Samenvatting Sociologie (1e jaar, 2e semester)

1. ‘GRONDSTOF VAN HET SOCIALE’ = VERWACHTINGEN

INLEIDING – DE TOEKOMST VOORSPELLEN

Wie kan de toekomst voorspellen? Iedereen

• Bordenwisser loslaten → op de grond vallen
 Voorspelling d.m.v. voorafgaande ervaringen (observaties)
 Wetmatigheid (zwaartekracht) → gedrag/denken aanpassen, wetten buigen (uitvindingen)…
• Darth Father
 Creëren van een verwachting
 Bij iedereen anders  natuurwetenschappen


EEN ANDERE TOEKOMST VOORSPELLEN
• Op welke manier ontstaat ons toekomstbeeld? Uit wat bestaan onze ‘verwachtingen’?
o Vaststelling:
▪ Verschil tussen verwachtingen en ‘werkelijkheid’ is groot
▪ Mens heeft weinig talent om verwachtingen, kans en toeval van elkaar te scheiden en in
te schatten
• KANSEN EN TOEVAL
o Toeval = fenomeen waarbij we geen reden kunnen bedenken
o Kans = mogelijkheid dat iets gebeurd, te bepalen d.m.v. observaties
o Fenomeen = kans, bij jezelf voorkomend = toeval
• Geraakt door bliksem:
o 1/2.000.000 , 2/3de overleeft
o kans is zo klein → toeval
• Verkeersdoden (case 1)
o 1/18.000 , N = 604
o Meer kans

Wat hebben we nu gedaan?
→ Proberen een ‘verwachting’ te begrijpen

Observaties over
leeftijd ‘jongeren zijn
oververtegenwoordigd
in weekendoden’



Verkeersveiligheid
begrijpen. Toeval of
risico? Wat kunnen
we ‘verwachten’?



Begrijpen wat je hebt
geobserveerd
‘waarom zijn jongeren
oververtegenwoordigd
in weekenddoden?’

1

,! Kruistabellen kunnen lezen !
(case 2: je plaats in het Vlaams onderwijs, is dat toeval of een kans?)

- kruist twee waarnemingen in functie van de onderzochte relatie
- Gelijke verdeling / onderdeel → toeval
- … = 100% → vanuit welke groep men vertrekt




Wat hebben we nu gedaan?
→ relatie tussen verwachten en begrijpen…

Observaties over:
Onderwijskenmerken van
ouders gekruist met waar
hun kinderen zich in het
onderwijs bevinden in het
4de en 6de secundair




Is je plaats in het
Vlaamse onderwijs
toeval of een kans?
Wat kunnen we
‘verwachten’?

Begrijpen wat je hebt
geobserveerd: ‘waarom lijkt er
een relatie te zijn tussen
kenmerken van de ouders en
waar hun kinderen zich in het
onderwijs bevinden?’




2

,Hoe hebben we dit nu gedaan?




Schema (p.108)




• De toekomst is ‘sociaal’, maar is ze ook ‘maakbaar’
• Sociologie als toolbox voor het sociaal werk
• ‘Maakbaarheid’ als doel van sociologie en sociaal werk…
o Dia 18: BSO meer kans op onbetaalde rekeningen:
▪ Duurdere rekeningen
▪ Kans dat ouders BSO-geschoold zijn (dus minder inkomen) is hoger
 Waar zit de maakbaarheid? → afschaffing schoolrekening? Gelijke schoolrekeningen

o Dia 19: Wat kan men verwachten over toekomst van student die studiekeuze moet maken
▪ o.b.v. de kostprijs?




3

, GRONDSTOF VAN HET SOCIALE (2) EN DE SOCIALE HANDELIN G

VERWACHTEN: GRONDSTOF VAN HET SOCIALE

• Wat zouden we doen zonder ‘verwachtingen’?
o Angst en wantrouwen
o Andere perceptie van verschillen tussen mensen
o Zéér veel energie

• Patronen van verwachtingen:
o Relaties en rollen (BV: vader vs. buurman)
o Instellingen (BV: een hogeschool: voorbereiding op verwachtingen in de samenleving)
o Programma’s van handelingen (BV: een hulpverleningsproces, sollicitatie (onuitgesproken
verwachtingen), vakbondsactie…)
o Tijdstippen (BV: telefoontje om 3 uur s’nachts)
o Plaats (BV: toerist in vreemd land)
→ Dat is nu echt ‘typisch’: (beoordeelt wat normaal is)
▪ Vakantiefoto’s van een zonnig land: buffet, kamer, zwembad, het weer…
Of net niet typisch…

• Het dagelijks leven is een weefsel van verwachtingen
o BV: deze les, een telefoonoproep (tijdstip!), een fuif

• Verwachtingen nodig!
o Onderling verbonden door wederzijdse verwachtingen, deze geven vorm aan de samenleving
zonder het altijd expliciet te verwoorden (bv. bakker-verhaal)
o Vormen de ‘natuurlijkheid’ of de vanzelfsprekendheid van het leven
o Sommige verwachtingspatronen: gebonden aan rollen, plaatsen of tijdstippen, andere: algemener
o Relevant voor toekomst, maar ook wanneer we handelingen uit het verleden willen begrijpen!
o Onbewust




4