Samenvatting professionele geletterdheid spelling en spellingdidactiek

PABO L2.4 professionele geletterdheid
1A. Spelling:
meervoudsvormen:
1. Meervoudsvormen die eindigen op -eren leveren weinig problemen op (kind – kinderen, blad-
bladeren)
2. Meervoudsvormen die eindigen op -s (als de -s eraan vast kán, moet het)
> De -s schrijf je aan het woord vast wanneer dit geen uitspraakprobleem oplevert (meisjes, dictees,
bureaus, cafés, milieus, cowboys)

Woorden die eindigen op een heldere a, i, o, u en y krijgen - ‘s (oma’s, auto’s, accu’s, bikini’s, baby’s):

• Staat voor de –y een klinker, -s eraan vast (cowboys)
• Staat voor de –y een medeklinker, ’s (lolly’s)

Meervoudsvormen die eindigen op -en
Bij woorden die eindigen op een beklemtoonde -ie verdubbel je de -e en voeg je een trema toe:
• melodie - melodieën
• categorie – categorieën
Bij woorden die eindigen op een onbeklemtoonde -ie voeg je alleen een trema toe in verband met
de uitspraak porie – poriën, kolonie – koloniën

Woorden die eindigen op de onbeklemtoonde lettergrepen -ik, -it, -et, -es, -el krijgen in het
meervoud geen verdubbeling van de medeklinker. Monniken, kieviten, dreumesen, engelen etc.

Latijnse woorden die eindigen op -um kunnen op twee manieren in het meervoud staan:
• lyceum - lycea/lyceums
• datum - data/datums
Let op: musea’s is dubbel meervoud en is dus niet goed.

Latijnse woorden die eindigen op –us worden vaak als volgt in het meervoud gezet:
• Politicus - politici
• medicus - medici
Woorden die eindigen op -as, -is en -us in de meervoudsvorm altijd de laatste letter verdubbelen
ongeacht de klemtoon:
• terras – terrassen
• narcis – narcissen
• krokus – krokussen

Verkleinwoorden:
Bij woorden eindigend op een heldere -a, -e, -o of –u worden deze letters voor verkleiningsuitgang -
tje verdubbeld: papa - papaatje, auto - autootje, accu - accuutje, café – cafeetje
Bij woorden eindigend op een -i voeg je bij de verkleinvorm een -e toe:
> bikini – bikinietje, ski – skietje.
Woorden eindigend op een y met daarvoor een medeklinker krijgen een apostrof én –tje:
– baby – baby’tje
– hobby - hobby’tje

, Woorden eindigend op een y met daarvoor een klinker krijgen géén apostrof:
– essay – essaytje
– cowboy – cowboytje
Woorden eindigend op -ing worden in de verkleinvorm met –-nkje gespeld:
– woning - woninkje, koning – koninkje

Engelse woorden worden op dezelfde manier verkleind als Nederlandse woorden:
– cake- cakeje, barbecue – barbecuetje (eindigen niet op heldere klinker, daarom geen
verdubbeling!)
Bij woorden met afkortingen of symbolen voegen we een apostrof toe:
– sms - sms’je, A4’tje
Woorden uit het Frans die eindigen op een -t of een -d die we niet uitspreken, krijgen -je
toegevoegd:
– colbert – colbertje
– biscuit – biscuitje
In andere gevallen voeg je in verband met de uitspraak -tje toe:
– diner – dinertje
– cadeau – cadeautje
– bureau – bureautje
– tournedos – tournedostje.

Samenstellingen:
De tussenklank -en schrijf je als het eerste deel van het zelfstandig naamwoord uitsluitend -en in het
meervoud heeft. (Dus bij twee mogelijke meervouden komt er –e)
• kippenhok (kippen)
• boekenkast (boeken)
• groentesoep (groenten/groentes)
Als het eerste deel van het woord verwijst naar een persoon of zaak die uniek (=enig in zijn soort) is,
geen tussen –n-
• maneschijn (er is één maan)
• zonnestralen (er is één zon)
• Koninginnedag (er wordt één koningin bedoeld)
Als het eerste deel een versterkende betekenis heeft en de samenstelling een bijvoeglijk naamwoord
is schrijf je geen -n.
• beresterk
• apetrots
• boordevol
Deze regel geldt af en toe ook voor zelfstandige naamwoorden.
• takkewijf
• klotefilm
Als de afzonderlijke delen in de samenstelling niet meer goed te herkennen zijn.
• bullebak
• bolleboos

Afleidingen:
Een afleiding is een woord dat zelfstandig kan voorkomen, maar gecombineerd is met voorvoegsels
en/of achtervoegsels.
Voorbeeld: Zorg  zorgeloos, bezorgd, zorgelijk