College 1 (woensdag 17-2)
Foodmarkt kenmerkt zich door vrije concurrentie – veel verantwoordelijkheid bij ondernemer
Een steeds actievere overheid kan vragen om aanpassing van de bedrijfsvoering, de wijze van
contracteren of het verzekeren van risico’s in geval van recalls.
Consumenten hebben recht op gezonde voeding op juiste volledige etikettering van voedsel en
voedselveiligheid.
NGO: non government organisation
Wat is recht eigenlijk?
• De normen die staan opgeschreven in
wetboeken (de wet = objectief recht)
• Datgene waar in de samenleving aanspraak op kan worden gemaakt (wat je recht is =
subjectief recht)
• Wat als rechtvaardiging wordt gevoeld, of het nu in een regel van de overheid staat of niet
(morele waarde en normen)
Burgerlijk wetboek is onderdeel van het privaatrecht (materieel recht)
Burgerlijk wetboek
1. Personen en familierecht: wanneer ben je meerderjarig / minderjarig
2. Rechtspersonen: Alles over bedrijven
Natuurpersonen: mensen
Rechtspersonen: bedrijven - NV, BV etc.
3. Vermogensrecht algemeen: hypotheek etc.
4. Erfrecht: overlijden / nalatenschap
5. Zakelijke rechten: erfgrens etc. niet belangrijk voor dit vak
6. Algemeen gedeelte verbintenissenrecht: rechten en plichten die voortvloeien uit
overeenkomst, trouwen, onrechtmatige daad (recall)
7. Bijzondere overeenkomsten: regelt koop / ruil
8. Verkeersmiddelen en vervoer: niet belangrijk voor dit vak
9. Intellectueel eigendom: nog niet in werking getreden
10. Internationaal privaatrecht: niet belangrijk voor dit vak
Privaatrecht: recht dat zich bezighoudt met de rechtsverhouding
tussen personen onderling
• Individueel belang staat centraal
• Personen = natuurlijke personen en rechtspersonen
(overheid is ook een rechtspersoon als geen
overheidshandelingen doet)
Publiekrecht: regelt de rechtsverhouding tussen overheid en
burgers
Staatsrecht, bestuursrecht, strafrecht, internationaal recht
• Algemeen (lands)belang staat centraal
• Gaat niet over burgerlijk wetboek
,Publiekrecht indeling
• Staatsrecht: Regelt organisatie van de staat, de rechtsgemeenschap tussen overheid en
burger op een bepaald grondgebied
• Bestuursrecht: De uitoefening van gezag jegens de burger (door bestuursorganen): (besluit /
beschikking) Motiveringsbeginsel, Verbod van bestuurlijke willekeur
• Strafrecht: Legaliteitsbeginsel, ‘ne bis in idem’
• Internationaal recht: Europees recht
Publiekrecht
Maar absolute macht van de overheid niet wenselijk wegens misbruik om
deze redenen:
• Grondrechten = vrijheden die de macht van de overheid begrenzen
en in die de overheid niet mag ingrijpen
• Machtenscheiding (trias politica) van wetgevende, uitvoerende en rechtsprekende macht
aan drie verschillende organen die onafhankelijk van elkaar functioneren op hun eigen
terrein.
Recht & Actoren
• Contracten:
o Recht biedt een kader om afspraken tussen producenten onderling of tussen
producent en consument bindend te maken (privaatrecht)
• Markt falen:
o Het recht reguleert voedselveiligheid en productveilig (publiekrecht,
productaansprakelijkheid → privaatrecht)
• Informatie verlenen aan de consument
o Overheidscampagnes (eu-campagnes)
o Zondag met Lubach
Dwingend en Aanvullend recht
• Dwingend: Niet afwijkbaar – anders is het nietig
• Aanvullend (regelend) – als partijen geen regeling/afspraken hebben getroffen/gemaakt
• Semi-dwingend recht – afwijking mogelijk onder bepaalde voorwaarden
• (Driekwart dwingend)
Materieel recht en Formeel recht
• Materieel recht: De inhoud van de rechtsregels (=definities en vereisten)
o Wet op het Financieel toezicht
o Wet op de CAO
o Wet op de Ondernemingsraden
o Wetboek van Koophandel
o Privaatrecht
, • Formeel recht: Handhaven van de regels van het
materieel recht (=procesrecht)
o Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering
o Wet op de Rechterlijke Organisatie
Objectief recht: Wat mag en wat niet mag
• Verboden iemand van het leven te beroven
• Iemand die in levensgevaar verkeert moet
geholpen worden
• De eigenaar mag vrij van zijn eigendom gebruik
maken
Subjectief recht: Mijn recht
• Het recht van een bepaalde rechtssubject (persoon)
Wat is het objectieve recht? (positief recht / geldend recht)
• De rechtsregels die door de overheid zijn vastgesteld of erkend met het doel de samenleving
te ordenen en die (door sancties) gehandhaafd kunnen worden
• Kunnen zijn verbodsbepalingen, rechten (vrijheden)
• Ook positief of geldend recht genoemd → recht dat op dat moment van kracht is
Rechtsbronnen
• Wetten in formele en materiële zin
• Internationale verdragen
• Gewoonte
• Jurisprudentie
De wet = deel van een rechtsbron
Wet onderscheiden in
Wet in formele zin: de formele ‘wet’ gemaakt door instellingen met
bevoegdheden voor wetgeving: Regering, Staten-Generaal. Voorbeeld: wetten
in wetboek
Opgenomen in wetboek en staat het woord wet in
Wet in materiele zin: algemeen verbindende voorschriften – de materiele ‘wet’
die voor burgers algemeen bindend is. Voorbeeld: Provinciale verordening,
algemene maatregelen van bestuur, gemeentelijke verodering
Wetten kunnen zowel in formele zin als in materiele zin zijn.
Rangorde van regelingen
Het statuut voor het Koninkrijk der Nederlanden – regelt de staatkundige
relatie tussen Nederland, Aruba, Curaçao en Sint Maarten
Internationale verdragen
• Recht tussen Staten
• Verdragen hebben automatisch werking voor conforme interpretatie van nationale wet
binnen de Nederlandse rechtsorde (self-executing werking)
, Eu als wetgever
Europees recht gaat voor nationaal recht, als EU regelt / mag regelen en heeft
directe werking → rechtsbron in Nederlandse rechtsorde
Gewoonterecht
Ongeschreven recht door mensen ontwikkelt, mits redelijk en billijk
Voorwaarden: lange tijd gevolgd en men gedraagt zich conform de betreffende
regels
Jurisprudentie: uitspraak van de rechter (alle rechterlijke uitspraken)
Bronnen:
• De wet → overheid.nl
• Gewoonte
• Jurisprudentie → rechtspraak.nl (maximaal 1 jaar, nooit uitgaan van 1 bron)
• Verdragen → euopa.eu
Recht.nl
Onderscheid ook nog:
• Rechtssubjecten:
1. Natuurlijke personen: mensen/bedrijven
Eenmanszaak, maatschap, vennootschap onder firma, commanditaire vennootschap
2. Rechtspersonen: organisatievormen die deelnemen aan rechtsverkeer
(art. 2:5 BW) burgerlijk wetboek 2, artikel 5
BV, NV, Vereniging, Stichting, Onderlinge waarborgmaatschappij
• Rechtsobject:
o Het voorwerp waarop het recht geldt
Rechterlijke macht
• Organisatie rechterlijke macht geregeld in de Grondwet (GW) artikel 112 lid 1
“De berechting van geschillen over burgerlijke recht en schuldvorderingen is aan de
rechterlijke macht overgedragen.”
• Wet op de rechterlijke organisatie
Foodmarkt kenmerkt zich door vrije concurrentie – veel verantwoordelijkheid bij ondernemer
Een steeds actievere overheid kan vragen om aanpassing van de bedrijfsvoering, de wijze van
contracteren of het verzekeren van risico’s in geval van recalls.
Consumenten hebben recht op gezonde voeding op juiste volledige etikettering van voedsel en
voedselveiligheid.
NGO: non government organisation
Wat is recht eigenlijk?
• De normen die staan opgeschreven in
wetboeken (de wet = objectief recht)
• Datgene waar in de samenleving aanspraak op kan worden gemaakt (wat je recht is =
subjectief recht)
• Wat als rechtvaardiging wordt gevoeld, of het nu in een regel van de overheid staat of niet
(morele waarde en normen)
Burgerlijk wetboek is onderdeel van het privaatrecht (materieel recht)
Burgerlijk wetboek
1. Personen en familierecht: wanneer ben je meerderjarig / minderjarig
2. Rechtspersonen: Alles over bedrijven
Natuurpersonen: mensen
Rechtspersonen: bedrijven - NV, BV etc.
3. Vermogensrecht algemeen: hypotheek etc.
4. Erfrecht: overlijden / nalatenschap
5. Zakelijke rechten: erfgrens etc. niet belangrijk voor dit vak
6. Algemeen gedeelte verbintenissenrecht: rechten en plichten die voortvloeien uit
overeenkomst, trouwen, onrechtmatige daad (recall)
7. Bijzondere overeenkomsten: regelt koop / ruil
8. Verkeersmiddelen en vervoer: niet belangrijk voor dit vak
9. Intellectueel eigendom: nog niet in werking getreden
10. Internationaal privaatrecht: niet belangrijk voor dit vak
Privaatrecht: recht dat zich bezighoudt met de rechtsverhouding
tussen personen onderling
• Individueel belang staat centraal
• Personen = natuurlijke personen en rechtspersonen
(overheid is ook een rechtspersoon als geen
overheidshandelingen doet)
Publiekrecht: regelt de rechtsverhouding tussen overheid en
burgers
Staatsrecht, bestuursrecht, strafrecht, internationaal recht
• Algemeen (lands)belang staat centraal
• Gaat niet over burgerlijk wetboek
,Publiekrecht indeling
• Staatsrecht: Regelt organisatie van de staat, de rechtsgemeenschap tussen overheid en
burger op een bepaald grondgebied
• Bestuursrecht: De uitoefening van gezag jegens de burger (door bestuursorganen): (besluit /
beschikking) Motiveringsbeginsel, Verbod van bestuurlijke willekeur
• Strafrecht: Legaliteitsbeginsel, ‘ne bis in idem’
• Internationaal recht: Europees recht
Publiekrecht
Maar absolute macht van de overheid niet wenselijk wegens misbruik om
deze redenen:
• Grondrechten = vrijheden die de macht van de overheid begrenzen
en in die de overheid niet mag ingrijpen
• Machtenscheiding (trias politica) van wetgevende, uitvoerende en rechtsprekende macht
aan drie verschillende organen die onafhankelijk van elkaar functioneren op hun eigen
terrein.
Recht & Actoren
• Contracten:
o Recht biedt een kader om afspraken tussen producenten onderling of tussen
producent en consument bindend te maken (privaatrecht)
• Markt falen:
o Het recht reguleert voedselveiligheid en productveilig (publiekrecht,
productaansprakelijkheid → privaatrecht)
• Informatie verlenen aan de consument
o Overheidscampagnes (eu-campagnes)
o Zondag met Lubach
Dwingend en Aanvullend recht
• Dwingend: Niet afwijkbaar – anders is het nietig
• Aanvullend (regelend) – als partijen geen regeling/afspraken hebben getroffen/gemaakt
• Semi-dwingend recht – afwijking mogelijk onder bepaalde voorwaarden
• (Driekwart dwingend)
Materieel recht en Formeel recht
• Materieel recht: De inhoud van de rechtsregels (=definities en vereisten)
o Wet op het Financieel toezicht
o Wet op de CAO
o Wet op de Ondernemingsraden
o Wetboek van Koophandel
o Privaatrecht
, • Formeel recht: Handhaven van de regels van het
materieel recht (=procesrecht)
o Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering
o Wet op de Rechterlijke Organisatie
Objectief recht: Wat mag en wat niet mag
• Verboden iemand van het leven te beroven
• Iemand die in levensgevaar verkeert moet
geholpen worden
• De eigenaar mag vrij van zijn eigendom gebruik
maken
Subjectief recht: Mijn recht
• Het recht van een bepaalde rechtssubject (persoon)
Wat is het objectieve recht? (positief recht / geldend recht)
• De rechtsregels die door de overheid zijn vastgesteld of erkend met het doel de samenleving
te ordenen en die (door sancties) gehandhaafd kunnen worden
• Kunnen zijn verbodsbepalingen, rechten (vrijheden)
• Ook positief of geldend recht genoemd → recht dat op dat moment van kracht is
Rechtsbronnen
• Wetten in formele en materiële zin
• Internationale verdragen
• Gewoonte
• Jurisprudentie
De wet = deel van een rechtsbron
Wet onderscheiden in
Wet in formele zin: de formele ‘wet’ gemaakt door instellingen met
bevoegdheden voor wetgeving: Regering, Staten-Generaal. Voorbeeld: wetten
in wetboek
Opgenomen in wetboek en staat het woord wet in
Wet in materiele zin: algemeen verbindende voorschriften – de materiele ‘wet’
die voor burgers algemeen bindend is. Voorbeeld: Provinciale verordening,
algemene maatregelen van bestuur, gemeentelijke verodering
Wetten kunnen zowel in formele zin als in materiele zin zijn.
Rangorde van regelingen
Het statuut voor het Koninkrijk der Nederlanden – regelt de staatkundige
relatie tussen Nederland, Aruba, Curaçao en Sint Maarten
Internationale verdragen
• Recht tussen Staten
• Verdragen hebben automatisch werking voor conforme interpretatie van nationale wet
binnen de Nederlandse rechtsorde (self-executing werking)
, Eu als wetgever
Europees recht gaat voor nationaal recht, als EU regelt / mag regelen en heeft
directe werking → rechtsbron in Nederlandse rechtsorde
Gewoonterecht
Ongeschreven recht door mensen ontwikkelt, mits redelijk en billijk
Voorwaarden: lange tijd gevolgd en men gedraagt zich conform de betreffende
regels
Jurisprudentie: uitspraak van de rechter (alle rechterlijke uitspraken)
Bronnen:
• De wet → overheid.nl
• Gewoonte
• Jurisprudentie → rechtspraak.nl (maximaal 1 jaar, nooit uitgaan van 1 bron)
• Verdragen → euopa.eu
Recht.nl
Onderscheid ook nog:
• Rechtssubjecten:
1. Natuurlijke personen: mensen/bedrijven
Eenmanszaak, maatschap, vennootschap onder firma, commanditaire vennootschap
2. Rechtspersonen: organisatievormen die deelnemen aan rechtsverkeer
(art. 2:5 BW) burgerlijk wetboek 2, artikel 5
BV, NV, Vereniging, Stichting, Onderlinge waarborgmaatschappij
• Rechtsobject:
o Het voorwerp waarop het recht geldt
Rechterlijke macht
• Organisatie rechterlijke macht geregeld in de Grondwet (GW) artikel 112 lid 1
“De berechting van geschillen over burgerlijke recht en schuldvorderingen is aan de
rechterlijke macht overgedragen.”
• Wet op de rechterlijke organisatie
