7.1 [Algemene inleiding]
Kernbegrippen
Nederlandse Kultuurkamer = Duitse instantie om in de Tweede Wereldoorlog controle
uit te oefenen op kunstenaars.
Verzetsliteratuur = anti-Duitse literatuur, zoals illegale krantjes en poëzie.
Existentialisme = filosofische stroming die individuele vrijheid, verantwoordelijkheid en
subjectiviteit voorstaat.
Archetype = idee uit het collectieve onbewuste.
Leerdoelen
Voor welke keuze auteurs in de Tweede Wereldoorlog gesteld worden
Wel of niet aanmelden bij de Nederlandse Kultuurkamer, verplicht door de Duitsers.
Wat de gevolgen zijn van hun keuze
Wel aanmelden: in de oorlog vrij publiceren; na de oorlog publicatieverbod van min. 1
jaar.
Niet aanmelden: niet publiceren of illegaal publiceren met riskering boete 5.000 gulden.
Wat typerend is voor de naoorlogse literatuur
Vanwege verschrikkingen, de economische puinhoop, de Koude Oorlog en de
onafhankelijkheidsstrijd blijft er veel angst. Ontluisterende romans verschijnen, zonder
hoop, geloof en idealen.
Wat het existentialisme inhoudt
Zinloosheid van het bestaan; mens moet zelf zingeven aan het bestaan. Deze filosofische
stroming legt nadruk op individuele vrijheid, verantwoordelijkheid en subjectiviteit.
Welke terugkerende motieven er in de existentialistische literatuur te vinden zijn
o Twijfel en scepsis: geen vooraf bepaalde zingeving. Twijfel aan zin van het
leven en aan hoogste norm. Scepsis: niets is zeker.
o Meer aandacht voor seksualiteit: oplossing in seksualiteit als tegenhanger van
eenzaamheid. Zelfgerichte, lichamelijke liefde.
o Crisis van het geweten: mens heeft zichzelf als norm en is vrij eigen waarden te
kiezen. Geen beroep op het geweten.
Waarom De grote zaal een existentialistische roman is.
De grote zaal gaat over een leven zonder God dat vervuld is van angst en eenzaamheid.
Na een aanval in een verpleeghuis opgenomen; laatste verblijfplaats voor de dood. De
grote zaal is hier symbool van.
Wat het magisch-realisme is en welke betekenis archetypen hierin hebben
Boeken uit magisch-realisme verbinden met onzichtbare wereld: bovennatuurlijk,
psychisch, magisch. Onder het zichtbare vormt zich een onbekende wereld, die alle
mensen in zich dragen. Uit dit collectieve onbewuste borrelen dingen op: archetypen.
Waardoor de kloof tussen algemene en christelijke literatuur groter wordt
Met het begin van het existentialisme heerst niet alleen twijfel aan God, maar wordt God
ook bespot en Zijn bestaan wordt volledig ontkend.
Welke invloed het existentialisme heeft op de christelijke literatuur
Ook christelijke schrijvers als B. Nijenhuis laat zijn personages worstelen met God en de
zin van het bestaan. De zoektocht naar zingeving is dus ook in chr. literatuur aanwezig.
Samenvatting
In 1941 werd door de Duitsers de Nederlandse Kultuurkamer opgericht, waarna iedere
kunstenaar, schrijver, muzikant of podiumartiest zich moest aanmelden > censuur.
Ferdinant Bordewijk meldde zich niet aan. Veel kunstenaars gaan ‘ondergronds’ > bladen
als Het Parool, Trouw, Vrij Nederland.
Doel van deze verzetsliteratuur: burger hart onder de riem steken. Belangrijk voorbeeld:
bundel geuzenliederen.
Eerste existentialisten: Franse schrijvers/filosofen Camus en Sartre. Door ervaringen uit
WOII raken mensen los en krijgt existentialisme steeds meer ruimte.
Idee van archetypen komt van 19e-eewse filosoof Jung; in psyche zijn onbewust ideeën
aanwezig die naar boven komen als archetypen. Basering van ideeën op Plato;
werkelijkheid is afschaduwing.
Kernbegrippen
Nederlandse Kultuurkamer = Duitse instantie om in de Tweede Wereldoorlog controle
uit te oefenen op kunstenaars.
Verzetsliteratuur = anti-Duitse literatuur, zoals illegale krantjes en poëzie.
Existentialisme = filosofische stroming die individuele vrijheid, verantwoordelijkheid en
subjectiviteit voorstaat.
Archetype = idee uit het collectieve onbewuste.
Leerdoelen
Voor welke keuze auteurs in de Tweede Wereldoorlog gesteld worden
Wel of niet aanmelden bij de Nederlandse Kultuurkamer, verplicht door de Duitsers.
Wat de gevolgen zijn van hun keuze
Wel aanmelden: in de oorlog vrij publiceren; na de oorlog publicatieverbod van min. 1
jaar.
Niet aanmelden: niet publiceren of illegaal publiceren met riskering boete 5.000 gulden.
Wat typerend is voor de naoorlogse literatuur
Vanwege verschrikkingen, de economische puinhoop, de Koude Oorlog en de
onafhankelijkheidsstrijd blijft er veel angst. Ontluisterende romans verschijnen, zonder
hoop, geloof en idealen.
Wat het existentialisme inhoudt
Zinloosheid van het bestaan; mens moet zelf zingeven aan het bestaan. Deze filosofische
stroming legt nadruk op individuele vrijheid, verantwoordelijkheid en subjectiviteit.
Welke terugkerende motieven er in de existentialistische literatuur te vinden zijn
o Twijfel en scepsis: geen vooraf bepaalde zingeving. Twijfel aan zin van het
leven en aan hoogste norm. Scepsis: niets is zeker.
o Meer aandacht voor seksualiteit: oplossing in seksualiteit als tegenhanger van
eenzaamheid. Zelfgerichte, lichamelijke liefde.
o Crisis van het geweten: mens heeft zichzelf als norm en is vrij eigen waarden te
kiezen. Geen beroep op het geweten.
Waarom De grote zaal een existentialistische roman is.
De grote zaal gaat over een leven zonder God dat vervuld is van angst en eenzaamheid.
Na een aanval in een verpleeghuis opgenomen; laatste verblijfplaats voor de dood. De
grote zaal is hier symbool van.
Wat het magisch-realisme is en welke betekenis archetypen hierin hebben
Boeken uit magisch-realisme verbinden met onzichtbare wereld: bovennatuurlijk,
psychisch, magisch. Onder het zichtbare vormt zich een onbekende wereld, die alle
mensen in zich dragen. Uit dit collectieve onbewuste borrelen dingen op: archetypen.
Waardoor de kloof tussen algemene en christelijke literatuur groter wordt
Met het begin van het existentialisme heerst niet alleen twijfel aan God, maar wordt God
ook bespot en Zijn bestaan wordt volledig ontkend.
Welke invloed het existentialisme heeft op de christelijke literatuur
Ook christelijke schrijvers als B. Nijenhuis laat zijn personages worstelen met God en de
zin van het bestaan. De zoektocht naar zingeving is dus ook in chr. literatuur aanwezig.
Samenvatting
In 1941 werd door de Duitsers de Nederlandse Kultuurkamer opgericht, waarna iedere
kunstenaar, schrijver, muzikant of podiumartiest zich moest aanmelden > censuur.
Ferdinant Bordewijk meldde zich niet aan. Veel kunstenaars gaan ‘ondergronds’ > bladen
als Het Parool, Trouw, Vrij Nederland.
Doel van deze verzetsliteratuur: burger hart onder de riem steken. Belangrijk voorbeeld:
bundel geuzenliederen.
Eerste existentialisten: Franse schrijvers/filosofen Camus en Sartre. Door ervaringen uit
WOII raken mensen los en krijgt existentialisme steeds meer ruimte.
Idee van archetypen komt van 19e-eewse filosoof Jung; in psyche zijn onbewust ideeën
aanwezig die naar boven komen als archetypen. Basering van ideeën op Plato;
werkelijkheid is afschaduwing.
