Psychologie
Inhoudsopgave
Deel 1: Psychologie als wetenschap...............................................................................................................................3
1. Wetenschappelijkheid van de psychologie.............................................................................................................3
1.1. Een definitie van psychologie..........................................................................................................................3
1.2. wat maakt psychologie tot een wetenschap?.................................................................................................3
1.3. Een definitie van gedrag...................................................................................................................................3
1.4. Wat zijn interne procesen?..............................................................................................................................4
1.5. Wanneer nemen we dan iets voor ‘waar’ aan?...............................................................................................4
2. Korte geschiedenis van de psychologie..................................................................................................................4
2.1. De vroege psychologie.....................................................................................................................................4
2.2. verschillende invalshoeken..............................................................................................................................4
3. Hedendaagse psychologie.......................................................................................................................................5
3.1. Eclectisch werken.............................................................................................................................................5
3.2. Het belang van de biologie...............................................................................................................................5
3.3. De onmisbaarheid van cognitieve processen..................................................................................................5
3.4. de mens als deel van de groep.........................................................................................................................5
4. Terreinen in de psychologie....................................................................................................................................5
4.1. Theoretische psychologie.................................................................................................................................5
4.2. Toegepaste psychologie...................................................................................................................................5
5. Onderzoeksmethoden in de psychologie................................................................................................................6
5.1. Beschrijvende methodes..................................................................................................................................6
5.2. Verklarende methodes.....................................................................................................................................6
Deel 2: Leerpsychologie..................................................................................................................................................6
1. Gewenningsleren: habituatie en sensitisatie..........................................................................................................6
1.1. Habituatie.........................................................................................................................................................6
1.2. Sensibilisatie.....................................................................................................................................................6
2. Associatieve leertheorieën......................................................................................................................................7
2.1. Klassieke conditionering (Pavlov)....................................................................................................................7
2.2. Operante conditionering (thorndike en skinner).............................................................................................9
3. Latent leren (neo-behaviorisme)..........................................................................................................................13
3.1. Latent leren (tolman).....................................................................................................................................13
4. Model-leren (bandura) of observatie-leren..........................................................................................................14
4.1. Het experiment van Bandura.........................................................................................................................14
Pagina 1 van 25
, Psychologie
4.2. Verklaring van het experiment......................................................................................................................14
4.3. Kenmerken van modeling..............................................................................................................................14
5. leren en cognitie...................................................................................................................................................15
5.1. Syteem van cognitieve informatieverwerking...............................................................................................15
5.2. Onthouden en herinneren.............................................................................................................................17
5.3. Vergeten.........................................................................................................................................................18
5.4. vervorming van de herinnering......................................................................................................................19
Deel 3: Emotie...............................................................................................................................................................19
1. Begrippen..............................................................................................................................................................19
1.1. Emoties...........................................................................................................................................................19
1.2. Stemming.......................................................................................................................................................20
1.3. Temperament................................................................................................................................................20
1.4. Karakter en persoonlijkheid...........................................................................................................................20
2. De functies van emoties........................................................................................................................................20
3. De invloed van het denken op onze emoties: vier verklaringen..........................................................................20
3.1. de perifere theorie van james en lange.........................................................................................................20
3.2. Arnold: de apprausaltheorie..........................................................................................................................20
3.3. De twee factorentheorie van schachter........................................................................................................21
3.4. moderne theorieën........................................................................................................................................21
4. Stemming en denken............................................................................................................................................21
4.1. Effect op wat we denken (affectpriming)......................................................................................................21
4.2. emotie en gedrag...........................................................................................................................................21
4.3. het emotionele geheugen..............................................................................................................................22
Deel 4: Motivatie...........................................................................................................................................................22
1. Wat is motivatie?..................................................................................................................................................22
1.1. Definitie..........................................................................................................................................................22
2. Theorieën..............................................................................................................................................................22
2.1. Instuncttheorie...............................................................................................................................................23
2.2. Drijfveertheorie..............................................................................................................................................23
2.3. Drifftheorie van freud....................................................................................................................................23
2.4. de behoeftepiramide van maslow.................................................................................................................23
2.5. Cognitieve theorieën......................................................................................................................................24
3. Toepassingen.........................................................................................................................................................25
3.1. faalangst: de visie van raynor........................................................................................................................25
Pagina 2 van 25
, Psychologie
3.2. aangeleerde hulpeloosheid: de visie van dweck...........................................................................................25
3.3. rol van de opvoeder.......................................................................................................................................25
DEEL 1: PSYCHOLOGIE ALS WETENSCHAP.
1. WETENSCHAPPELIJKHEID VAN DE PSYCHOLOGIE.
1.1. EEN DEFINITIE VAN PSYCHOLOGIE.
Psychologie is de wetenschappelijke studie van het gedrag en de onderliggende mentale processen.
Mensenkennis is niet wetenschappelijk onderbouwt.
1.2. WAT MAAKT PSYCHOLOGIE TOT EEN WETENSCHAP?
1.2.1. CRITERIA.
Objectief waarneembaar: Bevindingen onafhankelijk, iedereen dezelfde bevindingen.
Systematische observatie: Methode van observatie voorhand vastlegt.
Eenduidige verklaring: Andere verklaringen voor hetzelfde verband is uitgesloten.
1.2.2. WETENSCHAPPELIJKE METHODE (5 STAPPEN).
1. Hypothese: veronderstelling over hoe 1 of meerdere factoren zich tegenover elkaar verhouden.
2. Experiment:
Onafhankelijke variabel: Condities men gaat manipuleren.
Afhankelijke variabel: Condities die vastliggen.
3. Resultaten verzamelen: Objectiviteit bereiken.
4. Hypothese van gegevens: Verzamelde data hypothese bevestigd of tegenspreekt.
5. Bekend maken en bediscussiëren:
Representativiteit: Betrokken groep wel representatief voor hele groep.
Significantie: Mate waarin onafhankelijke variabele de afhankelijke variabele beïnvloedt voldoende?
Betrouwbaarheid: Bekom dezelfde resultaten na herhaling.
Validiteit: Heb je alles goed gemeten?
1.2.3. DOELSTELLINGEN VAN DE PSYCHOLOGIE.
Theoretische psychologie: Wetenschappelijke werkwijze.
Beschrijven: Fenomeen nauwkeurig omschrijven.
Verklaren: Oorzaken verschijnselen opzoeken.
Voorspelen: Oorzaak bekend is, gevolgen herhalen -) oorzaak opnieuw optreden.
Toegepaste psychologie: Gedrag gaan beïnvloeden.
1.3. EEN DEFINITIE VAN GEDRAG.
Gedrag is een zinvolle reactie op een zinvolle stimulus.
1.3.1. ONDERSCHEID STIMULUS EN REACTIE.
Pagina 3 van 25
Inhoudsopgave
Deel 1: Psychologie als wetenschap...............................................................................................................................3
1. Wetenschappelijkheid van de psychologie.............................................................................................................3
1.1. Een definitie van psychologie..........................................................................................................................3
1.2. wat maakt psychologie tot een wetenschap?.................................................................................................3
1.3. Een definitie van gedrag...................................................................................................................................3
1.4. Wat zijn interne procesen?..............................................................................................................................4
1.5. Wanneer nemen we dan iets voor ‘waar’ aan?...............................................................................................4
2. Korte geschiedenis van de psychologie..................................................................................................................4
2.1. De vroege psychologie.....................................................................................................................................4
2.2. verschillende invalshoeken..............................................................................................................................4
3. Hedendaagse psychologie.......................................................................................................................................5
3.1. Eclectisch werken.............................................................................................................................................5
3.2. Het belang van de biologie...............................................................................................................................5
3.3. De onmisbaarheid van cognitieve processen..................................................................................................5
3.4. de mens als deel van de groep.........................................................................................................................5
4. Terreinen in de psychologie....................................................................................................................................5
4.1. Theoretische psychologie.................................................................................................................................5
4.2. Toegepaste psychologie...................................................................................................................................5
5. Onderzoeksmethoden in de psychologie................................................................................................................6
5.1. Beschrijvende methodes..................................................................................................................................6
5.2. Verklarende methodes.....................................................................................................................................6
Deel 2: Leerpsychologie..................................................................................................................................................6
1. Gewenningsleren: habituatie en sensitisatie..........................................................................................................6
1.1. Habituatie.........................................................................................................................................................6
1.2. Sensibilisatie.....................................................................................................................................................6
2. Associatieve leertheorieën......................................................................................................................................7
2.1. Klassieke conditionering (Pavlov)....................................................................................................................7
2.2. Operante conditionering (thorndike en skinner).............................................................................................9
3. Latent leren (neo-behaviorisme)..........................................................................................................................13
3.1. Latent leren (tolman).....................................................................................................................................13
4. Model-leren (bandura) of observatie-leren..........................................................................................................14
4.1. Het experiment van Bandura.........................................................................................................................14
Pagina 1 van 25
, Psychologie
4.2. Verklaring van het experiment......................................................................................................................14
4.3. Kenmerken van modeling..............................................................................................................................14
5. leren en cognitie...................................................................................................................................................15
5.1. Syteem van cognitieve informatieverwerking...............................................................................................15
5.2. Onthouden en herinneren.............................................................................................................................17
5.3. Vergeten.........................................................................................................................................................18
5.4. vervorming van de herinnering......................................................................................................................19
Deel 3: Emotie...............................................................................................................................................................19
1. Begrippen..............................................................................................................................................................19
1.1. Emoties...........................................................................................................................................................19
1.2. Stemming.......................................................................................................................................................20
1.3. Temperament................................................................................................................................................20
1.4. Karakter en persoonlijkheid...........................................................................................................................20
2. De functies van emoties........................................................................................................................................20
3. De invloed van het denken op onze emoties: vier verklaringen..........................................................................20
3.1. de perifere theorie van james en lange.........................................................................................................20
3.2. Arnold: de apprausaltheorie..........................................................................................................................20
3.3. De twee factorentheorie van schachter........................................................................................................21
3.4. moderne theorieën........................................................................................................................................21
4. Stemming en denken............................................................................................................................................21
4.1. Effect op wat we denken (affectpriming)......................................................................................................21
4.2. emotie en gedrag...........................................................................................................................................21
4.3. het emotionele geheugen..............................................................................................................................22
Deel 4: Motivatie...........................................................................................................................................................22
1. Wat is motivatie?..................................................................................................................................................22
1.1. Definitie..........................................................................................................................................................22
2. Theorieën..............................................................................................................................................................22
2.1. Instuncttheorie...............................................................................................................................................23
2.2. Drijfveertheorie..............................................................................................................................................23
2.3. Drifftheorie van freud....................................................................................................................................23
2.4. de behoeftepiramide van maslow.................................................................................................................23
2.5. Cognitieve theorieën......................................................................................................................................24
3. Toepassingen.........................................................................................................................................................25
3.1. faalangst: de visie van raynor........................................................................................................................25
Pagina 2 van 25
, Psychologie
3.2. aangeleerde hulpeloosheid: de visie van dweck...........................................................................................25
3.3. rol van de opvoeder.......................................................................................................................................25
DEEL 1: PSYCHOLOGIE ALS WETENSCHAP.
1. WETENSCHAPPELIJKHEID VAN DE PSYCHOLOGIE.
1.1. EEN DEFINITIE VAN PSYCHOLOGIE.
Psychologie is de wetenschappelijke studie van het gedrag en de onderliggende mentale processen.
Mensenkennis is niet wetenschappelijk onderbouwt.
1.2. WAT MAAKT PSYCHOLOGIE TOT EEN WETENSCHAP?
1.2.1. CRITERIA.
Objectief waarneembaar: Bevindingen onafhankelijk, iedereen dezelfde bevindingen.
Systematische observatie: Methode van observatie voorhand vastlegt.
Eenduidige verklaring: Andere verklaringen voor hetzelfde verband is uitgesloten.
1.2.2. WETENSCHAPPELIJKE METHODE (5 STAPPEN).
1. Hypothese: veronderstelling over hoe 1 of meerdere factoren zich tegenover elkaar verhouden.
2. Experiment:
Onafhankelijke variabel: Condities men gaat manipuleren.
Afhankelijke variabel: Condities die vastliggen.
3. Resultaten verzamelen: Objectiviteit bereiken.
4. Hypothese van gegevens: Verzamelde data hypothese bevestigd of tegenspreekt.
5. Bekend maken en bediscussiëren:
Representativiteit: Betrokken groep wel representatief voor hele groep.
Significantie: Mate waarin onafhankelijke variabele de afhankelijke variabele beïnvloedt voldoende?
Betrouwbaarheid: Bekom dezelfde resultaten na herhaling.
Validiteit: Heb je alles goed gemeten?
1.2.3. DOELSTELLINGEN VAN DE PSYCHOLOGIE.
Theoretische psychologie: Wetenschappelijke werkwijze.
Beschrijven: Fenomeen nauwkeurig omschrijven.
Verklaren: Oorzaken verschijnselen opzoeken.
Voorspelen: Oorzaak bekend is, gevolgen herhalen -) oorzaak opnieuw optreden.
Toegepaste psychologie: Gedrag gaan beïnvloeden.
1.3. EEN DEFINITIE VAN GEDRAG.
Gedrag is een zinvolle reactie op een zinvolle stimulus.
1.3.1. ONDERSCHEID STIMULUS EN REACTIE.
Pagina 3 van 25
