vMV 05-01
- Na dit introductie college is de student zich bewust dat het kunnen redeneren met parate
anatomische kennis onontbeerlijk is om nieuwe anatomische doorsneden en doorsneden
binnen de vakgebieden van de MBRT, te kunnen beoordelen. Student heeft enkele
voorbeelden gezien hoe de combinatie van de drie anatomische vlakken een
driedimensionaal beeld van de boven buik oplevert. De student weet waar hij/zij de
benodigde treffen voor de lijsten en afbeeldingen kan vinden om de zelfstudieopdrachten te
kunnen maken
- Anatomische vlakken
o Sagittale vlak
o Frontale vlak
o Transversale vlak
- Betekenis afkortingen
o A = Angiologie (arterie of vena)
o S = Splanchnologie (organen)
o M = Mylogie (spieren)
o O = Osteologie (botten)
Figuur 1 SA vrouw MSI (SA Sagittale
abdomen MSI mediaan sinistra)
M2 = Diafragma
A9 = Aorta thoracica
A12 = Aorta abdominalis
A29 = truncus coeliacus
S2 = Lobus caudatus
A25 = Vena hepatica sinistra
S20 = pancreas
S22 = maag gaster
S26 = colon transversus
Figuur 2 FA man 4 (FA frontaal
abdomen 4e plak van achter)
S2 = Lobus dexter
A2 = vena cava inferior
A3 = vena hepatica dextra
A4 = Aorta thoracica
S 16. = milt
S18 = pancreas cauda
S17 = bijnier links
A8 = Vena renalis dextra
S4 = ureter
, A24 = vena cafa inferior
A12 = vena renalis sinistra
S30 = milt
S26 = cauda pancreas
A19 = arteria lienalis
A16 = vena lienalis
A14 = arteria mesenterica superior
A11 = Vena porta
A10 = arteria hepatica communis
S3 = ductus hepaticus communis
vMV 05-02 en 05-05
- Ben heeft praten anatomische kennis toegepast bij het benoemen van structuren in
anatomische doorsnijden.
- De student heeft zich verdiept in de anatomie als zijn/haar parate anatomische kennis
onvoldoende was om de structuren te benoemen.
- De student heeft bij het benoemen van de structuren in de drie anatomische vlakken in
driedimensionaal beeld gevormd van het abdomen
Betekenis afkortingen in de afbeeldingen:
SA = Sagittaal Abdomen
2Si = 2 sinister (tweede doorsnede aan de linker kant vanaf het midden)
FA = Frontaal Abdomen
HA = horizontaal (transversaal) Abdomen
Betekenis afkortingen structuren :
A = angiologie = leer van de vaten, dit kan een arterie maar ook een vena aanduiden
S = splanchnologie = leer van de ingewanden, dit duidt een (deel van een) orgaan aan
M = myologie = spierleer, dit duidt een spier aan
vMV 05-101
Therapie
- Chirurgie
- Radiotherapie
- Chemotherapie
- Adjuvante therapie (aanvullend)
o Chemotherapie (bij mammacarcinoom)
- Neoadjuvante therapie (voor de primaire behandeling)
o Chemotherapie, radiotherapie, hormonale therapie
- Hormonale therapie
o Werkt alleen als er hormoonreceptoren in de tumor aanwezig zijn.
- Immunotherapie
o Gebaseerd op antistoffen tegen tumoreiwitten.
- Gentherapie
Chirurgische therapie
- Radicale chirurgie (alles verwijderen)
o Met ruime marge (met ruime rand gezond weefsel)
o Met krappe marge (zonder ruime rand gezond weefsel)
, (patholoog-anatoom kijkt na de operatie of er nog tumorweefsel in de snijranden aanwezig
is)
o Snijranden worden PA bekeken
▪ R0 (micro- & macroscopisch radicaal)
• Geen tumorweefsel
▪ R1 (macroscopisch radicaal, microscopisch irradicaal)
• Alleen microscopisch tumorweefsel
▪ R2 (microscopisch- & macroscopisch irradicaal)
• Zowel micro- als macroscopisch tumorweefsel
▪ Bij R1 en R2 zou een vervolg behandeling plaats moeten vinden om de
tumorresten te ‘verwijderen’
- Termen
o Biopsie
▪ Verijderen van een stukje weefsel om te laten bekijken op aanwezigheid van
kwaadaardige cellen
o Curatief/palliatief
▪ Curatief → genezen
▪ Palliatief → verlichten van pijn → In de terminale fase/oncologisch proces
o Minimaal invasieve chirurgie
▪ Endoscopische chirurgie
▪ Robotische chirurgie
• Da Vinci opstelling
• Geen trilling van de handen
▪ Schilwachtklier biopsie (sentinel node)
• Nucleaire geneeskinde
o Adjuvante chirurgie
▪ Chirurgie wordt voorafgegaan door:
• Chemotherapie
• Radiotherapie
▪ Vb. Gastro-intestinale tumoren met doorgroei, halshoofdgebied,
gemetastaseerd tertiscarcinoom
o Profylactische chirurgie
▪ Het voorkomen op het krijgen van kanker
▪ Bij familiaire kankervormen
• Polyposis coli
o Veel poliepen in de dikkedarm
• MEN 1 en 2 syndroom
o Meerdere Endocrine Neoplasien
• Mammacarcinoom → klierschijfverwijdering
o Reconstructieve chirurgie
▪ Plastische chirurgie
• Hersteloperaties van mamma/KNO
o Metastasechirurgie
▪ Wordt niet veel gedaan
▪ Enige indicatie is bij solitaire lever metastase bij
coloncarcinoom
o Toegangschirurgie
▪ Verschaffen van een toegangsweg zoals een
centrale lijn.
▪ Aanleggen van een veneuze lijn
▪ Oud Hickmann catheter
▪ “Veanous Acces Port” VAP
o Debulking chirurgie Figuur 3 Toegangschirurgie
▪ Oude methode
▪ Operatie waarbij het niet mogelijk is om alles weg te halen.
• Dan zoveel mogelijk en met chomotherapie de rest verwijderen.
▪ Ovariumcarcinoom
▪ Peritoneaal gemetastaseerd coloncarcinoom
- Belangrijke voorwaarde voor in aanmerking komen
o Goede voedingstoestand van de patiënt
, o Goede immunologische status
o Zo min mogelijk manipulatie met de tumor tijdens operatie
▪ Kans dat er cellen loslaten
▪ Zogenaamde tumorspeel
o Na chirurgie veel groeifactoren!!!
▪ Tumorweefsel aanwezig?? Profiteert van de groeifactoren van de wond.
o Wondgenezing vereist angiogenese!
▪ Groeien de bloedvaten in, dan kunnen ze fungeren als voeding voor
tumorweefsel.
Radiotherapie
- Bestraling
o De helft van de oncologische patiënten zal worden bestraald
o Curatief
o Palliatie
o Combinatietherapie
▪ Chemotherapie
▪ Hyperthermie
• Lichaamsweefsel verhitten
• Radiotherapie is dan schadelijker voor kankercellen dan voor normale
cellen.
Chemotherapie (cytostatica)
- Alle middelen grijpen in op de celcyclus
o Giftige middelen
- Het tot stilstand brengen van de celdeling
- Chemotherapie heeft de meeste inpact op de S-fase
o Fase waarin het DNA wordt verdubbeld
- Werkingsprinctie
o Binding aan DNA
o Cross linking
o Topo isomerase inhibitie
▪ Topo isomerase
• Enzym nodig om celdeling te starten, door DNA te ontwinden
▪ Topoisomerase meestal over-aanwezig in kankercellen
▪ VB. Topotecan en Irinotecan
▪ Toekomst: Gentherapie om topo isomerase activiteit te verminderen.
o Microtubulaire inhibitie
o Tyrosinekinase inhibitie
▪ Invloed op het Herstellen van een beschadigde cel
- Veel gebruikte middelen
o Cyclofosfamide
o Cisplatine
o Antracycline
o Toptecan
o Vinblastine
o Paclitaxel
o Methotrexaat
- Problemen bij toepassing
o Cellulaire gevoeligheid
▪ Ligt aan de gevoeligheid van de cellen
o Resistente ontwikkeling
- Bijwerkingen
o Beenmergdepletie
o Vermoeidheid
- Na dit introductie college is de student zich bewust dat het kunnen redeneren met parate
anatomische kennis onontbeerlijk is om nieuwe anatomische doorsneden en doorsneden
binnen de vakgebieden van de MBRT, te kunnen beoordelen. Student heeft enkele
voorbeelden gezien hoe de combinatie van de drie anatomische vlakken een
driedimensionaal beeld van de boven buik oplevert. De student weet waar hij/zij de
benodigde treffen voor de lijsten en afbeeldingen kan vinden om de zelfstudieopdrachten te
kunnen maken
- Anatomische vlakken
o Sagittale vlak
o Frontale vlak
o Transversale vlak
- Betekenis afkortingen
o A = Angiologie (arterie of vena)
o S = Splanchnologie (organen)
o M = Mylogie (spieren)
o O = Osteologie (botten)
Figuur 1 SA vrouw MSI (SA Sagittale
abdomen MSI mediaan sinistra)
M2 = Diafragma
A9 = Aorta thoracica
A12 = Aorta abdominalis
A29 = truncus coeliacus
S2 = Lobus caudatus
A25 = Vena hepatica sinistra
S20 = pancreas
S22 = maag gaster
S26 = colon transversus
Figuur 2 FA man 4 (FA frontaal
abdomen 4e plak van achter)
S2 = Lobus dexter
A2 = vena cava inferior
A3 = vena hepatica dextra
A4 = Aorta thoracica
S 16. = milt
S18 = pancreas cauda
S17 = bijnier links
A8 = Vena renalis dextra
S4 = ureter
, A24 = vena cafa inferior
A12 = vena renalis sinistra
S30 = milt
S26 = cauda pancreas
A19 = arteria lienalis
A16 = vena lienalis
A14 = arteria mesenterica superior
A11 = Vena porta
A10 = arteria hepatica communis
S3 = ductus hepaticus communis
vMV 05-02 en 05-05
- Ben heeft praten anatomische kennis toegepast bij het benoemen van structuren in
anatomische doorsnijden.
- De student heeft zich verdiept in de anatomie als zijn/haar parate anatomische kennis
onvoldoende was om de structuren te benoemen.
- De student heeft bij het benoemen van de structuren in de drie anatomische vlakken in
driedimensionaal beeld gevormd van het abdomen
Betekenis afkortingen in de afbeeldingen:
SA = Sagittaal Abdomen
2Si = 2 sinister (tweede doorsnede aan de linker kant vanaf het midden)
FA = Frontaal Abdomen
HA = horizontaal (transversaal) Abdomen
Betekenis afkortingen structuren :
A = angiologie = leer van de vaten, dit kan een arterie maar ook een vena aanduiden
S = splanchnologie = leer van de ingewanden, dit duidt een (deel van een) orgaan aan
M = myologie = spierleer, dit duidt een spier aan
vMV 05-101
Therapie
- Chirurgie
- Radiotherapie
- Chemotherapie
- Adjuvante therapie (aanvullend)
o Chemotherapie (bij mammacarcinoom)
- Neoadjuvante therapie (voor de primaire behandeling)
o Chemotherapie, radiotherapie, hormonale therapie
- Hormonale therapie
o Werkt alleen als er hormoonreceptoren in de tumor aanwezig zijn.
- Immunotherapie
o Gebaseerd op antistoffen tegen tumoreiwitten.
- Gentherapie
Chirurgische therapie
- Radicale chirurgie (alles verwijderen)
o Met ruime marge (met ruime rand gezond weefsel)
o Met krappe marge (zonder ruime rand gezond weefsel)
, (patholoog-anatoom kijkt na de operatie of er nog tumorweefsel in de snijranden aanwezig
is)
o Snijranden worden PA bekeken
▪ R0 (micro- & macroscopisch radicaal)
• Geen tumorweefsel
▪ R1 (macroscopisch radicaal, microscopisch irradicaal)
• Alleen microscopisch tumorweefsel
▪ R2 (microscopisch- & macroscopisch irradicaal)
• Zowel micro- als macroscopisch tumorweefsel
▪ Bij R1 en R2 zou een vervolg behandeling plaats moeten vinden om de
tumorresten te ‘verwijderen’
- Termen
o Biopsie
▪ Verijderen van een stukje weefsel om te laten bekijken op aanwezigheid van
kwaadaardige cellen
o Curatief/palliatief
▪ Curatief → genezen
▪ Palliatief → verlichten van pijn → In de terminale fase/oncologisch proces
o Minimaal invasieve chirurgie
▪ Endoscopische chirurgie
▪ Robotische chirurgie
• Da Vinci opstelling
• Geen trilling van de handen
▪ Schilwachtklier biopsie (sentinel node)
• Nucleaire geneeskinde
o Adjuvante chirurgie
▪ Chirurgie wordt voorafgegaan door:
• Chemotherapie
• Radiotherapie
▪ Vb. Gastro-intestinale tumoren met doorgroei, halshoofdgebied,
gemetastaseerd tertiscarcinoom
o Profylactische chirurgie
▪ Het voorkomen op het krijgen van kanker
▪ Bij familiaire kankervormen
• Polyposis coli
o Veel poliepen in de dikkedarm
• MEN 1 en 2 syndroom
o Meerdere Endocrine Neoplasien
• Mammacarcinoom → klierschijfverwijdering
o Reconstructieve chirurgie
▪ Plastische chirurgie
• Hersteloperaties van mamma/KNO
o Metastasechirurgie
▪ Wordt niet veel gedaan
▪ Enige indicatie is bij solitaire lever metastase bij
coloncarcinoom
o Toegangschirurgie
▪ Verschaffen van een toegangsweg zoals een
centrale lijn.
▪ Aanleggen van een veneuze lijn
▪ Oud Hickmann catheter
▪ “Veanous Acces Port” VAP
o Debulking chirurgie Figuur 3 Toegangschirurgie
▪ Oude methode
▪ Operatie waarbij het niet mogelijk is om alles weg te halen.
• Dan zoveel mogelijk en met chomotherapie de rest verwijderen.
▪ Ovariumcarcinoom
▪ Peritoneaal gemetastaseerd coloncarcinoom
- Belangrijke voorwaarde voor in aanmerking komen
o Goede voedingstoestand van de patiënt
, o Goede immunologische status
o Zo min mogelijk manipulatie met de tumor tijdens operatie
▪ Kans dat er cellen loslaten
▪ Zogenaamde tumorspeel
o Na chirurgie veel groeifactoren!!!
▪ Tumorweefsel aanwezig?? Profiteert van de groeifactoren van de wond.
o Wondgenezing vereist angiogenese!
▪ Groeien de bloedvaten in, dan kunnen ze fungeren als voeding voor
tumorweefsel.
Radiotherapie
- Bestraling
o De helft van de oncologische patiënten zal worden bestraald
o Curatief
o Palliatie
o Combinatietherapie
▪ Chemotherapie
▪ Hyperthermie
• Lichaamsweefsel verhitten
• Radiotherapie is dan schadelijker voor kankercellen dan voor normale
cellen.
Chemotherapie (cytostatica)
- Alle middelen grijpen in op de celcyclus
o Giftige middelen
- Het tot stilstand brengen van de celdeling
- Chemotherapie heeft de meeste inpact op de S-fase
o Fase waarin het DNA wordt verdubbeld
- Werkingsprinctie
o Binding aan DNA
o Cross linking
o Topo isomerase inhibitie
▪ Topo isomerase
• Enzym nodig om celdeling te starten, door DNA te ontwinden
▪ Topoisomerase meestal over-aanwezig in kankercellen
▪ VB. Topotecan en Irinotecan
▪ Toekomst: Gentherapie om topo isomerase activiteit te verminderen.
o Microtubulaire inhibitie
o Tyrosinekinase inhibitie
▪ Invloed op het Herstellen van een beschadigde cel
- Veel gebruikte middelen
o Cyclofosfamide
o Cisplatine
o Antracycline
o Toptecan
o Vinblastine
o Paclitaxel
o Methotrexaat
- Problemen bij toepassing
o Cellulaire gevoeligheid
▪ Ligt aan de gevoeligheid van de cellen
o Resistente ontwikkeling
- Bijwerkingen
o Beenmergdepletie
o Vermoeidheid
