SAMENVATTING
KENNISTOETS SIV (OWE
9+10)
[Ondertitel van document]
Bevat alle toetsstof incl. leerdoelen die je moet kennen voor de kennistoets van
Samenwerken in Vakmanschap (SIV)
Gemaakt door: Lieke te Molder
,Inhoud
Peritonitis & Ileus ................................................................................................................................ 2
Venapunctie en infusie ...................................................................................................................... 12
Verpleegkundig leiderschap .............................................................................................................. 17
Zelfmanagement ............................................................................................................................... 21
Zorgplan opstellen ............................................................................................................................. 24
Samenwerken .................................................................................................................................... 28
Schriftelijke rapportage ..................................................................................................................... 33
Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg (Wkkgz) .......................................................................... 39
1
,Peritonitis & Ileus
Leerdoelen, de student:
- Kan uitleggen wat een peritonitis is en hoe een peritonitis kan ontstaan
- Kan de verschijnselen van een peritonitis beschrijven en verklaren
- Kan het verschil tussen een lokale en algehele ofwel diffuse peritonitis beschrijven
- Weet welke acties/maatregelen de verpleegkundige dient te nemen bij peritonitis
- Weet wat een ileus is en wat de verschijnselen daarbij zijn
- Kan aangeven welke verschillende vormen worden onderscheiden en hoe deze vormen
verschillen in verschijnselen
- Kan beschrijven wat de relatie is tussen peritonitis en ileus
- Kan aangeven welke acties/maatregelen de verpleegkundige dient te nemen bij ileus
Peritoneum
De rode en blauwe lijn zijn vliezen van het buikvlies. Dit zit rondom de organen en
beschermen de buikwand.
Rode lijn → het viscerale blad, binnenblad (omgeeft orgaan)
Blauwe lijn → het parietale blad, buitenblad (zit voor het grootste gedeelte vast aan de
buikholte)
Acute buik (verderop uitgelegd)
→ Dit is een verzamelnaam voor een groep acute, levensbedreigende aandoeningen in de
buik, waarbij een spoedopname (en vaak een spoedoperatie) noodzakelijk is.
Aanleidingen tot acute buik
- Appendicitis (blindedarm ontsteking)
- Maagperforatie (maagwand gaat kapot)
- Pancreatitis
- Ileus (mechanisch en dynamisch) zie hoofdstuk ileus
- Mesenteriaal trombose (bloedprop in vaten rondom darmen)
- Aneurysma
- Acute buikaandoeningen bij vrouwen (buiten baarmoederlijke zwangerschap, torsie
ovarium)
- Galstenen, nierstenen
2
, Peritonitis
Een peritonitis is een ontsteking van het buikvlies.
- Het buikvlies (peritoneum) bekleedt de vrije buikholte en vrijwel alle organen die zich
erin bevinden
- Ontstekingen kunnen lokaal of gegeneraliseerd (uitgebreid) zijn
- Heeft veel verschillende oorzaken
- Het is een bijkomend probleem van acute buik, door verschillende ziektes
Oorzaken
- Via hematogene weg besmet raken van het peritoneum met bacteriën (primaire
peritonitis). Dit komt in verhouding tot andere oorzaken weinig voor, alleen bij sterk
verminderde weerstand
- Ontstekingen in organen die grenzen aan het peritoneum. Heel bekend is de
blindedarmontsteking, maar ook bij een galblaasontsteking, een ontsteking van de
dikke darm en dergelijke kan peritonitis in tweede instantie optreden.
- Perforatie van holle organen grenzend aan de vrije buikholte. De inhoud van het
orgaan stroomt dan leeg in de peritoneale holte (maagperforatie, darmperforatie)
- Ischemie. Door afsluiting van een darmvat of beklemming door een volvulus (knoop)
of door invaginatie. Bij een geblokkeerde bloedvoorziening wordt de darmwand
necrotisch en doorgankelijk voor bacteriën die dan in de peritoneale holte
terechtkomen en peritonitis veroorzaken. Ook verdwijnt veel vocht naar de vrije
buikholte
- Bloeding. In de peritoneale holte (milt- en leverruptuur, buitenbaarmoederlijke
zwangerschap)
Lokale peritonitis is een ontsteking op een bepaalde plek. Ook het gehele buikvlies kan
aangedaan zijn. Dit wordt algehele of diffuse peritonitis genoemd.
- Vaak begint een ontsteking aan het peritonitis lokaal zonder ernstig ziek zijn leiden,
maar wel met plaatselijke verschijnselen.
- En kan zich op den duur uitbreiden tot een algehele peritonitis. Een algehele
peritonitis geeft daarentegen een ernstig ziektebeeld met hoge koorts
Als een lokale peritonitis zich over het gehele buikvlies uitbereid zal de patiënt steeds zieker
worden. De verschijnselen die hiermee gepaard gaan vormen samen een syndroom van acute
buik
• Scherpe, stekende, continue pijn
- Meestal ontstaat de pijn geleidelijk en wordt het erger naarmate de peritonitis
zich uitbreidt. Soms ontstaat de pijn plotseling en hevig.
- Peritonitispijn heeft kenmerken van druk- en loslaatpijn. Dit wordt veroorzaakt
doordat niet alleen bij druk op het zieke weefsel pijn ontstaat, maar ook bij het
loslaten, door het bewegen van het buikvlies. Het is namelijk erg pijngevoelig
- Hoesten, lachen, bewegen en ademhalingsbewegingen doen pijn
• Défense musculaire
- Betekent letterlijk: het terugvechten (verdedigen) via spierspanning. Er wordt
onwillekeurig (reflexmatig) aanspannen van de buikwandspieren als gevolg van
prikkeling van het buikvlies bedoeld.
3
KENNISTOETS SIV (OWE
9+10)
[Ondertitel van document]
Bevat alle toetsstof incl. leerdoelen die je moet kennen voor de kennistoets van
Samenwerken in Vakmanschap (SIV)
Gemaakt door: Lieke te Molder
,Inhoud
Peritonitis & Ileus ................................................................................................................................ 2
Venapunctie en infusie ...................................................................................................................... 12
Verpleegkundig leiderschap .............................................................................................................. 17
Zelfmanagement ............................................................................................................................... 21
Zorgplan opstellen ............................................................................................................................. 24
Samenwerken .................................................................................................................................... 28
Schriftelijke rapportage ..................................................................................................................... 33
Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg (Wkkgz) .......................................................................... 39
1
,Peritonitis & Ileus
Leerdoelen, de student:
- Kan uitleggen wat een peritonitis is en hoe een peritonitis kan ontstaan
- Kan de verschijnselen van een peritonitis beschrijven en verklaren
- Kan het verschil tussen een lokale en algehele ofwel diffuse peritonitis beschrijven
- Weet welke acties/maatregelen de verpleegkundige dient te nemen bij peritonitis
- Weet wat een ileus is en wat de verschijnselen daarbij zijn
- Kan aangeven welke verschillende vormen worden onderscheiden en hoe deze vormen
verschillen in verschijnselen
- Kan beschrijven wat de relatie is tussen peritonitis en ileus
- Kan aangeven welke acties/maatregelen de verpleegkundige dient te nemen bij ileus
Peritoneum
De rode en blauwe lijn zijn vliezen van het buikvlies. Dit zit rondom de organen en
beschermen de buikwand.
Rode lijn → het viscerale blad, binnenblad (omgeeft orgaan)
Blauwe lijn → het parietale blad, buitenblad (zit voor het grootste gedeelte vast aan de
buikholte)
Acute buik (verderop uitgelegd)
→ Dit is een verzamelnaam voor een groep acute, levensbedreigende aandoeningen in de
buik, waarbij een spoedopname (en vaak een spoedoperatie) noodzakelijk is.
Aanleidingen tot acute buik
- Appendicitis (blindedarm ontsteking)
- Maagperforatie (maagwand gaat kapot)
- Pancreatitis
- Ileus (mechanisch en dynamisch) zie hoofdstuk ileus
- Mesenteriaal trombose (bloedprop in vaten rondom darmen)
- Aneurysma
- Acute buikaandoeningen bij vrouwen (buiten baarmoederlijke zwangerschap, torsie
ovarium)
- Galstenen, nierstenen
2
, Peritonitis
Een peritonitis is een ontsteking van het buikvlies.
- Het buikvlies (peritoneum) bekleedt de vrije buikholte en vrijwel alle organen die zich
erin bevinden
- Ontstekingen kunnen lokaal of gegeneraliseerd (uitgebreid) zijn
- Heeft veel verschillende oorzaken
- Het is een bijkomend probleem van acute buik, door verschillende ziektes
Oorzaken
- Via hematogene weg besmet raken van het peritoneum met bacteriën (primaire
peritonitis). Dit komt in verhouding tot andere oorzaken weinig voor, alleen bij sterk
verminderde weerstand
- Ontstekingen in organen die grenzen aan het peritoneum. Heel bekend is de
blindedarmontsteking, maar ook bij een galblaasontsteking, een ontsteking van de
dikke darm en dergelijke kan peritonitis in tweede instantie optreden.
- Perforatie van holle organen grenzend aan de vrije buikholte. De inhoud van het
orgaan stroomt dan leeg in de peritoneale holte (maagperforatie, darmperforatie)
- Ischemie. Door afsluiting van een darmvat of beklemming door een volvulus (knoop)
of door invaginatie. Bij een geblokkeerde bloedvoorziening wordt de darmwand
necrotisch en doorgankelijk voor bacteriën die dan in de peritoneale holte
terechtkomen en peritonitis veroorzaken. Ook verdwijnt veel vocht naar de vrije
buikholte
- Bloeding. In de peritoneale holte (milt- en leverruptuur, buitenbaarmoederlijke
zwangerschap)
Lokale peritonitis is een ontsteking op een bepaalde plek. Ook het gehele buikvlies kan
aangedaan zijn. Dit wordt algehele of diffuse peritonitis genoemd.
- Vaak begint een ontsteking aan het peritonitis lokaal zonder ernstig ziek zijn leiden,
maar wel met plaatselijke verschijnselen.
- En kan zich op den duur uitbreiden tot een algehele peritonitis. Een algehele
peritonitis geeft daarentegen een ernstig ziektebeeld met hoge koorts
Als een lokale peritonitis zich over het gehele buikvlies uitbereid zal de patiënt steeds zieker
worden. De verschijnselen die hiermee gepaard gaan vormen samen een syndroom van acute
buik
• Scherpe, stekende, continue pijn
- Meestal ontstaat de pijn geleidelijk en wordt het erger naarmate de peritonitis
zich uitbreidt. Soms ontstaat de pijn plotseling en hevig.
- Peritonitispijn heeft kenmerken van druk- en loslaatpijn. Dit wordt veroorzaakt
doordat niet alleen bij druk op het zieke weefsel pijn ontstaat, maar ook bij het
loslaten, door het bewegen van het buikvlies. Het is namelijk erg pijngevoelig
- Hoesten, lachen, bewegen en ademhalingsbewegingen doen pijn
• Défense musculaire
- Betekent letterlijk: het terugvechten (verdedigen) via spierspanning. Er wordt
onwillekeurig (reflexmatig) aanspannen van de buikwandspieren als gevolg van
prikkeling van het buikvlies bedoeld.
3
