Samenvatting Oefencolleges Vloeiendheid Therapie

OC 1: Restart-DCM (Demands and Capacities Model)
Het DC-Model is gebaseerd op het idee dat stotteren het gevolg is van een onbalans. De aandacht bij het model is
hierbij gericht op het optimaliseren van de balans tussen wat het kind kan, dus wat hij heeft van capaciteiten, en wat
er van het kind gevraagd wordt, wat dus welke verwachtingen men heeft van het kind.




Wat is stotteren: uitleggen aan de ouders

- Controleverlies: kind kiest niet wanneer het vast hangt
- Abnormale onvloeiendheden in de spraak

Demands and Capacities Model (Verwachtingen en capaciteiten)

Aanpak

 Evaluatie van kindspecifieke uitlokkende factoren
o vermoeid, een andere taal, ziekte, tijdsdruk, voor een groep?
 Wekelijks 60min. (ouder & kind), met focus op gedragsverandering, omgaan met emoties,
vaardigheidstraining
o 1 aspecten uitnemen en hier 60min op oefenen en focus op
 gedragsveranderingen (we passen bv echt ons tempo aan)
 omgaan met emoties (hebben is niet zo erg maar je moet ze kunnen reguleren; kunnen
benoemen anders kropt het zich op en is het nog sterker)
 ‘je moet niet wenen’  jawel want anders nog hogere spanning bv
 Vaardigheidstraining (oke nu ga jij het thuis oefenen)
 15’ dagelijkse ‘Ouder-Kind tijd’, min. 5 dagen/week
o ‘speciale tijd’ steeds werken op 1 aspect per keer tijdens een zelfde activiteit

DC-Model

 Demands/Verwachtingen m.b.t. Vloeiendheid
o Vanuit omgeving of vanuit het kind zelf
o Meestal onbewust
 Capacities/Mogelijkheden m.b.t. Vloeiendheid
o Van het kind
o Op dit moment
 Wat zijn de Demands?
o “Spreken is zilver, zwijgen is goud”
 Een lange stilte houden is soms oncomfortabel, maar dat is wel belangrijk
 Als je weinig zegt tegen een kind en het kind kent je wel een beetje, dan gaat hij meer uit
zichzelf spreken
 2 – 3 maanden volhouden en daarna steeds meer uit zichzelf vertellen

,  Wat zijn de Capacities?
o De competenties en vaardigheden die nodig zijn om te spreken (woordenschat, articulatieorganen,
goed gehoor
 Deze mogelijkheden om vloeiend te spreken rijpen
 school ‘nog even wachten want moet nog ontwikkelen’ ja maar in veel gevallen
kunnen we al op ander vlakken beginnen werken
 Deze mogelijkheden zijn voor ieder kind verschillend




Fase 1 & 2  altijd aanpakken op deze volgorde:

 Motorisch
 Linguïstisch
 Sociaal-emotioneel
 Cognitief
 => je kan socio-economisch beginnen maar enkel als je eerst motorisch en linguïstisch bent gaan nakijken

Fase 3

 Enkel en alleen als fase 1 en 2 onvoldoende lijken of te weinig effect hebben
 Modelen & leren hoe stotters te variëren door te variëren in snelheid, articulatiedruk, luidheid en intonatie
 Leidraad: stotteren mag en kind is niet bang om te stotteren

Balans

 Stotteren treedt op wanneer een kind een vorm van spreken probeert te gebruiken die zijn vermogens te
boven gaat, meer van hem vraagt dan wat hij aan vaardigheden en competenties tot zijn beschikking heeft.
 Adequate capaciteiten zijn nodig om te kunnen voldoen aan de verwachtingen (demands)




Verwachtingen en mogelijkheden zijn zowel van het kind als van de ouders!!

,Het assessment volgens restart-DCM

 Gericht op de 4 domeinen
o motorisch, linguïstisch, sociaal-economisch, cognitief
 Verwachtingen
o Identificatie van momenten waarop het kind communicatieve druk kan ervaren
 Mogelijkheden
o Identificatie van relevante spraak-motorische, linguïstische, sociaal-emotionele en cognitieve
factoren
 Analyse ouder- kind-interactie
o ongestructureerd: kind speelt met mama en papa
o gestructureerd: kind maakt een puzzel
 Interview ouders
o hoeveel op 10 geven jullie de algemene levensstijl (houding: hechten ouders veel belang aan
vloeiendheid?)
 Interview kind
 Vloeiendheidsbevorderende omgeving

Opdracht

 Kijk naar de video-interactie-analyse
 Analyseer deze ouder-kind-interactie aan de hand van het formulier. In de meest linkse kolom van het
formulier staat genoteerd om welke Verwachting het gaat: M (Motorisch), L (Linguïstisch), E (Emotioneel) of
C (Cognitief).
o VRIJ SPELEN
 vragen: mama stelt veel vragen en vooral gesloten meer ook open
 beurtgedrag
 reactie op stotteren: mama reageert er niet op
 talig gedrag ouders: ze gaat snel naar nieuw onderwerp, bewering dat tijdsdruk geeft (wat is
dat, dat is een..)
 articulatietempo: snel spreektempo
 overig gedrag ouder: gaat kind bemoedigen
o PUZZEL
 vragen: minder vragen maar meer open
 beurtgedrag: evenwichtiger, ze praat zelf meer en neemt zelf meer initiatief
 Suggesties werken met mama
o spreektempo, pauzes inlassen, meer evenwichtigere beurtnamen, (niet best gesloten of best open) 1
vraag tegelijkertijd (max 5 vragen op 20min)

Uitgangspunten behandelplan

 De eerste stap is altijd: het verlagen van de communicatieve verwachtingen die druk kunnen leggen op het
spraakvermogen van het kind
 Behandeling start altijd met ouderbegeleiding
 Ouderbegeleiding is nooit het alleen geven van adviezen
o Niet met kind therapie en laatste 10 min vertellen aan ouder wat we gedaan hebben  ouders gaan
model staan

, Opdracht

 Wat zijn mogelijke doelen? Groepswerk in 4 groepen
 Halen uit de tekst
 Niet op examen kennen maar ZEKER WEL kunnen antwoorden op onderstaande vragen
o Groep 1: verlagen motorische/linguïstische verwachtingen

o Groep 2: verlagen emotionele/cognitieve verwachtingen
 kind en ouder lezen boekje en ouder maakt af en toe een stotter bewust om aan te tonen
dat het kan
o Groep 3: versterken spraakmotoriek-taalvaardigheid
 ganzenbord met verschillende oefeningen op de spraakmotoriek zoals belleblazen,
lippenstiftkusjes op een blad zetten, tong van links naar rechts bewegen, tong in wang
duwen, lalala, p-p-p…
 memory: woord benoemen en beschrijving geven om zo woordvinding te trainen
 situatieprent beschrijven en stoplicht geeft aan wanneer ze even moeten stoppen, pauzeren,
ademhalen
 sitautieprent met veel woorden op /s/ om s-klank te automatiseren (ook andere klanken
ertussen steken om geen frustratie op te wekken als /s/ niet lukt)
o Groep 4: versterken emotionele/cognitieve vaardigheden
 emotiekaart maken, broer en zus betrekken die emotie uitbeelden en kind moet raden wat
het is
 desensitisatie: spel pion op trapje, per trapje dat ze omhoog gaan moeten ze a-ah zeggen
(opzettelijk een stotter maken)
 beurtnemen: praten met de praatstok
 van elk ding 1 concreet vb: niet ze spelen een spelletje maar concreet opdracht per topic (kijk in
tekst als je het niet weet)

Video - Leon

 geoefend op beurtnemen
o waarom zo belangrijk bij kinderen die stotteren: ze hebben vaak wat meer tijd nodig, maar zeker ook
omdat ze op die manier minder druk ervaren  doordat ze iets gaan vasthouden en weten dat er in
die situatie naar mij geluisterd wordt => gaan ze vaker wat rustiger zijn (een maand lang tijdens het
avondeten gedaan en nu is dat vanzelf dat Leon laten spreken, jongere broers en zussen weten dat
ze moeten beurtnemen en Leon stottert minder), kan vertellen zonder dat hij bang is +
Leon moet zelf getraind worden in beurt af te staan, beurten zijn gelijkwaardig
o Hoe zou je beurtnemen nog kunnen trainen in therapie
 iedereen start mijn 10 knikkers, als je iemand onderbreekt moet je een knikker afstaan, als je
je beurt afstaat aan iemand anders dan krijg je ook een knikker
 gezelschapsspel
 bij oudere kinderen: voetballen dus buiten voetballen of opzoeken van gamen nu mag jij iets
lezen of vertellen en daarna ik
 OOK EXAMENVRAAG: Leg het DC-model kort uit aan de ouders zoals je dat aan het einde van een
intakegesprek kan doen.
o weegschaal visueel voorstellen en voorbeelden bij geven, vragen wanneer jullie druk ervaren in het
spreken  jij minder uitleggen maar samen komen tot een besluit
o verwachtingen en capaciteiten: je kan andere woorden gebruiken ‘wat het kind of jij als ouder kan’
(capaciteiten) en ‘wat kind of omgeving wil’ (verwachtingen)
 neem emotie; als kind verjaardag viert dan kan je verwachtingen verlagen; kind mag angstig
en bang zijn en kind trainen op vlak van emotie