Voeding en Diëtiek Blok 1 Gezonde voeding
Gezonde voeding
Inhoudsopgave
Week 2: Algemene functies van voedingsstoffen, richtlijnen gezonde voeding, voorbeelddagmenu maken
volgende de RGV en portiegroottes................................................................................................................ 3
De functies van de voedingstoffen eiwitten, vetten, koolhydraten, vezels uitleggen.........................................3
Uitleggen hoe de voedingsnormen van voedingsstoffen zijn vastgesteld met behulp van de termen:
gemiddelde behoefte, aanbevolen hoeveelheid, adequate inneming, aanvaardbare grens van inneming,
deficiëntie, intoxicatie..........................................................................................................................................3
De aanbevolen hoeveelheid voedingsstoffen (alleen macronutriënten)............................................................4
Gemiddelde portiegroottes aangeven van de voedingsmiddelentabellen op de juiste wijze gebruiken bij
voedingswaardeberekeningen.............................................................................................................................4
Berekenen in welke verhouding macronutriënten voorkomen in voedingsmiddelen........................................4
Beargumenteren wanneer een voedingsanamnesetechniek geschikt is voor een bepaalde situatie................5
Week 3: Koolhydraten................................................................................................................................... 6
Uitleggen hoe het spijsverteringsstelsel, de absorptie en de stofwisseling van koolhydraten in het menselijk
lichaam werkt.......................................................................................................................................................6
Uitleggen wat de chemische structuur, eigenschappen en functies van koolhydraten zijn................................7
Gevolgen van een te hoge of te lage inname van koolhydraten benoemen en verklaren..................................8
De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid voor gewenste koolhydraatinname voor een gezonde volwassene
berekenen.............................................................................................................................................................8
Week 4: psychologie, biologische en sociale factoren van invloed op eetgedrag, aversies &
voedselvoorkeuren........................................................................................................................................ 9
De termen zelfcontrole en locus of control uitleggen en weet hoe het een rol speelt bij eetgedrag.................9
De anatomie en fysiologie van eetlust en verzadiging uitleggen.........................................................................9
De 3 verschillende eetstijlen..............................................................................................................................10
Verklaren hoe voedselvoorkeuren en voedselaversies ontstaan......................................................................10
Richtlijnen in productgroepen............................................................................................................................11
Week 5: Vetten............................................................................................................................................ 12
Uitleggen hoe het spijsverteringsstelsel, de absorptie en de stofwisseling van vetten in het menselijk lichaam
werkt...................................................................................................................................................................12
Uitleggen wat de chemische structuur, eigenschappen en functies van vetten zijn.........................................13
Gevolgen van een te hoge of te lage inname van vetten benoemen en verklaren...........................................19
De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid voor gewenste vetinname voor een diverse, gezonde volwassene
berekenen...........................................................................................................................................................19
1
,Voeding en Diëtiek Blok 1 Gezonde voeding
Week 6 Eiwitten........................................................................................................................................... 20
Uitleggen wat de chemische structuur, eigenschappen en functies van eiwitten zijn......................................20
Uitleggen hoe het spijsverteringsstelsel, de absorptie en de stofwisseling van eiwitten in het menselijk
lichaam werkt.....................................................................................................................................................21
Gevolgen van een te hoge of te lage inname van eiwitten benoemen en verklaren........................................21
De verschillende manieren waarop eiwitkwaliteit wordt bepaald uitleggen, het verband kunnen uitleggen
met de aanbevolen hoeveelheid en voedingsmiddelen onderling kunnen vergelijken....................................22
Week 7 productkennis en warenwet............................................................................................................ 23
Week 8 Vitamines........................................................................................................................................ 24
Benoemen wat de naam, ADH, functies en belangrijkste voedselbronnen zijn van de vitamines in het lichaam
............................................................................................................................................................................24
Benoemen en verklaren wat de gevolgen zijn voor het lichaam van een deficiëntie of intoxicatie van
vitamines en welke groepen/ ziekten een groter risico hebben of verhoogde behoeften...............................24
Week 9 mineralen........................................................................................................................................ 28
Benoemen wat de naam ADH, functies en belangrijkste voedselbronnen zijn van de spoorelementen en
mineralen in het lichaam....................................................................................................................................28
Benoemen en verklaren wat de gevolgen zijn voor het lichaam van een deficiëntie of intoxicatie van
mineralen en spoorelementen en welke groepen/ ziekten een groter risico hebben of verhoogde behoeften
............................................................................................................................................................................28
2
,Voeding en Diëtiek Blok 1 Gezonde voeding
Week 2: Algemene functies van voedingsstoffen,
richtlijnen gezonde voeding, voorbeelddagmenu maken
volgende de RGV en portiegroottes
De functies van de voedingstoffen eiwitten, vetten, koolhydraten,
vezels uitleggen.
Macronutriënten Functie
Eiwit - Opbouw en onderhoud van spieren, organen, zenuwstelsel,
hormonen, enzymen en het bloed
- Leveren energie
- Eiwitten zijn betrokken bij veel regelprocessen in het lichaam
- Ze zijn nodig om neurotransmitters te maken; Neurotransmitters zijn
stoffen die een rol spelen in zenuw- en hersencellen en betrokken zijn bij de
overdracht van prikkels
Vet - Levert energie aan het lichaam
- De opslag van ver kost nauwelijks energie. Lichaamsvet is bedoeld
als energievoorraad, als bescherming voor je organen en tegen de
kou
- Bouwstenen voor je cellen en ze beschermen die cellen tegen
ongewenste indringers. Verder heeft het lichaam ze nodig om je
ogen, hersenen en spieren goed te laten werken.
Koolhydraten - Het lichaam heeft koolhydraten nodig als energiebron. Hersenen
kunnen zelfs niet zonder glucose, een soort koolhydraat
- Koolhydraten zijn vooral belangrijk als energieleverancier. Bij een
korte inspanning speelt glucose een grote rol. Glucose is een snel
beschikbare energiebron voor korte inspanningen met hoge
intensiteit, omdat het ook zonder zuurstof verbrand kan worden
Vezels - Ze dragen bij aan een goede spijsvertering, een verzadigd gevoel
na het eten en verminderen het risico op hart- en vaatziekten,
diabetes type 2 en darmkanker
- Goede darmfunctie en stoelgang
Eiwitten, vetten en koolhydraten worden ook wel macrovoedingstoffen genoemd, deze stoffen leveren
energie aan het lichaam. Vitamines, mineralen en spoorelementen worden ook wel de
microvoedingstoffen genoemd, leveren geen energie maar maken deze vrij uit de macro’s
Uitleggen hoe de voedingsnormen van voedingsstoffen zijn
vastgesteld met behulp van de termen: gemiddelde behoefte,
aanbevolen hoeveelheid, adequate inneming, aanvaardbare grens
van inneming, deficiëntie, intoxicatie
Gemiddelde behoefte: is het niveau van
inname dat toereikend is voor de helft van
de populatie.
Aanbevolen hoeveelheid: De aanbevolen
hoeveelheid is gebaseerd op de
gemiddelde behoefte en de variatie in
behoefte tussen personen.
3
, Voeding en Diëtiek Blok 1 Gezonde voeding
Adequate inneming: Als de gemiddelde behoefte niet bekend is, kan er geen aanbevolen hoeveelheid
worden vastgesteld. In dat geval wordt op basis van het beschikbare onderzoek geschat wat de laagste
hoeveelheid is die toereikend lijkt te zijn voor vrijwel alle mensen in een groep.
Aanvaardbare grens van inneming: de grootste hoeveelheid waarbij geen schadelijke effecten
waargenomen of te verwachten zijn.
Deficiëntie: Een te kort, wordt in de medische wereld veel gebruikt om een te kort aan een bepaalde stof
aan te duiden
Intoxicatie: Vergiftiging
De aanbevolen hoeveelheid
voedingsstoffen (alleen
macronutriënten)
Koolhydraten 40 tot 70 EN%
Eiwitten 10 tot 25 EN%
Vetten 20 tot 40 EN%
Vezels 30 tot 40 gram
Gemiddelde portiegroottes
aangeven van de
voedingsmiddelentabellen
op de juiste wijze gebruiken bij voedingswaardeberekeningen
Product Standaard portie
Wit brood (snee) 35 g
Bruinbrood (snee) 35 g
Margarine (broodbelegging) 6g
Kaas (broodbelegging) 20 g
Worst (broodbelegging 25 g
Pindakaas (broodbelegging) 20 g
Melk (beker) 250 ml
Jus d’orange (glas) 200 ml
Ontbijtkoek (plak) 30 g
Appel 100 g
Banaan 100 g
Pinda’s (lepel) 20 g
Berekenen in welke verhouding macronutriënten voorkomen in
voedingsmiddelen.
Vetten 1g 37 kJ 9 kCal
Eiwit 1g 17 kJ 4 kCal
Koolhydraat 1g 17 kJ 4 kCal
Vezel 1g 8 kJ 2 kCal
Alcohol 1g 29 kJ 7 kCal
4
Gezonde voeding
Inhoudsopgave
Week 2: Algemene functies van voedingsstoffen, richtlijnen gezonde voeding, voorbeelddagmenu maken
volgende de RGV en portiegroottes................................................................................................................ 3
De functies van de voedingstoffen eiwitten, vetten, koolhydraten, vezels uitleggen.........................................3
Uitleggen hoe de voedingsnormen van voedingsstoffen zijn vastgesteld met behulp van de termen:
gemiddelde behoefte, aanbevolen hoeveelheid, adequate inneming, aanvaardbare grens van inneming,
deficiëntie, intoxicatie..........................................................................................................................................3
De aanbevolen hoeveelheid voedingsstoffen (alleen macronutriënten)............................................................4
Gemiddelde portiegroottes aangeven van de voedingsmiddelentabellen op de juiste wijze gebruiken bij
voedingswaardeberekeningen.............................................................................................................................4
Berekenen in welke verhouding macronutriënten voorkomen in voedingsmiddelen........................................4
Beargumenteren wanneer een voedingsanamnesetechniek geschikt is voor een bepaalde situatie................5
Week 3: Koolhydraten................................................................................................................................... 6
Uitleggen hoe het spijsverteringsstelsel, de absorptie en de stofwisseling van koolhydraten in het menselijk
lichaam werkt.......................................................................................................................................................6
Uitleggen wat de chemische structuur, eigenschappen en functies van koolhydraten zijn................................7
Gevolgen van een te hoge of te lage inname van koolhydraten benoemen en verklaren..................................8
De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid voor gewenste koolhydraatinname voor een gezonde volwassene
berekenen.............................................................................................................................................................8
Week 4: psychologie, biologische en sociale factoren van invloed op eetgedrag, aversies &
voedselvoorkeuren........................................................................................................................................ 9
De termen zelfcontrole en locus of control uitleggen en weet hoe het een rol speelt bij eetgedrag.................9
De anatomie en fysiologie van eetlust en verzadiging uitleggen.........................................................................9
De 3 verschillende eetstijlen..............................................................................................................................10
Verklaren hoe voedselvoorkeuren en voedselaversies ontstaan......................................................................10
Richtlijnen in productgroepen............................................................................................................................11
Week 5: Vetten............................................................................................................................................ 12
Uitleggen hoe het spijsverteringsstelsel, de absorptie en de stofwisseling van vetten in het menselijk lichaam
werkt...................................................................................................................................................................12
Uitleggen wat de chemische structuur, eigenschappen en functies van vetten zijn.........................................13
Gevolgen van een te hoge of te lage inname van vetten benoemen en verklaren...........................................19
De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid voor gewenste vetinname voor een diverse, gezonde volwassene
berekenen...........................................................................................................................................................19
1
,Voeding en Diëtiek Blok 1 Gezonde voeding
Week 6 Eiwitten........................................................................................................................................... 20
Uitleggen wat de chemische structuur, eigenschappen en functies van eiwitten zijn......................................20
Uitleggen hoe het spijsverteringsstelsel, de absorptie en de stofwisseling van eiwitten in het menselijk
lichaam werkt.....................................................................................................................................................21
Gevolgen van een te hoge of te lage inname van eiwitten benoemen en verklaren........................................21
De verschillende manieren waarop eiwitkwaliteit wordt bepaald uitleggen, het verband kunnen uitleggen
met de aanbevolen hoeveelheid en voedingsmiddelen onderling kunnen vergelijken....................................22
Week 7 productkennis en warenwet............................................................................................................ 23
Week 8 Vitamines........................................................................................................................................ 24
Benoemen wat de naam, ADH, functies en belangrijkste voedselbronnen zijn van de vitamines in het lichaam
............................................................................................................................................................................24
Benoemen en verklaren wat de gevolgen zijn voor het lichaam van een deficiëntie of intoxicatie van
vitamines en welke groepen/ ziekten een groter risico hebben of verhoogde behoeften...............................24
Week 9 mineralen........................................................................................................................................ 28
Benoemen wat de naam ADH, functies en belangrijkste voedselbronnen zijn van de spoorelementen en
mineralen in het lichaam....................................................................................................................................28
Benoemen en verklaren wat de gevolgen zijn voor het lichaam van een deficiëntie of intoxicatie van
mineralen en spoorelementen en welke groepen/ ziekten een groter risico hebben of verhoogde behoeften
............................................................................................................................................................................28
2
,Voeding en Diëtiek Blok 1 Gezonde voeding
Week 2: Algemene functies van voedingsstoffen,
richtlijnen gezonde voeding, voorbeelddagmenu maken
volgende de RGV en portiegroottes
De functies van de voedingstoffen eiwitten, vetten, koolhydraten,
vezels uitleggen.
Macronutriënten Functie
Eiwit - Opbouw en onderhoud van spieren, organen, zenuwstelsel,
hormonen, enzymen en het bloed
- Leveren energie
- Eiwitten zijn betrokken bij veel regelprocessen in het lichaam
- Ze zijn nodig om neurotransmitters te maken; Neurotransmitters zijn
stoffen die een rol spelen in zenuw- en hersencellen en betrokken zijn bij de
overdracht van prikkels
Vet - Levert energie aan het lichaam
- De opslag van ver kost nauwelijks energie. Lichaamsvet is bedoeld
als energievoorraad, als bescherming voor je organen en tegen de
kou
- Bouwstenen voor je cellen en ze beschermen die cellen tegen
ongewenste indringers. Verder heeft het lichaam ze nodig om je
ogen, hersenen en spieren goed te laten werken.
Koolhydraten - Het lichaam heeft koolhydraten nodig als energiebron. Hersenen
kunnen zelfs niet zonder glucose, een soort koolhydraat
- Koolhydraten zijn vooral belangrijk als energieleverancier. Bij een
korte inspanning speelt glucose een grote rol. Glucose is een snel
beschikbare energiebron voor korte inspanningen met hoge
intensiteit, omdat het ook zonder zuurstof verbrand kan worden
Vezels - Ze dragen bij aan een goede spijsvertering, een verzadigd gevoel
na het eten en verminderen het risico op hart- en vaatziekten,
diabetes type 2 en darmkanker
- Goede darmfunctie en stoelgang
Eiwitten, vetten en koolhydraten worden ook wel macrovoedingstoffen genoemd, deze stoffen leveren
energie aan het lichaam. Vitamines, mineralen en spoorelementen worden ook wel de
microvoedingstoffen genoemd, leveren geen energie maar maken deze vrij uit de macro’s
Uitleggen hoe de voedingsnormen van voedingsstoffen zijn
vastgesteld met behulp van de termen: gemiddelde behoefte,
aanbevolen hoeveelheid, adequate inneming, aanvaardbare grens
van inneming, deficiëntie, intoxicatie
Gemiddelde behoefte: is het niveau van
inname dat toereikend is voor de helft van
de populatie.
Aanbevolen hoeveelheid: De aanbevolen
hoeveelheid is gebaseerd op de
gemiddelde behoefte en de variatie in
behoefte tussen personen.
3
, Voeding en Diëtiek Blok 1 Gezonde voeding
Adequate inneming: Als de gemiddelde behoefte niet bekend is, kan er geen aanbevolen hoeveelheid
worden vastgesteld. In dat geval wordt op basis van het beschikbare onderzoek geschat wat de laagste
hoeveelheid is die toereikend lijkt te zijn voor vrijwel alle mensen in een groep.
Aanvaardbare grens van inneming: de grootste hoeveelheid waarbij geen schadelijke effecten
waargenomen of te verwachten zijn.
Deficiëntie: Een te kort, wordt in de medische wereld veel gebruikt om een te kort aan een bepaalde stof
aan te duiden
Intoxicatie: Vergiftiging
De aanbevolen hoeveelheid
voedingsstoffen (alleen
macronutriënten)
Koolhydraten 40 tot 70 EN%
Eiwitten 10 tot 25 EN%
Vetten 20 tot 40 EN%
Vezels 30 tot 40 gram
Gemiddelde portiegroottes
aangeven van de
voedingsmiddelentabellen
op de juiste wijze gebruiken bij voedingswaardeberekeningen
Product Standaard portie
Wit brood (snee) 35 g
Bruinbrood (snee) 35 g
Margarine (broodbelegging) 6g
Kaas (broodbelegging) 20 g
Worst (broodbelegging 25 g
Pindakaas (broodbelegging) 20 g
Melk (beker) 250 ml
Jus d’orange (glas) 200 ml
Ontbijtkoek (plak) 30 g
Appel 100 g
Banaan 100 g
Pinda’s (lepel) 20 g
Berekenen in welke verhouding macronutriënten voorkomen in
voedingsmiddelen.
Vetten 1g 37 kJ 9 kCal
Eiwit 1g 17 kJ 4 kCal
Koolhydraat 1g 17 kJ 4 kCal
Vezel 1g 8 kJ 2 kCal
Alcohol 1g 29 kJ 7 kCal
4
