College 1
Lili en Howick: bestuursrecht
Rol van het recht:
Praktische rol: probleem in ons dagelijks leven (juridisch). Uitleg van het recht, argumentatie.
Principiële discussies: wat moet of kan de rol van het recht zijn in de maatschappij? Discussies over
het recht
Juiste toepassing van het recht en hoe het rechtssysteem eruit moet zien zijn niet vanzelfsprekend
Rechtswetenschap: aandacht voor andere disciplines
De theorie van het contextualisme: Wat is het recht? Contextualisme: visie op het rechtsbegrip. Je
kan het recht alleen kennen als je het bekijkt in de context waarin het functioneert
Definitie van recht a.d.h.v. drie elementen:
- Concreet geval
- Omstandigheden van functioneren
- Omstandigheden van totstandkoming
Schoonhoven Rechter moest rekening houden met regels KNVB, met de feitelijke context
(doorslaggevend) en hij interpreteert de rechtsregels. Voorwaardelijke opzet. Voorbeeld
contextualisme.
Recht en taal
‘Open texture’ van rechtsregels: ze hebben een bepaalde openheid. Rechtsregels zijn
algemeen/abstract van karakter. Toepassen op een concreet geval, op een bepaalde manier
interpreteren. Er moet ook rekening gehouden worden met een veranderende werkelijkheid, het
recht moet meebewegen. Interpretatie van het recht verandert door veranderende werkelijkheid
Rechtsvinding
Hoe de rechter tot een oordeel komt in een concreet geval op basis van het geldende recht
Twee vormen: regelgeleide rechtsvinding & casuïstische rechtsvinding
Regelgeleide rechtsvinding: regel is uitgangspunt.
- Duidelijke, vaststaande regels.
- Toepassing van de regel staat voorop.
- Gericht op rechtsgelijkheid en rechtszekerheid.
Casuïstische rechtsvinding: wat er gebeurd is in het concrete geval is het uitgangspunt, vanuit de
casus
- Betekenis en rechtsgevolgen bepaald door omstandigheden van het geval
Het is afhankelijk van het rechtsgebied en de context welke toepasbaar is. Niet persoonlijke
voorkeur rechter
Casuïstische rechtsvinding: HBU-Saladin
Exoneratieclausule: bank is niet juridisch verantwoordelijk
Hoge Raad beroep op zo’n clausule kan onder omstandigheden onrechtmatig zijn
HBU mocht zich aan clausule houden
Casuïstische rechtsvinding: Haviltex
Contractsbepaling gold alleen als het product niet goed functioneerde geen zuiver taalkundige
uitleg van het contract
Redelijkerwijs toekennen/verstaan ↔ redelijkerwijs verwachten casuïstisch, afhankelijk van
omstandigheden
,Wat mogen partijen verstaan onder deze bepaling? Definiëren van de bepaling (redelijkerwijs
toekennen)
Bedrijf verwacht dat product alleen teruggestuurd wordt als het niet meer goed functioneert
(redelijkerwijs verwachten)
Contextualisme en rechtsvinding
Contextualisme: vanuit rechtswetenschap het recht definiëren (theorie). Het recht in verband
brengen met zijn omgeving.
Rechtsvinding: hoe vindt de rechter recht? (praktijk)
- regelgeleid: in sommige contexten moet de rechter zich puur vasthouden aan de regels
(verkeerswet). Goede toepassing van de regels. Bij grenzen zijn er vaststaande regels. Meerderjarig
en minderjarig. Zelfde interpretatie bij elke context.
- casuïstisch (rechtsvorming). Worden nog wel regels gebruikt, maar anders interpreteren gezien
deze omstandigheden. Kenmerk casuïstische rechtsvinding: billijkheid in concreto concrete
redelijkheid
Contextualisme en casuïstische rechtsvinding niet hetzelfde, want in bepaalde contexten zijn er nog
wel vaststaande regels nodig, om die te kunnen interpreteren. Regelgeleide rechtsvinding valt ook
nog onder contextualisme.
Zelfs met vaststaande regels (regelgeleid) hebben we te maken met open texture en is het soms
nodig om rekening te houden met concrete gevallen (casuïstisch)
Contextualisme en recht
Afhankelijk van omstandigheden bepaalde vorm van rechtsvinding
Aandacht voor principiële openheid van het recht
Altijd discussie mogelijk over interpretatie
Belang van de feiten
Recht en rechtswetenschap
Recht: ordening van maatschappelijke werkelijkheid
Regelsysteem en concrete gevallen
Rechtswetenschap: bestudering van het recht
Rechtsdogmatiek
Multi- en interdisciplinaire rechtswetenschap
Vaardigheidscollege
Deeltentamen: analyse argumentatie van de rechter van verbod OMGs
Juridische argumentatie: de argumentatie die gebruikt wordt om recht te spreken, om tot juridische
uitspraken te komen. Rechtsregels en feiten zijn van belang. Een welbepaalde context. Interpretatie
en toepassing (Kay, fotowedstrijd).
Technisch: procesrechtelijke context. De juridische context wordt enerzijds bepaald door de
rechtsregels. Tegelijkertijd kunnen de feiten de rechtsregels oprekken. Bij ruimere context kunnen
regels anders geïnterpreteerd worden a.d.h.v. feiten. Interpretatie (casuïstisch) en toepassing.
Rechtsregels: algemeen
De persoon tot wie de rechtsregel gericht is: een abstracte categorie, een hele groep
De rechtsgevolgen zijn herhaalbaar
Hiërarchie van rechtsbronnen
1. Verdrag (eenieder verbindende bepaling)
2. Grondwet
3. Wet in formele zin (gemaakt door eerste en tweede kamer, valt niet te toetsen met grondwet)
, 4. Lagere regelgeving
Rechtsregels
Rechtsregels sturen of beoordelen menselijk gedrag normatieve regels
Er zijn ook niet-normatieve regels.
Drie categorieën:
1: kwalificatieregels of definitiebepalingen,
2: verwijzingsregels of schakelbepalingen,
3: constructies en ficties.
Het analyseren van rechtsregels
Rechtsregels kunnen worden geanalyseerd als een voorwaardelijke norm: een
toepassingsvoorwaarde en een rechtsgevolg.
Enkelvoudige toepassingsvoorwaarde: één voorwaarde waaronder het rechtsgevolg intreedt.
Complexe toepassingsvoorwaarden: twee of meer voorwaarden voor een rechtsgevolg.
Alternatief: ‘of’, cumulatief: ‘en’
*Artikel 2: 20 BW. Lid 1.
Een rechtspersoon waarvan de werkzaamheid in strijd is met de openbare orde, wordt door de
rechtbank op verzoek van het openbaar ministerie verboden verklaard en ontbonden.
Voorwaarde 1: Het is een rechtspersoon
Voorwaarde 2: De werkzaamheid is in strijd met de openbare orde
Rechtsgevolg: wordt door de rechtbank op verzoek van het openbaar ministerie verboden verklaard
en ontbonden
*Artikel 310 Sr
Hij die enig goed dat geheel of ten dele aan een ander toebehoort wegneemt, met het oogmerk om
het zich wederrechtelijk toe te eigenen, wordt, als schuldig aan diefstal, gestraft met gevangenisstraf
van ten hoogste vier jaren of geldboete van de vierde categorie
Voorwaarde 1: Het is een goed
Voorwaarde 2a: Het goed behoort geheel aan een ander
Voorwaarde 2b: Het goed behoort ten dele aan een ander
Voorwaarde 3: Het goed wordt weggenomen
Voorwaarde 4: Men heeft de intentie om het goed toe te eigenen
Voorwaarde 5: het is wederrechtelijk, tegen de wet in
Rechtsgevolg: Hij wordt schuldig bevonden van diefstal
Lili en Howick: bestuursrecht
Rol van het recht:
Praktische rol: probleem in ons dagelijks leven (juridisch). Uitleg van het recht, argumentatie.
Principiële discussies: wat moet of kan de rol van het recht zijn in de maatschappij? Discussies over
het recht
Juiste toepassing van het recht en hoe het rechtssysteem eruit moet zien zijn niet vanzelfsprekend
Rechtswetenschap: aandacht voor andere disciplines
De theorie van het contextualisme: Wat is het recht? Contextualisme: visie op het rechtsbegrip. Je
kan het recht alleen kennen als je het bekijkt in de context waarin het functioneert
Definitie van recht a.d.h.v. drie elementen:
- Concreet geval
- Omstandigheden van functioneren
- Omstandigheden van totstandkoming
Schoonhoven Rechter moest rekening houden met regels KNVB, met de feitelijke context
(doorslaggevend) en hij interpreteert de rechtsregels. Voorwaardelijke opzet. Voorbeeld
contextualisme.
Recht en taal
‘Open texture’ van rechtsregels: ze hebben een bepaalde openheid. Rechtsregels zijn
algemeen/abstract van karakter. Toepassen op een concreet geval, op een bepaalde manier
interpreteren. Er moet ook rekening gehouden worden met een veranderende werkelijkheid, het
recht moet meebewegen. Interpretatie van het recht verandert door veranderende werkelijkheid
Rechtsvinding
Hoe de rechter tot een oordeel komt in een concreet geval op basis van het geldende recht
Twee vormen: regelgeleide rechtsvinding & casuïstische rechtsvinding
Regelgeleide rechtsvinding: regel is uitgangspunt.
- Duidelijke, vaststaande regels.
- Toepassing van de regel staat voorop.
- Gericht op rechtsgelijkheid en rechtszekerheid.
Casuïstische rechtsvinding: wat er gebeurd is in het concrete geval is het uitgangspunt, vanuit de
casus
- Betekenis en rechtsgevolgen bepaald door omstandigheden van het geval
Het is afhankelijk van het rechtsgebied en de context welke toepasbaar is. Niet persoonlijke
voorkeur rechter
Casuïstische rechtsvinding: HBU-Saladin
Exoneratieclausule: bank is niet juridisch verantwoordelijk
Hoge Raad beroep op zo’n clausule kan onder omstandigheden onrechtmatig zijn
HBU mocht zich aan clausule houden
Casuïstische rechtsvinding: Haviltex
Contractsbepaling gold alleen als het product niet goed functioneerde geen zuiver taalkundige
uitleg van het contract
Redelijkerwijs toekennen/verstaan ↔ redelijkerwijs verwachten casuïstisch, afhankelijk van
omstandigheden
,Wat mogen partijen verstaan onder deze bepaling? Definiëren van de bepaling (redelijkerwijs
toekennen)
Bedrijf verwacht dat product alleen teruggestuurd wordt als het niet meer goed functioneert
(redelijkerwijs verwachten)
Contextualisme en rechtsvinding
Contextualisme: vanuit rechtswetenschap het recht definiëren (theorie). Het recht in verband
brengen met zijn omgeving.
Rechtsvinding: hoe vindt de rechter recht? (praktijk)
- regelgeleid: in sommige contexten moet de rechter zich puur vasthouden aan de regels
(verkeerswet). Goede toepassing van de regels. Bij grenzen zijn er vaststaande regels. Meerderjarig
en minderjarig. Zelfde interpretatie bij elke context.
- casuïstisch (rechtsvorming). Worden nog wel regels gebruikt, maar anders interpreteren gezien
deze omstandigheden. Kenmerk casuïstische rechtsvinding: billijkheid in concreto concrete
redelijkheid
Contextualisme en casuïstische rechtsvinding niet hetzelfde, want in bepaalde contexten zijn er nog
wel vaststaande regels nodig, om die te kunnen interpreteren. Regelgeleide rechtsvinding valt ook
nog onder contextualisme.
Zelfs met vaststaande regels (regelgeleid) hebben we te maken met open texture en is het soms
nodig om rekening te houden met concrete gevallen (casuïstisch)
Contextualisme en recht
Afhankelijk van omstandigheden bepaalde vorm van rechtsvinding
Aandacht voor principiële openheid van het recht
Altijd discussie mogelijk over interpretatie
Belang van de feiten
Recht en rechtswetenschap
Recht: ordening van maatschappelijke werkelijkheid
Regelsysteem en concrete gevallen
Rechtswetenschap: bestudering van het recht
Rechtsdogmatiek
Multi- en interdisciplinaire rechtswetenschap
Vaardigheidscollege
Deeltentamen: analyse argumentatie van de rechter van verbod OMGs
Juridische argumentatie: de argumentatie die gebruikt wordt om recht te spreken, om tot juridische
uitspraken te komen. Rechtsregels en feiten zijn van belang. Een welbepaalde context. Interpretatie
en toepassing (Kay, fotowedstrijd).
Technisch: procesrechtelijke context. De juridische context wordt enerzijds bepaald door de
rechtsregels. Tegelijkertijd kunnen de feiten de rechtsregels oprekken. Bij ruimere context kunnen
regels anders geïnterpreteerd worden a.d.h.v. feiten. Interpretatie (casuïstisch) en toepassing.
Rechtsregels: algemeen
De persoon tot wie de rechtsregel gericht is: een abstracte categorie, een hele groep
De rechtsgevolgen zijn herhaalbaar
Hiërarchie van rechtsbronnen
1. Verdrag (eenieder verbindende bepaling)
2. Grondwet
3. Wet in formele zin (gemaakt door eerste en tweede kamer, valt niet te toetsen met grondwet)
, 4. Lagere regelgeving
Rechtsregels
Rechtsregels sturen of beoordelen menselijk gedrag normatieve regels
Er zijn ook niet-normatieve regels.
Drie categorieën:
1: kwalificatieregels of definitiebepalingen,
2: verwijzingsregels of schakelbepalingen,
3: constructies en ficties.
Het analyseren van rechtsregels
Rechtsregels kunnen worden geanalyseerd als een voorwaardelijke norm: een
toepassingsvoorwaarde en een rechtsgevolg.
Enkelvoudige toepassingsvoorwaarde: één voorwaarde waaronder het rechtsgevolg intreedt.
Complexe toepassingsvoorwaarden: twee of meer voorwaarden voor een rechtsgevolg.
Alternatief: ‘of’, cumulatief: ‘en’
*Artikel 2: 20 BW. Lid 1.
Een rechtspersoon waarvan de werkzaamheid in strijd is met de openbare orde, wordt door de
rechtbank op verzoek van het openbaar ministerie verboden verklaard en ontbonden.
Voorwaarde 1: Het is een rechtspersoon
Voorwaarde 2: De werkzaamheid is in strijd met de openbare orde
Rechtsgevolg: wordt door de rechtbank op verzoek van het openbaar ministerie verboden verklaard
en ontbonden
*Artikel 310 Sr
Hij die enig goed dat geheel of ten dele aan een ander toebehoort wegneemt, met het oogmerk om
het zich wederrechtelijk toe te eigenen, wordt, als schuldig aan diefstal, gestraft met gevangenisstraf
van ten hoogste vier jaren of geldboete van de vierde categorie
Voorwaarde 1: Het is een goed
Voorwaarde 2a: Het goed behoort geheel aan een ander
Voorwaarde 2b: Het goed behoort ten dele aan een ander
Voorwaarde 3: Het goed wordt weggenomen
Voorwaarde 4: Men heeft de intentie om het goed toe te eigenen
Voorwaarde 5: het is wederrechtelijk, tegen de wet in
Rechtsgevolg: Hij wordt schuldig bevonden van diefstal
