Pedagogische
Wetenschap:
Koorddansen
tussen kunst en
kunde
SAMENVATTING ORATIE ANNA BOSMAN
Tussen kunst (wetenschappelijk is een vorm van kunst – bepaalde manier om naar
de werkelijkheid te kijken – er is geen waarheid) en kunde
Vooronderstellingen
In de wetenschap worden expliciete en impliciete vooronderstellingen gehanteerd
die denken over en het onderzoek naar verschijnselen richting geven.
Vier vooronderstellingen van Bosman:
• Belichaamde cognitie, over de rol van het lichaam in mentale
processen
• Een complex, adaptief systeem, over de rol van de omgeving in het
het functioneren van de mens
• Ervaringsrealisme, over de manier waarop wij de werkelijkheid om ons
heen waarnemen
• Individuele verschillen, over ‘normale’ tegenover ‘abnormale’
ontwikkeling
Belichaamde cognitie
Bij alles wat wij typisch geestelijk noemen, zoals lezen en spellen en ook praten
doet het lichaam mee (het lichaam is een fundamenteel onderdeel van mentale of
geestelijke processen)
, 1 Betekenisvolheid bepalen
Van elke zin bepalen of het een betekenisvolle zin is of niet
Betekenisvol: is de actie die in de zin wordt uitgedrukt mogelijk?
Voorbeelden van betekenisvolle zinnen: ‘Open de la’ en ‘Houd je
vinger onder de kraan’.
Bij de betekenisvolle zinnen: actie uitgebeeld die een
beweging naar de proefpersoon toe uitbeeldde, zoals ‘Open de
la’ OF een beweging van de proefpersoon af, zoals ‘Houd je
vinger onder de kraan’
Voorbeeld van een betekenisloze zin: ‘Kook de lucht’.
Helft van de proefpersonen moest bij betekenisvolle zinnen een knop van
zich af duwen terwijl ze bij betekenisloze zinnen de knop naar zich toe
moesten trekken. De andere helft van de proefpersonen moest bij
betekenisvolle zinnen de knop naar zich toetrekken en bij betekenisloze
zinnen de knop van zich afduwen.
Uit de gemiddelde reactietijd van de proefpersonen op de betekenisvolle
zinnen bleek dat deze bepaald werd door de overeenstemming tussen de
handeling die daadwerkelijk moest worden uitgevoerd en de richting van de
actie die besloten lag in de zin. Dus, stel dat de actie in de zin een
beweging naar de proefpersoon toe uitdrukte, zoals in ‘Open de la’ en de
proefpersoon had de opdracht om deze met ja te beantwoorden door de
knop naar zich toe te bewegen dan was deze reactie sneller dan van
proefpersonen die de opdracht hadden gekregen om de knop van zich af te
bewegen. Omgekeerd, in het geval de actie in de zin een beweging van de
proefpersoon af uitdrukte, zoals in: ‘Houd je vinger onder de kraan’ dan
waren de proefpersonen die moesten reageren door de knop van zich af te
duwen, sneller dan de proefpersonen die deze naar zich toe moesten
trekken.
Conclusie: taal is gebaseerd op actie en dit wordt zichtbaar in een taak
waarin een oordeel gegeven moet worden over de betekenisvolheid van
een zin, een mentale taak.
2. Cartoons beoordelen
De helft van de proefpersonen kreeg de vraag om de cartoons te
beoordelen terwijl ze een pen tussen de lippen hielden en de andere helft
werd verzocht een pen tussen de tanden te klemmen.
De proefpersonen die de pen tussen de lippen hielden de cartoons minder
grappig vonden dan de proefpersonen die de pen tussen de tanden geklemd
hadden gehad.
De onderzoekers verklaarden dit verschil door te wijzen op het feit
dat wanneer men de pen tussen de tanden houdt, spieren
ingeschakeld worden die betrokken zijn bij lachen, terwijl deze
spieren niet geactiveerd worden wanneer men de pen tussen de
lippen houdt.
Het activeren van de lachspieren, een lichamelijk aspect, versterkt
de waardering voor de cartoons, een mentaal aspect.
Wetenschap:
Koorddansen
tussen kunst en
kunde
SAMENVATTING ORATIE ANNA BOSMAN
Tussen kunst (wetenschappelijk is een vorm van kunst – bepaalde manier om naar
de werkelijkheid te kijken – er is geen waarheid) en kunde
Vooronderstellingen
In de wetenschap worden expliciete en impliciete vooronderstellingen gehanteerd
die denken over en het onderzoek naar verschijnselen richting geven.
Vier vooronderstellingen van Bosman:
• Belichaamde cognitie, over de rol van het lichaam in mentale
processen
• Een complex, adaptief systeem, over de rol van de omgeving in het
het functioneren van de mens
• Ervaringsrealisme, over de manier waarop wij de werkelijkheid om ons
heen waarnemen
• Individuele verschillen, over ‘normale’ tegenover ‘abnormale’
ontwikkeling
Belichaamde cognitie
Bij alles wat wij typisch geestelijk noemen, zoals lezen en spellen en ook praten
doet het lichaam mee (het lichaam is een fundamenteel onderdeel van mentale of
geestelijke processen)
, 1 Betekenisvolheid bepalen
Van elke zin bepalen of het een betekenisvolle zin is of niet
Betekenisvol: is de actie die in de zin wordt uitgedrukt mogelijk?
Voorbeelden van betekenisvolle zinnen: ‘Open de la’ en ‘Houd je
vinger onder de kraan’.
Bij de betekenisvolle zinnen: actie uitgebeeld die een
beweging naar de proefpersoon toe uitbeeldde, zoals ‘Open de
la’ OF een beweging van de proefpersoon af, zoals ‘Houd je
vinger onder de kraan’
Voorbeeld van een betekenisloze zin: ‘Kook de lucht’.
Helft van de proefpersonen moest bij betekenisvolle zinnen een knop van
zich af duwen terwijl ze bij betekenisloze zinnen de knop naar zich toe
moesten trekken. De andere helft van de proefpersonen moest bij
betekenisvolle zinnen de knop naar zich toetrekken en bij betekenisloze
zinnen de knop van zich afduwen.
Uit de gemiddelde reactietijd van de proefpersonen op de betekenisvolle
zinnen bleek dat deze bepaald werd door de overeenstemming tussen de
handeling die daadwerkelijk moest worden uitgevoerd en de richting van de
actie die besloten lag in de zin. Dus, stel dat de actie in de zin een
beweging naar de proefpersoon toe uitdrukte, zoals in ‘Open de la’ en de
proefpersoon had de opdracht om deze met ja te beantwoorden door de
knop naar zich toe te bewegen dan was deze reactie sneller dan van
proefpersonen die de opdracht hadden gekregen om de knop van zich af te
bewegen. Omgekeerd, in het geval de actie in de zin een beweging van de
proefpersoon af uitdrukte, zoals in: ‘Houd je vinger onder de kraan’ dan
waren de proefpersonen die moesten reageren door de knop van zich af te
duwen, sneller dan de proefpersonen die deze naar zich toe moesten
trekken.
Conclusie: taal is gebaseerd op actie en dit wordt zichtbaar in een taak
waarin een oordeel gegeven moet worden over de betekenisvolheid van
een zin, een mentale taak.
2. Cartoons beoordelen
De helft van de proefpersonen kreeg de vraag om de cartoons te
beoordelen terwijl ze een pen tussen de lippen hielden en de andere helft
werd verzocht een pen tussen de tanden te klemmen.
De proefpersonen die de pen tussen de lippen hielden de cartoons minder
grappig vonden dan de proefpersonen die de pen tussen de tanden geklemd
hadden gehad.
De onderzoekers verklaarden dit verschil door te wijzen op het feit
dat wanneer men de pen tussen de tanden houdt, spieren
ingeschakeld worden die betrokken zijn bij lachen, terwijl deze
spieren niet geactiveerd worden wanneer men de pen tussen de
lippen houdt.
Het activeren van de lachspieren, een lichamelijk aspect, versterkt
de waardering voor de cartoons, een mentaal aspect.
