SOCIAAL RECHT
SAMENVATTING
JANNA SMITS
,Inhoudsopgave
Hoofdstuk 1 terreinverkenning...................................................................................................................... 2
Oriëntatie 1.1.......................................................................................................................................................2
Werkgever en werknemer: welke rechtsbronnen? 1.2........................................................................................2
Hoofdstuk 2................................................................................................................................................... 4
Hoofdstuk 3................................................................................................................................................... 7
Hoofdstuk 4................................................................................................................................................. 12
Hoofdstuk 5 Werkeloosheid en ziekte.......................................................................................................... 17
Onderscheid socialezekerheidswetten 5.1.........................................................................................................17
Uitvoering, beroep en hoger beroep 5.2............................................................................................................18
Wie zijn verzekerd 5.3?......................................................................................................................................18
Werkeloosheidswet (WW) 5.4............................................................................................................................19
Sancties 5.5........................................................................................................................................................20
Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers (IOAW) 5.6......21
Wet inkomensvoorziening oudere werklozen (IOW)..........................................................................................21
Ziektewet (ZW) 5.8.............................................................................................................................................21
Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (WIA) 5.9...................................................................................21
Toeslagenwet (TW) 5.10....................................................................................................................................22
Participatiewet 5.11...........................................................................................................................................23
Hoofdstuk 6 cao........................................................................................................................................... 23
Formele aspecten van de cao 6.2.......................................................................................................................23
Vereniging van werknemers 6.3.........................................................................................................................23
Vereniging van werkgevers 6.4..........................................................................................................................24
Onderhandelende partijen.................................................................................................................................24
Voorbereiding op het cao-overleg 6.6................................................................................................................24
Materiële aspecten van de cao 6.7....................................................................................................................25
Toepassingsbereik van de cao 6.8......................................................................................................................26
Uitleg van cao-bepalingen 6.9...........................................................................................................................26
Nawerking van cao-bepalingen 6.10.................................................................................................................26
Het cao-incorporatiebeding 6.11.......................................................................................................................27
Avv 6.12..............................................................................................................................................................27
Sociaal plan 6.13................................................................................................................................................27
Hoofdstuk 7 collectieve acties...................................................................................................................... 28
................................................................................................................................................................... 28
,Hoofdstuk 8................................................................................................................................................. 32
Samenvatting sociaal recht –
2022
Hoofdstuk 1 terreinverkenning
Oriëntatie 1.1
Onzelfstandige beroepsbevolking:
- De mensen die een betaalde baan hebben, bevinden zich tijdens hun werk in een
afhankelijkheidspositie ten opzichte van een ander, namelijk de werkgever.
Private sector:
- Werkzaam in het bedrijfsleven
Publieke sector:
- Zij vormen het personeel dat in dienst is van de overheid (ambtenaren)
- Hierbij kun je denken aan werk bij de centrale overheid, bij een provincie of gemeente
Semipublieke sector:
- Werknemers die zijn verbonden aan organisaties en instellingen binnen de private sector die
financieel afhankelijk zijn van de overheid
- Hierbij valt de denken aan: ziekenhuizen, verpleegtehuizen, buurthuizen, onderwijs en
omroep
Zelfstandige beroepsbevolking:
- Zijn tijdens uitoefening van hun werkzaamheden niet onderworpen aan opdrachten van
anderen
Zelfstandige zonder personeel (zzp’er):
- Werkt voor zichzelf en heeft geen werknemers in dienst
Sociaal recht/arbeidsrecht heeft betrekking op de rechtpositie van de werknemer (private sector), de
ambtenaar (publieke sector) en de werknemer in de semipublieke sector
- Gemeenschappelijk hebben zij dat zij in dienstverband arbeid verrichten (ondergeschiktheid)
- 1 januari 2020 de Wet normalisering rechtspositie ambtenaren (Wnra) in werking getreden.
Dit heeft als gevolg dat overgrote deel van de ambtenaren het arbeidsrecht van toepassing is
(er blijft wel een Ambtenarenwet)
Wet normering bezoldiging topfunctionaris (WNT) bepaalt dat:
- Niemand in de publieke en semipublieke sector per jaar mag verdienen dan een
maximumbedrag (201.000) dit is de balkenendenorm
Werkgever en werknemer: welke rechtsbronnen? 1.2
Belangrijke rechtsbronnen:
1. Het arbeidsovereenkomstrecht
2. Het vermogensrecht in het algemeen
3. Overige wetten met betrekking tot de private sector
4. De jurisprudentie (rechtersrecht)
5. De cao
, 6. Het verdrag
Het arbeidsovereenkomstrecht:
De vindplaats van rechtsregels die verhouding tussen de individuele werkgever en werknemer
regelen is het Burgerlijk Wetboek (BW)
- Wetsartikelen zijn aantreffen in Boek 7 titel 10 BW
Enkele belangrijke wetten zijn onderdeel geworden van Boek 7 titel 10:
- Wet flexibiliteit en zekerheid: Het doel van deze wet is enerzijds dat het de werkgevers
mogelijk wordt gemaakt flexibeler en slagvaardiger over personeel te beschikken. Anderzijds
bepaalde kwetsbare groepen op de arbeidsmarkt (oproepkracht en uitzendkrachten) extra
bescherming bieden
- Wet werk en zekerheid: Is er ten eerste omdat hij een halt toeroepen wou aan de
ontwikkeling dat steeds minder mensen een vast arbeidscontract konden krijgen en een
einde maken aan ongewenste ontwikkelingen op het terrein van het ontslagrecht en de
overheidsuitgaven moesten worden teruggedrongen, wat leidde tot minder lange
uitkeringen op basis van de WW
- Wet arbeidsmarkt in balans: Met deze wet wil de wetgever de niet gehaalde doelstelling van
de WWZ alsnog behalen (ontslagrecht en positie oproepkracht)
Een arbeidsovereenkomst is een obligatoire overeenkomst:
- Overeenkomst waaruit verbintenissen ontstaan
Verbintenis:
- Als er een rechtsbetrekking is tussen ten minste twee partijen, die ertoe lijdt dat de ene
partij één of meer rechten verkrijgt en de andere partij één of meer plichten op zich neemt
Speciale regelingen in het wetboek gaan boven de algemene regels, geeft de speciale regeling echter
geen antwoord op de problematiek dan moet er worden uitgegaan van de algemene regels uit het
vermogensrecht worden toegepast
Voor geschillen over de arbeidsovereenkomst zijn van belang (het vermogensrecht):
- Boek 3
- Boek 6
Afzonderlijke wetten zouden in strijd kunnen zijn met de regels van het vermogensrecht (Boek 3 en 6
BW). Doet deze situatie zich voor, dan gaan de sociaalrechtelijke wetten voor de regels van Boek 3 en
Boek 6
Jurisprudentie:
Naast de werkgever kan ook de rechter als rechtsvormer optreden, de rechter vult de wetgever aan:
- Regels die hierdoor ontstaan zijn eveneens van toepassing op de arbeidsverhouding in de
private sector
Jurisprudentie: het geheel van gepubliceerde uitspraken, gedaan door rechtelijke colleges
Cao
= een arbeidsovereenkomst die wordt afgesloten tussen een individuele werkgever of één of
werkgeversorganisaties enerzijds en anderzijds vakbonden.
SAMENVATTING
JANNA SMITS
,Inhoudsopgave
Hoofdstuk 1 terreinverkenning...................................................................................................................... 2
Oriëntatie 1.1.......................................................................................................................................................2
Werkgever en werknemer: welke rechtsbronnen? 1.2........................................................................................2
Hoofdstuk 2................................................................................................................................................... 4
Hoofdstuk 3................................................................................................................................................... 7
Hoofdstuk 4................................................................................................................................................. 12
Hoofdstuk 5 Werkeloosheid en ziekte.......................................................................................................... 17
Onderscheid socialezekerheidswetten 5.1.........................................................................................................17
Uitvoering, beroep en hoger beroep 5.2............................................................................................................18
Wie zijn verzekerd 5.3?......................................................................................................................................18
Werkeloosheidswet (WW) 5.4............................................................................................................................19
Sancties 5.5........................................................................................................................................................20
Wet inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers (IOAW) 5.6......21
Wet inkomensvoorziening oudere werklozen (IOW)..........................................................................................21
Ziektewet (ZW) 5.8.............................................................................................................................................21
Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (WIA) 5.9...................................................................................21
Toeslagenwet (TW) 5.10....................................................................................................................................22
Participatiewet 5.11...........................................................................................................................................23
Hoofdstuk 6 cao........................................................................................................................................... 23
Formele aspecten van de cao 6.2.......................................................................................................................23
Vereniging van werknemers 6.3.........................................................................................................................23
Vereniging van werkgevers 6.4..........................................................................................................................24
Onderhandelende partijen.................................................................................................................................24
Voorbereiding op het cao-overleg 6.6................................................................................................................24
Materiële aspecten van de cao 6.7....................................................................................................................25
Toepassingsbereik van de cao 6.8......................................................................................................................26
Uitleg van cao-bepalingen 6.9...........................................................................................................................26
Nawerking van cao-bepalingen 6.10.................................................................................................................26
Het cao-incorporatiebeding 6.11.......................................................................................................................27
Avv 6.12..............................................................................................................................................................27
Sociaal plan 6.13................................................................................................................................................27
Hoofdstuk 7 collectieve acties...................................................................................................................... 28
................................................................................................................................................................... 28
,Hoofdstuk 8................................................................................................................................................. 32
Samenvatting sociaal recht –
2022
Hoofdstuk 1 terreinverkenning
Oriëntatie 1.1
Onzelfstandige beroepsbevolking:
- De mensen die een betaalde baan hebben, bevinden zich tijdens hun werk in een
afhankelijkheidspositie ten opzichte van een ander, namelijk de werkgever.
Private sector:
- Werkzaam in het bedrijfsleven
Publieke sector:
- Zij vormen het personeel dat in dienst is van de overheid (ambtenaren)
- Hierbij kun je denken aan werk bij de centrale overheid, bij een provincie of gemeente
Semipublieke sector:
- Werknemers die zijn verbonden aan organisaties en instellingen binnen de private sector die
financieel afhankelijk zijn van de overheid
- Hierbij valt de denken aan: ziekenhuizen, verpleegtehuizen, buurthuizen, onderwijs en
omroep
Zelfstandige beroepsbevolking:
- Zijn tijdens uitoefening van hun werkzaamheden niet onderworpen aan opdrachten van
anderen
Zelfstandige zonder personeel (zzp’er):
- Werkt voor zichzelf en heeft geen werknemers in dienst
Sociaal recht/arbeidsrecht heeft betrekking op de rechtpositie van de werknemer (private sector), de
ambtenaar (publieke sector) en de werknemer in de semipublieke sector
- Gemeenschappelijk hebben zij dat zij in dienstverband arbeid verrichten (ondergeschiktheid)
- 1 januari 2020 de Wet normalisering rechtspositie ambtenaren (Wnra) in werking getreden.
Dit heeft als gevolg dat overgrote deel van de ambtenaren het arbeidsrecht van toepassing is
(er blijft wel een Ambtenarenwet)
Wet normering bezoldiging topfunctionaris (WNT) bepaalt dat:
- Niemand in de publieke en semipublieke sector per jaar mag verdienen dan een
maximumbedrag (201.000) dit is de balkenendenorm
Werkgever en werknemer: welke rechtsbronnen? 1.2
Belangrijke rechtsbronnen:
1. Het arbeidsovereenkomstrecht
2. Het vermogensrecht in het algemeen
3. Overige wetten met betrekking tot de private sector
4. De jurisprudentie (rechtersrecht)
5. De cao
, 6. Het verdrag
Het arbeidsovereenkomstrecht:
De vindplaats van rechtsregels die verhouding tussen de individuele werkgever en werknemer
regelen is het Burgerlijk Wetboek (BW)
- Wetsartikelen zijn aantreffen in Boek 7 titel 10 BW
Enkele belangrijke wetten zijn onderdeel geworden van Boek 7 titel 10:
- Wet flexibiliteit en zekerheid: Het doel van deze wet is enerzijds dat het de werkgevers
mogelijk wordt gemaakt flexibeler en slagvaardiger over personeel te beschikken. Anderzijds
bepaalde kwetsbare groepen op de arbeidsmarkt (oproepkracht en uitzendkrachten) extra
bescherming bieden
- Wet werk en zekerheid: Is er ten eerste omdat hij een halt toeroepen wou aan de
ontwikkeling dat steeds minder mensen een vast arbeidscontract konden krijgen en een
einde maken aan ongewenste ontwikkelingen op het terrein van het ontslagrecht en de
overheidsuitgaven moesten worden teruggedrongen, wat leidde tot minder lange
uitkeringen op basis van de WW
- Wet arbeidsmarkt in balans: Met deze wet wil de wetgever de niet gehaalde doelstelling van
de WWZ alsnog behalen (ontslagrecht en positie oproepkracht)
Een arbeidsovereenkomst is een obligatoire overeenkomst:
- Overeenkomst waaruit verbintenissen ontstaan
Verbintenis:
- Als er een rechtsbetrekking is tussen ten minste twee partijen, die ertoe lijdt dat de ene
partij één of meer rechten verkrijgt en de andere partij één of meer plichten op zich neemt
Speciale regelingen in het wetboek gaan boven de algemene regels, geeft de speciale regeling echter
geen antwoord op de problematiek dan moet er worden uitgegaan van de algemene regels uit het
vermogensrecht worden toegepast
Voor geschillen over de arbeidsovereenkomst zijn van belang (het vermogensrecht):
- Boek 3
- Boek 6
Afzonderlijke wetten zouden in strijd kunnen zijn met de regels van het vermogensrecht (Boek 3 en 6
BW). Doet deze situatie zich voor, dan gaan de sociaalrechtelijke wetten voor de regels van Boek 3 en
Boek 6
Jurisprudentie:
Naast de werkgever kan ook de rechter als rechtsvormer optreden, de rechter vult de wetgever aan:
- Regels die hierdoor ontstaan zijn eveneens van toepassing op de arbeidsverhouding in de
private sector
Jurisprudentie: het geheel van gepubliceerde uitspraken, gedaan door rechtelijke colleges
Cao
= een arbeidsovereenkomst die wordt afgesloten tussen een individuele werkgever of één of
werkgeversorganisaties enerzijds en anderzijds vakbonden.
