Pedagogische adviezen voor speciale kinderen – Trix
van Lieshout
H3 (Pedagogisch vakmanschap)
Als opvoeder grote invloed om gedrag van kind: makkelijkste aanpak is om te beginnen bij eigen
gedrag van de volwassene.
Ideale opvoeder (volgens Ter Horst, 1994) is zelf volwassen, kan zich op eigen kracht staande
houden, heeft niet steeds bevestiging nodig, niet steeds bezig met eigen groeiproces,
verantwoordelijk, evenwichtige overweging tussen gevoel en verstand. Energie over voor kind.
Het is belangrijk dat kinderen een reële inschatting leren maken van hun mogelijkheden en
onmogelijkheden.
Vaardigheden opvoeders/begeleiders:
a) Uit positieve grondhouding van begeleider
a. Alles draait om respect
b. Eerste in de groep, jongeren zijn welkom
c. Niet bang om fouten toe te geven
d. Kritisch naar jezelf en eigen functioneren durven kijken
e. Jongeren apart aanspreken op gedrag, niet voor schut zetten
f. Overtuiging voor positief beïnvloeden gedrag met intensieve aanpak
g. Geef het goede voorbeeld
h. Contact met collega als je iets negatiefs hoort
i. Kijk achter het gedrag en heb interesse in de persoon
j. Verlies je niet als je kwaad bent, maar word professioneel boos
k. Positieve verwachtingen van jongeren
l. Het kind is zelf de deskundige
m. Realistische houding (vaak onmacht, niet onwil)
n. Humor, relativeer zaken, haal scherpe kantjes eraf
o. Stimulerende en uitdagende omgeving, die ze wel aankunnen
p. Sommige vaardigheden expliciet aanleren
q. Grenzen van opvoedbaarheid
b) Goed groeps-, klassenmanagement en instructie
a. Les goed georganiseerd
b. Lesstof aansluitend bij mogelijkheden jongeren
c. Stapsgewijze aanpak, heldere korte instructie; auditief en visueel materiaal
d. Afwisselend, gevarieerd lesgeven
e. Aantrekkelijke groep
f. Duidelijk te volgen. Begin en overgang duidelijk markeren.
g. Tijdsordening met rust, reinheid en regelmaat
c) Bevorderen van goede relatie, interactie
a. Vertrouwensband door aandacht en interesse
b. Enthousiasme, vriendelijkheid en geloof in de jongere uitstralen
c. Gericht op positieve in de jongere, veel complimenten
d. Zuinig met kritiek
e. Alleen zinvolle straf en geef aan waarom: we lossen het samen op
f. Niet te snel de jongere uit de groep zetten, anders korte time-out
, g. Keur jongere nooit af, alleen gedrag
h. Duidelijk, gedecideerd je grenzen en concreet aangeven wat je wel wilt
i. Goede communicatie met een jongere
j. Goede vaardigheden voor een gesprek
i. Serieus nemen
ii. Oogcontact
iii. Omstebeurt kort spreken
iv. Luisteren en kalm blijven
v. Rechtop zitten en geïnteresseerd kijken
vi. Op gewone toon spreken
vii. Blijf bij onderwerp
viii. Zakelijk gevoelens uiten
ix. Geschilpunten aangeven
x. Zowel plus- als minpunten noemen
xi. Niet meteen conclusies trekken
xii. Bij het heden blijven
xiii. De ander zijn mening vragen
xiv. Vraag en verzoek
xv. Zeg wat je op je hart hebt
xvi. Geef je eigen aandeel toe
xvii. ‘Niemand is perfect’ en ga over tot de orde van de dag
k. Niet te veel tijd aan uitspitten van conflicten in heetst van de strijd, maar later
l. Energie in positieve groepsvorming
m. Pesten wordt nooit getolereerd
n. Serieus nemen, gedoseerde verantwoordelijkheid, samen regels opstellen
o. Kritiek in vorm van ik-boodschap
p. Zakelijke manier opmerkingen
d) Niet direct met jongere, maar meso/macroniveau
a. Verstoorde communicatie helpen door anderen als communicatieproces te
gebruiken
b. Kritisch bekijken sociale organisatie van je school
c. Goede contacten met hulpverlenende instellingen
d. Overleg met ouders en stem aanpak op elkaar af
H4 paragraaf 1 en 6
Vermijdingsgedrag van situaties die angst oproepen is gegeneraliseerd. Zelfs in bekende sociale
situaties blijft het moeilijk.
- Blootstelling aan gevreesde sociale situatie leidt tot onmiddelijke angstaanval/paniek
- Fobische situatie wordt vermeden of alleen met intense angst doorstaan.
- Vermijding of spanning interfereert met het functioneren in sociale relaties of betrokkene
lijdt ernstig onder angst.
- Betrokken persoon is ervan overtuigd dat zijn angst in feite overdreven is en niet in
verhouding staat tot het reële gevaar.
Samenvatting beste aanpak
- Stel bij jongere affectieve aanpak centraal. Werk daarnaast via cognitieve, informatieve
aanpak aan het veranderen van hun negatieve ideeën.
van Lieshout
H3 (Pedagogisch vakmanschap)
Als opvoeder grote invloed om gedrag van kind: makkelijkste aanpak is om te beginnen bij eigen
gedrag van de volwassene.
Ideale opvoeder (volgens Ter Horst, 1994) is zelf volwassen, kan zich op eigen kracht staande
houden, heeft niet steeds bevestiging nodig, niet steeds bezig met eigen groeiproces,
verantwoordelijk, evenwichtige overweging tussen gevoel en verstand. Energie over voor kind.
Het is belangrijk dat kinderen een reële inschatting leren maken van hun mogelijkheden en
onmogelijkheden.
Vaardigheden opvoeders/begeleiders:
a) Uit positieve grondhouding van begeleider
a. Alles draait om respect
b. Eerste in de groep, jongeren zijn welkom
c. Niet bang om fouten toe te geven
d. Kritisch naar jezelf en eigen functioneren durven kijken
e. Jongeren apart aanspreken op gedrag, niet voor schut zetten
f. Overtuiging voor positief beïnvloeden gedrag met intensieve aanpak
g. Geef het goede voorbeeld
h. Contact met collega als je iets negatiefs hoort
i. Kijk achter het gedrag en heb interesse in de persoon
j. Verlies je niet als je kwaad bent, maar word professioneel boos
k. Positieve verwachtingen van jongeren
l. Het kind is zelf de deskundige
m. Realistische houding (vaak onmacht, niet onwil)
n. Humor, relativeer zaken, haal scherpe kantjes eraf
o. Stimulerende en uitdagende omgeving, die ze wel aankunnen
p. Sommige vaardigheden expliciet aanleren
q. Grenzen van opvoedbaarheid
b) Goed groeps-, klassenmanagement en instructie
a. Les goed georganiseerd
b. Lesstof aansluitend bij mogelijkheden jongeren
c. Stapsgewijze aanpak, heldere korte instructie; auditief en visueel materiaal
d. Afwisselend, gevarieerd lesgeven
e. Aantrekkelijke groep
f. Duidelijk te volgen. Begin en overgang duidelijk markeren.
g. Tijdsordening met rust, reinheid en regelmaat
c) Bevorderen van goede relatie, interactie
a. Vertrouwensband door aandacht en interesse
b. Enthousiasme, vriendelijkheid en geloof in de jongere uitstralen
c. Gericht op positieve in de jongere, veel complimenten
d. Zuinig met kritiek
e. Alleen zinvolle straf en geef aan waarom: we lossen het samen op
f. Niet te snel de jongere uit de groep zetten, anders korte time-out
, g. Keur jongere nooit af, alleen gedrag
h. Duidelijk, gedecideerd je grenzen en concreet aangeven wat je wel wilt
i. Goede communicatie met een jongere
j. Goede vaardigheden voor een gesprek
i. Serieus nemen
ii. Oogcontact
iii. Omstebeurt kort spreken
iv. Luisteren en kalm blijven
v. Rechtop zitten en geïnteresseerd kijken
vi. Op gewone toon spreken
vii. Blijf bij onderwerp
viii. Zakelijk gevoelens uiten
ix. Geschilpunten aangeven
x. Zowel plus- als minpunten noemen
xi. Niet meteen conclusies trekken
xii. Bij het heden blijven
xiii. De ander zijn mening vragen
xiv. Vraag en verzoek
xv. Zeg wat je op je hart hebt
xvi. Geef je eigen aandeel toe
xvii. ‘Niemand is perfect’ en ga over tot de orde van de dag
k. Niet te veel tijd aan uitspitten van conflicten in heetst van de strijd, maar later
l. Energie in positieve groepsvorming
m. Pesten wordt nooit getolereerd
n. Serieus nemen, gedoseerde verantwoordelijkheid, samen regels opstellen
o. Kritiek in vorm van ik-boodschap
p. Zakelijke manier opmerkingen
d) Niet direct met jongere, maar meso/macroniveau
a. Verstoorde communicatie helpen door anderen als communicatieproces te
gebruiken
b. Kritisch bekijken sociale organisatie van je school
c. Goede contacten met hulpverlenende instellingen
d. Overleg met ouders en stem aanpak op elkaar af
H4 paragraaf 1 en 6
Vermijdingsgedrag van situaties die angst oproepen is gegeneraliseerd. Zelfs in bekende sociale
situaties blijft het moeilijk.
- Blootstelling aan gevreesde sociale situatie leidt tot onmiddelijke angstaanval/paniek
- Fobische situatie wordt vermeden of alleen met intense angst doorstaan.
- Vermijding of spanning interfereert met het functioneren in sociale relaties of betrokkene
lijdt ernstig onder angst.
- Betrokken persoon is ervan overtuigd dat zijn angst in feite overdreven is en niet in
verhouding staat tot het reële gevaar.
Samenvatting beste aanpak
- Stel bij jongere affectieve aanpak centraal. Werk daarnaast via cognitieve, informatieve
aanpak aan het veranderen van hun negatieve ideeën.
