INHOUD
Kinderorthopedie .................................................................................................................................................... 3
Aandoeningen van het onderste lidmaat............................................................................................................ 3
Kindervoet ....................................................................................................................................................... 3
Platvoet (pes planovalgus) .......................................................................................................................... 3
Soepele platvoet ..................................................................................................................................... 3
Rigide platvoet ........................................................................................................................................ 3
Holvoet (pes cavovarus) .............................................................................................................................. 4
Klompvoet (talipes equinovarus) ................................................................................................................ 4
Metatarsus adductus .................................................................................................................................. 5
Hakvoet (talipes calcaneovalgus) ................................................................................................................ 5
Pijnklachten in de voet ................................................................................................................................ 5
Onderste ledematen ....................................................................................................................................... 6
Toeing in ...................................................................................................................................................... 6
Genua valga (X-benen) ................................................................................................................................ 7
Genua vara (O-benen) ................................................................................................................................. 7
Beenlengteverschil ...................................................................................................................................... 7
Knie ................................................................................................................................................................. 7
Osgood-Schlatter......................................................................................................................................... 7
Patellaluxatie ............................................................................................................................................... 8
Baker-cyste .................................................................................................................................................. 8
Osteochondritis dissecans (OCD) ................................................................................................................ 8
Discoïde meniscus ....................................................................................................................................... 8
Heup ................................................................................................................................................................ 8
Congenitale heupdysplasie ......................................................................................................................... 8
Artritis ......................................................................................................................................................... 9
Legg-Calvé-Perthes (coxa plana) ................................................................................................................. 9
Epifysiolyse ................................................................................................................................................ 10
Aandoeningen van de wervelkolom.................................................................................................................. 10
Scoliose ......................................................................................................................................................... 10
Niet-idiopathische scoliose ....................................................................................................................... 11
Idiopathische scoliose ............................................................................................................................... 11
Spondylolysis – spondylolisthesis.................................................................................................................. 12
Torticollis ....................................................................................................................................................... 12
Aandoeningen van het bovenste lidmaat ......................................................................................................... 12
Congenitale malformaties ............................................................................................................................. 12
1
,Falen in ontwikkeling .................................................................................................................................... 13
Falen in differentiatie .................................................................................................................................... 13
Duplicatie ...................................................................................................................................................... 13
Hyperplasie ................................................................................................................................................... 13
Hypoplasie ..................................................................................................................................................... 13
Congenitale amnionbanden .......................................................................................................................... 14
Algemene skeletabnormaliteiten .................................................................................................................. 14
Achondroplasie ......................................................................................................................................... 14
Madelung .................................................................................................................................................. 14
Sprengel .................................................................................................................................................... 14
Klippel-Feil ................................................................................................................................................. 14
Pseudartrosis............................................................................................................................................. 14
Osteochondritis dissecans (OCD) .............................................................................................................. 14
2
, MENSELIJK BEWEGINGSSTELSEL:
KINDERORTHOPEDIE
KINDERORTHOPEDIE
AANDOENINGEN VAN HET ONDERSTE LIDMAAT
KINDERVOET
PLATVOET (PES PLANOVALGUS)
- Opvallende afwijking → ongeruste ouders
- Doorgezakte mediale voetboog en valgusstand van de hiel (achtervoet)
- Onderscheid tussen soepele en rigide platvoet!
SOEPELE PLATVOET
- Fysiologisch normaal voorkomen bij kinderen < 4 jaar (soms < 8 jaar)
- Gaat normaliseren nadien tot volwassen voet of blijven (genetisch)
- Spontane vlotte correctie
Diagnose
- Teenstand → spontaan normaal mediale voetboog en neutralisatie hiel
- Dorsiflexie → spontaal normaal mediale voetboog en neutralisatie hiel
- Ontspannen → recidiveren planovalgus en doorzakken voet
Behandeling
- Steunzolen → geen invloed op verdwijnen van platvoet (genetisch), maar verbeteren
vermoeidheidsgevoel en vertragen slijtageproces schoenen
- Hielstuk in schoen → neutralisatie en maximale ondersteuning hiel
RIGIDE PLATVOET
- Onderliggende aandoening
o Tarsale coalitie
o Aangeboren ventrale talus → rocker-bottom afwijking of schommelvoet
o Calcaneonaviculaire bar → synostose tussen os calcaneum en os naviculare
- Beperkte beweging subtalaire gewricht
Diagnose
- Teenstand → geen aanpassing mediale voetboog en hiel in vagus
Behandeling
- Symptomatisch
- Steunzolen → ondersteuning zool en schoen
o Verdeling druk bij staan en stappen → voorkomen callusvorming (eelt)
- Chirurgie: verwijderen synostose, correctie talusdeformiteit
3
,HOLVOET (PES CAVOVARUS)
- Idiopathisch
- Onderliggende aandoening
o Spina bifida occulta
o Neuromusculaire aandoeningen, bv Charcot-Marie-Tooth, fibulaire spieratrofie)
o Neurologische aandoeningen, bv Friedreich ataxie, cerebral palsy)
o Infectieuze aandoeningen, bv polio
Diagnose
- Toegenomen mediale voetboog en soms laterale voetboog
- Varusstand achter- en middenvoet (<-> platvoet) (talipes cavovarus)
- Drukpunten met callusvorming
- Klauwtenen
Behandeling
- Steunzolen → verdelen druk bij staan en stappen
- Losmaken fascia plantaris
- Peestransfer
- Correctieve wigosteotomie van os calcaneus
- Triple artrodese (fixatie van de hiel)
KLOMPVOET (TALIPES EQUINOVARUS)
- Door intra-uteriene positionering, neurologisch defect en erfelijkheidsfactoren
- Verschillende gradaties naarmate ernst en rigiditeit van de afwijking
- Vnl mannen
Diagnose
- Varusstand hiel
- Equinus of spitsstand voet (op tenen staan)
- Adductie voorvoet
- Inwendige rotatie tibia
- Atrofie kuitspieren
Behandeling
- Correctie (stretchen, gips, schoenorthese) gemakkelijker bij soepel in hiel en voorvoet dan stijf
- Initieel conservatief
- Gipsmethode van Ponseti → progressief rechter van voeten en hielen met gipswissel om de 5 dagen
- Spalken → begeleiding groei
- Denis-Brown apparaat: voeten in aangepaste schoenen op bar plaatsen → blijvende correctie voeten
en exorotatie onderbeen
- Verlengen achillespees → correctie equinusstand van hiel
- Peritalaire release: losmaken talus en heroriëntatie
- Peestransfer
- Osteotomie
- Triple artrodese
4
, METATARSUS ADDUCTUS
- Enkel voorvoet in adductie, achtervoet normaal
Behandeling
- Soepel → actieve correctie door prikkeling aan laterale voetboog
- Rigide → stretchen, serieel corrigerend gips, aangepaste schoenen
HAKVOET (TALIPES CALCANEOVALGUS)
- Door intra-uteriene positionering
- Meestal spontane verbetering
Diagnose
- Valgusstand hiel
- Calcaneus (op hiel (hak) staan)
- Onderscheiden met verticale talus (equinovalgus): equinus stand (op tenen) en valgus in hiel
PIJNKLACHTEN IN DE VOET
- Door overbelasting, bv obesitas
Ziekte van Sever
- Door apofysitis van os calcaneum
- Overbelasting achillespeesinsertie bij spring- en balsporten
- Behandeling: ontlasting: zacht hielpad, sportonderbreking, tijdelijk gipsen
Ziekte van Köhler
- Osteonecrose van os naviculare
- Door tijdelijke vasculaire stoornis (zoals ziekte van Legg-Calvé-Perthes in heup)
- Behandeling: rust, steunzolen, tijdelijke gips
Ziekte van Freiberg
- Osteonecrose van kop MT 2
- Door overbelasting
- Kan leiden tot artrose van betrokken MTP gewricht
- Behandeling: ontlasten, steunzool, chirurgie: osteotomie
Hallux valgus
- Aangeboren/familaal
- Door onaangepast schoeisel
Prehalluxsyndroom
- Knobbel (prehallux) aan mediale voetrand
- Door accessoire botkern naast os naviculare (os tibiale externum)
- Behandeling: wegnemen kern
5
Kinderorthopedie .................................................................................................................................................... 3
Aandoeningen van het onderste lidmaat............................................................................................................ 3
Kindervoet ....................................................................................................................................................... 3
Platvoet (pes planovalgus) .......................................................................................................................... 3
Soepele platvoet ..................................................................................................................................... 3
Rigide platvoet ........................................................................................................................................ 3
Holvoet (pes cavovarus) .............................................................................................................................. 4
Klompvoet (talipes equinovarus) ................................................................................................................ 4
Metatarsus adductus .................................................................................................................................. 5
Hakvoet (talipes calcaneovalgus) ................................................................................................................ 5
Pijnklachten in de voet ................................................................................................................................ 5
Onderste ledematen ....................................................................................................................................... 6
Toeing in ...................................................................................................................................................... 6
Genua valga (X-benen) ................................................................................................................................ 7
Genua vara (O-benen) ................................................................................................................................. 7
Beenlengteverschil ...................................................................................................................................... 7
Knie ................................................................................................................................................................. 7
Osgood-Schlatter......................................................................................................................................... 7
Patellaluxatie ............................................................................................................................................... 8
Baker-cyste .................................................................................................................................................. 8
Osteochondritis dissecans (OCD) ................................................................................................................ 8
Discoïde meniscus ....................................................................................................................................... 8
Heup ................................................................................................................................................................ 8
Congenitale heupdysplasie ......................................................................................................................... 8
Artritis ......................................................................................................................................................... 9
Legg-Calvé-Perthes (coxa plana) ................................................................................................................. 9
Epifysiolyse ................................................................................................................................................ 10
Aandoeningen van de wervelkolom.................................................................................................................. 10
Scoliose ......................................................................................................................................................... 10
Niet-idiopathische scoliose ....................................................................................................................... 11
Idiopathische scoliose ............................................................................................................................... 11
Spondylolysis – spondylolisthesis.................................................................................................................. 12
Torticollis ....................................................................................................................................................... 12
Aandoeningen van het bovenste lidmaat ......................................................................................................... 12
Congenitale malformaties ............................................................................................................................. 12
1
,Falen in ontwikkeling .................................................................................................................................... 13
Falen in differentiatie .................................................................................................................................... 13
Duplicatie ...................................................................................................................................................... 13
Hyperplasie ................................................................................................................................................... 13
Hypoplasie ..................................................................................................................................................... 13
Congenitale amnionbanden .......................................................................................................................... 14
Algemene skeletabnormaliteiten .................................................................................................................. 14
Achondroplasie ......................................................................................................................................... 14
Madelung .................................................................................................................................................. 14
Sprengel .................................................................................................................................................... 14
Klippel-Feil ................................................................................................................................................. 14
Pseudartrosis............................................................................................................................................. 14
Osteochondritis dissecans (OCD) .............................................................................................................. 14
2
, MENSELIJK BEWEGINGSSTELSEL:
KINDERORTHOPEDIE
KINDERORTHOPEDIE
AANDOENINGEN VAN HET ONDERSTE LIDMAAT
KINDERVOET
PLATVOET (PES PLANOVALGUS)
- Opvallende afwijking → ongeruste ouders
- Doorgezakte mediale voetboog en valgusstand van de hiel (achtervoet)
- Onderscheid tussen soepele en rigide platvoet!
SOEPELE PLATVOET
- Fysiologisch normaal voorkomen bij kinderen < 4 jaar (soms < 8 jaar)
- Gaat normaliseren nadien tot volwassen voet of blijven (genetisch)
- Spontane vlotte correctie
Diagnose
- Teenstand → spontaan normaal mediale voetboog en neutralisatie hiel
- Dorsiflexie → spontaal normaal mediale voetboog en neutralisatie hiel
- Ontspannen → recidiveren planovalgus en doorzakken voet
Behandeling
- Steunzolen → geen invloed op verdwijnen van platvoet (genetisch), maar verbeteren
vermoeidheidsgevoel en vertragen slijtageproces schoenen
- Hielstuk in schoen → neutralisatie en maximale ondersteuning hiel
RIGIDE PLATVOET
- Onderliggende aandoening
o Tarsale coalitie
o Aangeboren ventrale talus → rocker-bottom afwijking of schommelvoet
o Calcaneonaviculaire bar → synostose tussen os calcaneum en os naviculare
- Beperkte beweging subtalaire gewricht
Diagnose
- Teenstand → geen aanpassing mediale voetboog en hiel in vagus
Behandeling
- Symptomatisch
- Steunzolen → ondersteuning zool en schoen
o Verdeling druk bij staan en stappen → voorkomen callusvorming (eelt)
- Chirurgie: verwijderen synostose, correctie talusdeformiteit
3
,HOLVOET (PES CAVOVARUS)
- Idiopathisch
- Onderliggende aandoening
o Spina bifida occulta
o Neuromusculaire aandoeningen, bv Charcot-Marie-Tooth, fibulaire spieratrofie)
o Neurologische aandoeningen, bv Friedreich ataxie, cerebral palsy)
o Infectieuze aandoeningen, bv polio
Diagnose
- Toegenomen mediale voetboog en soms laterale voetboog
- Varusstand achter- en middenvoet (<-> platvoet) (talipes cavovarus)
- Drukpunten met callusvorming
- Klauwtenen
Behandeling
- Steunzolen → verdelen druk bij staan en stappen
- Losmaken fascia plantaris
- Peestransfer
- Correctieve wigosteotomie van os calcaneus
- Triple artrodese (fixatie van de hiel)
KLOMPVOET (TALIPES EQUINOVARUS)
- Door intra-uteriene positionering, neurologisch defect en erfelijkheidsfactoren
- Verschillende gradaties naarmate ernst en rigiditeit van de afwijking
- Vnl mannen
Diagnose
- Varusstand hiel
- Equinus of spitsstand voet (op tenen staan)
- Adductie voorvoet
- Inwendige rotatie tibia
- Atrofie kuitspieren
Behandeling
- Correctie (stretchen, gips, schoenorthese) gemakkelijker bij soepel in hiel en voorvoet dan stijf
- Initieel conservatief
- Gipsmethode van Ponseti → progressief rechter van voeten en hielen met gipswissel om de 5 dagen
- Spalken → begeleiding groei
- Denis-Brown apparaat: voeten in aangepaste schoenen op bar plaatsen → blijvende correctie voeten
en exorotatie onderbeen
- Verlengen achillespees → correctie equinusstand van hiel
- Peritalaire release: losmaken talus en heroriëntatie
- Peestransfer
- Osteotomie
- Triple artrodese
4
, METATARSUS ADDUCTUS
- Enkel voorvoet in adductie, achtervoet normaal
Behandeling
- Soepel → actieve correctie door prikkeling aan laterale voetboog
- Rigide → stretchen, serieel corrigerend gips, aangepaste schoenen
HAKVOET (TALIPES CALCANEOVALGUS)
- Door intra-uteriene positionering
- Meestal spontane verbetering
Diagnose
- Valgusstand hiel
- Calcaneus (op hiel (hak) staan)
- Onderscheiden met verticale talus (equinovalgus): equinus stand (op tenen) en valgus in hiel
PIJNKLACHTEN IN DE VOET
- Door overbelasting, bv obesitas
Ziekte van Sever
- Door apofysitis van os calcaneum
- Overbelasting achillespeesinsertie bij spring- en balsporten
- Behandeling: ontlasting: zacht hielpad, sportonderbreking, tijdelijk gipsen
Ziekte van Köhler
- Osteonecrose van os naviculare
- Door tijdelijke vasculaire stoornis (zoals ziekte van Legg-Calvé-Perthes in heup)
- Behandeling: rust, steunzolen, tijdelijke gips
Ziekte van Freiberg
- Osteonecrose van kop MT 2
- Door overbelasting
- Kan leiden tot artrose van betrokken MTP gewricht
- Behandeling: ontlasten, steunzool, chirurgie: osteotomie
Hallux valgus
- Aangeboren/familaal
- Door onaangepast schoeisel
Prehalluxsyndroom
- Knobbel (prehallux) aan mediale voetrand
- Door accessoire botkern naast os naviculare (os tibiale externum)
- Behandeling: wegnemen kern
5
