Nieuwegein op z’n ouds
Sanne Huizing
1735937
OTA2-HWER2-16
Omgevingsonderwijs
,Inhoudsopgave
Inleiding.........................................................................................................................................................................3
Beginsituatie..................................................................................................................................................................4
Verkennen van de omgeving & brainstormen...........................................................................................................5
Plek: ‘Huis Oudegein’................................................................................................................................................5
Plek: ‘Park De Buurt en Kasteel Batau’....................................................................................................................7
Plek: ‘De Nieuwe Hollandse Waterlinie en het monument voor Jutphase oorlogsslachtoffers’.............................10
Plek: ‘Herenstraat’..................................................................................................................................................13
Plek: ‘Kasteel Rijnhuizen’........................................................................................................................................15
Plek: ‘Rond de school’.............................................................................................................................................17
Organisatie en begeleiding.........................................................................................................................................19
GLVF Omgevingsonderwijs.......................................................................................................................................20
Voorstel aan de redactie.............................................................................................................................................28
Bronnenlijst.................................................................................................................................................................30
Bijlage...........................................................................................................................................................................32
Bijlage A; werkblad kasteel......................................................................................................................................32
Bijlage B; telkaart diertjes.......................................................................................................................................34
Bijlage C; stappenplan.............................................................................................................................................35
Bijlage D; welk dier is het?......................................................................................................................................36
Bijlage E; bewijs......................................................................................................................................................37
2
, Inleiding
Dit blok heb ik de cursus ‘Omgevingsonderwijs’ mogen volgen, waarbij werd ingezoomd op de
wereldoriëntatievakken aardrijkskunde, geschiedenis en natuur en techniek. Voor deze cursus
was de opdracht om een eigen omgevingsonderwijs les te ontwerpen en te geven.
Voordat ik ben begonnen met het ontwerpen van mijn les, heb ik een gesprek gevoerd met mijn
stagebegeleidster over de beginsituatie van de leerlingen wat betreft omgevingsonderwijs. Dit zal
ook als eerste beschreven zijn in dit verslag. Vervolgens heb ik inspiratie opgedaan waar ik
eventueel een les zou kunnen geven en waarover. Voor mij was dit een uitgebreid proces gezien
ik niet uit de omgeving kom, ik kom namelijk uit Twente en wist dan ook vrij weinig af van de
stad Nieuwegein waar ik stageloop. De ideeën die ik heb opgedaan staan uitgebreid beschreven
in dit verslag inclusief foto’s. Na de lesideeën is de organisatie en begeleiding van de les
beschreven met daaropvolgend het Gefaseerd Lesvoorbereidingsformulier (hierna GLVF
genoemd). De reflectie op de les samen met mijn praktijkopleidster zit hier ook bij ingevoegd.
Dit verslag sluit af met een voorstel voor een redactie van een tijdschrift over het vaker geven
van omgevingsonderwijs in de klas met eventuele tips hoe dit te realiseren is.
Uiteindelijk heeft de les plaatsgevonden op 10 juni 2021 en heb ik gekozen om de omgeving
achter de school de gebruiken voor mijn les.
3
, Beginsituatie
Mijn stageschool heet … en is een openbare basisschool gevestigd in Nieuwegein. Groep 6A, de
klas waar ik momenteel iedere donderdag mag stagelopen, heeft … leerlingen waarvan …
jongens en … meisjes. Op dit moment zijn de leerlingen in de klas qua zitplekken ingedeeld aan
de hand van een sociogram op met wie ze het beste kunnen samenwerken. Bij het maken van de
groepjes heb ik hier rekening mee gehouden.
Met mijn praktijkopleidster heb ik een gesprek gevoerd om te inventariseren wat de leerlingen al
hebben mogen ervaren aan omgevingsonderwijs en alles wat daar bij komt kijken. Uit ons
gesprek volgde dat de leerlingen alleen de methode ‘Naut, Meander en Brandaan’ gebruiken
voor de vakken die onder wereldoriëntatie vallen en nog niet bekend zijn met het concept
omgevingsonderwijs. Eén keer in de twee weken hebben ze 60 minuten les uit de methode.
Momenteel zijn ze bij Naut aan de slag met het thema ‘Een sterk lichaam’, bij Meander met ‘De
Stad’ en bij Brandaan met ‘De Industriële Revolutie’.
De conclusie dat de leerlingen dus een algemeen beeld hebben van verschillende onderwerpen
hiervoor zoals het tijdvak ‘Monniken en Ridders’ mag dus getrokken worden. Ze hebben echter
nog geen kennis van hoe de stad Nieuwegein is ontstaan, waarom het precies op deze plek is
gesticht of welke verdere geschiedenis de stad heeft. Op vele vlakken zullen ze dus nieuwe
informatie tot zich nemen die aansluit bij eerdere informatie. Gezien er wel interesse is naar het
onderwerp door meerdere vragen naar het ontstaan van de stad, zullen de kinderen naar
verwachting wel betrokken zijn bij de les.
De leerlingen hebben verder geen ervaring met omgevingsonderwijs, maar ondanks dat hebben
ze al wel ervaring met bepaalde vaardigheden gebruiken, zoals kaartlezen. Voor onder andere de
topografie lessen hebben ze gebruik gemaakt van de Junior Bosatlas waarbij ze plaatsnamen
moesten aflezen en overnemen. En zo werden ze bij verkeer in groep 4 geïntroduceerd aan het
aflezen en maken van plattegronden.
Verder gaf mijn stagebegeleidster aan dat er zich een park achter de school bevindt, park ‘De
Buurt’, die eventueel gebruikt zou kunnen worden als geschikte plek voor omgevingsonderwijs.
Veel leerlingen kennen deze plek al, omdat het achter de school ligt en er speeltoestellen staan.
De omgeving bij de school kennen ze allemaal grotendeels ook wel, zoals het winkelcentrum dat
op loopafstand is.
4
Sanne Huizing
1735937
OTA2-HWER2-16
Omgevingsonderwijs
,Inhoudsopgave
Inleiding.........................................................................................................................................................................3
Beginsituatie..................................................................................................................................................................4
Verkennen van de omgeving & brainstormen...........................................................................................................5
Plek: ‘Huis Oudegein’................................................................................................................................................5
Plek: ‘Park De Buurt en Kasteel Batau’....................................................................................................................7
Plek: ‘De Nieuwe Hollandse Waterlinie en het monument voor Jutphase oorlogsslachtoffers’.............................10
Plek: ‘Herenstraat’..................................................................................................................................................13
Plek: ‘Kasteel Rijnhuizen’........................................................................................................................................15
Plek: ‘Rond de school’.............................................................................................................................................17
Organisatie en begeleiding.........................................................................................................................................19
GLVF Omgevingsonderwijs.......................................................................................................................................20
Voorstel aan de redactie.............................................................................................................................................28
Bronnenlijst.................................................................................................................................................................30
Bijlage...........................................................................................................................................................................32
Bijlage A; werkblad kasteel......................................................................................................................................32
Bijlage B; telkaart diertjes.......................................................................................................................................34
Bijlage C; stappenplan.............................................................................................................................................35
Bijlage D; welk dier is het?......................................................................................................................................36
Bijlage E; bewijs......................................................................................................................................................37
2
, Inleiding
Dit blok heb ik de cursus ‘Omgevingsonderwijs’ mogen volgen, waarbij werd ingezoomd op de
wereldoriëntatievakken aardrijkskunde, geschiedenis en natuur en techniek. Voor deze cursus
was de opdracht om een eigen omgevingsonderwijs les te ontwerpen en te geven.
Voordat ik ben begonnen met het ontwerpen van mijn les, heb ik een gesprek gevoerd met mijn
stagebegeleidster over de beginsituatie van de leerlingen wat betreft omgevingsonderwijs. Dit zal
ook als eerste beschreven zijn in dit verslag. Vervolgens heb ik inspiratie opgedaan waar ik
eventueel een les zou kunnen geven en waarover. Voor mij was dit een uitgebreid proces gezien
ik niet uit de omgeving kom, ik kom namelijk uit Twente en wist dan ook vrij weinig af van de
stad Nieuwegein waar ik stageloop. De ideeën die ik heb opgedaan staan uitgebreid beschreven
in dit verslag inclusief foto’s. Na de lesideeën is de organisatie en begeleiding van de les
beschreven met daaropvolgend het Gefaseerd Lesvoorbereidingsformulier (hierna GLVF
genoemd). De reflectie op de les samen met mijn praktijkopleidster zit hier ook bij ingevoegd.
Dit verslag sluit af met een voorstel voor een redactie van een tijdschrift over het vaker geven
van omgevingsonderwijs in de klas met eventuele tips hoe dit te realiseren is.
Uiteindelijk heeft de les plaatsgevonden op 10 juni 2021 en heb ik gekozen om de omgeving
achter de school de gebruiken voor mijn les.
3
, Beginsituatie
Mijn stageschool heet … en is een openbare basisschool gevestigd in Nieuwegein. Groep 6A, de
klas waar ik momenteel iedere donderdag mag stagelopen, heeft … leerlingen waarvan …
jongens en … meisjes. Op dit moment zijn de leerlingen in de klas qua zitplekken ingedeeld aan
de hand van een sociogram op met wie ze het beste kunnen samenwerken. Bij het maken van de
groepjes heb ik hier rekening mee gehouden.
Met mijn praktijkopleidster heb ik een gesprek gevoerd om te inventariseren wat de leerlingen al
hebben mogen ervaren aan omgevingsonderwijs en alles wat daar bij komt kijken. Uit ons
gesprek volgde dat de leerlingen alleen de methode ‘Naut, Meander en Brandaan’ gebruiken
voor de vakken die onder wereldoriëntatie vallen en nog niet bekend zijn met het concept
omgevingsonderwijs. Eén keer in de twee weken hebben ze 60 minuten les uit de methode.
Momenteel zijn ze bij Naut aan de slag met het thema ‘Een sterk lichaam’, bij Meander met ‘De
Stad’ en bij Brandaan met ‘De Industriële Revolutie’.
De conclusie dat de leerlingen dus een algemeen beeld hebben van verschillende onderwerpen
hiervoor zoals het tijdvak ‘Monniken en Ridders’ mag dus getrokken worden. Ze hebben echter
nog geen kennis van hoe de stad Nieuwegein is ontstaan, waarom het precies op deze plek is
gesticht of welke verdere geschiedenis de stad heeft. Op vele vlakken zullen ze dus nieuwe
informatie tot zich nemen die aansluit bij eerdere informatie. Gezien er wel interesse is naar het
onderwerp door meerdere vragen naar het ontstaan van de stad, zullen de kinderen naar
verwachting wel betrokken zijn bij de les.
De leerlingen hebben verder geen ervaring met omgevingsonderwijs, maar ondanks dat hebben
ze al wel ervaring met bepaalde vaardigheden gebruiken, zoals kaartlezen. Voor onder andere de
topografie lessen hebben ze gebruik gemaakt van de Junior Bosatlas waarbij ze plaatsnamen
moesten aflezen en overnemen. En zo werden ze bij verkeer in groep 4 geïntroduceerd aan het
aflezen en maken van plattegronden.
Verder gaf mijn stagebegeleidster aan dat er zich een park achter de school bevindt, park ‘De
Buurt’, die eventueel gebruikt zou kunnen worden als geschikte plek voor omgevingsonderwijs.
Veel leerlingen kennen deze plek al, omdat het achter de school ligt en er speeltoestellen staan.
De omgeving bij de school kennen ze allemaal grotendeels ook wel, zoals het winkelcentrum dat
op loopafstand is.
4
