Samenvatting Geschiedenis
HAVO/VWO
Memo 2B (exemplaar uit 2020)
Hoofstuk 5 Nationalisme en imperialisme
Tijd van burgers en stoommachines
Paragraaf 5.1 t/m 5.4 (Liefde voor het vaderland, Europa gaat de wereld
overheersen, Nederlands-Indië, De wedloop om Afrika)
§5.1 Liefde voor het vaderland
Leg uit wat er werd De leiders van de Europese landen waren voor twee dingen bang:
besloten op het congres - De veranderingen tijdens de Franse Revolutie
in Wenen. - Dat Frankrijk opnieuw te machtig zou worden.
Daarom organiseerden ze het Congres van Wenen (grote vergadering).
3 belangrijke besluiten:
1. Ze draaiden veel democratische hervormingen terug. Europa
keerde terug naar de politiek-bestuurlijke situatie van vóór de
Franse Revolutie. Dat noemen we de Restauratie.
2. Men probeerde Frankrijk te bedwingen door het te omringen
met sterke landen. Daarom werden Nederland, België en
Luxemburg samengevoegd tot één Koninkrijk der Nederlanden.
Ook werd de Duitse staat Pruisen versterkt.
3. De vorsten spraken af elkaar te helpen bij het bestrijden van
revolutionaire ideeën en bewegingen.
Restauratie Herstel van de politiek-bestuurlijke situaties van voor de Franse
Revolutie, waarbij veel landen weer een vorst aan het hoofd kregen.
Nationalisme Grote liefde voor je eigen land, volk en cultuur.
Leg uit met behulp van Het nationalisme groeide in de 19e eeuw. Voorbeelden:
voorbeelden wat - Cultureel: Mensen kregen meer belangstelling voor de
Nationalisme inhoudt, gebruiken en de geschiedenis van hun eigen volk.
op cultureel en politiek- - Politiek: Nationalisten vonden dat elk volk zijn eigen staat
bestuurlijk gebied. moest krijgen. Volken begonnen in de 19e eeuw te vechten
voor een eigen land. Daardoor vielen het keizerrijk Oostenrijk
(men sprak er Duits, Hongaars, Tsjechisch, Roemeens en Pools)
en het Ottomaanse Rijk (er woonden Turken, Grieken en
Bulgaren) uit elkaar.
- Politiek: Het omgekeerde kwam ook voor. B.v. in 1871 ontstond
het Duitse Keizerrijk. Het was meteen een van de belangrijkste
landen van Europa, met een moderne industrie, een groot
spoorwegnet en een sterk leger. In dezelfde tijd werd ook Italië
één land.
- Politiek: opkomst van het militarisme. Want alle Europese
staten wilde de sterkste zijn.
Militarisme Het idee dat oorlog een goede manier is om conflicten tussen staten op
te lossen. Aanhangers van het militarisme hebben daarom een
voorliefde voor het leger, wapens en militaire discipline.
1
, Wat waren de gevolgen Problemen door grote verschillen tussen noord en zuid. Verschillen:
van het nationalisme Noorden (de oude Republiek) Zuiden (de Zuidelijke Nederlanden)
voor Nederland? Nederlands Frans
Protestanten Katholieken
Economisch achter, nog geen Economisch voor, rond 1820 was
sprake van industrialisatie de industrialisatie al volop bezig
Koning Willem I probeerde:
- Eén officiële taal in te voeren: het Nederlands.
- Als protestant de invloed van de katholieke kerk terugdringen.
- Ook benoemde hij vooral bestuurders uit het noorden.
In 1830 begonnen de Belgen een opstand tegen Willem I en de
noordelijke overheersing. Binnen een jaar erkenden de andere
Europese landen dat België een apart koninkrijk was.
In 1831 begon Willem I nog een korte oorlog tegen België, die de
Belgen wonnen, dankzij steun van Frankrijk. Pas in 1839 gaf Willem I
zijn nederlaag toe en erkende hij België ook.
§5.2 Europa gaat de wereld overheersen
Leg uit hoe de Van wereldeconomie naar een wereldrijk in 6 stappen uitleggen:
overzeese 1. De basis was de wereldeconomie is tussen 1500 en 1650 was
handelscontacten van ontstaan. Europeanen hadden zo’n 1.500 vaarroutes ontdekt.
Europeanen uitgroeide 2. De Europeanen hadden handelsposten aan de kunst in Afrika en
tot wereldrijken. Azië gesticht. Vanuit deze forten dreven ze handel met de lokale
vorsten, zonder gebied te veroveren.
3. Daarnaast hadden Europeanen in Amerika in de 16e en 17e eeuw
grote gebieden veroverd en koloniën gesticht. Ze woonden daar
als boer of waren grote plantages begonnen.
4. In de 19e eeuw veranderde dit. Ook in Azië en later in Afrika
begonnen Europeanen het binnenland te bezetten en te besturen.
5. De bevolking moest allerlei producten voor de Europese markt
verbouwen, zoals tabak, koffie, thee, katoen en rubber. Ook
haalden Europeanen hier delfstoffen uit de grond, waaronder tin
en aardolie.
6. De Europese landen wilden allemaal een groot wereldrijk of
imperium vormen. Er ontstond een soort wedstrijd in het
veroveren van gebieden in Azië en Afrika. De periode tussen 1800
en 1940 wordt daarom ook wel de periode van het modern
imperialisme genoemd.
Imperium Een groot (wereld)rijk (in de 19e eeuw: met gebieden overzee).
Modern imperialisme Het streven van Europese landen in de 19e eeuw naar een groot
overzees rijk, waarbij de koloniën werden gebruikt als producenten van
grondstoffen en als afzetgebied.
Wat zijn de Het modern imperialisme had 4 oorzaken:
belangrijkste oorzaken 1. Het bezit van koloniën was voor de Europeanen economisch
van het modern voordelig. Omdat:
imperialisme? - Fabrieken hadden behoefte aan grondstoffen uit de
koloniën, zoals olie, rubber en katoen.
- De koloniën waren afzetgebied: de mensen kochten textiel
en andere industrieproducten uit Europa.
2
HAVO/VWO
Memo 2B (exemplaar uit 2020)
Hoofstuk 5 Nationalisme en imperialisme
Tijd van burgers en stoommachines
Paragraaf 5.1 t/m 5.4 (Liefde voor het vaderland, Europa gaat de wereld
overheersen, Nederlands-Indië, De wedloop om Afrika)
§5.1 Liefde voor het vaderland
Leg uit wat er werd De leiders van de Europese landen waren voor twee dingen bang:
besloten op het congres - De veranderingen tijdens de Franse Revolutie
in Wenen. - Dat Frankrijk opnieuw te machtig zou worden.
Daarom organiseerden ze het Congres van Wenen (grote vergadering).
3 belangrijke besluiten:
1. Ze draaiden veel democratische hervormingen terug. Europa
keerde terug naar de politiek-bestuurlijke situatie van vóór de
Franse Revolutie. Dat noemen we de Restauratie.
2. Men probeerde Frankrijk te bedwingen door het te omringen
met sterke landen. Daarom werden Nederland, België en
Luxemburg samengevoegd tot één Koninkrijk der Nederlanden.
Ook werd de Duitse staat Pruisen versterkt.
3. De vorsten spraken af elkaar te helpen bij het bestrijden van
revolutionaire ideeën en bewegingen.
Restauratie Herstel van de politiek-bestuurlijke situaties van voor de Franse
Revolutie, waarbij veel landen weer een vorst aan het hoofd kregen.
Nationalisme Grote liefde voor je eigen land, volk en cultuur.
Leg uit met behulp van Het nationalisme groeide in de 19e eeuw. Voorbeelden:
voorbeelden wat - Cultureel: Mensen kregen meer belangstelling voor de
Nationalisme inhoudt, gebruiken en de geschiedenis van hun eigen volk.
op cultureel en politiek- - Politiek: Nationalisten vonden dat elk volk zijn eigen staat
bestuurlijk gebied. moest krijgen. Volken begonnen in de 19e eeuw te vechten
voor een eigen land. Daardoor vielen het keizerrijk Oostenrijk
(men sprak er Duits, Hongaars, Tsjechisch, Roemeens en Pools)
en het Ottomaanse Rijk (er woonden Turken, Grieken en
Bulgaren) uit elkaar.
- Politiek: Het omgekeerde kwam ook voor. B.v. in 1871 ontstond
het Duitse Keizerrijk. Het was meteen een van de belangrijkste
landen van Europa, met een moderne industrie, een groot
spoorwegnet en een sterk leger. In dezelfde tijd werd ook Italië
één land.
- Politiek: opkomst van het militarisme. Want alle Europese
staten wilde de sterkste zijn.
Militarisme Het idee dat oorlog een goede manier is om conflicten tussen staten op
te lossen. Aanhangers van het militarisme hebben daarom een
voorliefde voor het leger, wapens en militaire discipline.
1
, Wat waren de gevolgen Problemen door grote verschillen tussen noord en zuid. Verschillen:
van het nationalisme Noorden (de oude Republiek) Zuiden (de Zuidelijke Nederlanden)
voor Nederland? Nederlands Frans
Protestanten Katholieken
Economisch achter, nog geen Economisch voor, rond 1820 was
sprake van industrialisatie de industrialisatie al volop bezig
Koning Willem I probeerde:
- Eén officiële taal in te voeren: het Nederlands.
- Als protestant de invloed van de katholieke kerk terugdringen.
- Ook benoemde hij vooral bestuurders uit het noorden.
In 1830 begonnen de Belgen een opstand tegen Willem I en de
noordelijke overheersing. Binnen een jaar erkenden de andere
Europese landen dat België een apart koninkrijk was.
In 1831 begon Willem I nog een korte oorlog tegen België, die de
Belgen wonnen, dankzij steun van Frankrijk. Pas in 1839 gaf Willem I
zijn nederlaag toe en erkende hij België ook.
§5.2 Europa gaat de wereld overheersen
Leg uit hoe de Van wereldeconomie naar een wereldrijk in 6 stappen uitleggen:
overzeese 1. De basis was de wereldeconomie is tussen 1500 en 1650 was
handelscontacten van ontstaan. Europeanen hadden zo’n 1.500 vaarroutes ontdekt.
Europeanen uitgroeide 2. De Europeanen hadden handelsposten aan de kunst in Afrika en
tot wereldrijken. Azië gesticht. Vanuit deze forten dreven ze handel met de lokale
vorsten, zonder gebied te veroveren.
3. Daarnaast hadden Europeanen in Amerika in de 16e en 17e eeuw
grote gebieden veroverd en koloniën gesticht. Ze woonden daar
als boer of waren grote plantages begonnen.
4. In de 19e eeuw veranderde dit. Ook in Azië en later in Afrika
begonnen Europeanen het binnenland te bezetten en te besturen.
5. De bevolking moest allerlei producten voor de Europese markt
verbouwen, zoals tabak, koffie, thee, katoen en rubber. Ook
haalden Europeanen hier delfstoffen uit de grond, waaronder tin
en aardolie.
6. De Europese landen wilden allemaal een groot wereldrijk of
imperium vormen. Er ontstond een soort wedstrijd in het
veroveren van gebieden in Azië en Afrika. De periode tussen 1800
en 1940 wordt daarom ook wel de periode van het modern
imperialisme genoemd.
Imperium Een groot (wereld)rijk (in de 19e eeuw: met gebieden overzee).
Modern imperialisme Het streven van Europese landen in de 19e eeuw naar een groot
overzees rijk, waarbij de koloniën werden gebruikt als producenten van
grondstoffen en als afzetgebied.
Wat zijn de Het modern imperialisme had 4 oorzaken:
belangrijkste oorzaken 1. Het bezit van koloniën was voor de Europeanen economisch
van het modern voordelig. Omdat:
imperialisme? - Fabrieken hadden behoefte aan grondstoffen uit de
koloniën, zoals olie, rubber en katoen.
- De koloniën waren afzetgebied: de mensen kochten textiel
en andere industrieproducten uit Europa.
2
