Jong Leren Eten
Een adviesrapport voor gedragsbeïnvloeding, gefocust op de schoolkantine van BHS Gorredijk.
Minor Beinvloeden & Gedrag
Project gedragsbeïnvloeding
Opdrachtgever: Jong Leren Eten
Project begeleiders: J
J
Begeleidend docent:
,Inleiding
Energiedrankjes en frikandellenbroodjes, een bekend stereotyperend beeld van wat een gemiddelde
scholier nuttigt. Dit wordt nog vaak gezien op schoolpleinen en in de schoolkantines. Waarom kopen
jongeren deze vorm van voedsel, terwijl ze ’s ochtends vroeg vaak eerst nog hun eigen boterhammen
smeren voordat ze op de fiets naar school stappen?
Ruim 46 procent van de kinderen van 4 tot 12 jaar in Nederland eet zeven dagen per week groente (NJI,
2022). Daarmee voldoen ze aan de richtlijn gezonde voeding. Uit de Gezondheidsenquête blijkt dat de
oudere jeugd, van 12 tot 16 jaar minder gezond eet dan jongere kinderen. Hier valt nog veel winst te
behalen.
Gezond eten is goed voor het milieu en je lichaam. Een belangrijk onderwerp dus, en daarom zijn A, B, C
en D de uitdaging aangegaan om voor het programma Jong Leren Eten een gedragsinterventie te
ontwerpen.
Het project Jong Leren Eten is een programma waar ze jongeren willen stimuleren om duurzaam en
gezond te eten. Het prototype dat voor Jong Leren Eten bedacht is, richt zich op dat doel. Er wordt
gestreefd om middelbare scholieren te stimuleren om een gezondere keuze te maken binnen de
schoolkantine, en ook thuis. Verder is het doel om leerlingen te stimuleren om rekening te gaan houden
met duurzame voeding. Dit wordt uitgevoerd door scholieren te activeren met meerdere prototypes en
te informeren over het onderwerp.
Het onderzoek en de interventie werden uitgevoerd in de Burgemeester Harmsma School te Gorredijk.
De werkwijze van dit onderzoek is de Design Thinking methode. Deze methode zal uitgelegd worden in
het onderzoeksrapport, met een beschrijving van hoe dit toepasbaar is geweest op het project.
Uiteindelijk zijn er voor het vraagstuk “Welke gedragsinterventie kun je toepassen bij
middelbaarscholieren wat ervoor zorgt dat jongeren actief rekening gaan houden met gezond en
duurzaam eten op school en thuis?” meerdere oplossingen gevonden, die samengevoegd kunnen
worden tot één geheel.
Deze drie prototypes vormen de oplossing voor het vraagstuk, en bestaan uit voedselbonnen, eetwissel-
posters en workshops. Deze prototypes zullen in de rest van dit onderzoeksrapport nader toegelicht
worden, en hierbij zal ook toegelicht worden hoe deze ideeën tot stand zijn gekomen.
,Inleiding ........................................................................................................................................................ 2
1. Design Thinking methode ......................................................................................................................... 5
2. Verloop van de Design Thinking-fases ..................................................................................................... 6
2.1 Empathize ........................................................................................................................................... 6
2.2 Define ................................................................................................................................................. 6
2.3 Ideate.................................................................................................................................................. 6
2.4 Prototype............................................................................................................................................ 7
2.5 Test ..................................................................................................................................................... 7
3. Vraagstuk Jong Leren eten ....................................................................................................................... 8
3.1 Wat is Jong leren eten? ...................................................................................................................... 8
3.2 Wat is het vraagstuk van Jong Leren Eten? ........................................................................................ 8
4. Theoretisch Kader .................................................................................................................................... 9
4.1 Gezond en duurzaam eten ................................................................................................................. 9
4.1.1 Schijf van vijf.............................................................................................................................. 10
4.1.2 Een goed eetpatroon voor je hersenen .................................................................................... 11
4.2 Artikel: Thuisbezorgd op het schoolplein ......................................................................................... 12
4.3 Hoe jongeren denken over voedsel ................................................................................................. 13
4.4 Bestaande interventies..................................................................................................................... 14
4.5 Psychologische theorieën................................................................................................................. 15
5. Samenvatting theoretisch kader ............................................................................................................ 17
6. Leerling profiel, onderbouw. .................................................................................................................. 18
7.1 Het onderzoek ...................................................................................................................................... 20
7.1.1 Beschrijving prototype voedselbonnen ........................................................................................ 20
7.1.2 Hypothese ................................................................................................................................. 21
7.2 Beschrijving prototype eetwissel-posters ........................................................................................ 22
7.2.1 Hypothese ................................................................................................................................. 23
7.3 Beschrijving prototype workshops ................................................................................................... 24
7.3.1 Hypothese ................................................................................................................................. 24
7.4 De focusgroep .................................................................................................................................. 25
7.4.1 Wat is een focusgroep? ............................................................................................................. 25
7.4.2 Opzet van het gesprek ............................................................................................................... 25
7.4.3 De uitkomsten ........................................................................................................................... 25
7.5 De enquête ....................................................................................................................................... 26
7.5.1 Tot stand komen van de vraagstelling en de enquête .............................................................. 26
8. Waarom drie prototypes? ...................................................................................................................... 27
8.1 Conformeren .................................................................................................................................... 27
8.2 Activeren .......................................................................................................................................... 27
, 8.3 Informeren ....................................................................................................................................... 27
9. Resultaten .............................................................................................................................................. 29
10. Conclusie en aanbeveling ..................................................................................................................... 33
11. Slotwoord ............................................................................................................................................. 34
12. Evaluaties en feedforward ................................................................................................................... 35
12.1 Feedforward van de opdrachtgevers (A en B) ............................................................................... 35
12.2 Individuele evaluaties team ........................................................................................................... 36
12.3 Groepsevaluatie ............................................................................................................................. 44
13. Literatuurlijst ........................................................................................................................................ 45
14. Bijlagen ................................................................................................................................................. 48
14.1 Bijlage 1: Enquête Beginsituatie ..................................................................................................... 48
14.2 Bijlage 2: Feedback van A op 24/03/2022 ...................................................................................... 55
14.3 Bijlage 3: PowerPoint dia’s tussen-assessment ............................................................................. 56
14.4 Bijlage 4: Resultaten ....................................................................................................................... 63
14.5 Bijlage 5: Enquête Wat eet jij op school? ....................................................................................... 77
14.6 Bijlage 6: Enquête Prototypes ........................................................................................................ 81
14.7 Bijlage 7 : Artikel Thuisbezorgd op het schoolplein ....................................................................... 84
14.8 Bijlage 8: Theorie om thuis aan de slag te gaan met gezonde voeding ......................................... 86
14.9 Bijlage 9: Theorie over de opvoedstijlen ........................................................................................ 88
14.10 Bijlage 10: Presentatie eind-assessment ...................................................................................... 89
Een adviesrapport voor gedragsbeïnvloeding, gefocust op de schoolkantine van BHS Gorredijk.
Minor Beinvloeden & Gedrag
Project gedragsbeïnvloeding
Opdrachtgever: Jong Leren Eten
Project begeleiders: J
J
Begeleidend docent:
,Inleiding
Energiedrankjes en frikandellenbroodjes, een bekend stereotyperend beeld van wat een gemiddelde
scholier nuttigt. Dit wordt nog vaak gezien op schoolpleinen en in de schoolkantines. Waarom kopen
jongeren deze vorm van voedsel, terwijl ze ’s ochtends vroeg vaak eerst nog hun eigen boterhammen
smeren voordat ze op de fiets naar school stappen?
Ruim 46 procent van de kinderen van 4 tot 12 jaar in Nederland eet zeven dagen per week groente (NJI,
2022). Daarmee voldoen ze aan de richtlijn gezonde voeding. Uit de Gezondheidsenquête blijkt dat de
oudere jeugd, van 12 tot 16 jaar minder gezond eet dan jongere kinderen. Hier valt nog veel winst te
behalen.
Gezond eten is goed voor het milieu en je lichaam. Een belangrijk onderwerp dus, en daarom zijn A, B, C
en D de uitdaging aangegaan om voor het programma Jong Leren Eten een gedragsinterventie te
ontwerpen.
Het project Jong Leren Eten is een programma waar ze jongeren willen stimuleren om duurzaam en
gezond te eten. Het prototype dat voor Jong Leren Eten bedacht is, richt zich op dat doel. Er wordt
gestreefd om middelbare scholieren te stimuleren om een gezondere keuze te maken binnen de
schoolkantine, en ook thuis. Verder is het doel om leerlingen te stimuleren om rekening te gaan houden
met duurzame voeding. Dit wordt uitgevoerd door scholieren te activeren met meerdere prototypes en
te informeren over het onderwerp.
Het onderzoek en de interventie werden uitgevoerd in de Burgemeester Harmsma School te Gorredijk.
De werkwijze van dit onderzoek is de Design Thinking methode. Deze methode zal uitgelegd worden in
het onderzoeksrapport, met een beschrijving van hoe dit toepasbaar is geweest op het project.
Uiteindelijk zijn er voor het vraagstuk “Welke gedragsinterventie kun je toepassen bij
middelbaarscholieren wat ervoor zorgt dat jongeren actief rekening gaan houden met gezond en
duurzaam eten op school en thuis?” meerdere oplossingen gevonden, die samengevoegd kunnen
worden tot één geheel.
Deze drie prototypes vormen de oplossing voor het vraagstuk, en bestaan uit voedselbonnen, eetwissel-
posters en workshops. Deze prototypes zullen in de rest van dit onderzoeksrapport nader toegelicht
worden, en hierbij zal ook toegelicht worden hoe deze ideeën tot stand zijn gekomen.
,Inleiding ........................................................................................................................................................ 2
1. Design Thinking methode ......................................................................................................................... 5
2. Verloop van de Design Thinking-fases ..................................................................................................... 6
2.1 Empathize ........................................................................................................................................... 6
2.2 Define ................................................................................................................................................. 6
2.3 Ideate.................................................................................................................................................. 6
2.4 Prototype............................................................................................................................................ 7
2.5 Test ..................................................................................................................................................... 7
3. Vraagstuk Jong Leren eten ....................................................................................................................... 8
3.1 Wat is Jong leren eten? ...................................................................................................................... 8
3.2 Wat is het vraagstuk van Jong Leren Eten? ........................................................................................ 8
4. Theoretisch Kader .................................................................................................................................... 9
4.1 Gezond en duurzaam eten ................................................................................................................. 9
4.1.1 Schijf van vijf.............................................................................................................................. 10
4.1.2 Een goed eetpatroon voor je hersenen .................................................................................... 11
4.2 Artikel: Thuisbezorgd op het schoolplein ......................................................................................... 12
4.3 Hoe jongeren denken over voedsel ................................................................................................. 13
4.4 Bestaande interventies..................................................................................................................... 14
4.5 Psychologische theorieën................................................................................................................. 15
5. Samenvatting theoretisch kader ............................................................................................................ 17
6. Leerling profiel, onderbouw. .................................................................................................................. 18
7.1 Het onderzoek ...................................................................................................................................... 20
7.1.1 Beschrijving prototype voedselbonnen ........................................................................................ 20
7.1.2 Hypothese ................................................................................................................................. 21
7.2 Beschrijving prototype eetwissel-posters ........................................................................................ 22
7.2.1 Hypothese ................................................................................................................................. 23
7.3 Beschrijving prototype workshops ................................................................................................... 24
7.3.1 Hypothese ................................................................................................................................. 24
7.4 De focusgroep .................................................................................................................................. 25
7.4.1 Wat is een focusgroep? ............................................................................................................. 25
7.4.2 Opzet van het gesprek ............................................................................................................... 25
7.4.3 De uitkomsten ........................................................................................................................... 25
7.5 De enquête ....................................................................................................................................... 26
7.5.1 Tot stand komen van de vraagstelling en de enquête .............................................................. 26
8. Waarom drie prototypes? ...................................................................................................................... 27
8.1 Conformeren .................................................................................................................................... 27
8.2 Activeren .......................................................................................................................................... 27
, 8.3 Informeren ....................................................................................................................................... 27
9. Resultaten .............................................................................................................................................. 29
10. Conclusie en aanbeveling ..................................................................................................................... 33
11. Slotwoord ............................................................................................................................................. 34
12. Evaluaties en feedforward ................................................................................................................... 35
12.1 Feedforward van de opdrachtgevers (A en B) ............................................................................... 35
12.2 Individuele evaluaties team ........................................................................................................... 36
12.3 Groepsevaluatie ............................................................................................................................. 44
13. Literatuurlijst ........................................................................................................................................ 45
14. Bijlagen ................................................................................................................................................. 48
14.1 Bijlage 1: Enquête Beginsituatie ..................................................................................................... 48
14.2 Bijlage 2: Feedback van A op 24/03/2022 ...................................................................................... 55
14.3 Bijlage 3: PowerPoint dia’s tussen-assessment ............................................................................. 56
14.4 Bijlage 4: Resultaten ....................................................................................................................... 63
14.5 Bijlage 5: Enquête Wat eet jij op school? ....................................................................................... 77
14.6 Bijlage 6: Enquête Prototypes ........................................................................................................ 81
14.7 Bijlage 7 : Artikel Thuisbezorgd op het schoolplein ....................................................................... 84
14.8 Bijlage 8: Theorie om thuis aan de slag te gaan met gezonde voeding ......................................... 86
14.9 Bijlage 9: Theorie over de opvoedstijlen ........................................................................................ 88
14.10 Bijlage 10: Presentatie eind-assessment ...................................................................................... 89
