BG
Thematoets 9
Menswetenschappen
Ontwikkelingspsychologie voor leerkrachten basisonderwijs Hooijmakers, T.
Stokhof, T en Verhulst, F. 2019
Hoofdstuk 2, paragraaf 2.3 pagina 29 t/m 43
Onderwijs didactische termen
- Leefwereld: de wereld waarin ze leven.
- Sociale-culturele factoren spelen ook een rol
- Belevingswereld: de wijze waarop kinderen hun leefwereld ervaren + de manier waarop kind
wereld beleefd passend bij zijn ontwikkelingsleeftijd
Ontwikkeling psychologische termen
- klassieke ontwikkelingspsychologie: beschrijvende wetenschap over welke gedragingen bij de
leeftijd van kind paste op verschillende gebieden.
- Gaat uit van de biologie ontleende opvattingen van ontwikkeling
- Gaat ervan uit dat er eindpunt is van ontwikkeling
- Levensloop psychologie: gaat uit dat ontwikkeling plaats vindt in interactie met andere
- Ontwikkeling - ervaring- rijping —> ontwikkeling vindt plaats door ervaring en rijping
- Ontwikkeling kan:
- Nature: biologische ontwikkeling met daarbij als invalshoek nature, aanleg en genen
- Nurture: omstandigheden waarin iemand opgroeit, ontwikkeling en rijping
- Behaviorisme: wie je bent en wat je doet is volledig afhankelijk van omstandigheden
- Derde stroming noemt interactie belangrijkste aspect van ontwikkeling (Vygotsky)
- Ecologische benadering: Richt zich niet op cognitieve processen in de persoon of op prikkels
vanuit de omgeving, maar op de interactie tussen persoon en omgeving
- Narratieve benadering: biogra sch deel in boek, verhalen door leerkrachten (de stukjes tekst in
het boek met voorbeelden)
Persoonlijkheidstheorie:
- Identiteit: moeilijk te beschrijven. Elk mens is opzoek naar eigen identiteit. Je hebt een identiek
als je naar buiten toe op een harmonieuze manier optreedt, een samenhangend geheel dat je
eigen stijl kunt noemen.
- zelfbeeld is hier onderdeel van, dit beeld verandert in de loop van de ontwikkeling
- Genderrolontwikkeling: besef of je jongen of meisje bent
- Lichamelijk jongen of meisje gaat over sekse of geslacht
- Psychisch jongen of meisje gaat over gender
Hoofdstuk 4 paragraaf 4.3.3. pagina 169 t/m 176
- kinderen leren ook buiten school, maar de school is gestructureerd en bewust bezig om allerlei
vaardigheden aan te leren
Algemene voorwaarden voor leren
- als je naar groep 3 gaat moet je aan aantal voorwaarden voldoen, die leervoorwaarden
beschrijven wat een kind van 6 moet kunnen. Voorwaarden liggen op 3 gebieden
- De ontwikkeling van cognitieve functies
- Waarneming of perceptie
- Eenvoudig logisch kunnen rederen
- Geheugen
- Aandacht
- Beheersing taal
- De emotionele ontwikkeling
- Genoeg eigenwaarde
- Vertrouwen
- Zelfstandigheid
BG 1
fi
, BG
Thematoets 9
- De sociale ontwikkeling
- Kind moet hele dag zonder ouders kunnen
- Moet zichzelf kunnen redden zonder dat daar voortdurend aandacht aan gegeven
moet worden
- Moet zich redelijk kunnen handhaven tussen klasgenoten
- Autoriteit van leerkracht accepteren
Taal en leren
- taal is middel om te leren
- Als kinderen taal leren om te kunnen communiceren of hun wereld te ontdekken, dan is taal zelf
het doel
- Tussen 5 en 10 jaar zijn kinderen sensitief voor taal: op school veel aandacht voor horen,
spreken, lezen en schrijven
- Taal leer je vooral door interactie, maar ook een stuk aanleg is nodig
- Van 6 tot 9 jaar groeit de woordenschat ink
- Actieve woordenschat: woorden die kind gebruikt
- Passieve woordenschat: woorden dat kind kent maar niet zelf gebruikt
Onderwijs in basisvaardigheden
- sluit met onderwijs aan bij interesses kinderen, maak uitleg kort en bondig en gebruik
materialen
- Sluit aan bij behoefte leerlingen
- Als je aan het einde van de les vraagt wat kinderen hebben geleerd en gedaan, sluit je aan bij
de onderdelen geheugen en metacognitie
Zintuigelijke voorkeurssystemen
- kinderen selecteren en verwerken informatie op hun eigen manier
- Iedereen heeft een eigen voorkeurssysteem
- 3 belangrijke zintuigelijke systemen waar informatie door naar binnen komt:
- Visuele kanaal (zien)
- Auditieve kanaal (horen)
- Kinesthetische kanaal (voelen, doen, tactiek, manipuleren)
Kinderen van zes tot negen jaar en hun ontwikkeling binnen de multimediale virtuele wereld
- kinderen in deze leeftijd worden steeds online actiever
- Belang van tegenvertoog (counterdiscourse) = omgeving kan mediae ecten op kind tegengaan
door extra uitleg en door het maken van kritische relativerende opmerking
Hoofdstuk 5 pagina 179 t/m 231
5.1 Fysieke ontwikkeling
Van 9 tot 12 jarigen
- rond 9 jaar begint adolescentie = ontwikkelingsfase die begint met pubertijd en eindigt met
volwassenheid (18-19 jaar), toenemende mogelijkheden:
- Nieuwe cognitieve vaardigheden
- Veranderingen in relaties met ouders en vrienden
- Aanscherping zelfbeeld
- Groeiende zelfstandigheid
- Periode van ontdekkingen over je eigen persoon en de wereld om je heen
- met pubertijd wordt de rijping van seksuele functies bedoeld = periode waarin het kind
veranderd van onrijpe persoon tot iemand die in staat is zich voort te planten
- Pubertijd is dus onderdeel van adolescentie
- Periode adolescentie:
1. De vroege adolescentie
2. De middenadolescentie
3. De late adolescentie
- De vroege adolescentie begin pubertijd tot 13 jaar
BG 2
fl ff
Thematoets 9
Menswetenschappen
Ontwikkelingspsychologie voor leerkrachten basisonderwijs Hooijmakers, T.
Stokhof, T en Verhulst, F. 2019
Hoofdstuk 2, paragraaf 2.3 pagina 29 t/m 43
Onderwijs didactische termen
- Leefwereld: de wereld waarin ze leven.
- Sociale-culturele factoren spelen ook een rol
- Belevingswereld: de wijze waarop kinderen hun leefwereld ervaren + de manier waarop kind
wereld beleefd passend bij zijn ontwikkelingsleeftijd
Ontwikkeling psychologische termen
- klassieke ontwikkelingspsychologie: beschrijvende wetenschap over welke gedragingen bij de
leeftijd van kind paste op verschillende gebieden.
- Gaat uit van de biologie ontleende opvattingen van ontwikkeling
- Gaat ervan uit dat er eindpunt is van ontwikkeling
- Levensloop psychologie: gaat uit dat ontwikkeling plaats vindt in interactie met andere
- Ontwikkeling - ervaring- rijping —> ontwikkeling vindt plaats door ervaring en rijping
- Ontwikkeling kan:
- Nature: biologische ontwikkeling met daarbij als invalshoek nature, aanleg en genen
- Nurture: omstandigheden waarin iemand opgroeit, ontwikkeling en rijping
- Behaviorisme: wie je bent en wat je doet is volledig afhankelijk van omstandigheden
- Derde stroming noemt interactie belangrijkste aspect van ontwikkeling (Vygotsky)
- Ecologische benadering: Richt zich niet op cognitieve processen in de persoon of op prikkels
vanuit de omgeving, maar op de interactie tussen persoon en omgeving
- Narratieve benadering: biogra sch deel in boek, verhalen door leerkrachten (de stukjes tekst in
het boek met voorbeelden)
Persoonlijkheidstheorie:
- Identiteit: moeilijk te beschrijven. Elk mens is opzoek naar eigen identiteit. Je hebt een identiek
als je naar buiten toe op een harmonieuze manier optreedt, een samenhangend geheel dat je
eigen stijl kunt noemen.
- zelfbeeld is hier onderdeel van, dit beeld verandert in de loop van de ontwikkeling
- Genderrolontwikkeling: besef of je jongen of meisje bent
- Lichamelijk jongen of meisje gaat over sekse of geslacht
- Psychisch jongen of meisje gaat over gender
Hoofdstuk 4 paragraaf 4.3.3. pagina 169 t/m 176
- kinderen leren ook buiten school, maar de school is gestructureerd en bewust bezig om allerlei
vaardigheden aan te leren
Algemene voorwaarden voor leren
- als je naar groep 3 gaat moet je aan aantal voorwaarden voldoen, die leervoorwaarden
beschrijven wat een kind van 6 moet kunnen. Voorwaarden liggen op 3 gebieden
- De ontwikkeling van cognitieve functies
- Waarneming of perceptie
- Eenvoudig logisch kunnen rederen
- Geheugen
- Aandacht
- Beheersing taal
- De emotionele ontwikkeling
- Genoeg eigenwaarde
- Vertrouwen
- Zelfstandigheid
BG 1
fi
, BG
Thematoets 9
- De sociale ontwikkeling
- Kind moet hele dag zonder ouders kunnen
- Moet zichzelf kunnen redden zonder dat daar voortdurend aandacht aan gegeven
moet worden
- Moet zich redelijk kunnen handhaven tussen klasgenoten
- Autoriteit van leerkracht accepteren
Taal en leren
- taal is middel om te leren
- Als kinderen taal leren om te kunnen communiceren of hun wereld te ontdekken, dan is taal zelf
het doel
- Tussen 5 en 10 jaar zijn kinderen sensitief voor taal: op school veel aandacht voor horen,
spreken, lezen en schrijven
- Taal leer je vooral door interactie, maar ook een stuk aanleg is nodig
- Van 6 tot 9 jaar groeit de woordenschat ink
- Actieve woordenschat: woorden die kind gebruikt
- Passieve woordenschat: woorden dat kind kent maar niet zelf gebruikt
Onderwijs in basisvaardigheden
- sluit met onderwijs aan bij interesses kinderen, maak uitleg kort en bondig en gebruik
materialen
- Sluit aan bij behoefte leerlingen
- Als je aan het einde van de les vraagt wat kinderen hebben geleerd en gedaan, sluit je aan bij
de onderdelen geheugen en metacognitie
Zintuigelijke voorkeurssystemen
- kinderen selecteren en verwerken informatie op hun eigen manier
- Iedereen heeft een eigen voorkeurssysteem
- 3 belangrijke zintuigelijke systemen waar informatie door naar binnen komt:
- Visuele kanaal (zien)
- Auditieve kanaal (horen)
- Kinesthetische kanaal (voelen, doen, tactiek, manipuleren)
Kinderen van zes tot negen jaar en hun ontwikkeling binnen de multimediale virtuele wereld
- kinderen in deze leeftijd worden steeds online actiever
- Belang van tegenvertoog (counterdiscourse) = omgeving kan mediae ecten op kind tegengaan
door extra uitleg en door het maken van kritische relativerende opmerking
Hoofdstuk 5 pagina 179 t/m 231
5.1 Fysieke ontwikkeling
Van 9 tot 12 jarigen
- rond 9 jaar begint adolescentie = ontwikkelingsfase die begint met pubertijd en eindigt met
volwassenheid (18-19 jaar), toenemende mogelijkheden:
- Nieuwe cognitieve vaardigheden
- Veranderingen in relaties met ouders en vrienden
- Aanscherping zelfbeeld
- Groeiende zelfstandigheid
- Periode van ontdekkingen over je eigen persoon en de wereld om je heen
- met pubertijd wordt de rijping van seksuele functies bedoeld = periode waarin het kind
veranderd van onrijpe persoon tot iemand die in staat is zich voort te planten
- Pubertijd is dus onderdeel van adolescentie
- Periode adolescentie:
1. De vroege adolescentie
2. De middenadolescentie
3. De late adolescentie
- De vroege adolescentie begin pubertijd tot 13 jaar
BG 2
fl ff
