Voorbeeld examenvragen Filosofie les 1
1. “Oorlog is de vader van alles, de koning van alle dingen.” Deze uitspraak komt van
- Herakleitos
- Parmenides
- Homeros
- Democritos
2. Geef de indeling van de filosofie met bij elk onderdeel telkens een eigen filosofische vraag
Je hebt 2 grote indelingen: de ontologische vragen (feiten) en de 3 waarden
- Ontologische vragen:
o De wereld/kosmologie: vb. hoe is de kosmos ontstaan
o De bovenwereld /metafysica vb. waar ga je naartoe als je dood bent, is er leven na de
dood?
o De mens/wijsgerige antropologie vb. wat is de aard van de mens (egoïstisch – altruïstisch)
- De 3 waarden
o Het ware (= kennisleer/epistemologie, logica, wetenschapsfilosofie, taalfilosofie) vb.
kennisleer: wat is kennis? Wat is ware kennis?
o Het goede en het rechtvaardige (=ethiek, sociale en politieke filosofie, rechtsfilosofie) vb.
zijn er universele waarden (en normen) vb. incestverbod
o Het schone (=esthetica, kunst en cultuurfilosofie) vb. wat is schoonheid of zit schoonheid
in de dingen of in ons? Wat zijn criteria voor schoonheid?
3. Waarom filosofie in de opleiding?
- Mentale kracht ‘geneeskunde vd ziel’
- Zingeving
- Nuttige vaardigheden zoals helder spreken, argumenteren, kritisch denken, morele keuzes
- Basisvaardigheden zoals reflectie, pluralisme, openheid, burgerschap en praktische wijsheid
4. Toon aan de hand van drie van zijn thema’s aan waarom Thales van Milete als “(eerste)
filosoof” kan bestempeld worden
- Hij was de eerste die de complexe werkelijkheid terugbracht tot 1 beginsel; Het oerbeginsel
(arché): alles is water
- Stelling van thales: A/B = C/D
- Ken jezelf als fundamentele filosofische taak (zijn uitspraak oproep tot zelfkennis)
, Examenvragen les 2
1. “Zonder God geen gebod”. Hiermee kan je de kritiek samenvatten van paus Benedictus tegen
- een universalistische fundering van moraal
- het relativisme dat onze tijd kenmerkt
- een té ver doorgedreven pluralisme
- Socrates en de Griekse filosofie in het algemeen
2. Vergelijk Socrates met de sofisten op vlak van hun geloof in het al dan niet bestaan van
absolute waarheid?
- Volgens de sofisten was de waarheid relatief dus ging het bij hen eerder om het overtuigen van
zijn relatieve waarheid
- Volgens Socrates is er wel een Absolute grond. De naar hem genoemde socratische methode is
een manier om zich via de juiste vragen van meningen en foute oordelen te ontdoen om zo naar
de essentie of die absolute grond te komen.
(Over het verschil tussen absolutisme en relativisme)
3. Waarom is Socrates niet bang om te sterven en aanvaardt hij zijn lot?
Hij zegt dat filosofie is leren omgaan met de dood. Filosofie is klaar zijn om als het moment gekomen
is, onbevreesd naar gene zijnde te vertrekken. En waarom is hij onbevreesd? Omdat hij weet dat de
ziel onsterfelijk is en dat wat hij in essentie is deze ziel is
(Omdat de dood geen einde is de onsterflijkheid van de ziel er zit een eeuwig element in ons)
4. Waarom past de discussie over post-truth in deze les over Socrates en de sofisten?
Net zoals ten tijde van plato, zien we nu een tijd waarin het relativisme heel dominant is. “ieder zijn
waarheid” (cfr. Benedictus dictatuur vh relativisme) en fake truth (de waarheid word gemaakt)
weerspiegelen dezelfde thema’s als toen de visie van socrates en plato botste met de visie van de
sofisten. Alicia gescincska houdt in de lijn van socrates, een pleidooi voor waarachtigheid.; het
verschil is dat ze minder dan Plato (en de paus) uitgaat van het bestaan van absolute waarheid.
5. Leg uit hoe Gescinska niet de waarheid tegenover de leugen plaatst maar de waarachtigheid?
Omdat ze vond dat we allemaal kinderen van Apate (godin van misleiding en bedrog) zijn, maar dat
we wel omdat we twijfelen aan de waarheid en omdat we ons gemakkelijk laten verleiden door
nepwaarheden en pseudowetenschap.
(Als je zelf weet wat waarheid is, dat je die openheid verliest. Dan krijg je een strijd tussen waarheid
en leugen. Geen van beide kanten kan de waarheid in pacht nemen. grondhouding van openheid.
We zoeken naar een waarheid, een wetenschapper zoekt naar tegenargumenten maar je blijft
ervan uitgaan dat het niet zeker is, er blijven voor openstaan)
6. Wat betekent cultureel relativisme?
Elke persoon interpreteert de wereld anders. De interpretatie dat hij/zij maakt wordt beïnvloed door
de cultuur waarin hij/zij is opgegroeid en die cultuur kan enkel van binnen begrepen worden
(Dat vrouwenbesnijdenis al eeuwen bezig is en dat wij vanbuiten uit hier niet moeten tussenkomen.
Enkel vanuit de cultuur zelf. We mogen niks over culturen zeggen, enkel als het uw eigen cultuur is )
7. “Het tegendeel van leugen is niet waarheid maar waarachtigheid” Wat bedoelt Gescinka met
een filosofische grondhouding en waarachtigheid?
8. “zonder god geen gebod”. Wat zou deze zin willen zeggen, met als achtergrond de twee citaten
uit de vorige dia van paus Benedictus?
1. “Oorlog is de vader van alles, de koning van alle dingen.” Deze uitspraak komt van
- Herakleitos
- Parmenides
- Homeros
- Democritos
2. Geef de indeling van de filosofie met bij elk onderdeel telkens een eigen filosofische vraag
Je hebt 2 grote indelingen: de ontologische vragen (feiten) en de 3 waarden
- Ontologische vragen:
o De wereld/kosmologie: vb. hoe is de kosmos ontstaan
o De bovenwereld /metafysica vb. waar ga je naartoe als je dood bent, is er leven na de
dood?
o De mens/wijsgerige antropologie vb. wat is de aard van de mens (egoïstisch – altruïstisch)
- De 3 waarden
o Het ware (= kennisleer/epistemologie, logica, wetenschapsfilosofie, taalfilosofie) vb.
kennisleer: wat is kennis? Wat is ware kennis?
o Het goede en het rechtvaardige (=ethiek, sociale en politieke filosofie, rechtsfilosofie) vb.
zijn er universele waarden (en normen) vb. incestverbod
o Het schone (=esthetica, kunst en cultuurfilosofie) vb. wat is schoonheid of zit schoonheid
in de dingen of in ons? Wat zijn criteria voor schoonheid?
3. Waarom filosofie in de opleiding?
- Mentale kracht ‘geneeskunde vd ziel’
- Zingeving
- Nuttige vaardigheden zoals helder spreken, argumenteren, kritisch denken, morele keuzes
- Basisvaardigheden zoals reflectie, pluralisme, openheid, burgerschap en praktische wijsheid
4. Toon aan de hand van drie van zijn thema’s aan waarom Thales van Milete als “(eerste)
filosoof” kan bestempeld worden
- Hij was de eerste die de complexe werkelijkheid terugbracht tot 1 beginsel; Het oerbeginsel
(arché): alles is water
- Stelling van thales: A/B = C/D
- Ken jezelf als fundamentele filosofische taak (zijn uitspraak oproep tot zelfkennis)
, Examenvragen les 2
1. “Zonder God geen gebod”. Hiermee kan je de kritiek samenvatten van paus Benedictus tegen
- een universalistische fundering van moraal
- het relativisme dat onze tijd kenmerkt
- een té ver doorgedreven pluralisme
- Socrates en de Griekse filosofie in het algemeen
2. Vergelijk Socrates met de sofisten op vlak van hun geloof in het al dan niet bestaan van
absolute waarheid?
- Volgens de sofisten was de waarheid relatief dus ging het bij hen eerder om het overtuigen van
zijn relatieve waarheid
- Volgens Socrates is er wel een Absolute grond. De naar hem genoemde socratische methode is
een manier om zich via de juiste vragen van meningen en foute oordelen te ontdoen om zo naar
de essentie of die absolute grond te komen.
(Over het verschil tussen absolutisme en relativisme)
3. Waarom is Socrates niet bang om te sterven en aanvaardt hij zijn lot?
Hij zegt dat filosofie is leren omgaan met de dood. Filosofie is klaar zijn om als het moment gekomen
is, onbevreesd naar gene zijnde te vertrekken. En waarom is hij onbevreesd? Omdat hij weet dat de
ziel onsterfelijk is en dat wat hij in essentie is deze ziel is
(Omdat de dood geen einde is de onsterflijkheid van de ziel er zit een eeuwig element in ons)
4. Waarom past de discussie over post-truth in deze les over Socrates en de sofisten?
Net zoals ten tijde van plato, zien we nu een tijd waarin het relativisme heel dominant is. “ieder zijn
waarheid” (cfr. Benedictus dictatuur vh relativisme) en fake truth (de waarheid word gemaakt)
weerspiegelen dezelfde thema’s als toen de visie van socrates en plato botste met de visie van de
sofisten. Alicia gescincska houdt in de lijn van socrates, een pleidooi voor waarachtigheid.; het
verschil is dat ze minder dan Plato (en de paus) uitgaat van het bestaan van absolute waarheid.
5. Leg uit hoe Gescinska niet de waarheid tegenover de leugen plaatst maar de waarachtigheid?
Omdat ze vond dat we allemaal kinderen van Apate (godin van misleiding en bedrog) zijn, maar dat
we wel omdat we twijfelen aan de waarheid en omdat we ons gemakkelijk laten verleiden door
nepwaarheden en pseudowetenschap.
(Als je zelf weet wat waarheid is, dat je die openheid verliest. Dan krijg je een strijd tussen waarheid
en leugen. Geen van beide kanten kan de waarheid in pacht nemen. grondhouding van openheid.
We zoeken naar een waarheid, een wetenschapper zoekt naar tegenargumenten maar je blijft
ervan uitgaan dat het niet zeker is, er blijven voor openstaan)
6. Wat betekent cultureel relativisme?
Elke persoon interpreteert de wereld anders. De interpretatie dat hij/zij maakt wordt beïnvloed door
de cultuur waarin hij/zij is opgegroeid en die cultuur kan enkel van binnen begrepen worden
(Dat vrouwenbesnijdenis al eeuwen bezig is en dat wij vanbuiten uit hier niet moeten tussenkomen.
Enkel vanuit de cultuur zelf. We mogen niks over culturen zeggen, enkel als het uw eigen cultuur is )
7. “Het tegendeel van leugen is niet waarheid maar waarachtigheid” Wat bedoelt Gescinka met
een filosofische grondhouding en waarachtigheid?
8. “zonder god geen gebod”. Wat zou deze zin willen zeggen, met als achtergrond de twee citaten
uit de vorige dia van paus Benedictus?
