IC week 1: ‘Buiten adem’
Functies tractus respiratorius:
- Voorziening zuurstof
- Uitscheiding co2
- Reguleren pH samen met nier
- Geluidvorming door stembanden
- Bescherming tegen micro-organismen
Ademfrequentie:
- Volwassene 8-20 keer/minuut
- Neonaat 40-60 keer/minuut
In rust 500 ml lucht in of uit (= tidale volume/teugvolume)
Bij extreme inspanning 3,5L
Borst ademhaling:
- Snelle zuurstofinjectie
- Inspanning, opwinding, angst, actie
- Tussenribspieren aangespannen
- Snel en oppervlakkig
Buik/middenrif ademhaling:
- Natuurlijk en ontspannen
- Ritmische aan-/ontspanning middenrif
- Betere vulling longen
Cavitas nasi / cavitas ori pharynx larynx trachea twee bronchi kleinere bronchi bronchiole
alveoli
2 functionele zones:
- Uitvoeringszone: lucht wordt gefilterd, warmt op en saturatie van water
- Respiratoire zone: Gaswisseling, alveoli, bloed-gas barrière 2 lagen
Ventilatie/perfusie verhouding bepaalt de effectiviteit van de ademhaling:
Verhouding tussen longdoorbloeding en ventilatie
Intermediair metabolisme = verbruik van O2 en productie van CO2 in de cellen
Diffusiesnelheid neemt toe als:
- Concentratieverschil toeneemt
- Contactoppervlak toeneemt
- Dikte van het membraan afneemt
Filtering in 2 stappen:
- Mucus (slijm) zorgt ervoor dat kleine deeltjes tegen worden gehouden
- Macrofagen in alveoli verzwelgen de schadelijke deeltjes die nog binnenkomen
Vitale capaciteit = inspiratoire reserve volume + teugvolume + expiratoire reserve volume
Totale longcapaciteit = vitale capaciteit + restvolume
Functionele residuale capaciteit = expiratoire reserve volume + restvolume
Surfactant wordt geproduceerd door type II alveolaire cellen en vermindert de oppervlaktespanning van alveolaire
vloeistof. Voorkomt alveolaire ‘collapse’.
1
,- Bij premature baby’s is hier nog onvoldoende van aanwezig, waardoor het hun erg veel moeite kost om het eerste
stukje van ademhaling te doen. Respiratory distress syndrome, alveoli storten in na elke ademhaling.
Verandering ademhaling zwangere
- Totale capaciteit is iets afgenomen
- Stijging van het ademminuutvolume met 40%
- Stijging teugvolume van 40% zonder stijging van de
frequentie
- Hogere gevoeligheid van het ademhalingscentrum voor
pCO2 (door progesteron)
- Daling restvolume
Beweging in de zwangerschap:
- Bewegen tijdens zwangerschap heeft voordelen
- Geen extreme inspanning, in verband met risico op hyperthermie
- Contactsporten afgeraden i.v.m. kans op blessure
- Duurinspanning niet langer dan 40 min, hartslag < 140/min
- Diepzeeduiken niet i.v.m. de drukken
- Vermijd sporten die de abdominale druk verhogen: buikspieroefeningen, pilatus
WC: ‘Anatomie en fysiologie van de longen’
Cavitas nasi:
Staat in verbinding met 4 neusbijholten
- Sunus maxillares
- Sinus frontales
- Sinus sphenoidales
- Sinus ethmoidales
Ze bevatten slijmvlies, vormen de klankruimte bij stemvorming, zorgen voor voorverwarming ademlucht
Pharynx:
- Ligt achter de neus- en mondholte
- Tweeopeningen naar oesophagus en trachea
- Verbinding met middenoor via buizen van eustachius
Bestaat uit Nasopharynx, Oropharynx, hypopharynx
Larynx:
- Ventraal ten opzichte van oesophagus
- Verbinding tussen pharynx en trachea
Bestaat uit epiglottis, hyoïd en verschillende kraakbeenschijven
In de larynx liggen de stembanden
- Bij normale ademhaling is de stemspleet geheel open
- Mannen langere stembanden dan vrouwen
Trachea:
Van wervel C6 tot T5
Bestaat uit:
- Trilhaarepitheel, hier zit slijmvlies omheen
- Bindweefsel
- Gladspierweefsel (cholinerge receptoren – acetylcholine (parasympatisch, constrictie), B2 adrenerge receptoren –
noradrenaline (sympathisch, dilatatie)
2
,- Hoefijzervormige kraakbeenstukken
Door de werking van trilharen plus leukocyten zijn luchtwegen onder larynx steriel. Bij mondademhaling droogt
mucosa uit en vermindert de werking van leukocyten.
Longen:
Rechts 3 lobben, links 2 lobben
Alveolaire epitheelcellen:
Type I alveolaire cellen: vormen een aaneensluitende laag
Type II alveolaire cellen: produceren surfactant verlagen oppervlaktespanning (zorgt ervoor dat alveoli tot einde
uitademing open blijft)
Respiratoir membraan:
Wanden van alveoli en haarvaten en hun gefuseerde basaalmembraan.
Gaswisseling door diffusie
Pleura:
Vlies dat om de longen heen zit. Beide longen omgeven door dubbel vlies
Pleura visceralis/pulmonalis en pleura parietalis
Tussen beide pleura pleuraholte met vocht (druk is lager dan in de buitenlucht pleura worden aan elkaar
vastgezogen
Ademhalingsspieren:
- Diafragma
- Tussenribspieren (musculi intercostales externi en interni)
- Hulpademhalingsspieren
- Inademing: van halswervelkolom en schedel naar thorax
Benauwdheid optrekken schouders hoofdpijn
- Uitademing: buikwandspieren
Deze worden aangespannen bij blazen, persen
Inademing:
Aanspannen diafragma (70% van de inademing)
Aanspannen mm. Intercostalis externi
Evt. hulpademhalingsspieren
Uitademing:
Normaal passief terugveren
Geforceerd actief aanspannen van:
- mm. Intercostalis interni
- Abdominale musculatuur (buikwandspieren, bekkenbodemspieren)
Ademminuut volume = hoeveelheid lucht die per minuut wordt ingeademd (en dus ook weer uitgeademd)
Anatomische dode ruimte = deel van het ademhalingsstelsel, waar geen diffusie kan optreden omdat de wand te dik
is (trachea, bronchi en bronchioli). Bij volwassene 150 ml
Fysiologische dode ruime = meestal hetzelfde als anatomische dode ruimte. In sommige situaties groter. Het extra
deel is dat deel van de alveoli dat wel wordt geventileerd, maar niet doorbloed = dode ruimteventilatie.
Bijvoorbeeld bij afname pompkracht van het hart.
Drukken bij inademing:
Pleuraholte groter intrathoracale druk meer negatief (t.o.v. buitendruk)
Longvolume groter pulmonale druk wordt negatief (t.o.v. buitendruk)
Afplatten diafragma abdominale druk meer positief (t.o.v. buitendruk)
3
, Ademhaling:
Diepte wordt bepaald door de activiteit van stimulatie van ademhalingsspieren door ademhalingscentrum
Tempo wordt bepaald door de lengte van de activiteit van het ademhalingscentrum
Dit wordt gereguleerd door veranderende niveaus van CO2, O2 en H+ en door centrale en perifere chemoreceptoren
PCO2 in het bloed stijgt (hypercapnie) CO2 gehydrateerd koolzuur scheiden H+ komt vrij pH daalt.
H+ stimuleert centrale chemoreceptoren in hersenstam chemoreceptoren hebben synaps met ademhalingscentra
verhoging diepte en frequentie ademhaling lager pCO2 in bloed pH stijgt weer
Hyperventilatie: Wanneer diepte en frequentie groter is dan lichaam nodig is om CO2 te verwijderen.
Verlaagde CO2 levels in bloed (hypocapnie) cerebrale vasoconstrictie en cerebrale ischemie duizeligheid,
flauwvallen
Invloed van pO2
Perifere chemoreceptoren in aorta en a. carotis
pO2 laag ventilatie verhogen
Dalende pO2 heeft normaal klein effect op ventilatie
WC: ‘Embryologische ontwikkeling van de longen’
Neonaat kan niet door de mond ademhalen, want dit wordt geblokkeerd door het zachte gehemelte en de epiglottis.
Larynx zakt in de loop van de maanden verder naar beneden.
Trachea bronchus principalis bronchus lobaris bronchus segmentalis
Vanaf de bronchioles respiratorius is gasuitwisseling mogelijk.
Intraembryonale coeloom = holte tussen parietaal en visceraal zijplaatmesoderm. Hier vanuit zullen de
lichaamsholtes gaan ontstaan.
Week 4 lateral folding: platte schijf gaat zo vouwen dat parietaal en visceraal elkaar aan gaat raken en het
intraembryonale coeloom wordt groter en de oerdarm wordt gevormd uit de yolk sac.
Week 4 head and tail folding: primordiale hart vouwt naar ventraal en caudaal en gaat dus naar de juiste plek.
Septum transversum wordt meegetrokken en komt onder het hart te liggen gaat diafragma vormen.
Intraembryonale coeloom krijgt een nieuwe naam Canalis pericardioperitonealis (vormt 2 pleuraholtes)
Pleuropericardiale plooien groeien vanaf de zijkant naar binnen toe, deze gaan er uiteindelijk voor zorgen dat er 3
holtes in de thorax ontstaan die zijn gescheiden van de peritoneale holte.
Longknop is de eerste ontwikkeling van de longen.
Pleuroperitoneale vouwen groeien van dorsaal richting het septum transversum, samen met de ophangingen van de
oesophagus vormt dit het diafragma.
Hernia diaphragmatica = ontwikkeling diafragma verloopt niet goed. Er is een opening die er niet hoort, hier kunnen
darmdelen in de thorax terecht komen, waardoor er te weinig ruimte is voor de longen.
4
Functies tractus respiratorius:
- Voorziening zuurstof
- Uitscheiding co2
- Reguleren pH samen met nier
- Geluidvorming door stembanden
- Bescherming tegen micro-organismen
Ademfrequentie:
- Volwassene 8-20 keer/minuut
- Neonaat 40-60 keer/minuut
In rust 500 ml lucht in of uit (= tidale volume/teugvolume)
Bij extreme inspanning 3,5L
Borst ademhaling:
- Snelle zuurstofinjectie
- Inspanning, opwinding, angst, actie
- Tussenribspieren aangespannen
- Snel en oppervlakkig
Buik/middenrif ademhaling:
- Natuurlijk en ontspannen
- Ritmische aan-/ontspanning middenrif
- Betere vulling longen
Cavitas nasi / cavitas ori pharynx larynx trachea twee bronchi kleinere bronchi bronchiole
alveoli
2 functionele zones:
- Uitvoeringszone: lucht wordt gefilterd, warmt op en saturatie van water
- Respiratoire zone: Gaswisseling, alveoli, bloed-gas barrière 2 lagen
Ventilatie/perfusie verhouding bepaalt de effectiviteit van de ademhaling:
Verhouding tussen longdoorbloeding en ventilatie
Intermediair metabolisme = verbruik van O2 en productie van CO2 in de cellen
Diffusiesnelheid neemt toe als:
- Concentratieverschil toeneemt
- Contactoppervlak toeneemt
- Dikte van het membraan afneemt
Filtering in 2 stappen:
- Mucus (slijm) zorgt ervoor dat kleine deeltjes tegen worden gehouden
- Macrofagen in alveoli verzwelgen de schadelijke deeltjes die nog binnenkomen
Vitale capaciteit = inspiratoire reserve volume + teugvolume + expiratoire reserve volume
Totale longcapaciteit = vitale capaciteit + restvolume
Functionele residuale capaciteit = expiratoire reserve volume + restvolume
Surfactant wordt geproduceerd door type II alveolaire cellen en vermindert de oppervlaktespanning van alveolaire
vloeistof. Voorkomt alveolaire ‘collapse’.
1
,- Bij premature baby’s is hier nog onvoldoende van aanwezig, waardoor het hun erg veel moeite kost om het eerste
stukje van ademhaling te doen. Respiratory distress syndrome, alveoli storten in na elke ademhaling.
Verandering ademhaling zwangere
- Totale capaciteit is iets afgenomen
- Stijging van het ademminuutvolume met 40%
- Stijging teugvolume van 40% zonder stijging van de
frequentie
- Hogere gevoeligheid van het ademhalingscentrum voor
pCO2 (door progesteron)
- Daling restvolume
Beweging in de zwangerschap:
- Bewegen tijdens zwangerschap heeft voordelen
- Geen extreme inspanning, in verband met risico op hyperthermie
- Contactsporten afgeraden i.v.m. kans op blessure
- Duurinspanning niet langer dan 40 min, hartslag < 140/min
- Diepzeeduiken niet i.v.m. de drukken
- Vermijd sporten die de abdominale druk verhogen: buikspieroefeningen, pilatus
WC: ‘Anatomie en fysiologie van de longen’
Cavitas nasi:
Staat in verbinding met 4 neusbijholten
- Sunus maxillares
- Sinus frontales
- Sinus sphenoidales
- Sinus ethmoidales
Ze bevatten slijmvlies, vormen de klankruimte bij stemvorming, zorgen voor voorverwarming ademlucht
Pharynx:
- Ligt achter de neus- en mondholte
- Tweeopeningen naar oesophagus en trachea
- Verbinding met middenoor via buizen van eustachius
Bestaat uit Nasopharynx, Oropharynx, hypopharynx
Larynx:
- Ventraal ten opzichte van oesophagus
- Verbinding tussen pharynx en trachea
Bestaat uit epiglottis, hyoïd en verschillende kraakbeenschijven
In de larynx liggen de stembanden
- Bij normale ademhaling is de stemspleet geheel open
- Mannen langere stembanden dan vrouwen
Trachea:
Van wervel C6 tot T5
Bestaat uit:
- Trilhaarepitheel, hier zit slijmvlies omheen
- Bindweefsel
- Gladspierweefsel (cholinerge receptoren – acetylcholine (parasympatisch, constrictie), B2 adrenerge receptoren –
noradrenaline (sympathisch, dilatatie)
2
,- Hoefijzervormige kraakbeenstukken
Door de werking van trilharen plus leukocyten zijn luchtwegen onder larynx steriel. Bij mondademhaling droogt
mucosa uit en vermindert de werking van leukocyten.
Longen:
Rechts 3 lobben, links 2 lobben
Alveolaire epitheelcellen:
Type I alveolaire cellen: vormen een aaneensluitende laag
Type II alveolaire cellen: produceren surfactant verlagen oppervlaktespanning (zorgt ervoor dat alveoli tot einde
uitademing open blijft)
Respiratoir membraan:
Wanden van alveoli en haarvaten en hun gefuseerde basaalmembraan.
Gaswisseling door diffusie
Pleura:
Vlies dat om de longen heen zit. Beide longen omgeven door dubbel vlies
Pleura visceralis/pulmonalis en pleura parietalis
Tussen beide pleura pleuraholte met vocht (druk is lager dan in de buitenlucht pleura worden aan elkaar
vastgezogen
Ademhalingsspieren:
- Diafragma
- Tussenribspieren (musculi intercostales externi en interni)
- Hulpademhalingsspieren
- Inademing: van halswervelkolom en schedel naar thorax
Benauwdheid optrekken schouders hoofdpijn
- Uitademing: buikwandspieren
Deze worden aangespannen bij blazen, persen
Inademing:
Aanspannen diafragma (70% van de inademing)
Aanspannen mm. Intercostalis externi
Evt. hulpademhalingsspieren
Uitademing:
Normaal passief terugveren
Geforceerd actief aanspannen van:
- mm. Intercostalis interni
- Abdominale musculatuur (buikwandspieren, bekkenbodemspieren)
Ademminuut volume = hoeveelheid lucht die per minuut wordt ingeademd (en dus ook weer uitgeademd)
Anatomische dode ruimte = deel van het ademhalingsstelsel, waar geen diffusie kan optreden omdat de wand te dik
is (trachea, bronchi en bronchioli). Bij volwassene 150 ml
Fysiologische dode ruime = meestal hetzelfde als anatomische dode ruimte. In sommige situaties groter. Het extra
deel is dat deel van de alveoli dat wel wordt geventileerd, maar niet doorbloed = dode ruimteventilatie.
Bijvoorbeeld bij afname pompkracht van het hart.
Drukken bij inademing:
Pleuraholte groter intrathoracale druk meer negatief (t.o.v. buitendruk)
Longvolume groter pulmonale druk wordt negatief (t.o.v. buitendruk)
Afplatten diafragma abdominale druk meer positief (t.o.v. buitendruk)
3
, Ademhaling:
Diepte wordt bepaald door de activiteit van stimulatie van ademhalingsspieren door ademhalingscentrum
Tempo wordt bepaald door de lengte van de activiteit van het ademhalingscentrum
Dit wordt gereguleerd door veranderende niveaus van CO2, O2 en H+ en door centrale en perifere chemoreceptoren
PCO2 in het bloed stijgt (hypercapnie) CO2 gehydrateerd koolzuur scheiden H+ komt vrij pH daalt.
H+ stimuleert centrale chemoreceptoren in hersenstam chemoreceptoren hebben synaps met ademhalingscentra
verhoging diepte en frequentie ademhaling lager pCO2 in bloed pH stijgt weer
Hyperventilatie: Wanneer diepte en frequentie groter is dan lichaam nodig is om CO2 te verwijderen.
Verlaagde CO2 levels in bloed (hypocapnie) cerebrale vasoconstrictie en cerebrale ischemie duizeligheid,
flauwvallen
Invloed van pO2
Perifere chemoreceptoren in aorta en a. carotis
pO2 laag ventilatie verhogen
Dalende pO2 heeft normaal klein effect op ventilatie
WC: ‘Embryologische ontwikkeling van de longen’
Neonaat kan niet door de mond ademhalen, want dit wordt geblokkeerd door het zachte gehemelte en de epiglottis.
Larynx zakt in de loop van de maanden verder naar beneden.
Trachea bronchus principalis bronchus lobaris bronchus segmentalis
Vanaf de bronchioles respiratorius is gasuitwisseling mogelijk.
Intraembryonale coeloom = holte tussen parietaal en visceraal zijplaatmesoderm. Hier vanuit zullen de
lichaamsholtes gaan ontstaan.
Week 4 lateral folding: platte schijf gaat zo vouwen dat parietaal en visceraal elkaar aan gaat raken en het
intraembryonale coeloom wordt groter en de oerdarm wordt gevormd uit de yolk sac.
Week 4 head and tail folding: primordiale hart vouwt naar ventraal en caudaal en gaat dus naar de juiste plek.
Septum transversum wordt meegetrokken en komt onder het hart te liggen gaat diafragma vormen.
Intraembryonale coeloom krijgt een nieuwe naam Canalis pericardioperitonealis (vormt 2 pleuraholtes)
Pleuropericardiale plooien groeien vanaf de zijkant naar binnen toe, deze gaan er uiteindelijk voor zorgen dat er 3
holtes in de thorax ontstaan die zijn gescheiden van de peritoneale holte.
Longknop is de eerste ontwikkeling van de longen.
Pleuroperitoneale vouwen groeien van dorsaal richting het septum transversum, samen met de ophangingen van de
oesophagus vormt dit het diafragma.
Hernia diaphragmatica = ontwikkeling diafragma verloopt niet goed. Er is een opening die er niet hoort, hier kunnen
darmdelen in de thorax terecht komen, waardoor er te weinig ruimte is voor de longen.
4
