Blok 1 Economie
1.4 VC
Financiering en ontwikkeling van de zorguitgaven
Solidariteit via verplichte en toegankelijke zorgverzekering
Gezondheidszorg is collectieve voorziening
Premies zijn voor 1 doel, belastingen niet
Totale zorguitgaven: omzet van zorgverleners en uitgaven aan medicijnen
Kijken naar ontwikkeling is rekening houden met stijging in welvaart
Zorgquote = zorguitgaven als % ban BBP
Stijgende zorguitgaven: oorzaken en gevolgen
Vraag naar ouderenzorg zal toenemen door ontwikkelingen als vergrijzing, meer ziekten, aandoeningen die
nu wel worden behandeld, meer aanbod is meer vraag, rijker land, zorg is prijsongevoelig
Oorzaken stijging zorguitgaven aanbodzijde: voortgang wetenschap, informatievoorsprong van
zorgaanbieders, machtspositie aanbieders, productiviteitsontwikkeling is langzaam in de zorg.
Baumol’s cost disease
Zorg is arbeidsintensief en mensen zijn nodig, ze kunnen niet vervangen worden door apparatuur.
- Meer geld stoppen in de zorg heeft dus minder effect , veel kosten en weinig baten.
- Lonen laten dalen is niet slim
verplichte premies > collectieve lasten > loonkosten > concurrentie positie NL > eco groei
verplichte premies > collectieve lasten > werken is minder lonend > arbeidsaanbod > eco groei
hogere verplichte premies > meer solidariteit
Uitgavenbeheersing en kiezen
Directe beleidsopties:
- Basispakket kleiner maken
- Verhogen eigen betalingen
Indirecte opties:
- Gereguleerde concurrentie
- Innovatieve bekostigingsmethode
- Hoofdlijnenakkoorden
Nederlanders willen zorg lonen hoger, maar geen premie betalen
Schaarste > keuzes maken
Meeste schaarste middelen zijn alternatief aanwendbaar (voor meer doelen bruikbaar, maar voor 1 tegelijk)
Opportuniteitskosten: gemiste kosten vh niet gekozen alternatief
, Valkuilen:
- Opportuniteitskosten niet meetellen
- Verzonken kosten meetellen
- Kosten en opbrengsten relatief zien (10 euro is 10 euro)
- Verschil tussen gemiddeld en marginaal niet begrijpen
2.3TG
Marktwerking en prijsmechanisme
vrije marktwerking = omvang en samenstelling van productie zijn afhankelijk van beslissingen van
consumenten en producenten
prijzen zorgen voor evenwicht vraag en aanbod
perfecte marktwerking
- Homogeen product
- Aanbieders zijn prijsnemers
- Vrije toe – en uittreding
- Perfecte informatie
Marktmechanisme werkt niet altijd goed. Suboptimaal > marktfalen komt door machtsposities en
informatieproblemen
Tekortkoming vraag naar zorg
Marktfalen: gevaar voor publieke belangen
- Toegankelijkheid
- Kwaliteit
- Betaalbaarheid
Consumptiegoed: kosten en baten op t=0
Investeringsgoed: kosten op t=0 baten op t=1
Belasting wordt deels betaald door aanbieder ivm elasticiteit
Belasting aanbieders: P = aQ + belasting
Verdeling belasting:
Aandeel seller: ts= P - (P1 – T)
T
Aandeel buyer: tb= P1 – P
T
Gezonde leefstijl via financiele beloning of nudging
Ongelijk verdeelde informatie > principaal-agent probleem (arts en patiënt)
Supplier- induced demand (dokters die meer geld halen uit hun patient dan nodig)
- Doelinkomen halen
- Hoger inkomen > minder vrije tijd
- Beroepsethiek: eed van hippocratus
1.4 VC
Financiering en ontwikkeling van de zorguitgaven
Solidariteit via verplichte en toegankelijke zorgverzekering
Gezondheidszorg is collectieve voorziening
Premies zijn voor 1 doel, belastingen niet
Totale zorguitgaven: omzet van zorgverleners en uitgaven aan medicijnen
Kijken naar ontwikkeling is rekening houden met stijging in welvaart
Zorgquote = zorguitgaven als % ban BBP
Stijgende zorguitgaven: oorzaken en gevolgen
Vraag naar ouderenzorg zal toenemen door ontwikkelingen als vergrijzing, meer ziekten, aandoeningen die
nu wel worden behandeld, meer aanbod is meer vraag, rijker land, zorg is prijsongevoelig
Oorzaken stijging zorguitgaven aanbodzijde: voortgang wetenschap, informatievoorsprong van
zorgaanbieders, machtspositie aanbieders, productiviteitsontwikkeling is langzaam in de zorg.
Baumol’s cost disease
Zorg is arbeidsintensief en mensen zijn nodig, ze kunnen niet vervangen worden door apparatuur.
- Meer geld stoppen in de zorg heeft dus minder effect , veel kosten en weinig baten.
- Lonen laten dalen is niet slim
verplichte premies > collectieve lasten > loonkosten > concurrentie positie NL > eco groei
verplichte premies > collectieve lasten > werken is minder lonend > arbeidsaanbod > eco groei
hogere verplichte premies > meer solidariteit
Uitgavenbeheersing en kiezen
Directe beleidsopties:
- Basispakket kleiner maken
- Verhogen eigen betalingen
Indirecte opties:
- Gereguleerde concurrentie
- Innovatieve bekostigingsmethode
- Hoofdlijnenakkoorden
Nederlanders willen zorg lonen hoger, maar geen premie betalen
Schaarste > keuzes maken
Meeste schaarste middelen zijn alternatief aanwendbaar (voor meer doelen bruikbaar, maar voor 1 tegelijk)
Opportuniteitskosten: gemiste kosten vh niet gekozen alternatief
, Valkuilen:
- Opportuniteitskosten niet meetellen
- Verzonken kosten meetellen
- Kosten en opbrengsten relatief zien (10 euro is 10 euro)
- Verschil tussen gemiddeld en marginaal niet begrijpen
2.3TG
Marktwerking en prijsmechanisme
vrije marktwerking = omvang en samenstelling van productie zijn afhankelijk van beslissingen van
consumenten en producenten
prijzen zorgen voor evenwicht vraag en aanbod
perfecte marktwerking
- Homogeen product
- Aanbieders zijn prijsnemers
- Vrije toe – en uittreding
- Perfecte informatie
Marktmechanisme werkt niet altijd goed. Suboptimaal > marktfalen komt door machtsposities en
informatieproblemen
Tekortkoming vraag naar zorg
Marktfalen: gevaar voor publieke belangen
- Toegankelijkheid
- Kwaliteit
- Betaalbaarheid
Consumptiegoed: kosten en baten op t=0
Investeringsgoed: kosten op t=0 baten op t=1
Belasting wordt deels betaald door aanbieder ivm elasticiteit
Belasting aanbieders: P = aQ + belasting
Verdeling belasting:
Aandeel seller: ts= P - (P1 – T)
T
Aandeel buyer: tb= P1 – P
T
Gezonde leefstijl via financiele beloning of nudging
Ongelijk verdeelde informatie > principaal-agent probleem (arts en patiënt)
Supplier- induced demand (dokters die meer geld halen uit hun patient dan nodig)
- Doelinkomen halen
- Hoger inkomen > minder vrije tijd
- Beroepsethiek: eed van hippocratus
