Samenvatting Persoonlijkheidstheorie en onderzoek (P_BPEROND)
156 views 8 purchases
Course
Persoonlijkheidstheorie en onderzoek (P_BPEROND)
Institution
Vrije Universiteit Amsterdam (VU)
Dit is een samenvatting van het vak 'Persoonlijkheidstheorie en onderzoek (P_BPEROND)' van het eerste jaar in de BSc Psychologie. Het is een samenvatting van mijn eigen aantekeningen, aantekeningen van medestudenten en organisaties en het boek. De focus ligt op de colleges, want het merendeel van d...
Persoonlijkheidstheorie- en onderzoek
Leerdoelen
Algemene leerdoelen
Het doel van de cursus Persoonlijkheidstheorie en onderzoek is dat de studenten kennismaken met de diverse
persoonlijkheidstheorieën en met de bijbehorende diagnostische methoden.
Aan het eind van de cursus:
1. Hebben studenten kennis verkregen over de belangrijkste persoonlijkheidstheorieën en –begrippen.
2. Kunnen studenten kennis over de belangrijkste persoonlijkheidstheorieën toepassen en bediscussiëren.
3. Hebben studenten kennis gemaakt met genormeerde persoonlijkheidsvragenlijsten door:
• het invullen van een testbatterij van een aantal genormeerde persoonlijkheidsvragenlijsten en
(intelligentie-)tests;
• het leren interpreteren van scores en uitkomsten daarvan.
4. Hebben studenten geleerd om op basis van verzamelde informatie op een objectiverende manier een
verslag te schrijven (over de persoonlijkheid van een medestudent).
5. Kunnen studenten methodologische begrippen als betrouwbaarheid en validiteit in de praktijk
herkennen en gebruiken.
Literatuur
Van het boek zijn op hoofdstuk 19 en 20 na alle hoofdstukken tentamenstof. In de colleges zal ieder hoofdstuk
behandeld worden. Houd er wel rekening mee dat ook deelonderwerpen die niet in de colleges behandeld zijn
als tentamenstof worden beschouwd. Lees/leer het boek dus goed!
Voorbereiden werk
Wat is het HEXACO-model?
Dit is een model dat gaat over menselijke persoonlijkheid wat was ontwikkeld bij Ashton en Lee. Het
model bestaat uit zes dimensies en dat zijn:
1) Integriteit (oprecht, rechtvaardig, bescheiden, hebzucht vermijden)
2) Emotionaliteit (mate waarin mensen angstig, bezorgd, afhankelijk en sentimenteel zijn)
3) Extraversie (mate van levenslust, waardering voor zichzelf, opzoeken van sociale situaties,
comfortabel voelen in dergelijke situaties)
4) Verdraagzaamheid (zachtaardig, vergevingsgezing, aanpassingsbereid en geduldig)
5) Consciëntieusheid (ordelijk, ijverig, perfectionistisch en bedachtzaam)
6) Openheid voor ervaringen (esthetiek waardering, weetgierig, creatief en onconventioneel)
Er wordt gezegd dat het HEXACO model een verbeterde versie is van het big five model vanwege de
toevoeging van de dimensie “integriteit”. De big five en het HEXACO model komen voort uit lexicale
studies. Dit zijn studies die woorden samen clusteren die allemaal een bepaalde eigenschap
beschrijven. Doormiddel van factoranalyse worden al deze clusters van woorden teruggebracht naar
een aantal basisdimensies. Een lange tijd heeft men gedacht dat het er maar vijf waren, maar
uiteindelijk bleken het er zes te zijn (HEXACO-model). Er wordt gesteld dat de HEXACO de meest
complete en best onderbouwde persoonlijkheidsvragenlijst is die momenteel verkrijgbaar is. Er
kunnen hiermee betere voorspellingen gedaan worden dan voorheen, met name over uitkomstmaten
die gerelateerd zijn aan integriteit en de donkere kant van persoonlijkheid, zoals moreel handelen en
contraproductief werkgedrag.
Jung’s typologie: Myers-Briggs Type Indicator (MBTI)
- 16 typen persoonlijkheid
- 4 dimensies/dichotomiën
🡺 Extraversie vs introversie
, 🡺 Observatie vs intuïtie
🡺 Reflectie vs gevoel
🡺 Beheersing vs perceptie
Hoofdstuk 1 – Introduction to
Personality Psychology
Bijvoeglijke naamwoorden die kunnen gebruikt woorden om karakteristieken van mensen te
beschrijven worden trait-descriptive adjectives genoemd. Deze bijvoeglijke naamwoorden kunnen
worden gebruikt om verschillende aspecten van personen te beschrijven.
Een definitie van persoonlijkheid is lastig om te beschrijven omdat er zoveel verschillende aspecten
zijn (innerlijke kenmerken, sociale aspecten etc.) Er is een definitie die de meest essentiele
componenten van persoonlijkheid beschrijft:
- Personality is a set of psychological traits and mechanisms within the individual that are
organized and relatively enduring and that inlfuence his or her interactions with and
adaptations to, the intrapsychic, physical and social environments.
Psychologische eigenschappen zijn karakteristieken die beschrijven hoe personen verschillen van
elkaar. Ook beschrijven kenmerken de gelijkenissen tussen mensen.
Mensen die over het algemeen spraakzaam zijn gebruiken verbale taal vaak met een hogere
frequentie dan andere. Nu word een karakteristiek beschreven als een gemiddelde neiging (average
tendency).
Onderzoek naar persoonlijkheid stelt 4 vragen:
1) Hoeveel eigenschappen zijn er?
2) Hoe zijn de eigenschappen georganiseerd? (hoe zijn eigenschappen gerelateerd aan elkaar)
3) Wat is de origine van eigenschappen? (genetica, omgeving etc.)
4) Wat zijn de correlaties en consequenties van eigenschappen? (e.g., hebben mensen die
spraakzamer zijn meer vrienden?)
Omdat het moeilijk is te bepalen hoeveel eigenschappen er exact zijn is de focus nu om een begrip te
krijg van het aantal fundamentele eigenschappen.
,Persoonlijkheid eigenschappen zijn handig voor in ieder geval 3 redenen:
1) Ze helpen andere mensen te beschrijven en het helpt om verschillen tussen mensen te
begrijpen.
2) Eigenschappen helpen om gedrag te beschrijven
3) Eigenschappen helpen om toekomstig gedrag te voorspellen
- Persoonlijkheid is dus handig voor beschrijven, uitleggen en voorspellen van verschillen
tussen individuen.
Psychologische mechanismen zijn vergelijkbaar met eigenschappen, alleen de term mechanisme
verwijst meer naar het proces van persoonlijkheid. Meeste psychologische mechanismen betrekken
cognitieve processen die gaan over het verwerken van informatie (e.g., extravert persoon is voorbereid
om op te merken en actie te ondernemen door sociale informatie).
De meeste psychologische mechanisme hebben drie fundamentele componenten:
1) Invoer (input)
2) Beslissing regels (decision rules)
3) Uitvoer (output)
Voorbeeld van de drie fundamentele componenten:
- Invoer 🡪 Gevaar
- Beslissing regels 🡪 Als je lef hebt trotseer je het gevaar, als je geen lef hebt ren je weg.
- Uitvoer 🡪 Confronteer het gevaar, ren van het gevaar weg.
Binnenin het individu betekent dat persoonlijkheid iets is wat iemand met zich mee neemt over tijd
en in verschillende situaties. We voelen dat onze persoonlijkheden beïnvloedbaar zijn door de
omgeving, zoals mensen die dichtbij je staan, maar we voelen ook dat onze persoonlijkheid mee
nemen in verschillende soort situaties.
Georganiseerd in deze context van persoonlijkheid betekent dat de psychologische eigenschappen en
mechanismen geen willekeurige combinatie zijn. De persoonlijkheid eigenschappen zijn verbonden
met elkaar. Onze persoonlijkheden zijn georganiseerd in een manier dat ze beslissingsregels omvatten
die weten welke behoeften geactiveerd moeten worden, afhankelijk van de omstandigheden.
Psychologische eigenschappen zijn ook volhardend (enduring) over tijd, voornamelijk wanneer
iemand volwassen is. Iemand die opvliegen is kan een voorbeeld zijn van een eigenschap die
volhardend is. Iemand die boos is op een gegeven moment is dit niet, want dit is meer een staat waarin
iemand tijdelijk zit.
Het debat over de consistentie van persoonlijkheid gaat ver terug in de geschiedenis. Sommige
psychologen zeggen dat het bewijs zwak is. Meeste psychologen zeggen dat er genoeg consistentie is
om dit mee te nemen in een definitie van persoonlijkheid.
, In de definitie van persoonlijkheid, een nadruk wordt gelegd op de invloedrijke krachten (influential
forces), wat betekent dat persoonlijkheid eigenschappen en mechanismen een effect hebben op het
mensen hun leven. Persoonlijkeid speelt een belangrijke rol in hoe mensen hun leven vorm geven.
Persoonlijkheid eigenschappen worden gedacht als krachten die beinvloeden hoe we denken, acteren
en voelen.
De eigenschappen van persoonlijkheid zijn waarschijnlijk het lastigst om te beschrijven, door de
person-environment interaction, want dat is complex. Interacties met situaties gaan over percepties,
selecties, evocaties en manipulaties.
- Percepties gaan over hoe mensen dingen verschillend kunnen zien.
- Selecties zijn keuzes die we maken (vrienden, studie etc)
🡺 Onze selecties zijn beperkt, want we hebben niet over alles controle.
- Evocaties zijn de reacties die we losmaken bij andere mensen (iemand die groot is kan
intimidatie oproepen bij anderen)
- Manipulaties zijn de manieren waarop we bewust andere mensen beïnvloeden.
De nadruk op adaptatie gaat over het begrip dat een fundamenteel kenmerk van persoonlijkheid gaat
om adaptieve functies. Voorbeelden hiervan zijn het behalen van doelen, coping mechanismen en
overige.
De omgeving
De fysieke omgeving van mensen kan uitdagingen geven voor mensen. Dit kunnen directe dreigingen
zijn zoals een tekort aan eten. We hebben adaptaties als mensen ontworpen om met deze stressoren
om te gaan. Onze sociale omgeving kan ook adaptieve uitdagingen opbrengen. Misschien is je wens
om een bepaalde baan te krijgen, maar er zijn ook veel andere kandidaten.
Het specifieke deel van de omgeving dat belangrijk is op elk moment van tijd is meestal bepaald door
persoonlijkheid.
Naast fysieke en sociale omgevingen hebben we ook een intrapsychische omgeving. Dit betekent de
omgeving in je gedachten (herinneringen, dromen, fantasieën etc.)
3 niveaus van persoonlijkheid analyse
Persoonlijkheid kan geanalyseerd worden op 3 verschillende niveaus (3 niveaus van onderzoek):
- Human nature (mensen zijn net zoals andere mensen)
- The level of individual and group differences (mensen zijn net zoals sommige mensen)
- Individual uniqueness level (mensen zijn niet zo als andere mensen)
Er zijn twee tradities in dit onderzoek
- Nomothetisch 🡪 Wetmatigheden van gedrag. (menselijke natuur en verschillen tussen
individuen en groepen). Gebruik van vragenlijsten om mensen met elkaar te vergelijken.
- Idiografisch 🡪 Het beschrijven van een individu. (kijkt dus naar individuele uniciteit). In de
behandeling kijk je naar de idiografische gegevens, wat een persoon uniek maakt.
Wat zijn de twee uitgangspunten in de persoonlijkheid psychologie?
Entiteit en incrementeel.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller rejvalero. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $11.79. You're not tied to anything after your purchase.
