Samenvatting Inleiding in de psychologie, Deel 2
Hoofdstuk 8: Vormen van bewustzijn
Fysioloog Otto Loewi kwam in een droom tot ontdekking dat transmissie tussen
neuronen een chemisch (en niet zoals altijd gedacht, elektrisch) proces is. Droomde dit
2x eerste keer ‘in slaap’ opgeschreven, was niet leesbaar s’ochtends, 2 e x direct uit
bed gegaan en uitgeprobeerd (bewust?)
Won de Nobelprijs in 1936
- Bewustzijn is subjectief en ongrijpbaar
John Watson verklaarde begin 20e eeuw dat geest verboden terrein was voor jonge
wetenschap van de psychologie.
- Cognitieve neurowetenschap:
Een nieuw interdisciplinair wetenschapsgebied waarin cognitief psychologen,
neurowetenschappers, computerwetenschappers en onderzoekers uit andere
vakgebieden onderzoek doen naar het verband tussen mentale processen en de
hersenen.
Bewuste geest concentreert zich op één ding tegelijk; eerst op het ene, dan op het
andere.
- Onbewuste processen:
Proces in de hersenen dat buiten het bewustzijn omgaat, bv. de regulering van
de hartslag, de ademhaling en de controle over de interne organen en klieren.
Het bewustzijn moet informatie serieel verwerken, terwijl onbewuste hersencircuits in
staat zijn tot parallelle verwerkingen van vele informatiestromen, tot het tegelijkertijd
verwerken van de stromen
- Bewustzijn:
Het proces waarmee de hersenen een mentaal model creëren van onze
ervaringen. Geheel van processen en herinneringen op verschillende niveaus,
waarvan de meeste in het onbewuste zijn gelokaliseerd.
- Aandacht:
Een proces waarbij het bewustzijn zich concentreert op één item of ‘chunk’ in
het werkgeheugen. Aandacht hangt nauw samen met perceptie en sensatie (H.
3)
Alles wat in het bewustzijn verschijnt, gaat door naar ons werkgeheugen. Sensorisch
werkgeheugen
- Selectieve aandacht (cocktailparty-verchijnsel):
et volgen van een gesprek terwijl op de achtergrond allerlei andere
geluiden/gesprekken klinken
8.1.1 Instrumenten om bewustzijn te sturen
Medische technieken voor Brain imaging vormen nieuwe vensters waardoor
wetenschappers in de hersenen kunnen kijken om zo te zien welke gebieden bij welke
verschillende mentale taken actief zijn
- Eeg, MRI, fMRI, PET-scan en CT-scan
Mentale rotatie
Klassiek experiment van Roger Shepard en Jacqueline Metzler (1971) werd aangetoond
dat het niet slechts een metafoor is als mensen het hebben over zaken in hun bewuste
geest ‘van alle kanten bekijken’
8.1.2 modellen van de bewuste en onbewuste geest
Verschillende bewustzijnsniveaus Sigmund Freud. Metafoor van ijsberg.
- Voorbewuste:
het idee dat de geest een speciale onbewuste opslagruimte heeft voor
informatie waarvan we ons momenteel niet bewust zijn, maar die wel in het
bewustzijn beschikbaar is
- Seriële verwerking:
Werkwijze waarbij slechts één ding tegelijkertijd verwerkt kan worden
- Parallelle verwerking:
Bij parallelle verwerking vinden twee of meer activiteiten tegelijkertijd plaats
, - Onbewuste:
Het deel van de geest waarvan een individu zich niet bewust is, maar waar zich
onderdrukte impulsen, drijfveren en conflicten bevinden die geen toegang
hebben tot het bewuste
- Priming:
Techniek om door te dringen tot het impliciete geheugen
8.1.3 Wat doet het bewustzijn voor ons?
Bewustzijn beperkt onze aandacht. Omdat bewustzijn informatie serieel verwerkt,
beperkt het wat je opmerkt en waar je over denkt. Bewustzijn beschermt tegen
overvloed aan prikkels
Bewustzijn bied mentale ‘ontmoetingsplaats’. Hier wordt gewaarwording (sensatie)
gecombineerd met geheugen, emoties, motieven en talrijke andere psychologische
processen bij het proces dat we perceptie hebben genoemd.
- Coma:
Een toestand van diepe bewusteloosheid waarin de patiënt geen normale slaap-
waakcyclus meer doormaakt, en die meestal slechts enkele dagen duurt.
Glasgow Coma schaal (EMV-score):
Patiënt wordt hierbij op drie onderdelen beoordeeld:
1. Eye opening respons (reactie door openen van de ogen)
2. Motor respons (motorische reactie)
3. Verbal respons (spraak)
Bij het Locked-In syndroom lijkt het alsof iemand in coma ligt, terwijl deze bij
volledig bewustzijn is. Persoon kan zijn lichaam vrijwel niet bewegen en is niet in staat
te communiceren.
- Dagdromen:
Veelvoorkomende activiteit of staat van bewustzijn, waarbij de aandacht
verschuift van de onmiddellijke situatie naar herinneringen, verwachtingen,
verlangens of fantasieën.
- Circadiaanse ritmes:
Fysiologische patronen die zich ongeveer elke 24 uur herhalen, zoals de slaap-
waakcyclus. Natuurlijke cyclus (circadiaanse = circa, en dag) geregeerd door
hypothalamus.
- REM-slaap (dromen):
Periode in de slaap die ongeveer elke 90 minuten terugkeert en gekenmerkt
wordt door snelle, onrustige oogbewegingen die onder de gesloten oogleden
plaatsvinden (rapid eye movement).
- Non-Rem (NREM)-slaap:
De steeds terugkerende periodes waarin de slaper geen REM vertoont
- Slaapverlamming:
Een toestand waarin de slaper niet in staat is zijn willekeurige spieren te
gebruiken, met uitzondering van de spieren van de ogen. Slaapverlamming
treedt normaliter op tijdens de REM-slaap
- REM-Rebound:
Extra REM-slaap volgend op een periode van tekort aan REM-slaap
Normale slaap herken je aan 3 dingen
1. De negentig minuten durende cycli
2. Het feit dat de diepste slaap aan het begin van de nacht optreed
3. Het feit dat de REM-slaap steeds langer duurt naarmate de nacht vordert.
William shakespear omschreef slaap als een middel dat ervoor zorgde dat onze
zorgen verdwenen
- Slaaptekort:
Toestand die ontstaat als je minder slaapt dan nodig is om optimaal te kunnen
functioneren
Hoofdstuk 8: Vormen van bewustzijn
Fysioloog Otto Loewi kwam in een droom tot ontdekking dat transmissie tussen
neuronen een chemisch (en niet zoals altijd gedacht, elektrisch) proces is. Droomde dit
2x eerste keer ‘in slaap’ opgeschreven, was niet leesbaar s’ochtends, 2 e x direct uit
bed gegaan en uitgeprobeerd (bewust?)
Won de Nobelprijs in 1936
- Bewustzijn is subjectief en ongrijpbaar
John Watson verklaarde begin 20e eeuw dat geest verboden terrein was voor jonge
wetenschap van de psychologie.
- Cognitieve neurowetenschap:
Een nieuw interdisciplinair wetenschapsgebied waarin cognitief psychologen,
neurowetenschappers, computerwetenschappers en onderzoekers uit andere
vakgebieden onderzoek doen naar het verband tussen mentale processen en de
hersenen.
Bewuste geest concentreert zich op één ding tegelijk; eerst op het ene, dan op het
andere.
- Onbewuste processen:
Proces in de hersenen dat buiten het bewustzijn omgaat, bv. de regulering van
de hartslag, de ademhaling en de controle over de interne organen en klieren.
Het bewustzijn moet informatie serieel verwerken, terwijl onbewuste hersencircuits in
staat zijn tot parallelle verwerkingen van vele informatiestromen, tot het tegelijkertijd
verwerken van de stromen
- Bewustzijn:
Het proces waarmee de hersenen een mentaal model creëren van onze
ervaringen. Geheel van processen en herinneringen op verschillende niveaus,
waarvan de meeste in het onbewuste zijn gelokaliseerd.
- Aandacht:
Een proces waarbij het bewustzijn zich concentreert op één item of ‘chunk’ in
het werkgeheugen. Aandacht hangt nauw samen met perceptie en sensatie (H.
3)
Alles wat in het bewustzijn verschijnt, gaat door naar ons werkgeheugen. Sensorisch
werkgeheugen
- Selectieve aandacht (cocktailparty-verchijnsel):
et volgen van een gesprek terwijl op de achtergrond allerlei andere
geluiden/gesprekken klinken
8.1.1 Instrumenten om bewustzijn te sturen
Medische technieken voor Brain imaging vormen nieuwe vensters waardoor
wetenschappers in de hersenen kunnen kijken om zo te zien welke gebieden bij welke
verschillende mentale taken actief zijn
- Eeg, MRI, fMRI, PET-scan en CT-scan
Mentale rotatie
Klassiek experiment van Roger Shepard en Jacqueline Metzler (1971) werd aangetoond
dat het niet slechts een metafoor is als mensen het hebben over zaken in hun bewuste
geest ‘van alle kanten bekijken’
8.1.2 modellen van de bewuste en onbewuste geest
Verschillende bewustzijnsniveaus Sigmund Freud. Metafoor van ijsberg.
- Voorbewuste:
het idee dat de geest een speciale onbewuste opslagruimte heeft voor
informatie waarvan we ons momenteel niet bewust zijn, maar die wel in het
bewustzijn beschikbaar is
- Seriële verwerking:
Werkwijze waarbij slechts één ding tegelijkertijd verwerkt kan worden
- Parallelle verwerking:
Bij parallelle verwerking vinden twee of meer activiteiten tegelijkertijd plaats
, - Onbewuste:
Het deel van de geest waarvan een individu zich niet bewust is, maar waar zich
onderdrukte impulsen, drijfveren en conflicten bevinden die geen toegang
hebben tot het bewuste
- Priming:
Techniek om door te dringen tot het impliciete geheugen
8.1.3 Wat doet het bewustzijn voor ons?
Bewustzijn beperkt onze aandacht. Omdat bewustzijn informatie serieel verwerkt,
beperkt het wat je opmerkt en waar je over denkt. Bewustzijn beschermt tegen
overvloed aan prikkels
Bewustzijn bied mentale ‘ontmoetingsplaats’. Hier wordt gewaarwording (sensatie)
gecombineerd met geheugen, emoties, motieven en talrijke andere psychologische
processen bij het proces dat we perceptie hebben genoemd.
- Coma:
Een toestand van diepe bewusteloosheid waarin de patiënt geen normale slaap-
waakcyclus meer doormaakt, en die meestal slechts enkele dagen duurt.
Glasgow Coma schaal (EMV-score):
Patiënt wordt hierbij op drie onderdelen beoordeeld:
1. Eye opening respons (reactie door openen van de ogen)
2. Motor respons (motorische reactie)
3. Verbal respons (spraak)
Bij het Locked-In syndroom lijkt het alsof iemand in coma ligt, terwijl deze bij
volledig bewustzijn is. Persoon kan zijn lichaam vrijwel niet bewegen en is niet in staat
te communiceren.
- Dagdromen:
Veelvoorkomende activiteit of staat van bewustzijn, waarbij de aandacht
verschuift van de onmiddellijke situatie naar herinneringen, verwachtingen,
verlangens of fantasieën.
- Circadiaanse ritmes:
Fysiologische patronen die zich ongeveer elke 24 uur herhalen, zoals de slaap-
waakcyclus. Natuurlijke cyclus (circadiaanse = circa, en dag) geregeerd door
hypothalamus.
- REM-slaap (dromen):
Periode in de slaap die ongeveer elke 90 minuten terugkeert en gekenmerkt
wordt door snelle, onrustige oogbewegingen die onder de gesloten oogleden
plaatsvinden (rapid eye movement).
- Non-Rem (NREM)-slaap:
De steeds terugkerende periodes waarin de slaper geen REM vertoont
- Slaapverlamming:
Een toestand waarin de slaper niet in staat is zijn willekeurige spieren te
gebruiken, met uitzondering van de spieren van de ogen. Slaapverlamming
treedt normaliter op tijdens de REM-slaap
- REM-Rebound:
Extra REM-slaap volgend op een periode van tekort aan REM-slaap
Normale slaap herken je aan 3 dingen
1. De negentig minuten durende cycli
2. Het feit dat de diepste slaap aan het begin van de nacht optreed
3. Het feit dat de REM-slaap steeds langer duurt naarmate de nacht vordert.
William shakespear omschreef slaap als een middel dat ervoor zorgde dat onze
zorgen verdwenen
- Slaaptekort:
Toestand die ontstaat als je minder slaapt dan nodig is om optimaal te kunnen
functioneren
