Samenvatting geestelijke stromingen

Hoofdstuk Hindoeïsme
H1.1 – naam en oorsprong
Naam
- Komt van de rivier de Indus (in het huidige Pakistan uitmondt in
de zee)
- Ontstaan uit oude natuurreligie
- Gebied ten oosten van de Indus werd India genoemd en de
inheemse religies in het oude India kregen van buitenstaanders
de naam hindoeïsme.
- Indiërs noemen hun religie ‘sanatana dharma’ (de eeuwige leer
of bestemming) Indus bij Pakistan

Dharma
Orde / bestemming

Hindoeïsme
- Kent geen stichter of vaste organisatie
- Is resultaat van een ontwikkelingsproces
- Nieuwe sociale of religieuze elementen werden elke keer opgenomen
- Alle religieuze wegen brengen je naar hetzelfde doel, de uiteindelijke verlossing
- Kent veel goden en stromingen.

Twee lagen binnen het hindoeïsme
Laag 1
- De oeroude natuurreligie van de oorspronkelijke bewoners van India
- Allerlei natuurkrachten werden als goden (deva’s) of geesten gezien

Laag 2
- De religie van de Ariërs.
- Later werd dit het kastenstelsel
- Brahmanenbrachten systematisering aan (kastenstelsel) na 2000 v. Chr

Brahman
Het alles doordringende goddelijke

Atman
Je diepste levenskern

Atman
Brahman (‘tat twam asi, dat zijt gij’)

Samsara
eeuwige rad van wedergeboorten

Karma
wet van oorzaak en gevolg

Moksja
verlossing van samsara en karma

Tentamen geestelijke stromingen
Boek: De vijf religies van de wereld
InHolland

,H1.2 – Dharma, bestemming, kosmische orde en kaste
Bestemming
- De bestemming ligt in het goddelijke.
- Door het vervolmaken van jezelf kun je dit bereiken of wanneer je je in overgave kunt verenigen.
- Er heeft een soort kosmische orde.
- De kosmische orde kan tijdelijk verstoord worden, maar keert in de loop der tijd altijd weer
terug.

Kastenstelsel
- Door geboorte kom je in een kaste of varna (kleur)
1 De kaste geeft de kleur van je leven aan
- Door te leven volgens de regels, bereik je verlossing (wedergeboorte)

Hoofdkasten
 Brahmanen
 Ksatriya’s
 Vaisya’s
 Sjoedra’s of dasa’s

- Onder de sjoedra’s/dasa’s zit de groep onaanraakbare (dalits).
- De kasten hebben subkasten (jati’s)
- Trouwen doe je binnen je kaste
- Officieel is het kastenstelsel afgeschaft, maar in de praktijk werkt het nog heel sterk door.
- Onder de levensstadium en kaste horen
1 Natuurlijke orde
2 Morele orde van de samenleving met leefregels
3 Reinheidsvoorschriften

Regels voor de morele orde
 Geduld
 Tevredenheid
 Gelijkmoedigheid
 Vergevensgezindheid
 Matigheid
 Respecteren van andermans bezit
 Rein leven naar lichaam en geest
 Beheersing van de zinnen
 Ontwikkelen van wijsheid
 Verwerven van kennis
 Liefde voor de waarheid

Brahmanen
Hogere beroepen

 Priesters
 Zieners
 Filosofen




Tentamen geestelijke stromingen
Boek: De vijf religies van de wereld
InHolland

,Ksatriya’s
 Strijders
 Ridders
 Prinsen
 Koningen
 Landbestuurders
 Militairen

Vaisya’s
 Boeren
 Kooplieden
 Handelaren
 Geschoolde arbeiders

Sjoedra’s / dasa’s
 Ongeschoolde arbeiders
 Slaven
 Bedienden

Dalits
- Onaanraakbare
- Kasten onder de sjoedra’s / dasa’s

H1.3 – De bronnen: de Veda’s en de grote verhalen
Veda’s
- De oudste literatuur waarin voorschriften staan beschreven
- Geschreven in het Sanskriet
- Gezien als goddelijke openbaring
- Brahmanen kunnen Veda’s lezen en uitleggen

 Offers
 Spreuken
 Liederen
 Bezweringsformules
 Mantra’s
 Teksten over diverse rituelen
 Magische verhandelingen over het omgaan met ziekte, boze geesten etc.

Oepanisjaden
- Ontstaan aan het einde van de vedische periode
- Zoeken naar de laatste waarheid achter het bestaan van de wereld en haar goden
- Ontstaan van karma en reïncarnatie




Tentamen geestelijke stromingen
Boek: De vijf religies van de wereld
InHolland

, Grote verhalen
- Ontstaan na de vedische periode
- Spelen tot heden een grote rol
- Vormen een inspiratie
- Verhalen over Krisjna

 Mahabharata
 Bhagavadgita
 Ramayana

Mahabharata
- Het grote verhaal
- Gaat over de strijd tussen de Pandava’s en de Kaurava’s over de erfopvolging
- Stamt taf van rond het jaar nul.

Bhagavadgita
- ‘De zang van de Verhevene’
- Hart van het Hindoeïsme.
- Onderdeel van Mahabharata
- Gaat over een dialoog tussen Arjuna en aanvoerder van de strijd

Ramayana
- Begin van de jaartelling spelen Rama en Sita de hoofdrol

H1.4 – Wegen naar verlossing – karma en reïncarnatie
Reïncarnatie
- Na de dood kun je als mens of als dier wedergeboren worden.
- Tussen de dood en de wedergeboorte kun je een periode in de hemel of onderwereld verblijven
- Uiteindelijk kom je altijd als mens terug.

Karma
- Betekenis: handeling
- Gaat om de intentie waarmee je handelt
- Oorspronkelijk rituele handelingen, later tot alles wat je doet en nalaat
- De vruchten van je handelingen (karmaphala) bepalen hoe je leven in je volgende bestaan zal
zijn.
- Deze wet van karma werkt automatisch

Moksja
- Verlossing van karma
- Je diepste essentie (atman) kan alleen loskomen van de gevangenis van het lichaam als je
eigenlijk geen goede of slechte karma meer produceert.

Verlossingswegen (Marga’s of Yoga)
- Drie klassieke verlossingswegen
- Genoemd in de Bhagavadgita

 Karma-marga (de weg van het handelen)
 Bhakti-marga (de weg van de liefdevolle overgave)
 Jnana-marga (de weg van het inzicht)


Tentamen geestelijke stromingen
Boek: De vijf religies van de wereld
InHolland