Samenvatting Bestuursrecht Rechtsbescherming
Hoofdstuk 1 – Plaatsbepaling Rechtsbescherming
Procedures ter beslechting van bestuursrechtelijke geschillen
Beroep bij de bestuursrechter;
o Bevoegd te oordelen over beroep tegen besluiten van bestuursorganen (8:1)
Bevoegdheid bestuursrechter soms beperkt;
Niet over avv’s en beleidsregels oordelen (8:3 lid 1 onder a)
Bevoegdheid soms ruimer;
Beslissen op verzoeken om schadevergoeding
o Uitgangspunt is dat over geschillen die niet gaan over besluiten je naar de civiele
rechter moet stappen
Verschillende bestuursrechters;
o Beroep instellen bij de rechtbank
o Hoger beroep bij;
Afdeling Bestuursrechtspraak Raad van State
Centrale Raad van Beroep; ambtenarenzaken en socialezekerheidszaken
College van Beroep; economisch bestuursrecht
Gerechtshoven; beroepsrechters in belastingzaken
Rechtseenheidsvoorzieningen;
o De Grote Kamer (8:10a lid 4)
o De conclusie (8:12a)
Functies van rechtsbescherming
Ontwikkeling naar individuele rechtsbescherming;
o Handhaving van het objectieve recht (recours objectif); heeft het bestuur wel
conform het recht gehandeld
o Individuele rechtsbescherming (recours subjectif); bescherming van de
individuele rechten van de rechtszoekende
Beginselen van rechtsbescherming
Beginselen van het stelsel van rechtsbescherming;
o Onafhankelijk en onpartijdig gerecht
Rechtspositionele waarborgen; bevoegdheid tot en procedure van
benoeming
Functionele waarborgen; beïnvloeding van onafhankelijkheid en
onpartijdigheid voorkomen
o Bestuurlijke heroverweging
o Twee feitelijke instanties
Checks and balances
o Toegankelijkheidsbeginsel;
Rechtsmiddelvoorlichtingsplichten (3:45 en 6:23)
Doorzendplichten (2:3 en 6:15)
Verwijzingsverplichtingen (8:71 en 70 Rv)
Geen griffierecht voor bezwaar en admin. beroep (7:15 en 7:28)
Griffierecht beroep relatief laag (8:41 en 8:109)
o Waarborgen rechtseenheid en rechtsontwikkeling
o Effectief en tijdig
o Efficiënt
Er zijn verschillende procedures
, Beginselen van het bestuursprocesrecht
o Onpartijdigheid; geen eigen belang, geen vooringenomenheid, onbevangen en
vrij in het oordelen (2:4, 10:3 en 7:13)
o Ongelijkheidscompensatie; rekening houden met de verschillen tussen de
machtsposities van partijen (7:11 en 8:69)
o Hoor en wederhoor
o Openbare behandeling (121 Gw en 8:62)
o Openbare en gemotiveerde uitspraak (8:67, 8:77 en 8:78)
o Tijdige behandeling
Hoofdstuk 2 – Bevoegdheid
Constitutionele grondslag
Bestuursrechter en bestuursrechtspraak; art. 1:4 awb
o Bestuursrechtspraak (112 lid 2 GW); de berechting van geschillen dei niet uit
burgerlijke betrekkingen zijn ontstaan
o Uit het onderlinge verband van art. 1:4 lid 1 en 3 is af te leiden dat er ook
onafhankelijke organen zijn die toebehoren aan de rechterlijke macht van het
bestuursrecht
o De gewone rechter is niet als bestuursrechter aan te merken
Bestuursrechtelijke geschillen; art. 112 Gw
Algemene bestuursrechtspraak
Beroep bij rechtbank (8:6)
o De bevoegdheid van de rechtbank berust op art. 8:1 en 8:6 jo. 43 Wet RO
Relatieve bevoegdheid (8:7)
o De hoedanigheid van het bestuursorgaan bepaalt waar beroep moet worden
ingesteld
o De woonplaats van de indiener van het beroepsschrift bepaalt waar beroep
wordt ingesteld
Concentratie (8:7 jo. H3 BB);
o Vooral van belang bij de deelgebieden; vreemdelingenrecht, economisch
bestuursrecht en het belastingrecht
Hoger beroep tegen een uitspraak van een rechtbank
o Hoger beroep niet mogelijk als (8:104);
Er is vereenvoudigde behandeling toegepast ex 8:54 -> uitspraak nadat
iets ‘kennelijk’ blijkt te zijn
Uitspraak is een reactie op het verzoek tot het treffen van een voorlopige
voorziening (8:81)
o Verschillende hoger beroepsinstanties;
ABRvS; berechting van de aan haar opgedragen geschillen (30b Wet RvS)
Gerecht dat niet tot de rechterlijke macht behoort (112 lid 2 Gw)
Centrale Raad van Beroep (2 en 3 Beroepswet)
College van Beroep voor het bedrijfsleven (3 en 4 Wbb)
Gerechtshoven -> wel rechterlijke macht
Als enige cassatie mogelijk bij Hoge Raas
o Bij wie appelleren -> 8:105 en H4 BB
, Bijzondere bestuursrechtspraak
Beroep in eerste aanleg bij een bijzondere bestuursrechter -> 8:6 jo. H2 BB
Verkeersboetes; bij kantonrechter en hoger beroep bij A-L
o De boete die wordt opgelegd op grond van de Wet Mulder is administratief
opgelegd door een bestuursorgaan
Wet administratiefrechtelijke handhaving verkeersvoorschriften
o Administratief beroep bij de OvJ (6 Wahv)
o Beroep tegen besluit OvJ bij kantonrechter (9 Wahv)
o Hoger beroep bij het hof Arnhem-Leeuwarden (14-20 Wahv)
Tenzij de boete lager dan €70
Rechtsmiddelvoorlichting en doorzending
Bestuursorganen en bestuursrechter moeten betrokkenen inlichten over hun
rechtsmiddelen (3:45 en 6:23)
o Vermelden in het besluit wie waar en wanneer
o Bij de bekendmaking van het besluit
Doorzending (6:15) wanneer bezwaar/beroep bij de verkeerde instantie is beland
Verwijsplicht burgerlijke rechter (70 Rv)
Hoofdstuk 3 – Het voorwerp van geschil
Verruimingen van de toegang tot de bestuursrechter
Schriftelijke weigering een besluit te nemen (6:2 onder a en 1:3 lid 2)
Schriftelijke afwijzing van de aanvraag van een besluit van algemene strekking (6:2
onder a)
Schriftelijke afwijzing van een verzoek om een beschikking van een niet-belanghebbende
(6:2 onder a)
Niet tijdig nemen van een besluit (6:2 onder b)
o Gelijkgesteld aan een fictieve afwijzing
o Is het niet tijdig nemen van het besluit rechtmatig?
Mondelinge weigering (6:2 onder b en 6:10 onder b)
Andere handelingen ten aanzien van een ambtenaar (8:2 lid 1 onder a)
o Belang van de ambtenaar is rechtstreeks betrokken
o Niet op een rechtsgevolg genomen beslissingen en feitelijke handelingen
genomen ten aanzien van de ambtenaar
Schriftelijke weigering van een besluit / intrekking of vaststelling van een avv of
beleidsregel (8:2 lid 2 onder a)
Schriftelijke weigering van de goedkeuring ter voorbereiding van een privaatrechtelijke
rechtshandeling (8:2 lid 2 onder b)
Beperkingen van de toegang tot de bestuursrechter
Beslissingen inzake de procedure ter voorbereiding van een besluit (6:3)
Avv’s en beleidsregels (8:3 lid 1 onder a/b/c)
Besluiten ter voorbereiding van privaatrechtelijke rechtshandelingen (8:3 lid 2)
Bijzondere categorieën besluiten (8:4)
Besluiten als bedoeld in H1 BB
Hoofdstuk 1 – Plaatsbepaling Rechtsbescherming
Procedures ter beslechting van bestuursrechtelijke geschillen
Beroep bij de bestuursrechter;
o Bevoegd te oordelen over beroep tegen besluiten van bestuursorganen (8:1)
Bevoegdheid bestuursrechter soms beperkt;
Niet over avv’s en beleidsregels oordelen (8:3 lid 1 onder a)
Bevoegdheid soms ruimer;
Beslissen op verzoeken om schadevergoeding
o Uitgangspunt is dat over geschillen die niet gaan over besluiten je naar de civiele
rechter moet stappen
Verschillende bestuursrechters;
o Beroep instellen bij de rechtbank
o Hoger beroep bij;
Afdeling Bestuursrechtspraak Raad van State
Centrale Raad van Beroep; ambtenarenzaken en socialezekerheidszaken
College van Beroep; economisch bestuursrecht
Gerechtshoven; beroepsrechters in belastingzaken
Rechtseenheidsvoorzieningen;
o De Grote Kamer (8:10a lid 4)
o De conclusie (8:12a)
Functies van rechtsbescherming
Ontwikkeling naar individuele rechtsbescherming;
o Handhaving van het objectieve recht (recours objectif); heeft het bestuur wel
conform het recht gehandeld
o Individuele rechtsbescherming (recours subjectif); bescherming van de
individuele rechten van de rechtszoekende
Beginselen van rechtsbescherming
Beginselen van het stelsel van rechtsbescherming;
o Onafhankelijk en onpartijdig gerecht
Rechtspositionele waarborgen; bevoegdheid tot en procedure van
benoeming
Functionele waarborgen; beïnvloeding van onafhankelijkheid en
onpartijdigheid voorkomen
o Bestuurlijke heroverweging
o Twee feitelijke instanties
Checks and balances
o Toegankelijkheidsbeginsel;
Rechtsmiddelvoorlichtingsplichten (3:45 en 6:23)
Doorzendplichten (2:3 en 6:15)
Verwijzingsverplichtingen (8:71 en 70 Rv)
Geen griffierecht voor bezwaar en admin. beroep (7:15 en 7:28)
Griffierecht beroep relatief laag (8:41 en 8:109)
o Waarborgen rechtseenheid en rechtsontwikkeling
o Effectief en tijdig
o Efficiënt
Er zijn verschillende procedures
, Beginselen van het bestuursprocesrecht
o Onpartijdigheid; geen eigen belang, geen vooringenomenheid, onbevangen en
vrij in het oordelen (2:4, 10:3 en 7:13)
o Ongelijkheidscompensatie; rekening houden met de verschillen tussen de
machtsposities van partijen (7:11 en 8:69)
o Hoor en wederhoor
o Openbare behandeling (121 Gw en 8:62)
o Openbare en gemotiveerde uitspraak (8:67, 8:77 en 8:78)
o Tijdige behandeling
Hoofdstuk 2 – Bevoegdheid
Constitutionele grondslag
Bestuursrechter en bestuursrechtspraak; art. 1:4 awb
o Bestuursrechtspraak (112 lid 2 GW); de berechting van geschillen dei niet uit
burgerlijke betrekkingen zijn ontstaan
o Uit het onderlinge verband van art. 1:4 lid 1 en 3 is af te leiden dat er ook
onafhankelijke organen zijn die toebehoren aan de rechterlijke macht van het
bestuursrecht
o De gewone rechter is niet als bestuursrechter aan te merken
Bestuursrechtelijke geschillen; art. 112 Gw
Algemene bestuursrechtspraak
Beroep bij rechtbank (8:6)
o De bevoegdheid van de rechtbank berust op art. 8:1 en 8:6 jo. 43 Wet RO
Relatieve bevoegdheid (8:7)
o De hoedanigheid van het bestuursorgaan bepaalt waar beroep moet worden
ingesteld
o De woonplaats van de indiener van het beroepsschrift bepaalt waar beroep
wordt ingesteld
Concentratie (8:7 jo. H3 BB);
o Vooral van belang bij de deelgebieden; vreemdelingenrecht, economisch
bestuursrecht en het belastingrecht
Hoger beroep tegen een uitspraak van een rechtbank
o Hoger beroep niet mogelijk als (8:104);
Er is vereenvoudigde behandeling toegepast ex 8:54 -> uitspraak nadat
iets ‘kennelijk’ blijkt te zijn
Uitspraak is een reactie op het verzoek tot het treffen van een voorlopige
voorziening (8:81)
o Verschillende hoger beroepsinstanties;
ABRvS; berechting van de aan haar opgedragen geschillen (30b Wet RvS)
Gerecht dat niet tot de rechterlijke macht behoort (112 lid 2 Gw)
Centrale Raad van Beroep (2 en 3 Beroepswet)
College van Beroep voor het bedrijfsleven (3 en 4 Wbb)
Gerechtshoven -> wel rechterlijke macht
Als enige cassatie mogelijk bij Hoge Raas
o Bij wie appelleren -> 8:105 en H4 BB
, Bijzondere bestuursrechtspraak
Beroep in eerste aanleg bij een bijzondere bestuursrechter -> 8:6 jo. H2 BB
Verkeersboetes; bij kantonrechter en hoger beroep bij A-L
o De boete die wordt opgelegd op grond van de Wet Mulder is administratief
opgelegd door een bestuursorgaan
Wet administratiefrechtelijke handhaving verkeersvoorschriften
o Administratief beroep bij de OvJ (6 Wahv)
o Beroep tegen besluit OvJ bij kantonrechter (9 Wahv)
o Hoger beroep bij het hof Arnhem-Leeuwarden (14-20 Wahv)
Tenzij de boete lager dan €70
Rechtsmiddelvoorlichting en doorzending
Bestuursorganen en bestuursrechter moeten betrokkenen inlichten over hun
rechtsmiddelen (3:45 en 6:23)
o Vermelden in het besluit wie waar en wanneer
o Bij de bekendmaking van het besluit
Doorzending (6:15) wanneer bezwaar/beroep bij de verkeerde instantie is beland
Verwijsplicht burgerlijke rechter (70 Rv)
Hoofdstuk 3 – Het voorwerp van geschil
Verruimingen van de toegang tot de bestuursrechter
Schriftelijke weigering een besluit te nemen (6:2 onder a en 1:3 lid 2)
Schriftelijke afwijzing van de aanvraag van een besluit van algemene strekking (6:2
onder a)
Schriftelijke afwijzing van een verzoek om een beschikking van een niet-belanghebbende
(6:2 onder a)
Niet tijdig nemen van een besluit (6:2 onder b)
o Gelijkgesteld aan een fictieve afwijzing
o Is het niet tijdig nemen van het besluit rechtmatig?
Mondelinge weigering (6:2 onder b en 6:10 onder b)
Andere handelingen ten aanzien van een ambtenaar (8:2 lid 1 onder a)
o Belang van de ambtenaar is rechtstreeks betrokken
o Niet op een rechtsgevolg genomen beslissingen en feitelijke handelingen
genomen ten aanzien van de ambtenaar
Schriftelijke weigering van een besluit / intrekking of vaststelling van een avv of
beleidsregel (8:2 lid 2 onder a)
Schriftelijke weigering van de goedkeuring ter voorbereiding van een privaatrechtelijke
rechtshandeling (8:2 lid 2 onder b)
Beperkingen van de toegang tot de bestuursrechter
Beslissingen inzake de procedure ter voorbereiding van een besluit (6:3)
Avv’s en beleidsregels (8:3 lid 1 onder a/b/c)
Besluiten ter voorbereiding van privaatrechtelijke rechtshandelingen (8:3 lid 2)
Bijzondere categorieën besluiten (8:4)
Besluiten als bedoeld in H1 BB