Samenvatting Methoden Van Communicatieonderzoek (1100FSWMCO)

Methoden van
communicatieonderzoek
Samenvatting




1

,1 Inleiding
1.1 Inleiding in de structuur van het vak
1.1.1 Waarom is dit vak belangrijk?
Methoden zijn als een bril: bepaalt wat je in de werkelijkheid ziet
 complexiteit van werkelijkheid reduceren tot iets dat je kunt meten
 impliceert: een selectie maken uit veelheid van methodieken
Daardoor: bepaalde dingen (mogelijk) niet zien
 verschillende facetten van media
 veelheid aan media/mensen
 vermenigvuldiging in tijd en ruimte
we moeten keuzes maken
 methodologisch pluralisme: veel mogelijke methoden
 methoden als toolbox: instrument, middel
 samenhang met vraagstelling
vraagstelling op basis van…
 maatschappelijke tendens
 theorie
 vroeger onderzoek
bijkomende factoren
 praktische factoren (tijd, geld)
 voorkeuren
 opdrachtgever
Belangrijk: bewust zijn van implicaties van keuze
 sterktes en zwaktes van gekozen methode
 wat ziet methode wel en niet? (bv. micro/macro)
Elke methode vormt ingreep in werkelijkheid
 selectieve observatie
 vaak data creëren
 specifieke werkelijkheid onderzoeken

1.1.2 Doel van de cursus
1. kennis en inzicht in diverse methoden van CW onderzoek
2. toepassing: via voorbeelden en lezingen
3. kritische reflectie op methode keuze(s)

1.1.3 eindcompetenties
1. Vertrouwd zijn met actueel onderzoek
2. Epistemologische veronderstellingen kennen
3. Alle stappen in onderzoek kennen
4. Principes, criteria en problemen kennen
5. Gefundeerde kritiek kunnen geven op methodes
6. Onderzoeksmethode kunnen beargumenteren




2

,2 Basis: Wat is communicatieonderzoek?
A certain look comes over the faces of some of
my students when they hear the word
research. Their eyes glaze over, and their
faces take on a pained expression as if they
had a migraine or a bad stomachache. They
see the required course on research as some
kind of an ordeal they must survive before
being allowed to take the courses they want
and go on to live a normal life.
 Een goeie onderzoeker heeft nieuwsgierigheid nodig
Algemeen betekent onderzoek het zoeken naar informatie over iets.
Je onderzoekt veel meer dan je denkt
 Welke telefoon koop ik?
 Wat is gezond om te eten?
 Is deze Netflix serie iets voor mij?
 Waar gaat dit conflict over?

2.1 Wetenschappelijk onderzoek is anders dan dagelijks
onderzoek
 Meer systematisch
 Meer gebaseerd op feiten dan gevoel
 Meer voorzichtig
 Meer focus op juistheid en waarachtigheid
Getallen en statistieken als deel van wetenschappelijk onderzoek?
 Niet noodzakelijk (cf. historisch onderzoek binnen de literaire studies vs. econometrie)




3

, 2.2 Onderzoek binnen de communicatiewetenschappen is
multidisciplinair
2 grote stromingen binnen communicatiewetenschappelijk onderzoek:
 Geesteswetenschappelijke georiënteerde studie van media en communicatie
 Link met disciplines die producten van menselijke cultuur analyseren en
begrijpen zoals taal, kunstgeschiedenis literatuur, geschiedenis, filosofie, cultuur,
etc.
 Sociaalwetenschappelijk georiënteerde studie van media en communicatie
 Link met disciplines die menselijk gedrag analyseren, begrijpen en
voorspellen zoals sociologie, psychologie, politicologie …
 Geen strikte scheiding, veel interdisciplinair onderzoek

2.2.1 Geesteswetenschappelijke georienteerde studie van media en
communicatie
Bijv. Mediastudies, cultural studies en de studie van populaire cultuur
 Onderzoekt alles van art house cinema en fictie tot strips, televisie, films, muziek,
digitale media en het dagelijks leven
 Baseren hun analyses meestal op de concepten, ideeën en theorieën van
filosofen, psychologen, sociale wetenschappers, linguïsten, en anderen
 Vaak kwalitatief onderzoek

2.2.2 Sociaalwetenschappelijke georienteerde studie van media en
communicatie
Bijv. Media-effect onderzoek, strategische communicatie
 Onderzoekt invloed en effecten van media en communicatie op gedrag van
mensen en de maatschappij (positieve en/of negatieve)
 Baseren hun analyses meestal op de concepten, ideeën en theorieën van sociale
wetenschappers en (experimentele) psychologie
 Vaak kwantitatief onderzoek

2.3 Het probleem van zekerheid en “objectiviteit”
 Zelfs als we statistieken hebben, de manier waarop we deze statistieken
interpreteren is open voor onenigheid. Dit verklaart waarom wetenschappelijke


4