Samenvatting HC SE
Inhoudsopgave
HC 1: Introductie .......................................................................................................................................................... 3
HC 2: Koolhydraatstofwisseling .................................................................................................................................... 4
HC 3: Vetstofwisseling .................................................................................................................................................. 7
HC 4: Eiwitstofwisseling .............................................................................................................................................. 10
HC 5: Metabole homeostase ....................................................................................................................................... 13
HC 6: Metabole adaptaties ......................................................................................................................................... 15
HC 7: Voeding; koolhydraten en vet ........................................................................................................................... 17
HC 8: Voeding; nutriënten .......................................................................................................................................... 21
WCO-1a: Voeding; energie.......................................................................................................................................... 23
WCO-1b: Voeding; energie ......................................................................................................................................... 25
WCO-1c: Voeding; eiwit .............................................................................................................................................. 28
HC 9: Hyperlipemie en EMS ........................................................................................................................................ 30
HC 10: Ketose en hypoglycaemie ................................................................................................................................ 33
HC 11: Endocriene pancreas en diabetes mellitus ....................................................................................................... 37
HC 12: Hypothalamus, hypofyse en endocriene klier-as ............................................................................................. 40
HC 13: Groeihormoonstoornissen ............................................................................................................................... 43
HC 14: Hypercortisolisme (syndroom van Cushing) ..................................................................................................... 45
HC 15: PPID bij het paard ............................................................................................................................................ 48
HC 16: Overige bijnierschorsaandoeningen ................................................................................................................ 51
HC 17: Biosynthese van melk ...................................................................................................................................... 53
WCO 2a: Diagnostiek endocrinologie .......................................................................................................................... 55
HC 18: Hypothyreoïdie ................................................................................................................................................ 56
HC 19: Schildkliertumoren en hyperthyreoïdie ........................................................................................................... 59
HC 20: Calcium/PTH/Vitamine D bij honden en katten ............................................................................................... 62
HC 21: Calciumhuishouding paard .............................................................................................................................. 65
1
,HC 22: Hypocalcaemie en hypomagnesaemie ............................................................................................................. 68
HC 23: Reactiepatronen endocriene organen ............................................................................................................. 71
HC 24: DDx PU/PD ...................................................................................................................................................... 74
WC 1: Koolhydraat- en vetmetabolisme ..................................................................................................................... 80
WC 2: Vet- en eiwitmetabolisme ................................................................................................................................ 81
WC 3: Metabole homeostase ...................................................................................................................................... 84
WC 4: Vasten & inspanning ........................................................................................................................................ 86
WC 5: Voedingsaspecten; vet ..................................................................................................................................... 90
WC 6: Voedingsaspecten; koolhydraat en vet ............................................................................................................. 92
WC 7: Ketose herkauwers ........................................................................................................................................... 97
WC 8: Hyperlipemie/ EMS .......................................................................................................................................... 98
WC 9: Diabetes mellitus en insulinoom .................................................................................................................... 102
WC 10: Hypothalamus-hypofyse-endocriene klier-as ............................................................................................... 105
WC 11: Stoornissen in de groeihormoon-IGF-I-as ..................................................................................................... 107
WC 12: Biosynthese van melk ................................................................................................................................... 110
WC 13: Hypercortisolisme ........................................................................................................................................ 114
WC 14: Overige bijnierschorsaandoeningen ............................................................................................................. 119
WCO-2b: Diagnostiek endocriene klieren ................................................................................................................. 121
WC 15: Nutriëntenvoorziening via voedermiddelen: mineralen, spoorelementen en vitamines .............................. 130
WC 16: Schildklieraandoeningen .............................................................................................................................. 132
WC 17: Stoornissen in de calcium- en magnesiumhouding bij landbouwhuisdieren ................................................. 135
WC 18: Reactiepatronen endocriene organen .......................................................................................................... 136
2
,HC 1: Introductie
- Een cel wil niets en een cel denkt niet
- Een cel reageert op hormonen of geeft hormonen af
(omdat hij “zo gemaakt is”)
- Niet-essentiële AZ: kan je maken uit glucose
- Essentiële AZ: kan je niet zelf maken, moet je uit je
voeding halen
- Opslag van glucose: glycogeen
Lipolyse: van lipiden naar vetzuren
TAG-synthese: van vetzuren naar lipiden
Naamgeving enzymen:
1. Dehydrogenase: oxideert substraat
a. Te herkennen aan NAD+, FAD of NADP+ aan kant van het substraat waarnaar het
enzym genoemd is
i. BV. Lactaat dehydrogenase (LDH) en pyruvaat dehydrogenase (PDH)
2. Kinase: fosforyleert substraat (tegenhanger: fosfatase; haalt fosfaat eraf)
a. Te herkennen aan ATP aan kant van het substraat waarnaar het enzym genoemd is.
i. BV. Hexokinase (HK)/ glucokinase en pyruvaat kinase (PK) (= 1 richting) en
fosfofructokinase
3. Carboxylase: carboxyleert
a. Zet -COO- groep aan substraat waarnaar het enzym genoemd is m.b.v. CO2.
i. BV. Pyruvaat carboxylase (PC) en acetyl-CoA carboxylase (ACC) (regulering
vetzuursynthese)
b. Uitzondering: PEP-carboxy kinase (haalt CO2 eruit en P erop)
Regulering hoofdregels:
- Twee tegengestelde paden lopen niet tegelijkertijd
- Snelheid glycolyse, KC en oxfos wordt medebepaald door ATP-behoefte
3
, HC 2: Koolhydraatstofwisseling
Koolhydraat: elke C heeft een H2O (in de vorm van -OH en -H)
Bij hoge [glucose] in het bloed: welk pad kies je dan?
- Opnemen uit het bloed
- Gebruiken voor energie
- Opslaan voor later gebruik → Verschilt per orgaan!!
Spier- en levercellen hebben glycogeen
Insuline: uit de pancreas; regelt de glucostase
Glucostase: regulering glucoseconcentratie in het bloed
De β-cel van pancreas
- Glucose komt de cel binnen en zorgt voor ATP
- ATP in B-cel van pancreas: K+ kanaal wordt geremd.
Hierdoor depolariseert de cel, waardoor
spanningsgevoelige Ca2+ kanalen opengaan; afgifte
van insuline
- Glucosetransporteur in B-cel: lage affiniteit voor
glucose; GLUT-2 = hét kenmerk van pancreascel
Glucosetransporteur in spier en vet: nemen alleen glucose op
als insuline ook hoog is; GLUT-4.
→ Als insuline weer laag wordt, dan gaan de GLUT-4’s ook weer naar binnen de cel toe
GLUT-2 = lever = lage affiniteit transporteur
GLUT-3 = hersenen = hoge affiniteit glucosetransporteur
Glycogeen: alleen in spier en lever opgeslagen.
Opbouw glycogeen: via UDP-glucose; glycogeensynthase
Afbraak glycogeen: glycogeenfosforylase
Glycogeen is een vertakt glucosepolymeer.
Gevolgen:
- Glycogeen is beter oplosbaar
- Opbouw en afbraak gaan sneller
4
Inhoudsopgave
HC 1: Introductie .......................................................................................................................................................... 3
HC 2: Koolhydraatstofwisseling .................................................................................................................................... 4
HC 3: Vetstofwisseling .................................................................................................................................................. 7
HC 4: Eiwitstofwisseling .............................................................................................................................................. 10
HC 5: Metabole homeostase ....................................................................................................................................... 13
HC 6: Metabole adaptaties ......................................................................................................................................... 15
HC 7: Voeding; koolhydraten en vet ........................................................................................................................... 17
HC 8: Voeding; nutriënten .......................................................................................................................................... 21
WCO-1a: Voeding; energie.......................................................................................................................................... 23
WCO-1b: Voeding; energie ......................................................................................................................................... 25
WCO-1c: Voeding; eiwit .............................................................................................................................................. 28
HC 9: Hyperlipemie en EMS ........................................................................................................................................ 30
HC 10: Ketose en hypoglycaemie ................................................................................................................................ 33
HC 11: Endocriene pancreas en diabetes mellitus ....................................................................................................... 37
HC 12: Hypothalamus, hypofyse en endocriene klier-as ............................................................................................. 40
HC 13: Groeihormoonstoornissen ............................................................................................................................... 43
HC 14: Hypercortisolisme (syndroom van Cushing) ..................................................................................................... 45
HC 15: PPID bij het paard ............................................................................................................................................ 48
HC 16: Overige bijnierschorsaandoeningen ................................................................................................................ 51
HC 17: Biosynthese van melk ...................................................................................................................................... 53
WCO 2a: Diagnostiek endocrinologie .......................................................................................................................... 55
HC 18: Hypothyreoïdie ................................................................................................................................................ 56
HC 19: Schildkliertumoren en hyperthyreoïdie ........................................................................................................... 59
HC 20: Calcium/PTH/Vitamine D bij honden en katten ............................................................................................... 62
HC 21: Calciumhuishouding paard .............................................................................................................................. 65
1
,HC 22: Hypocalcaemie en hypomagnesaemie ............................................................................................................. 68
HC 23: Reactiepatronen endocriene organen ............................................................................................................. 71
HC 24: DDx PU/PD ...................................................................................................................................................... 74
WC 1: Koolhydraat- en vetmetabolisme ..................................................................................................................... 80
WC 2: Vet- en eiwitmetabolisme ................................................................................................................................ 81
WC 3: Metabole homeostase ...................................................................................................................................... 84
WC 4: Vasten & inspanning ........................................................................................................................................ 86
WC 5: Voedingsaspecten; vet ..................................................................................................................................... 90
WC 6: Voedingsaspecten; koolhydraat en vet ............................................................................................................. 92
WC 7: Ketose herkauwers ........................................................................................................................................... 97
WC 8: Hyperlipemie/ EMS .......................................................................................................................................... 98
WC 9: Diabetes mellitus en insulinoom .................................................................................................................... 102
WC 10: Hypothalamus-hypofyse-endocriene klier-as ............................................................................................... 105
WC 11: Stoornissen in de groeihormoon-IGF-I-as ..................................................................................................... 107
WC 12: Biosynthese van melk ................................................................................................................................... 110
WC 13: Hypercortisolisme ........................................................................................................................................ 114
WC 14: Overige bijnierschorsaandoeningen ............................................................................................................. 119
WCO-2b: Diagnostiek endocriene klieren ................................................................................................................. 121
WC 15: Nutriëntenvoorziening via voedermiddelen: mineralen, spoorelementen en vitamines .............................. 130
WC 16: Schildklieraandoeningen .............................................................................................................................. 132
WC 17: Stoornissen in de calcium- en magnesiumhouding bij landbouwhuisdieren ................................................. 135
WC 18: Reactiepatronen endocriene organen .......................................................................................................... 136
2
,HC 1: Introductie
- Een cel wil niets en een cel denkt niet
- Een cel reageert op hormonen of geeft hormonen af
(omdat hij “zo gemaakt is”)
- Niet-essentiële AZ: kan je maken uit glucose
- Essentiële AZ: kan je niet zelf maken, moet je uit je
voeding halen
- Opslag van glucose: glycogeen
Lipolyse: van lipiden naar vetzuren
TAG-synthese: van vetzuren naar lipiden
Naamgeving enzymen:
1. Dehydrogenase: oxideert substraat
a. Te herkennen aan NAD+, FAD of NADP+ aan kant van het substraat waarnaar het
enzym genoemd is
i. BV. Lactaat dehydrogenase (LDH) en pyruvaat dehydrogenase (PDH)
2. Kinase: fosforyleert substraat (tegenhanger: fosfatase; haalt fosfaat eraf)
a. Te herkennen aan ATP aan kant van het substraat waarnaar het enzym genoemd is.
i. BV. Hexokinase (HK)/ glucokinase en pyruvaat kinase (PK) (= 1 richting) en
fosfofructokinase
3. Carboxylase: carboxyleert
a. Zet -COO- groep aan substraat waarnaar het enzym genoemd is m.b.v. CO2.
i. BV. Pyruvaat carboxylase (PC) en acetyl-CoA carboxylase (ACC) (regulering
vetzuursynthese)
b. Uitzondering: PEP-carboxy kinase (haalt CO2 eruit en P erop)
Regulering hoofdregels:
- Twee tegengestelde paden lopen niet tegelijkertijd
- Snelheid glycolyse, KC en oxfos wordt medebepaald door ATP-behoefte
3
, HC 2: Koolhydraatstofwisseling
Koolhydraat: elke C heeft een H2O (in de vorm van -OH en -H)
Bij hoge [glucose] in het bloed: welk pad kies je dan?
- Opnemen uit het bloed
- Gebruiken voor energie
- Opslaan voor later gebruik → Verschilt per orgaan!!
Spier- en levercellen hebben glycogeen
Insuline: uit de pancreas; regelt de glucostase
Glucostase: regulering glucoseconcentratie in het bloed
De β-cel van pancreas
- Glucose komt de cel binnen en zorgt voor ATP
- ATP in B-cel van pancreas: K+ kanaal wordt geremd.
Hierdoor depolariseert de cel, waardoor
spanningsgevoelige Ca2+ kanalen opengaan; afgifte
van insuline
- Glucosetransporteur in B-cel: lage affiniteit voor
glucose; GLUT-2 = hét kenmerk van pancreascel
Glucosetransporteur in spier en vet: nemen alleen glucose op
als insuline ook hoog is; GLUT-4.
→ Als insuline weer laag wordt, dan gaan de GLUT-4’s ook weer naar binnen de cel toe
GLUT-2 = lever = lage affiniteit transporteur
GLUT-3 = hersenen = hoge affiniteit glucosetransporteur
Glycogeen: alleen in spier en lever opgeslagen.
Opbouw glycogeen: via UDP-glucose; glycogeensynthase
Afbraak glycogeen: glycogeenfosforylase
Glycogeen is een vertakt glucosepolymeer.
Gevolgen:
- Glycogeen is beter oplosbaar
- Opbouw en afbraak gaan sneller
4
