Samenvatting transportmodellen
Introductie
Wat is een model?
- Een abstracte weergave van de werkelijkheid (geen kopie van de realiteit – vereenvoudigde
weergave), gevat in formules. Het model is gemaakt voor een doel. Doelbepaling (=
onderzoeksvraag) is daarom essentieel. Het model is een gereedschap
- De rol van transportmodellen is om voorspellingen te doen van het vervoersgedrag als
functie van verschillende inputs (waarom gebeurd er iets?);
- Evaluatie van alternatieve scenario's om beleidsmakers te helpende beste oplossing te kiezen
uit een selectie van alternatieven.
- Het is een gereedschap want je gebruikt het.
- Het onderscheid tussen wat als input in het model komt en wat door het model wordt
gegenereerd is belangrijk om de SCOPE de modellering te bepalen:
o Wat nemen we mee in het model
o Wat wordt beschouwd als exogeen
- “Endogeen" → output afgeleid van het model (wel onder controle van de modelbouwer)
o Brandstof, bemanning
- “Exogeen" → input die buiten het model zit. (niet onder de controle van modelbouwer
o De transportvolumes bij containervervoer (het is gegeven)
1. Realiteit = probleem (we merken iets op, bedrijf wilt
iets laten onderzoeken)
2. Abstractie maken = vervatten in formules en
belangrijke details meenemen
3. Modelling = bouwen van model en schatten van
impact
4. Inzichten = gebruikt als aanbevelingen dat uit vertaling
komt
Voorbeeld transportmodellen
Complexiteit van de transportsector:
- Modi
o Verschillende gebruik van modi
- Goederen/mensen
o Mensen klagen
o Goederen veel data om ideale te verkiezen
- Routes
- Marktstructuren
- Interactie met infrastructuur
- Interactie met economie
- Interactie met omgeving
- Interactie met sociale activiteiten....
1
,Effecten van toename in het inkomen (exogeen)
- Toename wagenbezit (meer congestie, minder gebruik OV, …)
➔ Zaken quantificeren zoals bussen bijbouwen
Scopen van een model
Scopen van een model is heel belangrijk!!!
- Scopen wilt zeggen: Wat nemen we mee in het model (de endogene variabelen) en wat
nemen we niet mee (exogene variabelen).
➔ Abstracteren
- De scope van het model is een afgeleide van de scope van het onderzoek → de
onderzoeksvraag of de onderzoeksdoelstelling
- Het goed definiëren van de onderzoeksdoelstelling helpt erg veel bij het bepalen van de
scope van het model.
Detaillering van het model
- Heel veel details (gedesaggregeerd)→ hoge kosten → beperkte meerwaarde
➔ Te veel complexiteit is een verspilling van middelen
- Heel weinig details (geagregeerd) → lage kosten → zeer lage meerwaarde
➔ Te weinig complexiteit en de output kan niet worden gebruikt voor het
beoogde doel
- Point of optimal aggregation = punt waar het complexer wordt maar geen extra inzichten
2
,Welke modellen?
De wijze waarop een model wordt ontwikkeld, hangt af van:
- Doelstelling
- Schaal en aggregatieniveau
- Actoren
- Beschikbare gegevens
- Kost van het bouwen versus de return van het inzetten van het model
Welke modeltypes?
Doel: (vb. maritieme sector)
- Besluitvorming – optimalisering
o Routing (lijnvaart) – Rondritten of -vaarten
o Wachttijden (havenoperatoren) – wachtlijnen
o Prijszetting
o Optimale grootte en samenstelling vloot
o Keuze van schip of voertuig
o Keuze vervoerswijze (hinterland - short sea - ferries)
- Beleid: maatregelen, instrumenten en impacts
- Infrastructuur: capaciteit, terminals, dokken,...
- Onzekerheid, voorspellingen
Modeltypes:
- Engineering, technisch geïnspireerd
o Scheepsmodellen en constructie
o brandstof/snelheid relaties • Veiligheidsdesign
o Kraandesign
o Simulaties
- Wiskundig/Economisch
o Optimalisering (routing, programmering)
o Relaties tussen variabelen
o Strategisch gedrag
- Empirisch
o Impacts schatten
o Simulaties, voorspellingen
- Statistisch
o Voorspellingen
o Eigenschappen van bepaalde datasets
- Psychologisch
o Verwachtingen, reactiepatronen,…..
- Sociologisch
o groepsgedrag, businesscultuur,...
- Onvoorziene omstandigheden
o Vulkaanuitbarsting, financiële crisis, oorlog, slecht weer, zonnige dag,….
o Zwarte zwanen, kun je nooit voorspellen
3
, VRAAG NAAR TRANSPORT: geaggregeerde modellen
Verschil geaggregeerde en gedesaggregeerde modellen
Geaggregeerde modellen
- Kijkt van bovenaf naar het fenomeen (top-down benadering)
- Gegevens (I/O) zijn grote getallen.
➔ Om het gedrag van populaties te bestuderen
Gedisaggregeerde modellen
- Kijkt naar het fenomeen van onderaf (bottom-up benadering)
- Gegevens (I/O) verwijzen naar individuele elementen van de populatie
➔ Om het gedrag van individuen te bestuderen.
Waarom 4-stapsmodellen gebruiken
4-stapsmodellen worden gebruikt om op geaggregeerd niveau voorspellingen te kunnen doen. Dit is
vooral in het interesse gebied van overheden.
➔ Gebruikt om vooruit te kijken
Mogelijke toepassingen:
- Capaciteitsbeperkingen op het transportnetwerk bepalen
o Wanneer zijn nieuwe snelwegen nodig?
o Is het nuttig om een nieuwe spoorlijn te bouwen?
- Impact van beleidswijzigingen doorrekenen
o Wat is de impact op rekeningrijden op fileduur?
o Wat is de impact van het inpassen van nieuwe bedrijventerreinen?
Geaggregeerd vier(vijf)-stappen model
Beslissingen/keuzes:
- Goederen verzenden of niet? Ga ik mij verplaatsen of niet?
- Van welke oorsprong naar welke bestemming?
- Welke modus (modi)?
- Welke route(s)?
- Wanneer?
o Bv. Ik heb geen job en ik ga winkelen, dan kan je best de spits vermijden.
4
Introductie
Wat is een model?
- Een abstracte weergave van de werkelijkheid (geen kopie van de realiteit – vereenvoudigde
weergave), gevat in formules. Het model is gemaakt voor een doel. Doelbepaling (=
onderzoeksvraag) is daarom essentieel. Het model is een gereedschap
- De rol van transportmodellen is om voorspellingen te doen van het vervoersgedrag als
functie van verschillende inputs (waarom gebeurd er iets?);
- Evaluatie van alternatieve scenario's om beleidsmakers te helpende beste oplossing te kiezen
uit een selectie van alternatieven.
- Het is een gereedschap want je gebruikt het.
- Het onderscheid tussen wat als input in het model komt en wat door het model wordt
gegenereerd is belangrijk om de SCOPE de modellering te bepalen:
o Wat nemen we mee in het model
o Wat wordt beschouwd als exogeen
- “Endogeen" → output afgeleid van het model (wel onder controle van de modelbouwer)
o Brandstof, bemanning
- “Exogeen" → input die buiten het model zit. (niet onder de controle van modelbouwer
o De transportvolumes bij containervervoer (het is gegeven)
1. Realiteit = probleem (we merken iets op, bedrijf wilt
iets laten onderzoeken)
2. Abstractie maken = vervatten in formules en
belangrijke details meenemen
3. Modelling = bouwen van model en schatten van
impact
4. Inzichten = gebruikt als aanbevelingen dat uit vertaling
komt
Voorbeeld transportmodellen
Complexiteit van de transportsector:
- Modi
o Verschillende gebruik van modi
- Goederen/mensen
o Mensen klagen
o Goederen veel data om ideale te verkiezen
- Routes
- Marktstructuren
- Interactie met infrastructuur
- Interactie met economie
- Interactie met omgeving
- Interactie met sociale activiteiten....
1
,Effecten van toename in het inkomen (exogeen)
- Toename wagenbezit (meer congestie, minder gebruik OV, …)
➔ Zaken quantificeren zoals bussen bijbouwen
Scopen van een model
Scopen van een model is heel belangrijk!!!
- Scopen wilt zeggen: Wat nemen we mee in het model (de endogene variabelen) en wat
nemen we niet mee (exogene variabelen).
➔ Abstracteren
- De scope van het model is een afgeleide van de scope van het onderzoek → de
onderzoeksvraag of de onderzoeksdoelstelling
- Het goed definiëren van de onderzoeksdoelstelling helpt erg veel bij het bepalen van de
scope van het model.
Detaillering van het model
- Heel veel details (gedesaggregeerd)→ hoge kosten → beperkte meerwaarde
➔ Te veel complexiteit is een verspilling van middelen
- Heel weinig details (geagregeerd) → lage kosten → zeer lage meerwaarde
➔ Te weinig complexiteit en de output kan niet worden gebruikt voor het
beoogde doel
- Point of optimal aggregation = punt waar het complexer wordt maar geen extra inzichten
2
,Welke modellen?
De wijze waarop een model wordt ontwikkeld, hangt af van:
- Doelstelling
- Schaal en aggregatieniveau
- Actoren
- Beschikbare gegevens
- Kost van het bouwen versus de return van het inzetten van het model
Welke modeltypes?
Doel: (vb. maritieme sector)
- Besluitvorming – optimalisering
o Routing (lijnvaart) – Rondritten of -vaarten
o Wachttijden (havenoperatoren) – wachtlijnen
o Prijszetting
o Optimale grootte en samenstelling vloot
o Keuze van schip of voertuig
o Keuze vervoerswijze (hinterland - short sea - ferries)
- Beleid: maatregelen, instrumenten en impacts
- Infrastructuur: capaciteit, terminals, dokken,...
- Onzekerheid, voorspellingen
Modeltypes:
- Engineering, technisch geïnspireerd
o Scheepsmodellen en constructie
o brandstof/snelheid relaties • Veiligheidsdesign
o Kraandesign
o Simulaties
- Wiskundig/Economisch
o Optimalisering (routing, programmering)
o Relaties tussen variabelen
o Strategisch gedrag
- Empirisch
o Impacts schatten
o Simulaties, voorspellingen
- Statistisch
o Voorspellingen
o Eigenschappen van bepaalde datasets
- Psychologisch
o Verwachtingen, reactiepatronen,…..
- Sociologisch
o groepsgedrag, businesscultuur,...
- Onvoorziene omstandigheden
o Vulkaanuitbarsting, financiële crisis, oorlog, slecht weer, zonnige dag,….
o Zwarte zwanen, kun je nooit voorspellen
3
, VRAAG NAAR TRANSPORT: geaggregeerde modellen
Verschil geaggregeerde en gedesaggregeerde modellen
Geaggregeerde modellen
- Kijkt van bovenaf naar het fenomeen (top-down benadering)
- Gegevens (I/O) zijn grote getallen.
➔ Om het gedrag van populaties te bestuderen
Gedisaggregeerde modellen
- Kijkt naar het fenomeen van onderaf (bottom-up benadering)
- Gegevens (I/O) verwijzen naar individuele elementen van de populatie
➔ Om het gedrag van individuen te bestuderen.
Waarom 4-stapsmodellen gebruiken
4-stapsmodellen worden gebruikt om op geaggregeerd niveau voorspellingen te kunnen doen. Dit is
vooral in het interesse gebied van overheden.
➔ Gebruikt om vooruit te kijken
Mogelijke toepassingen:
- Capaciteitsbeperkingen op het transportnetwerk bepalen
o Wanneer zijn nieuwe snelwegen nodig?
o Is het nuttig om een nieuwe spoorlijn te bouwen?
- Impact van beleidswijzigingen doorrekenen
o Wat is de impact op rekeningrijden op fileduur?
o Wat is de impact van het inpassen van nieuwe bedrijventerreinen?
Geaggregeerd vier(vijf)-stappen model
Beslissingen/keuzes:
- Goederen verzenden of niet? Ga ik mij verplaatsen of niet?
- Van welke oorsprong naar welke bestemming?
- Welke modus (modi)?
- Welke route(s)?
- Wanneer?
o Bv. Ik heb geen job en ik ga winkelen, dan kan je best de spits vermijden.
4
