seizoenswisseling)
- Genezing: opnieuw balans brengen via aderlaten (bloed
aftappen), vasten, dieet, geneesmiddelen
- Nu zien we dit nog altijd terug: neurotransmitters: verstoord
evenwicht bij personen met depressieve klachten (disbalans)
Geen evidentie voor belang van lichaamsvloeistoffen in
het ontstaan van ziekten
- Lichaam en geest: 1 geheel
- Hoeveelheid sappen bepaalt de persoonlijkheid
Veel slijm: kalme persoonlijkheid
Bloed: optimisten
Zwarte gal: eerder droef
Gele gal: boosaardig/cholerisch
3
Nina Dobbelaere
Toegepaste psychologie – Thomas More
,Inhoudstafel
H1: Wat is gezondheid? p. 3 – 7
1.1) Wat is gezondheid? Veranderende perspectieven p. 3 – 5
1.2) Individuele, culturele en leeftijd-gerelateerde perspectieven op gezondheid p. 5 – 7
1.3) Wat is gezondheidspsychologie? p. 7
H2: Sociale verschillen in gezondheid en ziekte p. 8 – 10
2.1) Gezondheidsverschillen p. 8 – 9
2.2) Minderheidsstatus en gezondheid p. 9
2.3) Geslacht en gezondheid p. 9 – 10
H3: Ongezond gedrag p. 11 – 20
3.1) Wat is gezondheidsbevorderend gedrag? p. 11
3.2) Roken, drinken en het gebruik van illegale drugs p. 12 – 17
3.3) Onbeschermd seksueel gedrag p. 17 – 18
3.4) Ongezond voedingspatroon p. 18 – 19
3.5) Overgewicht p. 19 – 20
H4: Gezond gedrag p. 21 – 24
4.1) Compliantiegedrag p. 21
4.2) Gezonde voeding p. 21 – 22
4.3) Lichaamsbeweging p. 22 – 23
4.4) Gezondheidsscreening p. 23 – 24
4.5) Vaccinatie p. 24
H5: Modellen voor het voorspellen van gezondheidsgedrag p. 25 – 29
5.1) Distale invloeden op gezondheidsgedrag p. 25 – 26
5.2) Modellen van gezondheidsgedrag p. 27
5.3) Sociale en cognitieve modellen van gedragsverandering p. 27 – 28
5.4) Modellen voor gefaseerde gedragsverandering p. 28 – 29
H6: Gedragsverandering – mechanismen en methoden p. 30 – 34
6.1) Het ontwikkelen van interventies voor de volksgezondheid p. 30
6.2) Strategieën om risicogedrag te veranderen p. 31 – 34
H7: De preventie van gezondheidsproblemen p. 35 – 36
7.1) Het gebruik van massamedia p. 35
7.2) Programma’s voor gezondheidsbevordering p. 35 – 36
H8: Pijn p. 37 – 44
8.1) De pijnbeleving p. 37 – 38
8.2) Biologische modellen voor pijn p. 38 – 39
8.3) Een psycho-biologische theorie over pijn: de poortcontroletheorie p. 39 – 40
8.4) Mensen leren omgaan met pijn p. 40 – 44
H9: Stress p. 45 – 50
9.1) Concepten van stress p. 45 – 47
9.2) Typen stress p. 47 – 48
9.3) Stress als fysiologische reactie p. 48 – 49
9.4) Het verband tussen stress en ziekte p. 49 – 50
H10: Slaap p. 51 – 57
10.1) Definitie p. 51
10.2) Slaaponderzoek p. 51
10.3) Slaapstadia p. 52 – 53
10.4) Slaapcyclus p. 53
10.5) Circadiane ritmen p. 53
1
,10.6) Leeftijd p. 53 – 54
10.7) Slaapstoornissen p. 54
10.8) Slaapmiddelen p. 55
10.9) Begeleiding p. 55 – 57
H11: CVS p. 58 – 62
11.1) Omschrijving p. 58
11.2) Symptomen p. 59
11.3) Etiologie p. 59 – 60
11.4) Diagnose p. 60 – 61
11.5) Behandeling p. 61 – 62
H12: E-health p. 63 – 67
12.1) Deel 1: E-health p. 63 – 64
12.2) Deel 2: wearables p. 65 – 67
2
, H1: Wat is gezondheid?
LEERDOELEN(!)
1.1) Wat is gezondheid? Veranderende perspectieven
➔ Beeld is hard veranderd over de jaren: covid heeft hier grote impact op gehad
➔ Jongeren 3 jaar geleden dachten er anders over dan jongeren nu
➔ Kan ook veranderen tussen bepaalde culturen
Geschiedenis
- Mensen hebben al lang een relatie gezien tussen
Geest
God(en)
Fysieke gesteldheid
1.1.1) Relatie tussen lichaam en geest
Hippocrates (oudheid)
- Ziekte = verstoord evenwicht tussen 4 circulerende lichaamsvloeistoffen
Gele gal
Slijm
Bloed
Zwarte gal
- Kan gebeuren door externe pathogenen (bv.
Seizoenswisseling)
- Genezing: opnieuw balans brengen via aderlaten (bloed
aftappen), vasten, dieet, geneesmiddelen
- Nu zien we dit nog altijd terug: neurotransmitters: verstoord
evenwicht bij personen met depressieve klachten (disbalans)
Geen evidentie voor belang van lichaamsvloeistoffen in
het ontstaan van ziekten
- Lichaam en geest: 1 geheel
- Hoeveelheid sappen bepaalt de persoonlijkheid
Veel slijm: kalme persoonlijkheid
Bloed: optimisten
Zwarte gal: eerder droef
Gele gal: boosaardig/cholerisch
3