Positieve psychologie
Les 1: positieve psychologie, de wetenschap van het welbevinden
1. Grondleggers Positieve Psychologie
Martin Seligman:
Het Nikki (dochter) principe:
Focus op wat goed loopt
Focus op sterke kanten als vertrekpunt voor verandering en opvoeding i.p.v. problemen
Kan er een psychologische wetenschap bestaan die over de ‘positieve dingen’ in het leven gaat?
Wat maakt iemand gelukkig ongelukkig
Wat zijn sterktes tekorten
Optimaal functioneren Tot floreren brengen
Mihaly Csikszentmihalyi:
FLOW: zo in iets opgaan dat je geen besef meer hebt van de dingen rondom je
Ted talk
Beide: “Psychology is not just the study of disease, weakness and damage; it is also the study of
strength and value. Treatment is not just fixing what is wrong; it is also building what is right…”
Mental health: “a state of well-being in which the individual
Realizes his or her own abilities,
Can cope with the normal stresses of life,
Can work productively and fruitfully,
And is able to contribute to his or her community.”
2. Positieve psychologie: wetenschap van het Welbevinden
Emotioneel welbevinden: onderzoek naar kwaliteit van leven
Maatschappelijke factoren Levensomstandigheden Subjectieve indicatoren
- mensenrechten - opleiding - afwezigheid neg. emoties
- sociale gelijkheid - partnerrelatie - aanwezigheid pos. emoties
- vrije meningsuiting - lichamelijke gezondheid - mate van tevredenheid met
-… -… eigen leven
Psychologisch welbevinden: zelfrealisatie: ontwikkelen van je eigen potentieel
Carol Ryff: 6 kerndimensies:
Persoonlijke groei
Doel in het leven
Autonomie
Zelf-acceptatie
Competentie
Positieve relaties
Sociaal welbevinden: functioneren van individu in maatschappij
Corey Keyes: 5 dimensies:
Positieve visie op anderen
Geloof in maatschappelijke vooruitgang
Inzicht in de maatschappij
Participeren in de maatschappij
Zich thuis voelen in de maatschappij
,3. Welbevinden en psychopathologie
Tweecontinua model van de geestelijke gezondheid (Keyes, 2005)
Het is mogelijk om met klachten toch een bevredigend en gelukkig leven te leiden.
Ook om zonder klachten of psychiatrische diagnose het leven als onbevredigend te ervaren.
Mate van welbevinden is voorspeller van risico op psychische klachten en stoornissen!
Toename welbevinden lager risico op ontwikkelen psychische klachten
Afname welbevinden verhoogd risico
Welbevinden maakt mensen veerkrachtiger, beschermt tegen ontstaan psychische klachten
Belangrijk om welbevinden te bevorderen! `
Implicaties voor de geestelijke gezondheidszorg: klachtgericht + krachtgericht
Herstelgerichte zorg: mensen met een
psychiatrische problematiek empoweren, wat lukt wel nog, betekenisvol leven, krachten aanspreken,
...
Acceptance and Commitment Therapie:
Focus op acceptatie: ruimte maken voor negatieve emoties, afstand nemen van negatieve
gedachten (defusie), meer leven in hier-en-nu (mindfulness)
Focus op commitment: stilstaan bij wat cl belangrijk vindt, handelen naar je eigen waarden
Oplossingsgerichte psychotherapie: focus op ‘het doel’ niet op ‘het probleem’
Basisvragen:
Waar hoop je op?
Welk verschil zou dat maken?
Wat werkt al in de goede richting?
Wat zou een volgend teken van vooruitgang zijn? Volgende stap?
4. Welbevinden bevorderen
Positieve Psychotherapie (Seligman & Rashid, 2020)
Geen nieuw type van therapie, wel een therapeutische heroriëntatie:
Welbevinden verhogen ondanks aanwezigheid van psychopathologie
Binnen grenzen de lijdensdruk verminderen
, Gebaseerd op 3 assumpties:
Inherent vermogen tot groei
Sterke kanten zijn even authentiek als symptomen
Relatie tussen cl en co opbouwen door verkennen en analyseren van sterke kanten
14 positief psychologische interventies:
Relatief eenvoudige oefeningen om welbevinden te verhogen
Kunnen in elke vorm van hulpverlening of begeleiding worden ingezet
Andere vaardigheden dan de vaardigheden om klachten te verminderen
Zelfhulppakketten: met positief psychologische interventies, zelfstandig of in begeleiding
Dit is jouw leven: voor mensen zonder klachten
Voluit leven: voor mensen met depressieve- en angstklachten
Gebaseerd op 2 theorieën:
Welbevindentheorie van Seligman
PERMA-model: 5 belangrijke bouwstenen:
Positieve emoties
Engagement
Positieve relaties
Meaning (zingeving)
Accomplishment (vervulling)
Doel: vaardigheden aanleren die nodig zijn:
Meer positieve emoties koesteren
Positieve relaties versterken
Meer flow ervaringen
Stilstaan bij wat zin geeft aan je leven
Streven naar voldoening, dingen bereiken die je belangrijk vindt
Sterkekantenbenadering
Sterke kanten: karaktertrekken, aangeboren talenten…
Seligman & Peterson eerste poging om belangrijke sterke kanten te classificeren: het Character
Strenghts & Virtues systeem (CVS)
Tegenhanger van de DSM: psychopathologie als ontregeling van persoonlijke kwaliteiten
Wat?
= juist de successen, persoonlijke kwaliteiten van mensen vormen vertrekpunt voor verandering
1. Identificeren van persoonlijke kwaliteiten
2. Versterken, verder ontwikkelen van de sterke kanten
3. Voordeel: sterk motiverende kracht, meer zelfvertrouwen doelen gerealiseerd, groter
competentiegevoel
Probleemgerichte benadering:
1. Identificeren van probleem
2. Remediëren, wegwerken van probleem
3. Nadeel: vaak moeilijk verandering vol te houden
Motiverende kracht
Van waar de sterk motiverende kracht?
1. Motivatietheorie van Ryan & Deci
2. Zelfconcordantiemodel van Sheldon & Elliot
Les 1: positieve psychologie, de wetenschap van het welbevinden
1. Grondleggers Positieve Psychologie
Martin Seligman:
Het Nikki (dochter) principe:
Focus op wat goed loopt
Focus op sterke kanten als vertrekpunt voor verandering en opvoeding i.p.v. problemen
Kan er een psychologische wetenschap bestaan die over de ‘positieve dingen’ in het leven gaat?
Wat maakt iemand gelukkig ongelukkig
Wat zijn sterktes tekorten
Optimaal functioneren Tot floreren brengen
Mihaly Csikszentmihalyi:
FLOW: zo in iets opgaan dat je geen besef meer hebt van de dingen rondom je
Ted talk
Beide: “Psychology is not just the study of disease, weakness and damage; it is also the study of
strength and value. Treatment is not just fixing what is wrong; it is also building what is right…”
Mental health: “a state of well-being in which the individual
Realizes his or her own abilities,
Can cope with the normal stresses of life,
Can work productively and fruitfully,
And is able to contribute to his or her community.”
2. Positieve psychologie: wetenschap van het Welbevinden
Emotioneel welbevinden: onderzoek naar kwaliteit van leven
Maatschappelijke factoren Levensomstandigheden Subjectieve indicatoren
- mensenrechten - opleiding - afwezigheid neg. emoties
- sociale gelijkheid - partnerrelatie - aanwezigheid pos. emoties
- vrije meningsuiting - lichamelijke gezondheid - mate van tevredenheid met
-… -… eigen leven
Psychologisch welbevinden: zelfrealisatie: ontwikkelen van je eigen potentieel
Carol Ryff: 6 kerndimensies:
Persoonlijke groei
Doel in het leven
Autonomie
Zelf-acceptatie
Competentie
Positieve relaties
Sociaal welbevinden: functioneren van individu in maatschappij
Corey Keyes: 5 dimensies:
Positieve visie op anderen
Geloof in maatschappelijke vooruitgang
Inzicht in de maatschappij
Participeren in de maatschappij
Zich thuis voelen in de maatschappij
,3. Welbevinden en psychopathologie
Tweecontinua model van de geestelijke gezondheid (Keyes, 2005)
Het is mogelijk om met klachten toch een bevredigend en gelukkig leven te leiden.
Ook om zonder klachten of psychiatrische diagnose het leven als onbevredigend te ervaren.
Mate van welbevinden is voorspeller van risico op psychische klachten en stoornissen!
Toename welbevinden lager risico op ontwikkelen psychische klachten
Afname welbevinden verhoogd risico
Welbevinden maakt mensen veerkrachtiger, beschermt tegen ontstaan psychische klachten
Belangrijk om welbevinden te bevorderen! `
Implicaties voor de geestelijke gezondheidszorg: klachtgericht + krachtgericht
Herstelgerichte zorg: mensen met een
psychiatrische problematiek empoweren, wat lukt wel nog, betekenisvol leven, krachten aanspreken,
...
Acceptance and Commitment Therapie:
Focus op acceptatie: ruimte maken voor negatieve emoties, afstand nemen van negatieve
gedachten (defusie), meer leven in hier-en-nu (mindfulness)
Focus op commitment: stilstaan bij wat cl belangrijk vindt, handelen naar je eigen waarden
Oplossingsgerichte psychotherapie: focus op ‘het doel’ niet op ‘het probleem’
Basisvragen:
Waar hoop je op?
Welk verschil zou dat maken?
Wat werkt al in de goede richting?
Wat zou een volgend teken van vooruitgang zijn? Volgende stap?
4. Welbevinden bevorderen
Positieve Psychotherapie (Seligman & Rashid, 2020)
Geen nieuw type van therapie, wel een therapeutische heroriëntatie:
Welbevinden verhogen ondanks aanwezigheid van psychopathologie
Binnen grenzen de lijdensdruk verminderen
, Gebaseerd op 3 assumpties:
Inherent vermogen tot groei
Sterke kanten zijn even authentiek als symptomen
Relatie tussen cl en co opbouwen door verkennen en analyseren van sterke kanten
14 positief psychologische interventies:
Relatief eenvoudige oefeningen om welbevinden te verhogen
Kunnen in elke vorm van hulpverlening of begeleiding worden ingezet
Andere vaardigheden dan de vaardigheden om klachten te verminderen
Zelfhulppakketten: met positief psychologische interventies, zelfstandig of in begeleiding
Dit is jouw leven: voor mensen zonder klachten
Voluit leven: voor mensen met depressieve- en angstklachten
Gebaseerd op 2 theorieën:
Welbevindentheorie van Seligman
PERMA-model: 5 belangrijke bouwstenen:
Positieve emoties
Engagement
Positieve relaties
Meaning (zingeving)
Accomplishment (vervulling)
Doel: vaardigheden aanleren die nodig zijn:
Meer positieve emoties koesteren
Positieve relaties versterken
Meer flow ervaringen
Stilstaan bij wat zin geeft aan je leven
Streven naar voldoening, dingen bereiken die je belangrijk vindt
Sterkekantenbenadering
Sterke kanten: karaktertrekken, aangeboren talenten…
Seligman & Peterson eerste poging om belangrijke sterke kanten te classificeren: het Character
Strenghts & Virtues systeem (CVS)
Tegenhanger van de DSM: psychopathologie als ontregeling van persoonlijke kwaliteiten
Wat?
= juist de successen, persoonlijke kwaliteiten van mensen vormen vertrekpunt voor verandering
1. Identificeren van persoonlijke kwaliteiten
2. Versterken, verder ontwikkelen van de sterke kanten
3. Voordeel: sterk motiverende kracht, meer zelfvertrouwen doelen gerealiseerd, groter
competentiegevoel
Probleemgerichte benadering:
1. Identificeren van probleem
2. Remediëren, wegwerken van probleem
3. Nadeel: vaak moeilijk verandering vol te houden
Motiverende kracht
Van waar de sterk motiverende kracht?
1. Motivatietheorie van Ryan & Deci
2. Zelfconcordantiemodel van Sheldon & Elliot
