FILOSOFISCH, JURIDISCH EN ETHISCH REDENEREN :
JURIDISCH REDENEREN
1. Wat is recht?
1.1. De noodzaak van recht
Recht = noodzakelijk → samenleven van mensen mogelijk te maken
Samenleven is alleen mogelijk wanneer:
o We van elkaar weten hoe we in bepaalde omstandigheden reageren
1.2. Het begrip recht
Geen definitie
Omschrijfbaar door een aantal kenmerken
1.2.1. Recht als maatschappelijk fenomeen
Samenleven regelen + voorspelbaarheid
Bepaalde afspraken
➔ Maakt het mogelijk te voorspellen hoe iemand gaat reageren in een bepaalde situatie
Recht zorgt voor voorspelbaarheid in de samenleving
Schept duidelijkheid over wat kan en wat niet
1.2.2. Recht en regels
Wat mag/ wat niet mag
Regels ordenen het leven, maken het gestructureerd & duidelijk
Recht = het geheel van gedragsregels of voorschriften die ons gedrag in een bepaalde richting proberen te
sturen
Rechtsregel → wordt een bepaald gedrag verboden, toegelaten of geboden
Bijvoorbeeld: door het rood rijden, 120 km/h rijden op de autosnelweg of de hulpverleningsplicht
1.2.3. Afdwingbaarheid
Via overheid
Niet alle gedragsregels ≠ recht
Spelregels zijn ook gedragsregels
➔ Fatsoensregels
o Afspreken die binnen een kleine groep gemaakt worden & moeten nageleefd worden
Recht → bestaat uit gedragsregels die afdwingbaar zijn
➔ Moeten nageleefd worden door iedereen
o Niet nageleefd = risico op sanctie
Verschil tussen een rechtsregel en een andere gedragsregel is dat een rechtsregel afdwingbaar is via het
overheidsapparaat
Burgers onder elkaar die afspraken maken = afdwingbaar door het overheidsapparaat
➔ Verbintenissen
Bijvoorbeeld: het afsluiten van een arbeidscontract
Recht organiseert en structureert onze samenleving!!
Wie bepaalt of waar vinden we de regels?
o Verschillende bronnen
1) De wet
minder belangrijk
Belangrijk naar
2) De rechtspraak
3) Gewoonterecht
4) Rechtsleer
5) Algemene rechtsbeginselen Al bereikt → minder belangrijk
6) Billijkheid
, 1.3. De wet als rechtsbron
Belangrijkste bron = de grondwet en de wet
o Een wet is een algemeen bindende rechtsregel of voorschrift die uitgaat van een bevoegde overheid.
▪ De wetgevende macht
De wet wordt opgesteld door een wetgever om problemen op te lossen, meer bepaald om problemen op te
lossen zonder geweld. (= hun doel)
De wet is de basis, het skelet van de juridische anatomie
Juridisch probleem oplossen = (grond)wet raadplegen
1.3.1. Wat is een wet? Een definitie
Veel opties:
o “Door de hoogste staatsmacht vastgestelde, met gezag gehandhaafde regel voor het
maatschappelijke leven” of “een bindende, gezaghebbende regel”
o “Een bindende rechtsregel, opgelegd door de wetgevende macht”
2 belangrijke dingen
1) Een wet als rechtsregel
2) Een wet wordt opgesteld door de wetgevende macht
Bestaat uit teksten, goedgekeurd door een daarvoor bevoegd orgaan.
o Bekendste orgaan = Federaal parlement
Verschillende organen zijn bevoegd om de teksten goed te keuren:
Hiërarchie der (rechts)normen
Hiërarchie der normen
Internationale verdragen
Grondwet
Gemeenschappen en gewesten Federale overheid
Decreten en ordonnanties Wetten
Besluiten van de regering Koninklijke besluiten
Ministeriële besluiten Ministeriële besluiten/ medischrecht
Provinciale en gemeentelijke reglementen
Wet ≠ detail regeling
➔ Kunnen aangepast worden
1.3.2. Wat als de wet niet wordt nageleefd?
Aanraking met de rechtbank
Rechtspraak staat rechtsreeks in verband met de wet
Conflict tussen mensen worden beslecht door een neutrale persoon (= de rechter)
1.3.3. De wet, het antwoord op ALLE maatschappelijke vragen?!
België = democratisch land
➔ Gevolgen voor de vrijheden & verplichtingen die burgers ten opzichte van elkaar hebben
Inwoners van een democratisch land hebben het recht:
o Zeggen & schrijven wat ze denken
o Verplaatsen waar ze willen
o Eigen mening te hebben
Wetten zijn nodig om te bewaken dat de vrijheid van de ene burger deze van de andere niet belemmert.
JURIDISCH REDENEREN
1. Wat is recht?
1.1. De noodzaak van recht
Recht = noodzakelijk → samenleven van mensen mogelijk te maken
Samenleven is alleen mogelijk wanneer:
o We van elkaar weten hoe we in bepaalde omstandigheden reageren
1.2. Het begrip recht
Geen definitie
Omschrijfbaar door een aantal kenmerken
1.2.1. Recht als maatschappelijk fenomeen
Samenleven regelen + voorspelbaarheid
Bepaalde afspraken
➔ Maakt het mogelijk te voorspellen hoe iemand gaat reageren in een bepaalde situatie
Recht zorgt voor voorspelbaarheid in de samenleving
Schept duidelijkheid over wat kan en wat niet
1.2.2. Recht en regels
Wat mag/ wat niet mag
Regels ordenen het leven, maken het gestructureerd & duidelijk
Recht = het geheel van gedragsregels of voorschriften die ons gedrag in een bepaalde richting proberen te
sturen
Rechtsregel → wordt een bepaald gedrag verboden, toegelaten of geboden
Bijvoorbeeld: door het rood rijden, 120 km/h rijden op de autosnelweg of de hulpverleningsplicht
1.2.3. Afdwingbaarheid
Via overheid
Niet alle gedragsregels ≠ recht
Spelregels zijn ook gedragsregels
➔ Fatsoensregels
o Afspreken die binnen een kleine groep gemaakt worden & moeten nageleefd worden
Recht → bestaat uit gedragsregels die afdwingbaar zijn
➔ Moeten nageleefd worden door iedereen
o Niet nageleefd = risico op sanctie
Verschil tussen een rechtsregel en een andere gedragsregel is dat een rechtsregel afdwingbaar is via het
overheidsapparaat
Burgers onder elkaar die afspraken maken = afdwingbaar door het overheidsapparaat
➔ Verbintenissen
Bijvoorbeeld: het afsluiten van een arbeidscontract
Recht organiseert en structureert onze samenleving!!
Wie bepaalt of waar vinden we de regels?
o Verschillende bronnen
1) De wet
minder belangrijk
Belangrijk naar
2) De rechtspraak
3) Gewoonterecht
4) Rechtsleer
5) Algemene rechtsbeginselen Al bereikt → minder belangrijk
6) Billijkheid
, 1.3. De wet als rechtsbron
Belangrijkste bron = de grondwet en de wet
o Een wet is een algemeen bindende rechtsregel of voorschrift die uitgaat van een bevoegde overheid.
▪ De wetgevende macht
De wet wordt opgesteld door een wetgever om problemen op te lossen, meer bepaald om problemen op te
lossen zonder geweld. (= hun doel)
De wet is de basis, het skelet van de juridische anatomie
Juridisch probleem oplossen = (grond)wet raadplegen
1.3.1. Wat is een wet? Een definitie
Veel opties:
o “Door de hoogste staatsmacht vastgestelde, met gezag gehandhaafde regel voor het
maatschappelijke leven” of “een bindende, gezaghebbende regel”
o “Een bindende rechtsregel, opgelegd door de wetgevende macht”
2 belangrijke dingen
1) Een wet als rechtsregel
2) Een wet wordt opgesteld door de wetgevende macht
Bestaat uit teksten, goedgekeurd door een daarvoor bevoegd orgaan.
o Bekendste orgaan = Federaal parlement
Verschillende organen zijn bevoegd om de teksten goed te keuren:
Hiërarchie der (rechts)normen
Hiërarchie der normen
Internationale verdragen
Grondwet
Gemeenschappen en gewesten Federale overheid
Decreten en ordonnanties Wetten
Besluiten van de regering Koninklijke besluiten
Ministeriële besluiten Ministeriële besluiten/ medischrecht
Provinciale en gemeentelijke reglementen
Wet ≠ detail regeling
➔ Kunnen aangepast worden
1.3.2. Wat als de wet niet wordt nageleefd?
Aanraking met de rechtbank
Rechtspraak staat rechtsreeks in verband met de wet
Conflict tussen mensen worden beslecht door een neutrale persoon (= de rechter)
1.3.3. De wet, het antwoord op ALLE maatschappelijke vragen?!
België = democratisch land
➔ Gevolgen voor de vrijheden & verplichtingen die burgers ten opzichte van elkaar hebben
Inwoners van een democratisch land hebben het recht:
o Zeggen & schrijven wat ze denken
o Verplaatsen waar ze willen
o Eigen mening te hebben
Wetten zijn nodig om te bewaken dat de vrijheid van de ene burger deze van de andere niet belemmert.
