Paragraaf 1 Ongeslachtelijke voortplanting
Celdeling: één moedercel → twee dochtercellen
● Dochtercellen bevatten dezelfde informatie (voor erfelijke eigenschappen) als de moedercel.
DNA:
● Erfelijke eigenschappen liggen vast in het DNA.
● Van elke DNA-cel wordt een kopie gemaakt.
● Bij deling: nieuwe cel ontvangt dezelfde set chromosomen (50% van oorspronkelijk materiaal
van moedercel, 50% kopie van moedercel)
● Spiraliseren: De chromosomen rollen zich op aan het begin van een celdeling (worden korter
en dikker).
● Centromeer: De plaats waar de DNA-moleculen nog aan elkaar zitten.
Celcyclus bestaat uit de interfase en de mitose:
● Mitose: De celdeling begint met de
deling van de celkern (kerndeling).
● De cel snoert tussen de kernen in en er
ontstaan twee nieuwe cellen.
● Plasmagroei: De cellen vormen nieuw
cytoplasma.
G0-fase: Rustfase, geen celdelingen.
G1-fase: Periode tussen M- en de S-fase.
G 2-fase: Periode tussen S- en de M-fase
(mitose).
M-fase (mitotische fase): Periode van mitose en
celdeling.
Interfase: Periode tussen twee celdelingen.
S-fase (synthesefase): Er wordt van elk DNA-
molecuul een kopie gemaakt: DNA-replicatie /
DNA-synthese.
Controlepunten: G 1-fase, G 2-fase & M-fase
Interfase: Geen aparte Mitose fase 1 (profase): Het Mitose fase 2 (prometafase):
chromosomen zichtbaar, er centrosoom (spoellichaam) is De centrosomen hebben een
vindt verdubbeling plaats. verdubbeld en elk centrosoom spoelfiguur van
beweegt zich naar een kant microtubuli/trekdraden
van de cel. In de celkern gevormd. Het kernmembraan
worden chromosomen verdwijnt.
zichtbaar.
, Mitose fase 3 (metafase): De Mitose fase 4 (anafase): De Mitose fase 5 (telofase): Om
chromosomen bevinden zich in chromatiden worden van elkaar de chromosomen ontstaat een
een vlak tussen beide getrokken. Van elk nieuw kernmembraan. De cel
centrosomen. De microtubuli chromosoom wordt één snoert zich tussen beide
van de (kern)spoelfiguur chromatide naar een kant van kernen in.
hechten zich aan de de cel getrokken.
centromeren van de
chromosomen.
M-fase samenvatting:
● De chromosomen (twee chromatiden) worden zichtbaar.
● De centrosomen vormen een kernspoel uit microtubuli, het kernmembraan verdwijnt.
● De chromosomen liggen in een vlak tussen de centrosomen.
● De microtubuli van de kernspoel trekken de chromatiden uit elkaar.
● De chromosomen (die nu uit één chromatide bestaan) vormen twee celkernen.
● Tussen de nieuwe celkernen snoert de cel in, waardoor twee dochtercellen ontstaan.
● Er ontstaan celmembranen, waarbij het cytoplasma wordt verdeel over de dochtercellen.
Ongeslachtelijke voortplanting: Door celdeling ontstaan nakomelingen die genetisch identiek zijn
aan de ouder. Ook wel reproductie van één ouderlijk individu.
● Bacteriën planten zich ongeslachtelijk voort door zich te delen.
● Bij meercellige organismen (planten bijv.) groeit een deel van het organisme uit tot een nieuw
organisme.
Kunstmatige wijze van ongeslachtelijke voortplanting: Stekken, weefselkweek en klonen.
Steken: Er wordt een stuk van een stengel of blad afgesneden. Daar groeien nieuwe wortels + nieuwe
plant.
Weefselkweek: Stukjes weefsel van een gezonde plant worden op geschikte voedingsbodem met
plantenhormonen (groeistoffen) gebracht. Daaruit ontstaat de ‘callus’ (ongedifferentieerd weefsel) dat
wordt weer verspreid en daaruit ontstaan plantjes.
Klonen: Er ontstaan genetische identieke nakomelingen uit één individu.
● Grote schaal: Kweek van sierbloemen & voedingsgewassen.
● Kleine schaal: Dieren (zoals varkens of schapen)
○ Embryosplitsing: Het klompje cellen van een bevruchte eicel wordt gesplitst en in
verschillende baarmoeders geplaatst.
○ Celkerntransplantatie: De kern van een bevruchte eicel (die goede erfelijke
eigenschappen bezit) wordt geplaatst in een cel zonder kern. Hierna wordt de eicel in
de baarmoeder geplaatst.
Celdeling: één moedercel → twee dochtercellen
● Dochtercellen bevatten dezelfde informatie (voor erfelijke eigenschappen) als de moedercel.
DNA:
● Erfelijke eigenschappen liggen vast in het DNA.
● Van elke DNA-cel wordt een kopie gemaakt.
● Bij deling: nieuwe cel ontvangt dezelfde set chromosomen (50% van oorspronkelijk materiaal
van moedercel, 50% kopie van moedercel)
● Spiraliseren: De chromosomen rollen zich op aan het begin van een celdeling (worden korter
en dikker).
● Centromeer: De plaats waar de DNA-moleculen nog aan elkaar zitten.
Celcyclus bestaat uit de interfase en de mitose:
● Mitose: De celdeling begint met de
deling van de celkern (kerndeling).
● De cel snoert tussen de kernen in en er
ontstaan twee nieuwe cellen.
● Plasmagroei: De cellen vormen nieuw
cytoplasma.
G0-fase: Rustfase, geen celdelingen.
G1-fase: Periode tussen M- en de S-fase.
G 2-fase: Periode tussen S- en de M-fase
(mitose).
M-fase (mitotische fase): Periode van mitose en
celdeling.
Interfase: Periode tussen twee celdelingen.
S-fase (synthesefase): Er wordt van elk DNA-
molecuul een kopie gemaakt: DNA-replicatie /
DNA-synthese.
Controlepunten: G 1-fase, G 2-fase & M-fase
Interfase: Geen aparte Mitose fase 1 (profase): Het Mitose fase 2 (prometafase):
chromosomen zichtbaar, er centrosoom (spoellichaam) is De centrosomen hebben een
vindt verdubbeling plaats. verdubbeld en elk centrosoom spoelfiguur van
beweegt zich naar een kant microtubuli/trekdraden
van de cel. In de celkern gevormd. Het kernmembraan
worden chromosomen verdwijnt.
zichtbaar.
, Mitose fase 3 (metafase): De Mitose fase 4 (anafase): De Mitose fase 5 (telofase): Om
chromosomen bevinden zich in chromatiden worden van elkaar de chromosomen ontstaat een
een vlak tussen beide getrokken. Van elk nieuw kernmembraan. De cel
centrosomen. De microtubuli chromosoom wordt één snoert zich tussen beide
van de (kern)spoelfiguur chromatide naar een kant van kernen in.
hechten zich aan de de cel getrokken.
centromeren van de
chromosomen.
M-fase samenvatting:
● De chromosomen (twee chromatiden) worden zichtbaar.
● De centrosomen vormen een kernspoel uit microtubuli, het kernmembraan verdwijnt.
● De chromosomen liggen in een vlak tussen de centrosomen.
● De microtubuli van de kernspoel trekken de chromatiden uit elkaar.
● De chromosomen (die nu uit één chromatide bestaan) vormen twee celkernen.
● Tussen de nieuwe celkernen snoert de cel in, waardoor twee dochtercellen ontstaan.
● Er ontstaan celmembranen, waarbij het cytoplasma wordt verdeel over de dochtercellen.
Ongeslachtelijke voortplanting: Door celdeling ontstaan nakomelingen die genetisch identiek zijn
aan de ouder. Ook wel reproductie van één ouderlijk individu.
● Bacteriën planten zich ongeslachtelijk voort door zich te delen.
● Bij meercellige organismen (planten bijv.) groeit een deel van het organisme uit tot een nieuw
organisme.
Kunstmatige wijze van ongeslachtelijke voortplanting: Stekken, weefselkweek en klonen.
Steken: Er wordt een stuk van een stengel of blad afgesneden. Daar groeien nieuwe wortels + nieuwe
plant.
Weefselkweek: Stukjes weefsel van een gezonde plant worden op geschikte voedingsbodem met
plantenhormonen (groeistoffen) gebracht. Daaruit ontstaat de ‘callus’ (ongedifferentieerd weefsel) dat
wordt weer verspreid en daaruit ontstaan plantjes.
Klonen: Er ontstaan genetische identieke nakomelingen uit één individu.
● Grote schaal: Kweek van sierbloemen & voedingsgewassen.
● Kleine schaal: Dieren (zoals varkens of schapen)
○ Embryosplitsing: Het klompje cellen van een bevruchte eicel wordt gesplitst en in
verschillende baarmoeders geplaatst.
○ Celkerntransplantatie: De kern van een bevruchte eicel (die goede erfelijke
eigenschappen bezit) wordt geplaatst in een cel zonder kern. Hierna wordt de eicel in
de baarmoeder geplaatst.
