1
Godsdienst leereenheid 2 vakdidactiek
1. kinderen en levensbeschouwing:
1.1 Het vak godsdienst: een knooppunt van kansen en vragen
Het vak rooms-katholiek godsdienst:
- het vak rooms-Katholieke godsdienst wil niemand ontlopen, niemands
vragen ontwijken het zoekt de uitwisseling en beoefent “ de
grammatica van de dialoog”
- De term dialoog: staat ook centraal. Om te kunnen werken aan een
degelijke dialoog dienen er handvaten aangereikt worden.
1.2 over waardevol opvoeden
- opvoeden is in het algemeen nooit waardevrij (niet objectief) ook al
probeer je neutrale positie in te nemen.
- bewusten en onbewust worden je overtuigingen, je manier van
denken, je handelen, je voelen,… gekleurd door je ervaringen en je
opvoeding.
- wanneer je daar van bewust bent kan je je jezelf kritisch bevragen
en je openstellen voor de rijkdom van zowel je eigen traditie als
die van anderen.
- Opvoeden is dus nooit waardevrij maar dat moet ook niet waar je zelf
warm voor loopt als ouder, als opvoeder, als leraar dat straal je
ook uit in wat je doet, in watje zegt, maar vooral in wie je bent.
- Voor kinderen is dat heel belangrijk en ook dat er congruentie is in de
opvoeding.
- Congruentie: eenheid tussen denken, voelen en spreken.
Voorbeeld: wie kinderen voorhoud dat respect belangrijk is, maar zelf
respectloos met hen omgaat zal geen positieve impact hebben op hun groei.
- Wanneer ouders en opvoeders authentiek hun eigen aanvoelen, hun eigen
overtuiging en vooral hun graag zien met kinderen delen waardevol
project.
- De keuze om kinderen gelovig op te voeden thuis of op school is niet
enige goede keuze. Het is wel een bewuste en waardevolle keuze op
voorwaarde dat onze geloofsopvoeding authentiek en congruent is
en dat er ruimte is voor de groeiende inbreng van de kinderen,
voor hun vragen en hun antwoorden.
, 2
1.3 de waarde van geloof in de opvoeding
dat opvoeding nooit waardenvrij is impliceert ook dat “de waarde van geloof” in
de opvoeding een rol speelt. We spreken hier uiteraard over geloof in de ruime
betekenis van het woord. Binnen die context kan er ruimte zijn voor
levensvragen.
1.3.1 ruimte voor levensvragen
geen enkele mens heeft antwoorden op alle vragen die het leven oproept.
- De wetenschap reikt steeds meer antwoorden aan. Wetenschap stelt ons
in staat de wereld beter te be-grijpen: te verstaan en er grip op te
krijgen: we begrijpen fenomenen als bliksem en storm, we proberen ze te
voorspellen en de schade te beperken.
- En toch lijkt elke nieuw antwoord een nieuwe vraag op te roepen. We
worstelen vandaag niet minder met d zin van het leven dan vorige
generaties.
Levensvragen blijken van alle tijden en alle culturen te zijn.
Levensbeschouwing: een visie op het leven: wat het leven betekent, wat de
waarde ervan is en hoe het geleefd moet worden.
10 thema’s van levensvragen die elke levensbeschouwing telt: p8-9
- Deze fundamentele vragen zijn zo oud als de mens zelf. In elke tijd in
elke cultuur komen deze vragen aan de oppervlakte en steeds opnieuw
gaan mensen op zoek naar antwoorden. De grote religies geven elk
vanuit hun cultuur, in overgeleverde verhalen, teksten en getuigenissen
aanzetten tot antwoord op deze levensvragen. Antwoorden waarin
mensen hun eigen zoeken en ‘zien soms even’ herkennen.
- Kinderen thuis brengen in een levensbeschouwing geeft ook een aanzet
tot terugstellende antwoorden op de vragen die in hen leven.
- Kinderen van de basisschool hebben vooral behoefte aan een voorlopig
rustgevend antwoord op hun levensvragen. Een veelheid aan mogelijke
antwoorden, ligt vooral bij jonge kinderen moeilijker.
Doel van levensbeschouwing:
- In een levensbeschouwing leer je op een rustige wijze vragen stellen en
denkpatronen ontwikkelen. Een kind heeft nood aan een referentiekader,
waarbinnen het zichzelf kan situeren. Dit is te vergelijken met de taal: je
moet eerst één taal goed kennen om dan met die taal andere talen te
kunnen leren.
, 3
1.3.2 omgaan met levensvragen van kinderen
lees pagina 11-12
- kinderen stellen vragen op hun eigen (taal)niveau over hoe de wereld
eigenlijk in elkaar zit of waarom dingen gebeuren zoals zij het ervaren.
- Vaak zijn dat ingrijpende ervaringen of gebeurtenissen die voor
volwassenen niet zo belangrijk zijn, maar voor kinderen wel.
- Kinderen willen graag de antwoorden graag van andere horen:
volwassenen zullen proberen het antwoord te vinden. We moeten altijd
proberen te achterhalen waarom het kind die vraag stelt. Niet altijd direct
het antwoord formuleren.
Als een kind een levensvraag stelt moet ik me bepaalde zaken afvragen:
Wat zit achter de vraag van het kind? Wat wil het kind eigenlijk te
weten komen?
In welke emotionele situatie vindt het gesprek plaats?
Hoe stel ik mijzelf op tegen over deze vraag? Hoe voel ik me tegenover
die vraag van het kind.
Vraag aan kinderen; “ wat denk je zelf?”, waarom vraag je dat?
Welk antwoord pas bij het kind? Leeftijd van het kind, emotionele
situatie,…
Niet moraliseren, niet liegen, geen verhaaltjes verzinnen.
Soms moet je symbolische taal gebruiken: vergelijkingen en beelden.
Kinderen denken na over de gebeurtenissen die er toe doen. Ze ontdekken de
wereld om hen heen. Als je leert vragen te stellen over de wereld om je heen
dan ontwikkel je een persoonlijke levensbeschouwelijke kijk op de werkelijkheid.
Mogelijke levensvragen die kinderen zich stellen: p14
- Waarom leven wij?
- Waarom moet mijn oma sterven?
- Waarom ben ik ik?
- Bestaat god?
- Waarom is er oorlog?
- Waarom maken mijn mama en papa steeds ruzie?
- …
Godsdienst leereenheid 2 vakdidactiek
1. kinderen en levensbeschouwing:
1.1 Het vak godsdienst: een knooppunt van kansen en vragen
Het vak rooms-katholiek godsdienst:
- het vak rooms-Katholieke godsdienst wil niemand ontlopen, niemands
vragen ontwijken het zoekt de uitwisseling en beoefent “ de
grammatica van de dialoog”
- De term dialoog: staat ook centraal. Om te kunnen werken aan een
degelijke dialoog dienen er handvaten aangereikt worden.
1.2 over waardevol opvoeden
- opvoeden is in het algemeen nooit waardevrij (niet objectief) ook al
probeer je neutrale positie in te nemen.
- bewusten en onbewust worden je overtuigingen, je manier van
denken, je handelen, je voelen,… gekleurd door je ervaringen en je
opvoeding.
- wanneer je daar van bewust bent kan je je jezelf kritisch bevragen
en je openstellen voor de rijkdom van zowel je eigen traditie als
die van anderen.
- Opvoeden is dus nooit waardevrij maar dat moet ook niet waar je zelf
warm voor loopt als ouder, als opvoeder, als leraar dat straal je
ook uit in wat je doet, in watje zegt, maar vooral in wie je bent.
- Voor kinderen is dat heel belangrijk en ook dat er congruentie is in de
opvoeding.
- Congruentie: eenheid tussen denken, voelen en spreken.
Voorbeeld: wie kinderen voorhoud dat respect belangrijk is, maar zelf
respectloos met hen omgaat zal geen positieve impact hebben op hun groei.
- Wanneer ouders en opvoeders authentiek hun eigen aanvoelen, hun eigen
overtuiging en vooral hun graag zien met kinderen delen waardevol
project.
- De keuze om kinderen gelovig op te voeden thuis of op school is niet
enige goede keuze. Het is wel een bewuste en waardevolle keuze op
voorwaarde dat onze geloofsopvoeding authentiek en congruent is
en dat er ruimte is voor de groeiende inbreng van de kinderen,
voor hun vragen en hun antwoorden.
, 2
1.3 de waarde van geloof in de opvoeding
dat opvoeding nooit waardenvrij is impliceert ook dat “de waarde van geloof” in
de opvoeding een rol speelt. We spreken hier uiteraard over geloof in de ruime
betekenis van het woord. Binnen die context kan er ruimte zijn voor
levensvragen.
1.3.1 ruimte voor levensvragen
geen enkele mens heeft antwoorden op alle vragen die het leven oproept.
- De wetenschap reikt steeds meer antwoorden aan. Wetenschap stelt ons
in staat de wereld beter te be-grijpen: te verstaan en er grip op te
krijgen: we begrijpen fenomenen als bliksem en storm, we proberen ze te
voorspellen en de schade te beperken.
- En toch lijkt elke nieuw antwoord een nieuwe vraag op te roepen. We
worstelen vandaag niet minder met d zin van het leven dan vorige
generaties.
Levensvragen blijken van alle tijden en alle culturen te zijn.
Levensbeschouwing: een visie op het leven: wat het leven betekent, wat de
waarde ervan is en hoe het geleefd moet worden.
10 thema’s van levensvragen die elke levensbeschouwing telt: p8-9
- Deze fundamentele vragen zijn zo oud als de mens zelf. In elke tijd in
elke cultuur komen deze vragen aan de oppervlakte en steeds opnieuw
gaan mensen op zoek naar antwoorden. De grote religies geven elk
vanuit hun cultuur, in overgeleverde verhalen, teksten en getuigenissen
aanzetten tot antwoord op deze levensvragen. Antwoorden waarin
mensen hun eigen zoeken en ‘zien soms even’ herkennen.
- Kinderen thuis brengen in een levensbeschouwing geeft ook een aanzet
tot terugstellende antwoorden op de vragen die in hen leven.
- Kinderen van de basisschool hebben vooral behoefte aan een voorlopig
rustgevend antwoord op hun levensvragen. Een veelheid aan mogelijke
antwoorden, ligt vooral bij jonge kinderen moeilijker.
Doel van levensbeschouwing:
- In een levensbeschouwing leer je op een rustige wijze vragen stellen en
denkpatronen ontwikkelen. Een kind heeft nood aan een referentiekader,
waarbinnen het zichzelf kan situeren. Dit is te vergelijken met de taal: je
moet eerst één taal goed kennen om dan met die taal andere talen te
kunnen leren.
, 3
1.3.2 omgaan met levensvragen van kinderen
lees pagina 11-12
- kinderen stellen vragen op hun eigen (taal)niveau over hoe de wereld
eigenlijk in elkaar zit of waarom dingen gebeuren zoals zij het ervaren.
- Vaak zijn dat ingrijpende ervaringen of gebeurtenissen die voor
volwassenen niet zo belangrijk zijn, maar voor kinderen wel.
- Kinderen willen graag de antwoorden graag van andere horen:
volwassenen zullen proberen het antwoord te vinden. We moeten altijd
proberen te achterhalen waarom het kind die vraag stelt. Niet altijd direct
het antwoord formuleren.
Als een kind een levensvraag stelt moet ik me bepaalde zaken afvragen:
Wat zit achter de vraag van het kind? Wat wil het kind eigenlijk te
weten komen?
In welke emotionele situatie vindt het gesprek plaats?
Hoe stel ik mijzelf op tegen over deze vraag? Hoe voel ik me tegenover
die vraag van het kind.
Vraag aan kinderen; “ wat denk je zelf?”, waarom vraag je dat?
Welk antwoord pas bij het kind? Leeftijd van het kind, emotionele
situatie,…
Niet moraliseren, niet liegen, geen verhaaltjes verzinnen.
Soms moet je symbolische taal gebruiken: vergelijkingen en beelden.
Kinderen denken na over de gebeurtenissen die er toe doen. Ze ontdekken de
wereld om hen heen. Als je leert vragen te stellen over de wereld om je heen
dan ontwikkel je een persoonlijke levensbeschouwelijke kijk op de werkelijkheid.
Mogelijke levensvragen die kinderen zich stellen: p14
- Waarom leven wij?
- Waarom moet mijn oma sterven?
- Waarom ben ik ik?
- Bestaat god?
- Waarom is er oorlog?
- Waarom maken mijn mama en papa steeds ruzie?
- …
