Het normale postpartum
Anatomie van het kleine bekken
De organen van het kleine bekken
De vrouwelijke geslachtsorganen:
Inwendige geslachtsorganen:
Uterus of baarmoeder
Peervormig, hol orgaan
o Lengte: 8cm
o Breedte: 5cm
o Dikte: 3cm
o Vrouwen die reeds zwanger
zijn geweest afmetingen
kunnen toegenomen zijn met
1,5cm want involutie is nooit
100%
Gelegen in kleine bekken
Achter urineblaas en voor endeldarm
o Rust gedeeltelijk op de blaas
Uterus bestaat uit:
Corpus uteri (baarmoederlichaam)
In anteflexie hierdoor kan uterus niet door genitaal opening naar
buiten geperst worden
Retroflexie van uterus veroorzaakt soms pijn
o Bovenste deel = fundus uteri
o Onderste deel
Belangrijke rol tijdens zwangerschap
Hieruit en uit bovenste deel cervicaal kanaal wordt
in 2de helft ZS onderste uterussegment (OUS)
gevormd
o Cavum uteri of uterusholte
Driehoekig van vorm
1
, o Uteruswand
Endometrium (slijmvlieslaag)
Bedekt cavum uteri + loopt 1cm in cervixkanaal
waar het overgaat tot cervixslijmvlies
Bevruchte eicel nestelt zich hierin
Proces menstruatie speelt zich hierin af
Aanwezigheid: trilhaarepitheel, cilindrische
secretoire cellen, klierbuizen, collagene vezels en
spiraalarteriën
reageert sterk op oestrogeen en progesteron
o oestrogeen endometrium wordt dikker
o progesteron ontstaan meer slijmkliertjes
(secretiefase)
Tijdens ZS noemt men dit decidua, 2 lagen:
o Zona functionalis
Afgestoten tijdens menstruatie
o Zona basalis
Blijft intact + aangroei endometrium
bij iedere ovariële cyclus
Myometrium (spierlaag)
Onder endometrium
1-1,5cm dik
Bestaat uit glad spierweefsel
Bestaat uit 3 lagen:
o Binnenste laag
Bestaat uit circulaire spierbundels
Na geboorte placenta geopende
vaten samendrukken
o Middelste laag
Rijk aan bloedvaten
Sterkste
o Buitenste laag
Vier lamellen afwisselend in lengte en
kringvormige spiervezels
ZS uitzetten + toename spiermassa
Na ZS, degeneratie van spiercellen oorspronkelijke vorm, grootte wordt
niet meer bereikt
2
, Perimetrium (deel van peritoneum of buikvlies)
Buitenste bekleding uterus + deel van peritoneum
Peritoneum loopt over urineblaas, holte tussen
blaas en uterus, uterus, eileiders, eierstokken en
holte tussen uterus en rectum (douglasholte)
o Parametrium = omvat weefsels aan zijkant van uterus tot aan wand
van bekken
Cervix uteri (baarmoederhals)
o 3 cm lang
o 1/3 stulpt uit in vagina
o 2/3 ligt boven de vagina
o Cervix wordt afgesloten door slijmprop die uterus beschermt
tegen opstijgende kiemen MAAR door alkalisch milieu helpt het
de zaadcellen
o Bestaat uit:
Baarmoedermond (portio)
Mondt uit in vagina
Bekleedt met vaginaal epitheel
Ostium externum uteri
Cervicaal kanaal
Kanaal dat door cervic loopt en vagina met
baarmoeder verbindt
Ostium internum uteri
Tijdens ZS waardoor dit in cavum uteri
opgenomen wordt onderste uterus segment
Tuba uterina of salpinx eileider
Holle, dunwandige buis L en R van fundus uteri
8 tot 20 cm lang
Aan binnenzijde geplooid slijmvlies met trilhaarepitheel voor
transport eicel
Ligt intra peritoneaal
Isthmus = nauwste gedeelte, naast ingang uterus
Ampulla = trechtervormig gedeelte, eindigt in buikholte (uiteinde)
Fimbriën = franjes
3
, Ovarium of eierstok
Boonvormig
3-4 cm lang en 2-3cm dik
Gelegen aan weerszijde van uterus, onder tuba, hangende aan
ligamentum latum
Bestaande uit schors, merggedeelte
Staat in voor productie eicellen en geslachtshormonen
Ovaria en tuba uterina = adnexa
Vagina
8-10cm lang
Bovenste deel = breedste deel en mondt uit in fornix
Onderste deel eindigt tussen kleine schaamlippen (= introïtus of
vagina ingang) afgesloten door hymen of maagdenvlies
Bij geslachtsgemeenschap blijven de carunculae over
Rond cervix vormt vagina een goot die wordt onderverdeeld in 4
quadranten
o 2 laterale fornices
o Voorste fornix
o Achterste fornix
Vaginawand bestaat uit 3 lagen:
o Tunica mucosa
Slijmvlieslaag
Onder invloed van menstruele cyclus
o Tunica muscularis
Spierlaag
o Tunica adventitia
Bindweefsellaag
Vaginawand bestaat uit dwarse plooien
o Rugae vaginalis
Belangrijk voor rekbaarheid vagina, bij passage kind
Vagina = zuur milieu (pH = 4 – 4,5)
o Beschermt vagina tegen opstijgende ziektekiemen
o Secreet wordt gevormd door klieren van cervis uit afgestoten
epitheel + bevat melkzuur dat wordt gevormd door
melkzuurbacteriën uit glycogeen van afgeschilferde epitheel
o = van belang voor spermatozoa, kunnen niet tegen zuur
milieu en zullen daardoor zich bewegen richting cervix waar
milieu alkalisch is (door slijmprop)
4
Anatomie van het kleine bekken
De organen van het kleine bekken
De vrouwelijke geslachtsorganen:
Inwendige geslachtsorganen:
Uterus of baarmoeder
Peervormig, hol orgaan
o Lengte: 8cm
o Breedte: 5cm
o Dikte: 3cm
o Vrouwen die reeds zwanger
zijn geweest afmetingen
kunnen toegenomen zijn met
1,5cm want involutie is nooit
100%
Gelegen in kleine bekken
Achter urineblaas en voor endeldarm
o Rust gedeeltelijk op de blaas
Uterus bestaat uit:
Corpus uteri (baarmoederlichaam)
In anteflexie hierdoor kan uterus niet door genitaal opening naar
buiten geperst worden
Retroflexie van uterus veroorzaakt soms pijn
o Bovenste deel = fundus uteri
o Onderste deel
Belangrijke rol tijdens zwangerschap
Hieruit en uit bovenste deel cervicaal kanaal wordt
in 2de helft ZS onderste uterussegment (OUS)
gevormd
o Cavum uteri of uterusholte
Driehoekig van vorm
1
, o Uteruswand
Endometrium (slijmvlieslaag)
Bedekt cavum uteri + loopt 1cm in cervixkanaal
waar het overgaat tot cervixslijmvlies
Bevruchte eicel nestelt zich hierin
Proces menstruatie speelt zich hierin af
Aanwezigheid: trilhaarepitheel, cilindrische
secretoire cellen, klierbuizen, collagene vezels en
spiraalarteriën
reageert sterk op oestrogeen en progesteron
o oestrogeen endometrium wordt dikker
o progesteron ontstaan meer slijmkliertjes
(secretiefase)
Tijdens ZS noemt men dit decidua, 2 lagen:
o Zona functionalis
Afgestoten tijdens menstruatie
o Zona basalis
Blijft intact + aangroei endometrium
bij iedere ovariële cyclus
Myometrium (spierlaag)
Onder endometrium
1-1,5cm dik
Bestaat uit glad spierweefsel
Bestaat uit 3 lagen:
o Binnenste laag
Bestaat uit circulaire spierbundels
Na geboorte placenta geopende
vaten samendrukken
o Middelste laag
Rijk aan bloedvaten
Sterkste
o Buitenste laag
Vier lamellen afwisselend in lengte en
kringvormige spiervezels
ZS uitzetten + toename spiermassa
Na ZS, degeneratie van spiercellen oorspronkelijke vorm, grootte wordt
niet meer bereikt
2
, Perimetrium (deel van peritoneum of buikvlies)
Buitenste bekleding uterus + deel van peritoneum
Peritoneum loopt over urineblaas, holte tussen
blaas en uterus, uterus, eileiders, eierstokken en
holte tussen uterus en rectum (douglasholte)
o Parametrium = omvat weefsels aan zijkant van uterus tot aan wand
van bekken
Cervix uteri (baarmoederhals)
o 3 cm lang
o 1/3 stulpt uit in vagina
o 2/3 ligt boven de vagina
o Cervix wordt afgesloten door slijmprop die uterus beschermt
tegen opstijgende kiemen MAAR door alkalisch milieu helpt het
de zaadcellen
o Bestaat uit:
Baarmoedermond (portio)
Mondt uit in vagina
Bekleedt met vaginaal epitheel
Ostium externum uteri
Cervicaal kanaal
Kanaal dat door cervic loopt en vagina met
baarmoeder verbindt
Ostium internum uteri
Tijdens ZS waardoor dit in cavum uteri
opgenomen wordt onderste uterus segment
Tuba uterina of salpinx eileider
Holle, dunwandige buis L en R van fundus uteri
8 tot 20 cm lang
Aan binnenzijde geplooid slijmvlies met trilhaarepitheel voor
transport eicel
Ligt intra peritoneaal
Isthmus = nauwste gedeelte, naast ingang uterus
Ampulla = trechtervormig gedeelte, eindigt in buikholte (uiteinde)
Fimbriën = franjes
3
, Ovarium of eierstok
Boonvormig
3-4 cm lang en 2-3cm dik
Gelegen aan weerszijde van uterus, onder tuba, hangende aan
ligamentum latum
Bestaande uit schors, merggedeelte
Staat in voor productie eicellen en geslachtshormonen
Ovaria en tuba uterina = adnexa
Vagina
8-10cm lang
Bovenste deel = breedste deel en mondt uit in fornix
Onderste deel eindigt tussen kleine schaamlippen (= introïtus of
vagina ingang) afgesloten door hymen of maagdenvlies
Bij geslachtsgemeenschap blijven de carunculae over
Rond cervix vormt vagina een goot die wordt onderverdeeld in 4
quadranten
o 2 laterale fornices
o Voorste fornix
o Achterste fornix
Vaginawand bestaat uit 3 lagen:
o Tunica mucosa
Slijmvlieslaag
Onder invloed van menstruele cyclus
o Tunica muscularis
Spierlaag
o Tunica adventitia
Bindweefsellaag
Vaginawand bestaat uit dwarse plooien
o Rugae vaginalis
Belangrijk voor rekbaarheid vagina, bij passage kind
Vagina = zuur milieu (pH = 4 – 4,5)
o Beschermt vagina tegen opstijgende ziektekiemen
o Secreet wordt gevormd door klieren van cervis uit afgestoten
epitheel + bevat melkzuur dat wordt gevormd door
melkzuurbacteriën uit glycogeen van afgeschilferde epitheel
o = van belang voor spermatozoa, kunnen niet tegen zuur
milieu en zullen daardoor zich bewegen richting cervix waar
milieu alkalisch is (door slijmprop)
4
